images/articles/1368/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៣ សីហា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៤១៤៣ ដង)
នៅក្នុងជីវិតមនុស្សយើងនេះ នរណាជាសត្រូវក៏ដោយ ក៏មិនកាចអាក្រក់ឲ្យដូចជាខ្លួនឯងនឹងខ្លួនឯងទេ ។អ្នកដទៃជាសត្រូវ អាចមានផ្លូវនឹងគេចជៀសបានខ្លួនឯងត្រូវរត់គេចយ៉ាងណា មានញាតិមិត្តជួយការពារផង ពឹងពាក់អាជ្ញាធរផង ក៏ល្មមផុតភ័យទៅបាន។ ទោះបីថា សត្រូវនោះមកបៀតបៀនប្រទូសរ៉ាយបានយ៉ាងណាអស់ខ្លាំងត្រឹមស្លាប់ប៉ុណ្ណោះបើយើងជាមនុស្សប្រព្រឹត្តល្អស្លាប់ហើយមិនបានទៅអបាយភូមិឡើយ។
ប៉ុន្តែ បើយើងជាសត្រូវនឹងខ្លួនឯង ដោយការប្រព្រឹត្តលះបង់អំពើល្អចោលដោយខ្លួនឯងហើយ គឺមិនមាននរណាអាចជួយបានឡើយ ។មានទំនងដូចគ្នាដែលមានអ្នកដទៃទំនុកបម្រុង ជួយធ្វើអ្វីៗឲ្យយើង គឺមិនដូចជាយើងធ្វើដោយខ្លួនឯងទេ ។ ឪពុកម្ដាយ ញាតិមិត្តបងប្អូន លោកគ្រូអាចារ្យបានត្រឹមតែទូន្មាន ប្រៀនប្រដៅ អប់រំណែនាំប៉ុណ្ណោះចំណែកការចុះដៃធ្វើ ជារឿងរបស់យើង។
គុណធម៌ សេចក្ដីល្អក្នុងខ្លួន មនុស្សយើងត្រូវសាងដោយខ្លួនឯង ក្នុងលោកនេះ មិនមានព្រះណាអាចសាងឲ្យបានឡើយ។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ៤៨ធម្មទស្សន៍
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1333/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៣ សីហា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៣៨៦៨៦ ដង)
បើកូនស្រឡាញ់ម៉ែឪ និងកាលកូនពិចារណាទៅហើយ បានដឹងថា ខ្លួនជាទីស្រឡាញ់នៃខ្លួនឯងដ៏ក្រៃលែងនោះកូនត្រូវរក្សាខ្លួនឲ្យជាការរក្សាដ៏ល្អ ឪពុកសូមប្រគល់ពាក្យទាំងនេះដល់កូន៖
កូនចូរចាំទុកថាៈ ការមិនតស៊ូក្នុងករណីខ្លះគឺ ជាវីវភាពដ៏ធំធេង ក្រៃលែងជាងការតស៊ូយកស្លាប់រស់ទៅទៀត ។កូនចូរកុំរើសយកនូវរបស់ដែលពេញចិត្ត ដោយអំណាចនៃចំណង់របស់ខ្លួន តែកូនត្រូវរើសយកនូវរបស់នោះៗដោយសតិបញ្ញា កូនត្រូវពិចារណាដល់ប្រយោជន៍និង ទោសនៃរបស់នោះឯងមុននឹងសម្រេចចិត្តថាយក ។
កូនត្រូវកុំក្រោធខឹង ជាមួយនឹងមនុស្សដែលធ្វើមិនល្អឲ្យសោះ តាមពិត គេនោះក៏ចង់ល្អដែរ គ្រាន់តែគេមិនបានយល់ច្បាស់ថា អី្វជាសេចក្តីល្អ អ្វីជាសេចក្តីអាក្រក់ឲ្យពិតប្រាកដប៉ុណ្ណោះ ។កូនត្រូវដឹងថាៈ ក្នុងលោកនេះកម្ររកអ្នកដែលចេះត្រេកអរ និងពាក្យបន្ទោសណាស់ ដូច្នេះកូនកុំចូលចិត្តបន្ទោសអ្នកដទៃឡើយ ម្យ៉ាងទៀត បើកូនចង់តិះដៀលឲ្យអ្នកណា កូនត្រូវសម្លឹងមើលខ្លួនឯងជាមុន កុំឲ្យគេស្តីបកមករកវិញ ។
មាសប្រាក់ដែលកូនមាន បើចាយណាស់រឹតតែអស់ណាស់ ចំណែកវិជ្ជាវិញនោះ រឹតតែប្រើរឹតតែចម្រើន ។កូនចូរចាំទុកថាៈ មាសប្រាក់ជារបស់ក្រៅខ្លួន មាតាបិតាសប្បាយចិត្តព្រោះកូនចេះស្រឡាញ់គ្នារវាងបងប្អូន ។
កូនធ្វើគ្រប់យ៉ាងដោយសុចរិត កាលបើមិនសុចរិតចិត្តរមែងស្អាត តែបើមាននូវទុច្ចរិតវិញចិត្តរមែងសៅហ្មង ។ទ្រព្យសម្បត្តិមិនមែនជារបស់ចាំបាច់ ក្នុងការដែលឪពុកម្តាយប្រគល់ឲ្យកូននោះទេ ចំណេះដឹងនិងការប្រព្រឹត្តល្អតែប៉ុណ្ណោះ ដែលគួរជាទីបំផុតក្នុងការដែលម៉ែឪត្រូវប្រគល់ឲ្យដល់កូនសម្លាញ់ ។
ចុងបំផុតផ្លូវនៃសេចក្តីលោភលន់ មិនចេះគ្រប់គ្រាន់ គឺសេចក្តីទុក្ខ ។អ្នកដែលមិនធ្លាប់ឲ្យអភ័យដល់អ្នកដទៃ គឺជាអ្នកដែលទន់ខ្សោយដោយគុណធម៌ ការឲ្យអភ័យដល់សត្រូវគឺជាការសាងមិត្ត រមែងរុងរឿងដូចជាព្រះមហោសថ ។
បើអ្នកដទៃបោកបញ្ឆោត យើងអាចដឹងងាយ និងដោះស្រាយបានដោយងាយជាង តែបើកូនបញ្ឆោតខ្លួនឯងវិញ គឺដឹងបានដោយលំបាក ដោះស្រាយក៏បានដោយលំបាកដែរ ។កូនគួរចាំនូវអ្វីដែលគួរចាំ គួរភ្លេចនូវអ្វីដែលគួរភ្លេចគួរធ្វើនូវអ្វីដែលគួរធ្វើ និងត្រូវដឹងថា ការងារណាដែលគួរធ្វើមុន ការងារណាដែលគួរធ្វើក្រោយ ។
ប្រសិនបើកូនដួលព្រោះការឈានដើរទៅខាងមុខវាប្រសើរជាងកូននៅឈរទ្រឹងមួយកន្លែង ព្រោះបើកូនឈរទ្រឹងមួយកន្លែង កូននឹងដួលនៅត្រង់កន្លែងនោះហើយកូននឹងមានឈ្មោះថាជាមនុស្សកំសាក...កូនត្រូវព្យាយាមក្នុងកិច្ចការដែលជាតួនាទី កូនត្រូវចាំទុកថា ជីវិតកើតមកដើម្បីទ្រាំ គឺការអត់ធន់តស៊ូ ។
មិនថាមនុស្ស ឬសត្វតិរច្ឆាន សុទ្ធតែត្រូវការស្តាប់ពាក្យផ្អែមល្ហែម ពាក្យទន់ភ្លន់ កូនមាសឪពុកក៏ដូចគ្នាគួរនិយាយពាក្យទន់ភ្លន់ ផ្អែមល្ហែមដល់អ្នកដទៃ កាលបើកូននិយាយពាក្យពិរោះចំពោះអ្នកដទៃ កូននឹងបានទទួលនូវពាក្យពិរោះពីអ្នកដទៃវិញ កាលបើកូនទន់ភ្លន់ដាក់អ្នកដទៃអ្នកដទៃក៏ទន់ភ្លន់ដាក់កូនវិញដែរ ។
ភ្លេចអ្វីអាចភ្លេចបាន តែកុំភ្លេចខ្លួន ខូចអ្វីដទៃក៏ខូចចុះ ! តែត្រូវប្រយ័ត្នកុំឲ្យខ្លួនជាមនុស្សខូច ។ការធ្វើរបស់កូនពេលខ្លះ មិនទាំងពេញចិត្តខ្លួនឯងផង តើនឹងឲ្យអ្នកដទៃធ្វើនូវអ្វីៗត្រូវចិត្តរបស់កូនបានរហូតនោះយ៉ាងដូចម្តេចទៅ កាលកូនគិតឃើញដូច្នេះហើយកូននឹងមិនខឹងក្រោធជាមួយអ្នកដទៃឡើយ ។
