គោលការណ៍​វាយតម្លៃ​ការ​អភិវឌ្ឍ ៤ផ្នែក - សួរ​ថាៈ តាម​ដែល​អធិប្បាយ​មក​នេះ យើង​ជា​ឪពុក​ម្ដាយ​ចិញ្ចឹម​រក្សា តើ​មាន​គោលការណ៍​ពិចារណា​យ៉ាង​ណាថា កូន​យើង​រឹង​មាំ អាច​ទៅ​ប្រឈម​មុន​នឹង​សង្គម​ខាង​ក្រៅ​បាន? ក្នុង​ផ្លូវ​ធម៌​មាន​គោល​ការណ៍​វាយ​តម្លស​យ៉ាង​ណា​ថា ក្មេង​មាន​សភាព​រឹង​មាំ​ល្មម​នឹង​ដំណើរ​ជីវិត​បាន​ដោយ​ខ្លួន​ឯង។ ឆ្លើយៈ មើល​ការ​អភិវឌ្ឍ ៤ ផ្នែកគឺ ១)- ការ​អភិវឌ្ឍ​ផ្នែក​រាង​កាយ

បដិបត្តិបែប​ឲ្យ​ការ​អនុគ្រោះ​ដល់​គ្នា -សួរៈ ចំពោះ​អ្នក​ដែល​ពេញ​ចិត្ត​ក្នុង​ការ​បដិបត្តិ​ធម៌ ត្រូវ​ធ្វើ​យ៉ាងណា រវាងតួនាទីគ្រប់គ្រង​គ្រួសារ និង ការ​គេចខ្លួន​ទៅ​ស្វែង​រក​សច្ចធម៌ តើ​បុថុជ្ជន​គប្បី​សម្រេច​ចិត្ត​យ៉ាង​ណា ដើម្បី​ឲ្យ​មាន​តុល្យភាព តាម​ផ្លូវ​ចិត្ត? -ឆ្លើយ (១) មិន​ត្រូវ​ធ្វើ​តាម​តែ​ការ​ពេញ​ចិត្ត​របស់​ខ្លួន​នោះ​ទេ ត្រូវ​យល់ និង ឃើញ​ដល់​ចិត្ត​អ្នក​ដទៃផង។ ការ​យល់​ចិត្ត​អ្នក​ដទៃ​ក៏​ជា​រឿង​របស់​បញ្ញា​ត្រូវដឹង​ថា

ពាក្យ​សួរ​ចំពោះ​ការ​បដិបត្តិ ទិសដៅពិត នៃ​ការ​បដិបត្តិ​ធម៌ សួរៈ ក្នុង​សម័យ​ដែល​លោក​ឪពុក​នៅ​មាន​ជីវិត នាង​ខ្ញុំ​ធ្លាប់បានសួរ​គាត់​ថា ពេល​នេះ​ពុក​មាន​អា​យុ​ច្រើន ហើយ​ក៏​មិន​មាន​ភារកិច្ច​អ្វី​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ​ដែរ ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​មិន​ចូល​ចិត្ត​ក្នុង​ការ​បដិបត្តិ​ធម៌ ដើម្បី​ធ្វើ​ប្រយោជន៍​ឲ្យ​ខ្លួន​ឯង? គាត់​ឆ្លើយ​ថា ព្រោះ​គាត់​នៅ​មាន​កិលេស។ ក្រែង​ថា តែ​អស់​កិលេស​ហើយ នឹង​មាន​កិច្ច​អ្វី​ដែល​ត្រូវ​បំពេញ​ទៀត

អ្នក​ខ្មាសបាប ខ្លាចបាបសង្រួម​ក្នុង​ទ្វារ​អ្នក​ប្រាជ្ញ ហៅ​ថា​អ្នក​រក្សា​ខ្លួន​ពិត ពាក្យ​ថា ខ្មាស មាន​ន័យ​ថា សេចក្ដី​អៀន​អន់។ ពាក្យ​ថា បាប មានន័យ​ថា ដែល​លាកមក ពុំប្រសើរ អាក្រក់។ មួយ​ទៀត​ ពាក្យ​ថា ខ្លាច​មាន​ន័យ​ថា ដែល​មិន​ហ៊ាន មិន​អាច គឺ​ មិន​ធ្វើបាប មិន​ធ្វើ​អាក្រក់ ព្រោះ​អាក្រក់រមែងនាំ​សេចក្ដី​ទុក្ខ​មក​ឲ្យ។ ពាក្យ​ថា រក្សា មាន​ន័យ​ថា ថែ ថែទាំ បីបាច់ ចិញ្ចឹម កាន់ កាប់ ជាដើម។

