រឿង​នាន​រោហិណ៌ (ចាក ធ. ខុ.) (បុណ្យ​រមែង​សម្រេច​តាម​បំណង​អ្នក​ធើ្វ ដែល​បាន​តាំង​បា្រថ្នា) មាន​សេចក្តី​ដំណាល ព្រះ​ងនុវុទ្ធ​ដ៏​មាន​អាយុ បាន​នាំ​ភិក្ខុ​ជា​បរិថវារនមន្តមក ក៏​នាំ​គ្នា​មក​ថ្វាយ​បង្គំ បាត់​តែ​នាង​រោហិណី​ជា​ប្អូន​បង្កើត​មិន​ឃើញ​មក​ថ្វាយ​បង្គំ ។ ព្រះ​ថេរៈ​ក៏សួរ​ដំណឹង​បាន​ជ្រាប​ដោយ​ព្រះ​ញាតិ​វង្ស​ប្រាប់​ថា នាង​មាន​សេចក្តី​អៀន​ខ្មាស់​ជា​ពន់​ពេក​

រឿង គោឃាតកៈ ឯគោឃាតកៈ​នោះ ជា​អ្នក​សម្លាប់​គោ​យក​សាច់​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ថ្ងៃ​ណា​ដែល​ញមាន​សាច់​គោ ថ្ងៃ​នោះ​គាត់​មិន​បរិភោគ​អាហារ។ វេលា​ថ្ងៃ​មួយ មិន​មាន​សាច់​គោ​នឹង​បរិភោគ គាត់​ដ៏​ដើរ​ទៅ​ខាង​ក្រោយ​ផ្ទះ​កាត់​អណ្ដាត​គោ​ទាំង​រស់​យក​មក​អាំង​ហើយ​បរិភោគ​ជា​មួយ​នឹង​បាយ។ ក្នុង​វេលា​រំពេច​នោះ ផល​កម្ម​ក៏​បណ្ដាល​ឲ្យ​អណ្ដាត​របស់​គាត់​ដាច់​ធ្លាក់​ចុះ​ទៅ​ក្នុង​ចាន​បាយ ឃើញ​ច្បាស់​ទាន់​ភ្នែក

រឿង​នាង​កាញ្ចនទេវី កាល​ព្រះសម្ពុទ្ធ​បរមគ្រូ​បរិនិព្វាន​ហើយ ពួក​ពុទ្ធបរិស័ទ​ទាំង​ឡាយ​ក្នុង​ទេវបុត្តនគរ​នាំ​គ្នា​យក​បាត្រ ព្រះសម្ពុទ្ធ​ទៅ​បញ្ចុះ​ក្នុង​ចេតិយ​កែវ មុន​បញ្ចុះ​ក្នុង​ចេតិយ​នោះ​ព្រះរាជា​បាន​ចាត់​ចែង​ធ្វើ​ក្បួន ហែ​យ៉ាង​អស្ចារ្យ គឺ​ឲ្យ​រាជ​បុរស​ហៅ​ជាង​ទង​ជា​ច្រើន​រូប​មក​ឲ្យ​យក ដើម​ឫស្សី​១ ដើម​យ៉ាង​ធំ មក​រចនា​ស្រោប​មាស​រំលេច​ដោយ​កែវ​៧​ប្រការ យក​បាត្រ​មក ភ្ជាប់​លើ​ចុង​ឫស្សី​ហើយ​លើក

រឿង​ប្រេត​ប្ដីប្រពន្ធ ក្នុង​សម័យ​ពុទ្ធកាល មាន​ត្រកូល​ព្រាហ្ម​ណ៍​មួយ​ក្នុង​ ក្រុង​ពារាណសី។ ត្រកូន​នោះ​មាន​ កូន​ ៣ នាក់ ប្រុស ២ ស្រី​មួយ​ពៅ​បង្អស់ កូន​ទាំង​បីនេះ ជាពួក​ម៉ាក់​មិត្រ​ភក្តិ​រាប់​អាន​គ្នា​ជា​មយយ ឧបាសក ឧបាសិកា ចំណាយ​ទ្រព្យ​ធ្វើ​បុណ្យ​ទាន ក្នុង​ព្រះពុទ្ធសាសនា។ ចំណែក​ខាង​ព្រាហ្មណ៍​ប្ដី​ប្រពន្ធដែល ជា​មាតាបិតា​កូន​ទាំង​៣ នោះ​ជា​បុគ្គល​កំណាញ់​គ្មាន​សទ្ធា មិច្ឆាទិដ្ឋិ