កូនមាសឪពុក ធម្មជាតិមិនដែលឲ្យអភ័យដល់អ្នកណាឡើយ អ្នកណាធ្វើយ៉ាងណាត្រូវបានទទួលយ៉ាងនោះតែធម្មជាតិបានឲ្យឱកាសដល់មនុស្សយើងគ្រប់គ្នាគ្រាន់តែថា ដោយច្រើនមនុស្សយើងមិនចេះទទួលយកនូវឱកាសនោះមកកសាងខ្លួន ឬយកមកកែខ្លួនប៉ុណ្ណោះឯង ។
កូនចោលអ្វីផ្សេងបាន តែកូនកុំបោះបង់ខ្លួនឯងចោលឲ្យសោះ ព្រោះក្នុងលោកនេះ មិនមានអ្នកណាជាទីពឹងរបស់កូនក្រៅអំពីខ្លួនកូនឯងឡើយ ។កូនត្រូវដឹងថាៈ អ្នកក្លាហាន គឺអ្នកដែលអាចបង្គាប់ខ្លួនឯងបាន ជាចៅហ្វាយនាយលើខ្លួនឯង មិនមែនមានតណ្ហា ឬសេចក្តីក្រោធខឹងជាចៅហា្វយនាយឡើយ ។
កូនកើតមកជាមនុស្សហើយ ត្រូវព្យាយាមបំពេញសេចក្តីល្អឲ្យខ្លាំងក្លាជាទីបំផុត ព្រោះកូនមិនងាយបានជួបនូវឳកាសល្អដូចនេះឡើយ ។កូនដាំដំណាំបម្រុងឬស តែបើដាំមនុស្សបម្រុងសីលចង់ឆ្លងចាកទុក្ខត្រូវកុំខ្ជិល ខូចខិលដឹងខុសត្រូវកែខ្លួន ។
មានតែមនុស្សដែលចេះប្រយ័ត្នប៉ុណ្ណោះឯង ដែលអាចរក្សាខ្លួនទុកឲ្យប្រពៃបាន កូនឪពុកត្រូវរក្សាខ្លួនដោយប្រយ័ត្នប្រយែងជាទីបំផុត ព្រោះមិនមានអ្វីដែលត្រូវរក្សាឲ្យក្រៃលែងជាងការរក្សាខ្លួននេះឡើយ ។
កូនត្រូវដឹងថាៈ ក្នុងលោកនេះរមែងមានរឿងដែលសម្រាប់ឲ្យយើងមានសេចក្តីអត់ធន់ កាលបើកូនអត់ធន់បាន កូននឹងសម្រេចផលល្អប្រៀបដូចថ្នាំគ្រុន នៅពេលញ៉ាំវារមែងល្វីង ប៉ុន្តែផលរបស់វាគឺត្រជាក់ខ្លួនបាត់គ្រុន ។
ភ្លេចអ្វីភ្លេចបាន តែបើភ្លេចប្រាណ ឈានធ្លាក់រណ្តៅ
បើបានជាភ្លាត់ មិនទាន់ធ្លាក់ជ្រៅ ប្រឹងឡើងណាពៅ
កុំនៅនាំជ្រុល ។
ខូចអ្វីមិនគ្រោះ តែបើខូចឈ្មោះ មិនងាយជួសជុល
កូនត្រូវប្រយ័ត្ន កុំងប់ងងុល កាមជាគ្រឿងពុល
ខូចអស់ទាំងខ្លួន ។
ខូចខ្លួនខូចឈ្មោះ ខូចនេះពេញគ្រោះ រស់លែងស៊ប់សួន
តែទោះយ៉ាងណា កុំឲ្យខូចផ្ទួន ត្រូវប្រឹងកែខ្លួន
កុំចោលអាត្មា ។
ចោលអ្វីចោលបាន តែកុំចោលប្រាណ ក្នុងវដ្តសង្សារ
ព្រោះក្នុងលោកនេះ ឥតមាននរណា ជួយស្រង់អាត្មា
ក្រៅពីខ្លួនឡើយ ។
កូនត្រូវរក្សា ការពារអាត្មា ឲ្យបានដល់ត្រើយ
ដោយការប្រយ័ត្ន និងមិនកន្តើយ ប្រយ័ត្នហ្នឹងហើយ
ជាព្រះក្នុងខ្លួន ។
ប្រយ័ត្នជាម្តាយ ញ៉ាំងគុណទាំងឡាយ ឲ្យកើតមាំមួន
អត់ធន់ជាឪ រក្សាគ្រងស្ងួន គុណធម៌ក្នុងខ្លួន
ដូចខែខាងខ្នើត ។
ខន្តីដូចថ្នាំ លេបជាប្រចាំ រសជាតិល្វីងឆើត
លំបាកទ្រាំណាស់ លុះដល់ផលកើត រសជាតិល្វីងឆើត
មានគុនគាប់ហោង ។
បុរាណបានពោលថាៈ ចោរលួចប្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិមិនស្មើនឹងភ្លើងឆេះផ្ទះ ភ្លើងឆេះផ្ទះមិនស្មើនឹងចាញ់ល្បែងភ្នាល់ចាញ់ល្បែងភ្នាល់ស្មើនឹងជាប់គ្រឿងញៀន ។
ចោរប្លន់នៅសល់ផ្ទះ អស់ប្រាក់មាសមិនជាអ្វី
ឆេះផ្ទះនៅសល់ដី អត់បាយឆីដីលក់បាន ។
ចាញ់ល្បែងនៅជីវិត បើចេះគិតវិញថ្កាន
ញៀនថ្នាំប្រចាំប្រាណ តែលែងបានស្លាប់ទាំងរស់ ។
អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ កូនមាសឪពុក
រៀបរៀងដោយៈ អគ្គបណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1327/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៣ សីហា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៥៧៨៤ ដង)
ចូរកូនពិចារណានូវកំណាព្យនេះ
រូបសល្អរាងគួរស្រឡាញ់ តែចាញ់ល្អចិត្តគំនិតជា
មិនយូរប៉ុន្មានរូបជារា ឯចិត្តល្អជាមិនចាស់ឡើយ ។
កូនមាសឪពុកចូរកុំភ្លេច ធម៌ថ្លៃជាងពេជ្យនាំដល់ត្រើយ
មានរូបមានរោគឥតស្រាកស្បើយ កូនអើយព្រះធម៌មិនចេះឈឺ ។
បើកូនរៀនធម៌អប់រំចិត្ត ប្រព្រឹត្តសុចរិតចិត្តកូនភ្លឺ
ជីវិតត្រូវស្លាប់រូបត្រូវឈឺ ប៉ុន្តែចិត្តភ្លឺមិនស្លាប់ទេ ។
ចិត្តភ្លឺៗខ្លាំងជាងសុរិយា ភ្លឺដោយបញ្ញាចិត្តទំនេរ
កើតចាស់ឈឺស្លាប់ព្រោះក្តីស្នេហ៍ ឯចិត្តទំនេរផុតទុក្ខហោង ។
ចិត្តល្អមិនជរា ព្រះធម្មាមិនចេះឈឺ
ខាត់ចិត្តឲ្យបានភ្លឺ មានពន្លឺផុតក្តីស្លាប់ ។
អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ កូនមាសឪពុក
រៀបរៀងដោយៈ អគ្គបណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1324/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៣ សីហា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៥៣១៦ ដង)
កូនចូរសម្តែងការរីករាយដល់អ្នកដែលឈ្នះកូនគ្រប់ករណី ដើម្បីដល់ថ្ងៃក្រោយតទៅ នៅពេលដែលកូនឈ្នះគេវិញ គេនឹងសម្តែងថ្ងៃក្រោយតទៅ នៅពេលដែលកូនឈ្នះគេវិញគេនឹងសម្តែងការរីករាយមករកកូនដូចគ្នាដែរ ប៉ុន្តែបើគេមិនបានសម្តែងការរីករាយមករកកូនទេនោះ កូនក៏គួរសម្តែងនូវការយល់ដល់ចិត្តរបស់គេ និងអាណិតគេផងព្រោះគេបានចាញ់តាំងតែពីគ្រាដំបូងដែលគេបានឈ្នះកូនម្ល៉េះ គឺចាញ់ចិត្តរបស់ខ្លួនគេហ្នឹងឯងចំណែកកូនវិញ គឺឈ្នះចិត្តរបស់កូន ដែលជាការឈ្នះដ៏ប្រសើរ ។