នារី​គ្រប់​លក្ខណ៍ យើង​ជា​ស្រី​ណា​កូន ត្រូវ​តែ​សុភាព​រាបសា​ជានិច្ច​ដើម្បី​លើក​តម្កើង​សង្គម​របស់​យើង ដែល​ដូនតា​របស់​យើង​ខំ​រក្សា​ទុក​ជា​យូរ​មក​ហើយ​ជា​ប្រពៃណី​ដែល​ល្អ​សម្រាប់​បន្សល់​ឲ្យ​កូន​ស្រី​ប្រុស​ជា​អ្នក​ថែរក្សា។ នារី ដែល​ប្រកប​ដោយ​លក្ខណៈ ៣១ ប្រការ​ហៅ​ថា ស្ត្រី​គ្រប់​លក្ខណ៍គឺ​មិន​ចេះ​អេចអូច និយាយ​ដើមគួរ ១ ចេះ​គួរសម​ទទួល​មាតាបិតា និង​ស្វាមី ១ ដឹង​គុណ

ម៉ែ​ស្រក់​ទឹក​ភ្នែក​ពេល​ម៉ែ​នឹក​កូន ជាតិ​ជា​ម្ដាយ​គ្រប់​រូប មិន​ដែល​មាន​ម្ដាយ​ណា​ដែល​មិន​គិត​ដល់​កូន មិន​នឹក​កូន​នោះ​ទេ ម៉ែ​តែង​នឹក​កូន​គិត​កូន​រហូត​ហើយ​គ្រប់​ពេល​ដែល​ម៉ែ​នឹក​កូន ទឹក​ភ្នែក​របស់​ម៉ែ​តែង​ស្រក់​ហូរ​មក​ជានិច្ច ព្រោះ​ម៉ែ​ស្រឡាញ់​កូន ម៉ែ​ត្រូវ​ការ​កូន។ ក្នុង​ពេល​ដែល​កូន​ឃ្លាត​ឆ្ងាយ​ពី​ម៉ែ ឬ​ពេល​ដែល​កូន​មិន​នៅ​ជិត​ម៉ែ ក្នុង​ទ្រូង​ម៉ែ​តឹង​ណែន​ចង្អៀត អួល​អាក់​ព្រោះ​ម៉ែ​នឹក​កូន​ខ្លាំង​ណាស់។

មនុស្ស​ដែល​កើត​មក​ក្នុង​លោក​គ្រប់​រូប ត្រូវ​តែ​ធ្វើ​ការងារ ដើម្បី​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​រៀង​ខ្លួន, យើង​អាស្រ័យ​នៅ​ក្នុង​លោក មិន​ធ្វើ​កិច្ចការ​អ្វី​មិន​បាន​ជា​ដាច់​ខាត ព្រោះ​កិច្ចការ​របស់​មនុស្ស បី​ដូច​ជា​តួ​ចក្រ​ឬ​កង់​យ៉ាង​ធំ​សម្បើម​អស្ចារ្យ ដែល​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​លោក​វិល​ទៅ​កាន់​

វិបត្តិ​នៃ​ឧ​បាសក​ ធម្ម​ជាតិ​ដែល​ញ៉ាំង​សីល​ និង​ អាជីវ​ធម៌​នៃ​ឧ​បាសក​ឲ្យ​វិនាស​ ឈ្មោះ​ថា​ វិបត្តិ​ ។ វិបត្តិ​ នោះ​មាន​ ៥ យ៉ាង​គឺ​ ៖​ ១- អស្សទ្ធោ​ ហោតិ ឧ​បាសក​មិន​ជឿ​គុណ​ព្រះ​រតន​ត្រ័យ​ ២- ទុស្សីលោ​ ហោតិ​ ឧ​បាសក​ទ្រុស្ត​សីល ៣- កោ​តុ​ហល​មង្គលិ​កោ​ ហោតិ​ ឧបាសក​ប្រកប​ដោយ​មង្គល​ភ្ញាក់​ផ្អើល​

សារៈសំខាន់នៃគម្ពីរព្រះត្រៃបិដក ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់មុននឹងចូលបរិនិព្វានត្រូវបានព្រះអានន្ទទូលសួរថា "បពិត្រព្រះអង្គ​ទ្រង់ចម្រើន ! ក្រោយពីព្រះអង្គ បរិនិព្វានទៅហើយ