រឿង​សមុទ្ទទេវតា (ចាក ស. តិ.) (សេចក្តី​លោភ​នាំ​សត្វ​ឲ្យ​ហួង​ហែង​ហួស​ហេតុ) កាល​ពុទ្ធ​សម័យ​ព្រះ​សម្តុទ្ធ​បរម​គ្រូ ទ្រង់​រំលឹក​ដាស់​តឿន​ឧបនន្ទភិក្ខុ ដែល​មាន​សេចក្តី​លោភ​គ្រប​សង្កត់ គឺ​ធម្មតា​របស់​ភិក្ខុ​ឧបនន្ទ តែ​ដល់​រដូវ​ចូល​វស្សា​ហើយ លោក​ដើរ​ទៅ​ចូល​វស្សា​ផ្ញើរ​គ្រប់​វត្ត ដែល​លោក​អាច​ទៅ​បាន វត្ត​ខ្លះ​លោក​ទុក​ស្បែក​ជើង ខ្លះ​ដំរង​ទឹក ខ្លះ​ទ្រនាប់​ជើង ខ្លះ​ឆ័ត្រ​ជា​ដើម ឲ្យ​ចូល​វស្សា​ជំនួស​​លោក​ដល់​ចេញ​វស្សា​លោក​ទៅ​វាយ​ចំណែក​លាភ​គ្រប់​វត្ត ដែល​លោក​បាន​ទុក​របស់​ទាំង​នោះ​ ដឹក​ទាំង​រទេះ​ៗ យក​មក​ប្រមូល​ទុក​ក្នុង​កុដិ​របស់​លោក ។ ពួក​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ​ទ្រាន់​ចិត្ត នាំ​គ្នា​ទូល​ព្រះ​សម្តុទ្ធ​តាម​ដំណើរ​រឿង ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ប្រជុំ​សង្ឃ ហើយ​ហៅ​ឧបនន្ទ មក​រំលឹក​តាម​លំនាំ​ព្រះ​ពុទ្ធ​ពី​បូរាជ ទើប​នាំ​អតីត​និទាន​មក​សំដែង​ថា ភិក្ខុ​ឧបនន្ទនេះ មិន​មែន​ចង់​បាន​ឥត​របប​តែ​ក្នុង​ជាតិ​នេះ​ទេ កាល​ពី​ដើម​ក៏​ដូច្នេះ​ដែរ ។ ពី​ព្រេង​នាយ​យូរ​ហើយ​ ព្រះ​ពោធិសត្វ​កើត​ជា​សមុទ្រ​ទេវតា ថែរក្សា​មហាសមុទ្រ កាល​នោះ​មាន​ក្អែក​ទឹក​មួយ នៅ​អាស្រ័យ​នឹង​សមុទ្រ​នោះ ជា​សត្វ​មាន​សេចក្តី​លោភ​ច្រើន​ មួយ​ថ្ងៃ​ៗ ហើរ​មុជ​ងើបៗ ក្នុង​ទឹក​សមុទ្រ ស្រែក​បា្រប់​ត្រី​ទាំង​ឡាយ​កុះ​ឲ្យ​ផឹក​ទឹក​ច្រើន ក្រែង​អស់​ទឹក​សមុទ្រ ។ ដោយ​សេចក្តី​ហួង​ហែង​ហួស​ហេតុ​ នេះ​ សមុទ្រ​ទេវតា​ទ្រាន់​ចិត្ត​ពេក ស្តី​តិះ​ដៀល​ឲ្យ​ក្អែក​ទឹក​នោះ​ថា​នែ ! ក្អែក​ទឹក​អប្បឥត​ប្រាជ្ញា លោភលន់​ហួស​ហេតុ ទឹក​សមុទ្រ​នេះ​ជ្រៅ​ណាស់ មិន​ចេះ​ស្រក​មិន​ចេះ​ជន់ទេ សូម្បី​ហូរ​ចាក់​ទៅ​ក្នុង​ទី​ទំនាប​ច្រើន​យ៉ាង​ណា ក៏​មិន​អស់​ដែរ យើង​នៅ​ថែរក្សា​សមុទ្រ​មក​យូរ​ហើយ មិន​ដែល​ឃើញ​អ្នក​ណា​លោភ​ហួង​ហែង​ហួស​ហេតុ​ដូច្នេះ​ទេ ។ តិះ​ដៀល​ហើយ​និម្មិត​ខ្លួន​យ៉ាង​ធំ ដេញ​ក្អែក​ទឹក​នោះ​ឲ្យ​រត់​បាក់​ទៅ ។ប្រជុំជាតក ក្អែក​ទឹក​ក្នុង​កាល​នៅ​គឺ​ភិក្ខុ​ឧបនន្ទ​សមុទ្រ​ទេវតា​គឺ​តថាគត​នេះ​ឯង ។ អត្ថបទ​នេះ​ដក​ស្រង់​ចេញ​ពី​សៀវភៅៈ ប្រជុំជាតក វាយ​អត្ថបទ​ដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