មិនមានការតស៊ូណា ឲ្យក្រៃលែងជាង
ការតស៊ូយកឈ្នះចិត្តអាក្រក់របស់ខ្លួនឡើយ
អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ កូនមាសឪពុក
រៀបរៀងដោយៈ អគ្គបណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1319/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៣ សីហា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៧៩៧៥ ដង)
ការស្រឡាញ់មិនមានដាក់លក់ឡើយ បើកូនចង់បានកូនត្រូវធ្វើយកដោយខ្លួនឯង ។ពេលកូនឲ្យសេចក្តីស្រឡាញ់ទៅអ្នកដទៃ អ្នកដទៃនឹងឲ្យសេចក្តីស្រឡាញ់ត្រឡប់មកដល់កូនវិញ ។បើកូនចង់ឲ្យអ្នកដទៃស្រឡាញ់ពិតៗ សូមកូនធ្វើឲ្យបានតែម្យ៉ាងល្មមគ្រប់គ្រាន់ គឺធ្វើខ្លួនឲ្យគួរស្រឡាញ់ ។
ស្រឡាញ់អ្នកដទៃដោយមេត្តាជាការប្រសើរ
អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ កូនមាសឪពុក
រៀបរៀងដោយៈ អគ្គបណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1316/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៣ សីហា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៦០៧៧ ដង)
នាទីដែលកូនត្រូវបដិបត្តិចំពោះអ្នកដទៃជាទូទៅដោយការឲ្យនូវទឹកចិត្តល្អស្មោះរបស់កូនៈ
១. កូនត្រូវសម្លឹងមើលមនុស្សគ្រប់គ្នា ដែលបានជួបដោយក្រសែភ្នែកជាមិត្ត ។
២. កូនត្រូវចេះញញឹម ឬមានទឹកមុខស្រស់ស្រាយជាមួយមនុស្សទាំងឡាយ ។
៣. កូនត្រូវចេះសម្លឹងមើលផ្នែកល្អរបស់មនុស្ស កូនត្រូវយល់ថា អ្នកដែលបានកើតមកជាមនុស្ស សុទ្ធតែជាអ្នកធ្លាប់បានធ្វើល្អកូនមិនត្រូវមាក់ងាយអ្នកណាឡើយ ។
៤. កូនត្រូវចេះគួរសមដោយរបៀបល្អគ្រប់យ៉ាង ដូចជាញញឹមរក សំពះ ឱនក្បាលបន្ទន់ខ្លួន ...តាមឋានៈរបស់ខ្លួន និងតាមឋានៈរបស់អ្នកដទៃ ។
៥. កូនត្រូវចេះស្តាប់អ្នកដទៃនិយាយ កុំនិយាយកាត់ដោយឥតរបៀប បើនិយាយ ត្រូវឲ្យមានប្រយោជន៍ ។
៦. កូនត្រូវចេះប្រើពាក្យទាំងពីរយ៉ាងនេះ ឲ្យជាប្រចាំ គឺពាក្យសូមអរគុណ និង ពាក្យសូមអត់ទោស ។
៧. កូនត្រូវនិយាយដោយពាក្យសុភាព ពិរោះទាំងចំពោះមុខទាំងកំបាំងមុខ ។
៨. កូនត្រូវចេះឲ្យកម្លាំងចិត្ត ដោយពាក្យសរសើរជាដើមដល់មនុស្សល្អ ។
៩. កូនត្រូវចេះនិយាយសរសើរ ក្នុងផ្នែកល្អរបស់មនុស្សណា ដែលជាទីស្រឡាញ់ពេញចិត្តរបស់អ្នកដែលកូនកំពុងតែនិយាយជាមួយជាការសរសើរពិត ៗ ។
១០. កូនត្រូវរួមសន្ទនាក្នុងអ្វីដែលអ្នកសន្ទនាអាចឲ្យការចេះដឹងមកកូនបាន ។
១១. កូនត្រូវចេះបដិសេធនូវអ្វីដែលកូនមិនយល់ស្របតាមដោយមិនឲ្យគេខូចចិត្ត ។
១២. កូនត្រូវយករឿងល្អៗ ឬរឿងអ្នកធ្វើល្អមកនិយាយក្នុងពេលសន្ទនា ។
១៣. កូនត្រូងអាស្រ័យបញ្ញា ពិចារណាចំពោះអ្នកដទៃដែលនៅជុំវិញខ្លួនកូន ដោយកូនមិនត្រូវអាងអំណាចអ្វីមួយហើយចាំតែចាប់កំហុសគេឡើយ ។
១៤. កូនគួរតែរកពេលវៀរចាកការនិយាយមិនល្អ ឬវៀរចាកការខឹងក្រោធយ៉ាងតិចឲ្យបានមួយថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ចាកការខឹងក្រោធ យ៉ាងតិចឲ្យបានមួយថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ទោះជាថ្ងៃណាក៏បានដែរ ។
១៥. កូនត្រូវសាងឧបនិស្ស័យជួយអ្នកដទៃ ក្នុងការងារអ្វីដែលកូនអាចធ្វើបាន ដោយមិនសម្លឹងផងតបស្នងពីគេវិញត្រូវសន្សមសន្តានករុណាឲ្យកាន់តែមាំទាំ មុននឹងលាចាកលោកនេះទៅ ។
អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ កូនមាសឪពុក
រៀបរៀងដោយៈ អគ្គបណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2646/tpic.jpg
ផ្សាយ : ០២ សីហា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ២០៨ ដង)
ដើម្បីជោគជ័យក្នុងជីវិត មនុស្សយើងត្រូវតែដើរក្នុងផ្លូវរបស់ខ្លួនឯងឲ្យបានមាំមួន ជាផ្លូវដែលព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ត្រាស់ចង្អុលប្រាប់ ប្រយ័ត្នកុំឲ្យធ្លាក់អំពីផ្លូវរបស់ខ្លួន ដោយអំណាចខ្យល់នៃលោកធម៌ណាមួយនោះឡើយ នៅខាងចុងនៃសុខវគ្គ ( វគ្គទី ១៥ នៃព្រះគាថាធម្មបទ ) ព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា
ធីរញ្ច បញ្ញញ្ច ពហុស្សុតញ្ច
ធោរយ្ហសីលំ វតវន្តមរិយំ
តំ តាទិសំ សប្បុរិសំ សុមេធំ
ភជេថ នក្ខត្តបថំវ ចន្ទិមា ។
បុគ្គលគួរសេពគប់សប្បុរស ជាអ្នកប្រាជ្ញ មានប្រាជ្ញាទាំងជាអ្នកចេះដឹងច្រើនផង មានកិរិយានាំទៅនូវធុរៈជាប្រក្រតី ( ឲ្យបានដល់ព្រះអរហត្ត ) ផង មានសីលវត្ត និងធុតង្គវត្តផង ជាអរិយៈឆ្ងាយចាកកិលេសផង មានបញ្ញាល្អផង ប្រាកដដូច្នោះៗ ឲ្យដូចជាព្រះចន្ទគប់រកនូវផ្លូវនក្ខត្តឫក្ស យ៉ាងនោះឯង ។
ដកស្រង់ពីសេៀវភៅ សិក្សាព្រះសូត្រភាគ ១១
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2651/tex______tpic.jpg
ផ្សាយ : ០២ សីហា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៣០៤ ដង)
ប្រៀបដូចរោគដែលបានជាសះស្បើយហើយ យើងក៏មិនប្រាថ្នាត្រឡប់ទៅរករោគនោះវិញ យ៉ាងណា រឿងឈឺចាប់ រឿងដែលទទួលមិនបាន រឿងឲ្យយើងខូចចិត្ត និងរឿងដែលឲ្យយើងដោះស្រាយមិនបានជាដើម រឿងទាំងអស់នេះ វាដូចជាដានជើង ដែលយើងដើរកន្លងមក បើយើងមិនគិតដើរត្រឡប់ទៅវិញ ពោលគឺមិនគិតចង់បានរឿងអ្វីៗដែលកន្លងទៅហើយនោះ ដូច្នេះក៏មិនមានរឿងអ្វីឲ្យយើងកើតទុក្ខទៀតដែរ ត្រូវចាំថា ទុក្ខកើតមកអំពីចំណង់ខុសរឿង ខុសពីការពិត បើយើងបានសិក្សាទទួលយកការពិតដោយបញ្ញា យើងនឹងបានស្ងប់ចិត្តពិតប្រាកដ ពុំខានឡើយ ។ នៅក្នុងសុខវគ្គ ( វគ្គទី ១៥ នៃព្រះគាថាធម្មបទ ) ព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា៖
ជិឃច្ឆា បរមា រោគា សង្ខារា បរមា ទុក្ខា
ឯតំ ញត្វា យថាភូតំ និព្វានំ បរមំ សុខំ ។
សេចក្តីស្រេកឃ្លាន ជារោគយ៉ាងក្រៃលែង សង្ខារទាំងឡាយ ជាទុក្ខយ៉ាងក្រៃលែង អ្នកប្រាជ្ញដឹងច្បាស់នូវសេចក្តីនោះតាមពិតហើយ (ក៏បានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវព្រះនិព្វាន) ព្រះនិព្វានជា បរមសុខ ។
ដកស្រង់ពី សៀវភៅសិក្សាព្រះសូត្រភាគទី១១
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2650/tex_________tpic.jpg
ផ្សាយ : ០២ សីហា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ១៥៣ ដង)
យើងអាល័យអតីតកាល ដោយមិនបានដឹងទោសនៃអតីតធម៌នោះៗ រឿងខ្លះ យើងទម្លាក់កំហុសដាក់អ្នកដទៃថា អ្នកនោះធ្វើឲ្យយើងបាត់បង់នូវសេចក្តីសុខ សេចក្តីស្រឡាញ់... តាមពិត អ្វីៗដែលមិនទៀងទាត់ហ្នឹងឯង បានជាមេរៀនឲ្យយើងចេះដឹងថា អ្វីដែលកើតឡើងគឺត្រឹមត្រូវតាមហេតុ ទាមទារមិនបាន ហាមឃាត់មិនបាន ។
នៅក្នុងមគ្គវគ្គ ( វគ្គទី ២០ នៃព្រះគាថាធម្មបទ ) ព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា៖
សព្វេ សង្ខារា អនិច្ចាតិ យទា បញ្ញាយ បស្សតិ
អថ និព្វិន្ទតិ ទុក្ខេ ឯស មគ្គោ វិសុទ្ធិយា ។
កាលណា បុគ្គលបានឃើញដោយប្រាជ្ញាថា សង្ខារទាំងពួងមិនទៀងដូច្នេះ កាលណោះ រមែងនឿយណាយ ក្នុងសេចក្តីទុក្ខ នេះជាផ្លូវនៃសេចក្តីបរិសុទ្ធ ។
ដកស្រង់ពី សៀវភៅសិក្សាព្រះសូត្រភាគទី១១
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2649/te_________xtpic.jpg
ផ្សាយ : ០២ សីហា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ២៤១ ដង)
មិនចាំបាច់អ្វីៗដូចមុននោះទេ រៀនរស់នៅជាមួយនឹងខ្លួនឯង មានខ្លួនឯងជាទីពឹងពោលគឺមានកុសលធម៌ជាទីកក់ក្តៅ ដើរទៅមុខមានទីបំផុតទុក្ខជាទិសដៅ កុំកប់ចិត្តខ្លួនឯងក្នុងអតីតកាល ត្រូវក្លាហានក្នុងការលះបង់ នាំចិត្តមកសិក្សាព្រះពុទ្ធដីកាឲ្យមានការចេះដឹង ។ នៅក្នុងតណ្ហាវគ្គ ( វគ្គទី ២៤ នៃព្រះគាថាធម្មបទ ) ព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា
មុញ្ច បុរេ មុញ្ច បច្ឆតោ
មជ្ឈេ មុញ្ច ភវស្ស បារគូ
សព្វត្ថ វិមុត្តមានសោ
ន បុន ជាតិជរំ ឧបេហិសិ ។
អ្នកចូរដោះសេចក្តីអាល័យក្នុងកាលមុនចេញ ( អាស្រ័យអារម្មណ៍អតីតកាល ) ចូរដោះសេចក្តីអាល័យក្នុងកាលខាងក្រោយ (ជាប់ជំពាក់ក្នុងអនាគត) ចូរដោះសេចក្តីអាល័យក្នុងកាលជាកណ្តាល ( ហួងហែងបច្ចុប្បន្ន ) ដូច្នេះអ្នកនឹងដល់ត្រើយនៃភព នឹងមានចិត្តរួចស្រឡះចាកសង្ខតធម៌ទាំងពួង មិនត្រូវទៅកាន់ជាតិនិងជរាទៀតឡើយ ។
ដកស្រង់ពី សៀវភៅសិក្សាព្រះសូត្រភាគទី១១
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2024/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ៣០ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៤១៥៧៦ ដង)
ចំណុចខ្សោយ ១០ យ៉ាងខាងក្រោម អ្នកជាស្វាមីគប្បីដឹង និងពិនិត្យកែខៃខ្លួនឲ្យបានល្អ និងទាន់ពេលវេលា ព្រោះចំណុចខ្សោយនេះ ជាកត្តាដែលអាចឲ្យភរិយារបស់ខ្លួនមើលងាយ ឬធុញទ្រាន់មកលើខ្លួនបាន ។
១. ជាមនុស្សក្រ មិនមានទ្រព្យសម្បត្តិអ្វីសោះ។ ក្រនេះអាចរួមដល់ការក្រគំនិត ក្របញ្ញា ឬដូចសម្ដេចសង្ឃរាជលោកតែងជាកាព្យថា" ក្រកិច្ច ក្រកល់ ក្រដឹង ក្រយល់ ក្រវៃឆ្នៃទាស់ "។
២. ជាមនុស្សដែលមានជំងឺជាប់ជានិច្ច ជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ មួយថ្ងៃកាត់ មួយថ្ងៃកោរ រកថ្ងៃជានោះតិច បន្តិចឈឺៗ។
៣. ជាមនុស្សចាស់ គ្រាំគ្រា ទុព្វលភាព រាងកាយមិនមាំមួន ចាស់ជរា ចូលតម្រាតាជូជក និងនាងអមិត្តធីតា ធ្វើអ្វីមិនកើត ត្រូវពឹងភរិយាខ្លួន។
៤. ជាមនុស្សស្រវឹងអ៊ួទីនួ ដើរដេកតាមផ្លូវក្របី ឬតាមផ្លូវជាដើម ពេលស្រវឹង ក៏ថ្វើអាការៈថោកទាប អាក្រាតខ្លួន ឬពុំនោះសោត ក៏វាយប្រពន្ធកូន។
៥. ជាមនុស្សល្ងង់ ទក់មក់ ទ្រើកៗ មិនសូវគ្រប់១០។
៦. ជាមនុស្សធ្វេសប្រហែស ខ្ជីខ្ជា គ្មានសតិ មានសេចក្ដីប្រមាទច្រើន។
៧. ធ្វើអ្វី ធ្វើមិនជាក់លាក់ ចាប់នេះ ចាប់នោះមិនឆ្ពោះត្រង់ណា ធ្វើនោះបន្តិច ធ្វើនោះបន្តិច ចាប់ការឲ្យពីសពាស មិនច្បាស់អ្វីសោះ។
៨. ខ្ជិលច្រអូស មិនធ្វើការងារ ដេកចាំតែស៊ី ចាំតែអង្គុយបង្ហាញ ពឹងតែកម្លាំងប្រពន្ធ រកស៊ីដូចសត្វប្រឡាំងកាស។
៩. មិនប្រឹងប្រែងរកទ្រព្យសម្បត្តិយកមកទុកដាក់។
១០. បំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិឲ្យវិនាសទៅដោយអបាយមុខ ឬដោយប្រការណាមួយ។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ជីវិតអាពាហ៍ពិពាហ៍
រៀបរៀងដោយ ឥន្ទបញ្ញោភិក្ខុ ហ មណីចិន្ដា
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1919/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ៣០ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៣០៥០ ដង)
ពាក្យថា ជីវិត សំដៅដល់ប្រមាណនៃអាយុ ឬការរស់នៅរបស់សត្វទាំងឡាយគ្រប់ៗគ្នា ស្ថិតនៅក្នុងលោកសន្និវាស ។ម្យ៉ាងទៀត ជីវិត សំដៅដល់រូបរាងកាយ និងចិត្តវិញ្ញាណរបស់សត្វលោក ឬបើនិយាយឲ្យងាយស្ដាប់ គឺខ្លួនប្រាណរបស់សត្វលោកគ្រប់គ្នា ដែលកំពុងមានសកម្មភាពនេះឯង។
ម្យ៉ាងទៀត ជីវិត មិនគឺអ្វីដទៃក្រៅអំពីការឃើញ ការឬ ការដឹងក្លិនការដឹងរស ការដឹងផោដ្ឋព្វៈ និងការដឹងរឿងរ៉ាវផ្សេងៗ នោះឡើយ នៅពេលការឃើញ ការឮជាដើមលែងមានហើយ ក៏សន្មតិថា ជាពេលអស់ជីវិត ឬពេលស្លាប់នោះឯង។
ដើមរុក្ខជាតិទាំងឡាយ យើងក៏អាចនិយាយថារស់ឬស្លាប់បានដែរ តែមិនមានជីវិតទេ ព្រោះជាធម្មជាតិដែលកើតឡើងអំពីសមុដ្ឋានតែមួយ គឺឧតុ ( រដូវ ) ឯជីវិតសត្វលោកកើតឡើងពីសមុដ្ឋានបួន គឺ កម្ម ចិត្ត ឧតុ និងអាហារ។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ដំណើរជីវិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1777/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ៣០ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៦៧៦៩ ដង)
- សួរថាៈ តាមដែលអធិប្បាយមកនេះ យើងជាឪពុកម្ដាយចិញ្ចឹមរក្សា តើមានគោលការណ៍ពិចារណាយ៉ាងណាថា កូនយើងរឹងមាំ អាចទៅប្រឈមមុននឹងសង្គមខាងក្រៅបាន? ក្នុងផ្លូវធម៌មានគោលការណ៍វាយតម្លសយ៉ាងណាថា ក្មេងមានសភាពរឹងមាំល្មមនឹងដំណើរជីវិតបានដោយខ្លួនឯង។
ឆ្លើយៈ មើលការអភិវឌ្ឍ ៤ ផ្នែកគឺ៖
១)- ការអភិវឌ្ឍផ្នែករាងកាយក្រៅពីមើលសុខភាពរាងកាយហើយ ត្រូវពិចារណាមើលសម្ពន្ធភាពជាមួយវត្ថុ សម្ភារៈប្រើប្រាស់ បរិភោគ ថាគេអភិវឌ្ឍឬនៅ ដូចជាមើលថា គេដឹងពីការបរិភោគ ប្រើប្រាស់ វត្ថុសម្ភារៈយ៉ាងណា ដូចជា ការទទួលទាន អាហារ មើល គេថា គេបរិភោគដោយមានគោលបំណងដោយពិតគឺដើម្បីសុខភាពនៃរាងកាយរឹងមាំ មិនមែនដើម្បីតែឆ្ងាញ់ពិសារដើម្បីភាពសង្ហារ ខ្ជះខ្ជាយអួតឋានៈ។ យ៉ាងនេះសម្ដែងឲ្យឃើញថា គេមានការអភិវឌ្ឍ ដែលរួមទៅដល់ការប្រើបច្ចេកវិជ្ជាផ្សេងៗផងដែរ។ សង្កេតក្នុងការមើល ការស្ដាប់ ថាមើលយ៉ាងដូចម្ដេច មើលបានប្រយោជន៍ទេ ដឹងនូវសិក្សាអំពីហេតុការណ៍ផ្សេងៗទេ ឬថាឃើញអារម្មណ៍ផ្សេងៗ ហើយធ្លាក់ក្នុងទាសភាពជំពាក់ចិត្តស្រវឹង។ យ៉ាងនេះ ជាការអភិវឌ្ឍផ្លូវកាយ។
២)- ការអភិវឌ្ឍផ្នែកសីល សង្កេតមើលសម្ពន្ធភាពជាមួយមិត្តភក្តិ សម្ពន្ធភាពជាមួយបងប្អូន។ មើលសម្ពន្ធភាពជាមួយ មិត្តភក្តិ ដូចជា សេពគប់ជាមួយមិត្តណា ធ្វើចំពោះមិត្តនោះ យ៉ាងណា តើសេពគប់ជាមួយមនុស្សប្រភេទណា មានអាកប្បកិរិយាទស្សនគតិត្រឹមត្រូវដែរឬទេ សន្ទនាពីអ្វី មានសម្ពន្ធភាពជាមួយមនុស្សក្នុងសង្គមយ៉ាងណា ចេះសង្គ្រោះជួយគ្នាដែរឬទេ។ នេះជាការអភិវឌ្ឍផ្នែកសង្គម។
៣)- ការអភិវឌ្ឍផ្នែកចិត្តសន្ដាន សង្កេតមើលថា មានគុណគឺសេចក្ដីល្អឬទេ មានមេត្តា ករុណា ពេលជួបអ្នកមានទុក្ខលំបាក អ្នកជំងឺ ចេះជួយគេទេ? មានទឹកចិត្តចំពោះអ្នកដទៃឬទេ មានកតញ្ញុតាឬទេ ។ល។ ហើយមើលសមត្ថភាពរបស់ចិត្តថា តើរឹងមាំ មានសេចក្ដីព្យាយាម ប្រឹងប្រែង មានការទទួលខុសត្រូវមានសតិជាគ្រឿងរក្សាខ្លួន មានសមាធិមាំទាំក្នុងកិច្ចការងារដែរឬទេ ព្រមទាំងពិចារណាមើលសុខភាពផ្លូវចិត្តថា មានក្ដីសប្បាយរីករាយ ស្រស់ថ្លា មិនមួហ្មង មិនតឹងតែង មិនកង្វល់។
៤)- ការអភិវឌ្ឍផ្នែកបញ្ញា សង្កត់មើលថា អាចទទួលដឹងនូវរបស់ផ្សេងៗតាមសេចក្ដីពិត គឺអាចសម្លឹងរបស់ផ្សេងៗដោយមិនប្រកាន់ ដោយការពេញចិត្ត មិនពេញចិត្តឬរីករាយ មិនរីករាយ។ តែសម្លឹងរបស់ទាំងនោះ ដោយការសិក្សាចង់ដឹង ចង់ចេះស្រាវជ្រាវសេចក្ដីពិត និង ដោះស្រាយបញ្ហា ពិគ្រោះពិចារណាសម្លឹងលោកនេះយ៉ាងណា មានទស្សនគតិចំពោះមនុស្សក្នុងសង្គមយ៉ាងដូចម្ដេច មានទិដ្ឋិយល់ឃើញយ៉ាងណា។
-សួរៈ ការសម្ដែងចេញមក ឬការប្រព្រឹត្តផ្សេងៗក្នុងលក្ខណៈនៃការអភិវឌ្ឍ អាចនឹងចាប់ផ្ដើមពីអាយុប៉ុន្មាន?