មនុស្ស​ឆ្កួត​ឬ​វិកល​ចរិត ព្រោះ​គេ​បាត់​បង់​សតិ​សម្បជញ្ញៈ​ ឯ​សុរា​គឺ​ជា​គ្រឿង​ពង្វក់​ស្មារតី ដូច្នេះ​ទើប​មនុស្ស​ត្រូវ​វៀរចាក​ការ​ផឹក​សុរា។ តាម​ទស្សនៈ​អ្នក​ញៀន​សុរា​ខ្លះ​និយាយ​ថា ការ​ផឹក​សុរា​បន្តិច​បន្តួច​ដើម្បីឲ្យ​បាយ​ឆ្ងាញ់​មិន​មាន​ទោស​ទេ ទាល់​តែ​ផឹក​ច្រើន​ទើប​មាន​ទោស តែ​នៅ​ក្នុង​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​បាន​ប្រដៅ​ឲ្យ​មនុស្ស​វៀរចាក​ស្រឡះ សូម្បី​បន្តិចបន្តួច​ក៏​ដោយ ព្រោះ​សុរា​នេះគឺ​ជា​ប្រភព​នៃ​សេចក្ដី​វិនាស​ច្រើន​យ៉ាង​ដូច​ជា ១- សុរា នាំ​ឲ្យ​វិនាស​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ ជីវិត​របស់​យើង​ម្នាក់​ៗ​សុទ្ធ​តែ​ត្រូវ​ការអាហារ​ដើម្បី​បរិភោគ បើ​អត់​អាហារ​នឹង​ត្រូវ​ស្លាប់ ប៉ុន្តែ​សុរា​បើ​មិន​ផឹក​ក៏​មិន​ស្លាប់ ដូច្នេះ​អ្នក​ផឹក​សុរា គឺ​ជា​អ្នក​ចាយវាយ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ខ្ជះខ្ជាយ​ដោយ​គ្មាន​ប្រយោជន៍។ ២- សុរា នាំ​ឲ្យ​កើត​ជម្លោះ អ្នក​ផឹក​ស្រវឹង​ស្រា​ច្រើន​តែ​មាន​សំដី​តូច​ធំ​ហួស​មាឌ ហួស​ឋានៈ របស់​ខ្លួន មិន​សូវ​កោត​ញញើត​អ្នក​ណា​ឡើយ បើ​មាន​អ្នក​ណាធ្វើ​ឲ្យ​ទាស់​ចិត្ត​បន្តិច​ ក៏​បញ្ចេញ​ភ្លើង​កំហឹង​ឲ្យ​ប្រាកដ​ឡើង ដូច​ជា​ភ្លើង​ឆេះ​ចំបើង ហើយ​ស្រែក​ជេ​អ្នក​ដទៃ ដោយ​ប្រការ​ផ្សេងៗ ដែល​ជា​ហេតុ​នាំ​ឲ្យ​មាន​វិវាទ​ទាស់​ទែង​គ្នា។ ៣- សុរា នាំ​ឲ្យ​កើត​រោគ​ទាំង​ឡាយ សុរា​ដែល​អ្នក​ប្រមឹក​ឲ្យ​តម្លៃ​ថា​គួរ​ឲ្យ​សប្បាយ​ណាស់​នោះ តាម​ពិត​គឺ​ជា​ថ្នាំ​ពិស​ដ៏​ពន្លឹក សម្រាប់​ធ្វើ​ឲ្យ​រាង​កាយ​ចុះ​ខ្សោយ​អន់​ថយ ហើយ​នឹង​បង្ក​ឲ្យ​មាន​រោគ​ផ្សេងៗ​ដូច​ជា រោគ​ឈឺ​ក្រពះ រោគ​ស្រវាំង​ភ្នែក រោគ​ឈឺ​ថ្លើម ជា​ពិសេស​គឺ​រោគ​វិកល​ចរិត​ដែល ហៅ​ថា​(ឆ្កួត​សុរា)។ ៤- សុរា​ នាំ​ឲ្យ​ខូច​ឈ្មោះ អ្នក​ស្រ​វឹង​ស្រា តែង​ធ្វើចរិយាមារយាទ​មិន​គួរ​ឲ្យ​ចូល​ចិត្ត​ឡើយ ច្រើន​ធ្វើ​នូវ​ការ​រំខាន​ដល់​អ្នក​ផ្ទះ​ជិត​ខាង ដូច​ជា​ការ​រាំ​ច្រៀង​ស្រែក​ឡូឡា​ខុស ពេលវេលា​ជា​ដើម ដូច្នោះ​ឈ្មោះ​របស់​គេ​ត្រូវ​បាន​អ្នក​ផង​តិះដៀល ថា​ជា​មនុស្ស​ប្រមឹក។ ៥- សុរា នាំ​ឲ្យ​មាន​ការ​បង្ហាញ​កេរ្តិ៍ខ្មាស តាម​ធម្មតា​មនុស្ស​យើង​មាន​ការ​អៀន​ខ្មាសណាស់ ទៅ​ណា​មក​ណា​តែងស្លៀក​ពាក់​យ៉ាង​សមរម្យ លុះ​តែ​សុរា​ចូល​មក​ពង្វក់​ស្មារតី ក៏​ក្លាយ​ជា​មនុស្ស​លែង​ចេះ​អៀនខ្មាស​មួយ​រំពេច ជួន​កាល​អាច​ហ៊ាន​បើក​បង្ហាញ​កេរ្តិ៍ខ្មាស​ក្នុង​ទី​សាធារណៈ​ក៏​សឹង​មាន។ ៦- សុរា​ ធ្វើ​បញ្ញា​ឲ្យ​មាន​កំលាង​ថយ បញ្ញា​គឺ​ជា​ទ្រព្យ​ដ៏​វិសេស​វិសាល​សម្រាប់​មនុស្ស​គ្រប់​ៗ​គ្នា ប៉ុន្តែ​ចំពោះ​មនុស្ស​ប្រមឹក មិន​អាច​មាន​ឱកាស​ដើម្បី​បណ្ដុះ​បញ្ញាឲ្យ​កាន់​តែ​ភ្លឺ​ស្វាង​ឡើង​បាន​ទេ មាន​តែ​បាត់​បង់​ប្រាជ្ញា​ស្មារតី​បន្តិច​ម្តងៗ​ជា​ដរាប។ គ្រួសារ​ខ្លះ ប្ដី​ជាមនុស្ស​ប្រមឹក ហើយ​វា​ធ្វើ​បាប​ប្រពន្ធ​កូន​ដែល​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​អំពើ​ហិង្សា​ក្នុង​គ្រួសារ មិន​គោរព​សិទ្ធិ​គ្នា​ធ្វើ​ឲ្យ​កូន​ខ្លះ​ខូច​ចិត្ត​ត្បិត​ខ្មាស​អ្នក​ជិត​ខាង រហូត​ក្លាយ​ខ្លួន​ជា​ក្មេងអនាថា ឥត​ទី​ពឹង គ្មាន​គោល​ដៅ​ពិត​ប្រាកដ ព្រោះ​វិបត្តិ​ឪពុក ម្ដាយ ដែល​ជា​ហេតុ​នាំ​ឲ្យ​មាន​សភាព​មិន សុខ​ស្ងប់​ដល់​សង្គម​ជាតិ​ទាំង​មូល។ សូម​ឲ្យ​មនុស្ស​គ្រប់​គ្នា​មាន​ចេតនា​វៀរចាក​ការ​ផឹក​ទឹក​ស្រវឹង ហើយ​យក​ពេល​វេលា​ដ៏​មាន​ តម្លៃ​បំពេញកិច្ចការ​តាម​តួនាទី​ប្រកប​ដោយ​សតិ និង សម្បជញ្ញៈ ព្រោះ​ប្រទេស​ជាតិ​ត្រូវ​ការ​ចាំ​បាច់​ណាស់​នូវ​មនុស្ស​ដែល​មាន​សតិ និង សម្បជញ្ញៈ​គ្រប់​គ្រាន់​ក្នុង​កិច្ច​បំពេញ​ការងារ​តាម​តួនាទី។ ដកស្រង់​ចេញពី​សៀវភៅ ជីវិត​ពិត​ជា​ត្រូវ​ការ​ព្រះធម៌ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