-ឆ្លើយៈ មិនទាក់ទងជាមួយអាយុ។ អាយុគឺការកំណត់នូវវ័យ ឬថា ជាព្រំដែននៃការចម្រើនធំធាត់។ ពេលវេលាក្នុងការសន្សំភាពជំនាញ ការអភិវឌ្ឍខ្លួននឹងកើតឡើងជាមួយអាការសំដែងចេញនូវលក្ខណៈនៃការប្រព្រឹត្ត ដែលបង្ហាញឲ្យឃើញដល់ការអភិវឌ្ឍក្នុងផ្នែកនីមួយៗ ទាំង៤ផ្នែក ថា តើមានលំដាប់ណា?
-សួរៈ បច្ចុប្បន្នយើងឲ្យតម្លៃមនុស្ស មិនបានឲ្យតម្លៃក្នុងលក្ខណៈការអភិវឌ្ឍរាងកាយ គឺសីល សមាធិ បញ្ញា ទេ តែយើងច្រើនឲ្យតម្លៃលើ សញ្ញាបត្រ ឬឲ្យតម្លៃតាមផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច មើលតាមចំនួនទ្រព្យតិចឬច្រើន ហើយក៏សំគាល់ថា បុគ្គលនេះជាអ្នកមានក្នុងប្រទេស។ ក្នុងលក្ខណៈនេះ សង្គមកំពុងសំដែងលោកនេះ (បង្ហាញលោកនេះ) ក្នុងផ្លូវខុសមែនទេ?
-ឆ្លើយៈ សង្គមកំពុងតែឲ្យនូវសភាពដែលឃ្លៀងឃ្លាតប្រាសចាកការពិត។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ សុភមង្គលគ្រួសារជាសន្តិសុខសង្គម
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1640/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ៣០ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៦៨១៩ ដង)
កូនៗទាំងឡាយ ខ្លួនយើងជាស្រីដែលមានគូស្រករ ពោលគឺមានស្វាមីហើយ ត្រូវមានការរស់នៅបែកពីពុកម៉ែ ដូច្នេះកូនរស់នៅជាមួយប្ដីត្រូវតែមានសេចក្ដីអត់ធ្មត់ឲ្យបានច្រើនផងណាកូន។នៅពេលនេះ ពុកម៉ែសូមផ្ដាំផ្ញើពាក្យពេចន៍ខ្លះៗ ពេលដែលកូនត្រូវឃ្លាតទៅរស់នៅខាងស្វាមីណាកូនម៉ែ ធម្មតាចានដែលនៅក្នុងរាវ រមែងប៉ះទង្គិចគ្នាមិនខាន សំខាន់ជាងនេះទៅទៀតពេលដែលកូនត្រូវទៅរស់នៅខាងស្វាមី ចូរកូនស្រីម៉ែរក្សាធម៌ ៥ នេះឲ្យជាប់ណាកូន។
១- ពេលដែលកូនចូលដំណេក ត្រូវដេកក្រោយស្វាមី ឬឪពុកម្ដាយខាងស្វាមី តែកូនត្រូវភ្ញាក់មុនពួកគាត់ និងត្រូវបម្រើ យកចិត្តទុកដាក់ជាមួយពួកគាត់ ចេះប្រើពាក្យសម្ដីគួរជាទីស្រលាញ់។
២- ជនណាជាទីគោរពរបស់ភស្ដា ដូចជាមាតាបិតា សមណព្រាហ្មណ៍យើងត្រូវធ្វើសក្ការៈគោរពសំពះបូជាបុគ្គលនោះ ស្វាគមន៍អ្នកដែលមកផ្ទះដោយការឲ្យនូវទីកន្លែងអង្គុយ និងទឹកជាដើម។
៣- ការងារជាការងារក្នុងផ្ទះស្វាមី កូនត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ធ្វើឲ្យបានល្អជានិច្ចមិនត្រូវធ្វេសប្រហែសឡើយ កូនត្រូវឆ្លាតឈ្លាសក្នុងកិច្ចការងារ។
៤- មនុស្សខាងក្នុងរបស់ស្វាមី ដូចជាទាសៈអ្នកបម្រើ ឬកូនជាងយើងត្រូវដឹងអ្វីៗ ដែលគេធ្វើហើយ និងអ្វីដែលមិនទាន់ធ្វើ ត្រូវដឹងអាការៈឈឺ ឬ ជារបស់អ្នកទាំងនោះត្រូវចែករបស់ទទួលទានឲ្យដល់ពួកគេ តាមចំណែកដែលគេគួរទទួលបាន។
៥- ទ្រព្យអ្វីៗ ដែលស្វាមីរកបានមកជាទ្រព្យ ឬមាសប្រាក់ យើងត្រូវឃុំគ្រងការពារទ្រព្យទាំងនោះ ទាំងជាអ្នកមិនលេងល្បែងភ្នាល់ ឆក់លួច មិនជាអ្នកផឹកស្រា មិនបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិ។
បើរូបកូន បានកាន់ជាប់នូវគោលការណ៍ទាំង ៥ យ៉ាងនេះហើយ ប្រាកដជាមានសេចក្ដីសុខក្នុងគ្រួសាររបស់កូនជានិច្ចណាកូនស្រីម៉ែ ប៉ុណ្ណឹងចុះពេលនេះរូបកូនបានយល់នូវសេចក្ដីដែលបានប្រាប់ពីថ្ងៃមុន ខ្លះហើយមើលទៅ ។សូមកូនចង់ចាំថា សេចក្ដីសុខរបស់គ្រួសារកូន មិនអាចនរណាម្នាក់ធ្វើឲ្យបានឡើយ ក្រៅអំពីរូបកូនចេះយោគយល់គ្នាទៅវិញទៅមកនោះណាកូន។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ក្តីសង្ឃឹមអ្នកមានគុណ
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1475/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ៣០ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៥៧៧០ ដង)
តើអ្វីជាជីវិត? ភ្នែក ត្រចៀក ច្រមុះ អណ្ដាត កាយ ចិត្ត រូប សំលេង ក្លិន រស ផោដ្ឋព្វៈ អម្មារម្មណ៍ និងវេទនាទាំងឡាយដែលសោយតាមទ្វារភ្នែក ទ្វារត្រចៀក ទ្វារច្រមុះ ទ្វារអណ្ដាត ទ្វារកាយ គឺជាតួជីវិត ជារបស់ក្ដៅ។ តើក្ដៅព្រោះអ្វី? ក្ដៅព្រោះភ្លើងកិលេស គឺ រាគៈ ទោសៈ មោហៈ។
នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បើទោះជាគ្មានអ្នកណាប្រាប់ ក៏យើងអាចដឹងបានថាសត្វលោកកំពុងរស់នៅក្នុងកំដៅ ហើយកំដៅនេះមានកំនើនកើនជាងមុន ១ ដង ជា ៥ ដង ឯណោះ។ សភាពទាំងអស់នេះក៏ព្រោះតែភ្លើង រាគៈ ទោសៈ មោហៈ អាស្រ័យនៅក្នុងចិត្តរបស់សត្វលោក កាន់តែមានចំហេះខ្លាំងឡើងៗ ដោយហេតុថា សត្វលោកកាន់តែឆ្លាត មានល្បិចកលពិសពុល ក្នុងការផ្ដុំភ្លើងតណ្ហា ឲ្យកាន់តែមានកម្លាំងខ្លាំងឡើងៗជាលំដាប់។
សត្វលោករឹតតែគ្មានដឹង គ្មានជំនឿ គ្មានប្រកាន់យកថា ការពន្លត់ ភ្លើង រាគៈ ទោសៈ មោហៈ គឺជាចំណុចដ៏ត្រជាក់ដ៏កំពូលរបស់ជីវិតនោះទេ ផ្ទុយមកវិញគេច្រើនតែស្វែងរកសេចក្ដីសប្បាយរីករាយលើបញ្ចកាមគុណ ដែលជាការពង្រីកភ្នក់ភ្លើងឲ្យកាន់តែធំ ដោយគំនិតបញ្ឆេះច្រើនជាងគំនិតពន្លត់។
សកលលោកបានក្លាយទៅជាលោកដែលមានកំដៅទាំងមនុស្សទាំងសត្វទាំងសកលធាតុក៏ព្រោះតែមនុស្សក្នុងពិភពលោកនាំគ្នាស្ទាបអង្អែលនូវបញ្ចកាមគុណ នាំគ្នាបំរើសេចក្ដីសប្បាយបោកប្រាស់ ប្រកបដោយចិត្តពោរពេញទៅដោយរាគៈ ទោសៈ មោហៈ លើសពីសម័យមុន ១ ជា ១០ ដង ឬ១ ជា ២០ ដង ក៏អាចថាបាន។
សព្វថ្ងៃនេះ មនុស្សបាននាំគ្មាពពាក់ពពូនជំពាក់ជំពិនលើអំពើដុតកំដៅខ្លួនឯង គឺនាំគ្នាថ្ងូរ នាំគ្នាជូរចត់ក្នុងជីវិតរបស់ខ្លួន គេនាំគ្នាបង្កើតកិលេសរបស់ខ្លួន គេប្រាថ្នាលើកខ្លួនរបស់គេជាម្ចាស់ពិភពលោក ។ជាងនេះទៅទៀត គំនិតរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ តែងមានការប្រកាន់យកនូវរបស់មិនទៀត ជាទុក្ខ ជាអនត្តា ថាជារបស់ទៀត ជាសុខ ជាអត្តា។
ប៉ុន្តែការប្រកាន់ និង គំហើយរបស់គេទាំងនោះលទ្ធផលចុងក្រោយ គឺសំណើចលាយទំនួញ សំអប់លាយសំឡាញ់សម្លូតលាយកំណាចជាដើម ដែលផ្លាស់ប្ដូរគ្នាទៅវិញទៅមកឥតឈប់ឈរ ស្ថិតក្រោមលក្ខណៈដុតបំផ្លាញខ្លួនឯងដោយវិធីផ្សេងៗយ៉ាងមុខគួរឲ្យសង្វេគខ្លោចផ្សាដោយគ្មានដឹងខ្លួនឡើយ ។សូមមេត្តាពិចារណានូវពុទ្ធភាសិតមួយកន្លែងទៀតដូចខាងក្រោមៈ
មិនមានភ្លើងអ្វី(ក្ដៅ)ស្មើដោយរាគៈ
មិនមានចង្រៃអ្វី(ឲ្យទោស)ស្មើដោយទោសៈ
មិនមានសំណាញ់អ្វី(ស្មុគ្រស្មាញ)ស្មើដោយមោហៈ
តាមពុទ្ធភាសិតខាងលើនេះ ស្ដែងឲ្យយើងឃើញកាន់តែច្បាស់ថា សូម្បីតែភ្លើងពិតៗ ក៏មិនអាចមានកំដៅស្មើដោយភ្លើងរាគៈបានឡឡើយ។ ដូច្នេះ នរកក្នុងលោកនេះ គឺជានរកកាចសាហាវជាងនរកស្រុកខ្មោច ព្រោះភ្លើងដ៏ក្ដៅគឺរាគៈ ទោសៈ មោហៈ នេះវាជាក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំឬបង្កើតឲ្យមានរកស្រុកខ្មោច។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ តើនរកមានដែរឬទេ
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2198/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៨ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ២៥៥៧ ដង)
ការស្កប់ស្កល់ក្នុងកាមទាំងឡាយ រមែងមិនមាន ព្រោះកហាបណៈ (ដែលធ្លាក់ចុះ) ដូចទឹកភ្លៀងទេ កាមទាំងឡាយ មានសុខតិច មានទុក្ខច្រើន, អ្នកប្រាជ្ញដឹងច្បាស់យ៉ាងនេះហើយ លោកមិនបានត្រេកអរក្នុងកាមទាំងឡាយ សូម្បីជាទិព្វឡើយ, សាវ័ករបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ រមែងជាអ្នកត្រេកអរក្នុងធម៌ ជាគ្រឿងអស់តណ្ហា ។
មនុស្សទាំងឡាយច្រើននាក់ ត្រូវភ័យគម្រាមហើយ តែងយកភ្នំ អារាម និង រុក្ខចិតិយជាទីពឹង, ទីពឹងបែបនេះ មិនមែនជាទីពឹងដ៏ក្សេមទេ ទីពឹងបែបនេះ មិនមែនជាទីពឹងដ៏ឧត្តមមទេ បុគ្គលអាស្រ័យនូវទីពឹងនេះហើយ រមែងមិនរួចស្រឡះចាកទុក្ខទាំងពួងឡើយ ។
លុះតែបុគ្គលណាយក ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ ព្រះសង្ឃ ជាទីពឹង ឃើញច្បាស់នូវ អរិយសច្ចទាំង ៤ គឺ ទុក្ខសច្ច ១, ទុក្ខសមុទយសច្ច ១ , និរោធសច្ច កន្លងទុក្ខ ១, អរិយមគ្គ ប្រកបដោយអង្គ ៨ ជាដំណើរទៅកាន់ព្រះនិព្វាន ដែលជាទីរម្ងាប់ទុក្ខ ១, ដោយប្រាជ្ញាដ៏ប្រពៃនេះឯងទីទីពឹងដ៏ក្សេម នេះឯងជាទីពឹងដ៏ឧត្តម បុគ្គលអាស្រ័យទីពឹងនេះ រមែងរួចស្រឡះចាកទុក្ខទាំងពួងបាន ។គាថាធម្មបទ "ពុទ្ធវគ្គ" សុ.ខុទ្ទកនិកាយ បិ. ៥២ )
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ វត្តប្រតិបត្តិពុទ្ធសាសនិកជន
រៀបរៀងដោយៈ ព្រហ្ម មេត្តា (គតិបណ្ឌិតោ) ហៅ ជយវរិន្ទ
វាយអត្ថបទដោយៈ ឧបាសក សូត្រ តុលា
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2184/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៨ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ១៦៩៧ ដង)