អានិសង្ស​នៃ​ការ​រម្ងាប់​សេចក្ដី​ក្រោធ ព្រះ​សាស្ដា កាល​ដែល​ព្រះអង្គ​គង់​ប្រថាប់​នៅ​អគ្គាឡវចេតិយ ទ្រង់​បាន​ប្រារព្វ​ទេវតា​មួយ​អង្គ​ដែល​មាន​បញ្ហា​ជា​មួយ​ភិក្ខុមួយរូប ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ត្រាស់​នូវ​ព្រះធម៌​ទេសនា​នេះ​ថា <<យោ វេ ឧប្បតិតំ កោធំ>> ជា​ដើម។ ភិក្ខុ​កាប់​ដើម​ឈើ​ដែល​ទេវតា​អាស្រ័យ​នៅ សេចក្ដី​ពិស្ដារ​ថា កាល​ព្រះ​សាស្ដា​ទ្រង់​អនុញ្ញាត​នូវ​សេនាសនៈ​ដល់​

រឿង ចុន្ទសូករិកៈ ចុន្ទសូករិកៈនោះ ជា​អ្នក​សម្លាប់​តែ​ជ្រូកយក​សាច់​លក់​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ពេញ ៥៥ ឆ្នាំ។ កាល​ដែល​សម្លាប់​ម្ដងៗ នោះ គាត់​យក​ទឹក​កំពុង​ពុះ​ក្ដៅ​ទៅចាក់​បង្អក​ក្នុង​មាត់​ជ្រូក លុះ​ជ្រូក​នោះ​ស្លាប់​ទៅ​ហើយ គាត់​យក​ដំបង ៤​ ជ្រុងទៅវាយ​ដំ​ឲ្យ​ណែន​សាច់​ដើម្បី​ថ្លឹង​ឲ្យ​មាន​ទម្ងន់ លក់​បាន​ថ្លៃ។ ដល់​សម័យ​គាត់​មាន​ជម្ងឺ អំពើ​នោះ​ក៏​បណ្ដាល់​ឲ្យ​ភ្លើង​អំពី​អវីចិមហានរក​ឆេះ​ឡើង​មក ដុត​រោល​

រឿង​ ភិក្ខុ​មិន​ប្រយ័ត្ន​បរិក្ខារ ព្រះឱវាទានុសាសនី​នេះ ព្រះអរហំសម្មាសម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រារព្ធ​ នឹង​ភិក្ខុ​ ១ រូប​ដែល​មិន​ប្រយ័ត្ន​គ្រឿង​បរិក្ខា មាន​គ្រែ​ជាដើម​យក​ទៅ​ប្រើ​ក្នុង​ទី​ណាៗ ក៏​បោះ​បង់ចោល​ក្នុង​ទី​នោះ ៗ មិន​យក​មក​ទុក​វិញ។ កាល​បើ​មាន​ពួក​ភិក្ខុ​មក​ដាស់​តឿន លោក​ក៏​ពោល​ពាក្យ​មើល​ងាយ​ថា ៖ អំពើ​បន្តិចបន្តួច​ប៉ុណ្ណឹង នឹង​ទៅ​ជា​អ្វី​ទៅ​បើ​គ្រឿង​បរិក្ខារ​នោះ​វា​គ្មាន​ចិត្ត​ទេ។ ព្រះបរមសាស្ដា​ទ្រង់​ជ្រាប​ទ្រង់​បង្គាប់​ឲ្យ​

រឿងដំរីឈ្មោះមហិឡាមុខ ក្នុងអតីតកាល ព្រះរាជា​ព្រះបាទព្រហ្មទត្ត ក្នុង​ព្រះនគរពារាណសី បាន​មាន​ដំរីមង្គល ឈ្មោះមហិឡាមុខ ជាសត្វ​មានសីល បរិបូរណ៍​ដោយមាយាទ មិនចេះបៀតបៀន​អ្នកណាម្នាក់​ឡើយ។ ក្រោយ​មក ថ្ងៃមួយ ក្នុងពេលរាត្រី ពួកចោរមកហើយបានអង្គុយ​ប្រឹក្សាគ្នា នៅក្បែររោងដំរីរបស់​ព្រះរាជា​អង្គ​នោះ ថា "ពួកយើង ត្រូវទំលាយឧម្មង្គ (រូង) យ៉ាងដូច្នេះ,