ពាក្យថា មនុស្ស មកពី (មន + ឧស្ស) មន ប្រែថា គំនិត ឬការគិត ឧស្ស ប្រែថា ខ្ពស់ ឬប្រសើរ រួមគ្នាទាំងពីរសព្ទ័ប្រែថា អ្នកមានគំនិតខ្ពស់ ឬជនអ្នកដឹងខុសត្រូវ ។ដូច្នេះ អត្តភាពជាមនុស្ស មិនគួរប្រព្រឹត្តអំពើទុច្ចរិត ដូចជាសត្វដែលខ្វះបញ្ញានោះទេ គួរប្រព្រឹត្តអំពើល្អ អំពើសុចរិតយ៉ាងតិចបំផុតឲ្យបាន ៥ ប្រការ គឺ សីល ៥។
ការប្រព្រឹត្តល្អទាំង ៥ ប្រការនេះគឺជាគុណធម៌ជាន់ទាបឬគុណខាងដើមរបស់មនុស្ស ដែលធ្វើឲ្យមនុស្សអាចបណ្ដុះគុណធម៌ខ្ពស់ឡើងតទៅទៀតបាន រហូតបន្លុះមគ្គផលព្រះនិព្វានដែលជាគុណធម៌ដ៏វិសេសរបស់មនុស្ស។ ម្យ៉ាងទៀត សុចរិតទាំង ៥ ប្រការនេះ នឹងហៅថា មនុស្សធម៌ (ធម៌របស់មនុស្ស) ក៏បានតែតាមផ្លូវព្រះធម៌ ហៅថា "សីល៥" បាលីថា "បញ្ចសីល"។ ដោយអំណាចសីលទាំង៥នេះ ជាធម៌ ដែលមនុស្សគ្រប់រូបត្រូវប្រព្រឹត្តជានិច្ច ហៅឈ្មោះមួយទៀតថា "និច្ចសីល"។
សីលប្រែថា ប្រក្រតី (បកតិ) ដូច្នេះ មនុស្សដែលមានសីលគ្រប់ទាំង ៥ ហៅថា មនុស្សប្រក្រតី ឬហៅថា មនុស្សគ្រប់លក្ខណៈ ហៅឲ្យងាយស្ដាប់ថា គ្រប់លក្ខណៈជាមនុស្ស។ តែបើកាន់សីលនៅខ្វះប្រការណាមួយ ក៏សម្ដែងឲ្យដឹងថា មនុស្សមិនគ្រប់លក្ខណៈ ឬមនុស្សខុសប្រក្រតី។
បើសីលទាំង៥អស់ហើយ ភាវៈជាមនុស្ស ក៏អស់ទៅដែរសូម្បីសេចក្ដីសុខ សេចក្ដីស្ងប់ ក៏អស់ទៅផងដែរ ធ្វើឲ្យជីវិតរស់នៅមានតែសេចក្ដីក្ដៅក្រហាយ ដូចនាយចុន្ទសូករិកៈ (អ្នកសម្លាប់ជ្រូកម្នាក់ ក្នុងសម័យពុទ្ធកាល) ដូច្នេះ ការរស់នៅយ៉ាងនេះ ឈ្មោះថា ជាមនុស្សប្រមាទ សូម្បីមានជីវិតរស់នៅ ក៏ដូចជាមនុស្សស្លាប់ ព្រោះសេចក្ដីល្អណាៗ មិនអាចកើតឡើងបាន និងមិនមានសេរីភាពនៃការរស់នៅ ក្នុងសង្គមមនុស្សផងគ្នា។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ សីល៥ជាធម៌របស់មនុស្ស
រៀបរៀងដោយ មេត្តាបាលោ ទឹម សឿត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1332/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៨ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៧ (អាន: ៤០៨០៣ ដង)
មាតាបិតាគឺជាទេវតាប្រចាំផ្ទះរបស់កូន ជាទេវតាថែរក្សាកូនទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ ។ពេលព្រលប់ ពេលយប់ ពេលអធ្រាត្រ មាតាបិតាកំពុងអស់កំម្លាំងក្តី កំពុងងងុយក្តី កំពុងសម្រាន្តលក់ក្តីកំពុងក្តៅក្តី កំពុងរងាក្តី ទោះជាកំពុងឈឺខ្លួនឯងក្តី កាលបើកូនតូចស្រែកយំឡើង មាតាបិតារមែងស្ទុះស្ទា បើកំពុងលង់លក់ក៏ភ្ញាក់ក្រញាង មកឳបកូន មកបបោសអង្អែលកូនយកចិត្តកូន... ។
មាតាបិតាប្រុសភ្នែក ប្រុងត្រចៀក ប្រុងសព្វគ្រប់ប្រុងទាំងយប់ ប្រុងទាំងថ្ងៃ ដើម្បីរក្សាកូនស្ងួនសម្លាញ់ដែលជាសាច់ឈាមរបស់ខ្លួន ទោះជាទេវតាដោយកំណើតមានកិច្ចរក្សានូវលោកនេះ ក៏គង់មានពេលភ្លេចក្នុងកិច្ចរក្សាដែរ ប៉ុន្តែមាតាបិតាមិនធ្លាប់ភ្លេចកូននិងមិនបានបោះបង់កូនឡើយ គឺលោកទាំងពីរតែងគ្រប់គ្រងរក្សាឲ្យកូនបានសុខរហូតមក ។
ព្រះគុណរបស់ម៉ែ ជាជម្រកមនោរម្យទ្រនំកូនព្រះម៉ែយកខ្នងបាំងកម្តៅថ្ងៃ យកទ្រូវថ្លើមថ្លៃធ្វើទីជម្រកគុណម៉ែជាម្លប់ឲ្យកូនបានជ្រក ខ្នងម៉ែពងពកកូនសុខ មនោរម្យ ។របស់សំខាន់គឺខ្លួនប្រាណម៉ែ តែម៉ែបង្វែរ យកជាទ្រនំម៉ែ ខ្លាចព្យុះភ្លៀងចាញ់ខ្លាចកូនយំ កូនរស់បានធំម៉ែលាចាកកូន ។
ព្រះគុណរបស់ឪជា ឋានព្រហ្មជំរំកូនព្រះបង្កើតកូនមានឈ្មោះថាឪ មិនមែនព្រះនៅក្នុងសួគ៌ាឋានគុណឪមាននៅក្នុងចិត្តសន្តាន កូនបានសុខសាន្តព្រោះឪជាព្រហ្មរបស់ពិសេស គឺកូនឪពិត ឪប្តូរជីវិត ប្រឹងសាងជំរំឪធ្វើការខ្លាំងនឿយហត់ប៉ុនភ្នំ តែសុខមនោរម្យព្រោះឃើញមុខកូន ។
ម៉ែឪនឹកកូន កូនទៅនៅញៀនថ្នាំម៉ាម៉ែ សម្រាលកូនឪអរខ្លាំង ចិត្តតាំងសច្ចា ចិញ្ចឹមកូនឪនឿយយ៉ាងណាបិទមាត់សូន្យ ពេលនឹកដល់កូនចិត្តត្រាច់ទៅ ។នឹកដល់កូនខ្លាំងឪខំប្រឹង សម្លឹងកិច្ចការចិត្តជាប់ នៅដំណឹងនេះកាច ក្រៃអាក្រក់ ដូច មច្ចុ ឆក់ ផ្តាច់ សង្ខារ កូនមាសឪពុក សូមមេត្តា ករុណា ម៉ែឪត្រង់នេះផង ។
អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ កូនមាសឪពុក
រៀបរៀងដោយៈ អគ្គបណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
