images/articles/957/Untitled-1.jpg
អាហារតាមទ្រឹស្តីព្រះពុទ្ធសាសនា
ផ្សាយ : ២០ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣
តាមគោលការណ៍របស់ព្រះពុទ្ធសាសនា អាហារមាន ៤ ប្រភេទ ក្នុងលក្ខណៈដែលជាមូលហេតុឬជាបច្ច័យ ដែលចាំបាច់សម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិតនិងការបន្តនូវដំណើរជាប់មិនដាច់ (វិលវល់កើតស្លាប់) ជាពពួកសត្វទាំងឡាយគឺ
១. អាហារគឺវត្ថុទូទៅ (កពលិង្ការោហារ)
២. អាហារគឺការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងអាយតនៈខាងក្នុង (រួមទាំងចិត្ត) ជាមួយអាយតនៈខាងក្រៅ (ផស្សាហារ)
images/articles/962/Untitled-1.jpg
ទុក្ខរបស់សត្វលោក
ផ្សាយ : ២០ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣
ទុក្ខរបស់សត្វតិរច្ឆាននៅត្រង់ការស្រេកឃ្លាន បើស្វែងរកបានបរិភោគហើយ ក៏ល្មមគ្រប់គ្រាន់ ម៉្យាងទៀត ទុក្ខរបស់សត្វតិរច្ឆានគឺមានភ័យក្នុងជីវិត ដ្បិតខ្លួនត្រូវជាចំណីនៃសត្វដទៃ និងមានភ័យពីធម្មជាតិ ។
មនុស្សយើង មិនមែនមានទុក្ខត្រឹមតែការស្រេកឃ្លាន ព្រោះមិនមានអាហារបរិភោគតែប៉ុណ្ណោះឡើយ ពិតណាស់ការស្រេកឃ្លាន ជាទុក្ខដ៏ក្រៃលែង ប៉ុន្តែកាលបើមានអាហារ
images/articles/963/Untitled-1.jpg
រក្សាសម្តី
ផ្សាយ : ២០ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣
កូនជាទីស្រឡាញ់
ពាក្យនិយាយជាការសំខាន់ម៉្យាងរបស់មនុស្សយើង កូនត្រូវប្រយ័ត្ន ២ យ៉ាង៖
១. មុននិយាយ
២. និយាយរួចហើយ
មុននិយាយ កូនត្រូវគិតមុខគិតក្រោយឲ្យបានល្អ និងកាលនិយាយរួចហើយ កូនត្រូវរក្សាពាក្យនិយាយ ។
ពាក្យដែលយើងនិយាយចេញទៅហើយ គឺជាចៅហ្វាយរបស់យើងណា៎កូន នឹងបង្គាប់ឲ្យយើងត្រូវតែធ្វើតាម ដូចជាទទួលពាក្យអ្វីពីអ្នកដទៃ គឺត្រូវធ្វើឲ្យបានទៅតាមសន្យា
images/articles/969/Untitled-1.jpg
ម៉ែឪ (បទពិចារណា)
ផ្សាយ : ២០ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣
ម៉ែឪ ជាបុគ្គលដែលមាននូវព្រះគុណយ៉ាងក្រៃលែងលើកូនប្រុសស្រី ។ សូម្បីថាគាត់មិនបានបំពេញតួនាទីរបស់ម៉ែឪ ដោយសព្វគ្រប់យ៉ាងក៏ដោយ ក៏ត្រូវតែកូនជូននូវប្រយោជន៍ផ្សេងៗដល់គាត់ កុំសម្តែងអាការៈស្អប់ខ្ពើម មើលងាយ មើលថោក ឬផ្ចាញ់ផ្ចាលនិយាយបញ្ចើចបញ្ចើគាត់ឲ្យសោះ ត្រូវយកល្អមកឲ្យឈ្នះនូវអ្វី ដែលមិនល្អវិញ នោះគឺតួនាទីខ្លួនជាកូនល្អ ដូចជាៈ
images/articles/970/Untitled-1.jpg
កូន (បទពិចារណា)
ផ្សាយ : ២០ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣
កូនជាខ្សែលោហិត ដែលមិនងាយកាត់ដាច់បានឡើយ បើអ្នកណាបានកូនល្អដែលហៅថា អតិជាតបុត្រ អ្នកនោះគឺជាអ្នកមានបុណ្យខ្ពស់ ត្រូវសប្បាយក្នុងរឿងកូនអស់មួយជាតិ តែបើបានកូនមិនល្អវិញ ក៏គួរយកអស់កម្លាំងកាយចិត្ត សតិបញ្ញាមកដោះស្រាយអប់រំ ទូន្មានប្រៀនប្រដោះ ។
មានម៉ែឪច្រើនណាស់ ដែលមិនពូកែចិញ្ចឹមកូន គឺច្រើនតែបណ្តោយតាមចិត្តកូនទៅក្នុងផ្លូវដែលខុស ដូចកូនខ្ជិលជាដើម មិនដាស់តឿន មិនដាក់ទោស.. ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយចុះ កូនអាក្រក់ក្នុងលោកបានជាមានទៅហើយ ច្រើនទៀតផង សូម្បីតែមាតាបិតា ជាមនុស្សល្អ មធ្យ័ត ប្រយ័ត្នប្រយែង និងយកចិត្តទុកដាក់អប់រំយ៉ាងពេញទំហឹងក៏ដោយ ។ នេះជាឧបនិស្ស័យអាក្រក់របស់កូន មកជួបនឹងម៉ែឪដែលខ្វះបុណ្យ ឬព្រោះជាប់កម្មពៀរពីជាតិមុនមក ។ ត្រូវដោះស្រាយដោយការយល់អំពីរឿងជីវិត ត្រូវឲ្យមានគុណធម៌ប្រចាំចិត្ត ស្ងប់រម្ងាប់ ត្រជាក់ និងគ្មានបញ្ហា ។
ទាំងអស់គ្នាត្រូវតែចាំថា បើចង់ល្អត្រូវឲ្យលះ បើចង់ឈ្នះត្រូវឲ្យទ្រាំ ជីវិតកើតមកដើម្បីតស៊ូដោះស្រាយបញ្ហា និងជាពិសេសត្រូវឲ្យចេះល្មមនឹងអ្វីដែលមាន កុំចង់បានរបស់ដែលអត់ អស់ចំណង់តណ្ហាឈ្នះទុក្ខទាំងពួង ។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ " បទពិចារណា "
រៀបរៀងដោយលោកគ្រូអគ្គបណ្ឌិតធម្មាចារ្យ ប៊ុត-សាវង្ស ។
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/972/Untitled-1.jpg
ទុក្ខព្រោះចង់ឲ្យដូចគេ (បទពិចារណា)
ផ្សាយ : ២០ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣
បើក្នុងលោកនេះ គ្រប់គ្នាបានអ្វីៗតាមដែលចង់ តាមដែលសង្ឃឹមនោះ មុខតែមិនមានអ្នកណាក្រឡើយ ហើយក៏មិនមានអ្នកណាខកចិត្តខុសសង្ឃឹមដែរ ព្រោះអ្នកណាៗក៏ចង់មានបាន ចង់សុខ និងចង់សមតាមបំណងដែលសង្ឃឹមទៅគ្រប់យ៉ាង ។
ប៉ុន្តែ ព្រោះអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង មិនបានប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងនោះ ទើបបានជាមានមនុស្សក្រ ត្រូវមានទុក្ខ និងត្រូវខកចិត្ត ។
images/articles/976/Untitled-1.jpg
ការសេពគប់មិត្ត
ផ្សាយ : ២០ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣
អំពីការងារសេពគប់មិត្ត មិនសេពគប់នឹងបាបមិត្ត បើសេពគប់ ត្រូវសេពជាមួយបណ្ឌិត ប៉ុន្តែសូមប្រយ័ត្នកុំឲ្យបាបមិត្តក្លាយជាសត្រូវ បើនៅតែមានសូមចៀសឲ្យឆ្ងាយ បើចៀសមិនផុតត្រូវមានស្មារតីគ្រប់ពេល ។ ត្រូវរៀនឲ្យស្គាល់មនុស្សដែលមិនមែនជាមិត្ត គ្រាន់តែជាមិត្តប្លម ការងារនេះសំខាន់ណាស់ កុំប្រហែសឲ្យសោះ មនុស្សដូចម្តេចទើបជាមិត្តពិតប្រាកដ ព្រោះមនុស្សខ្លះជាមិត្តក្នុងរោងស្រាខ្លះទាល់តែមានការពឹងពាក់ទើបមករាក់ទាក់ហៅយើងថាមិត្តៗ មនុស្សខ្លះយើងហៅថាសម្លាញ់ចំពោះមុខ ប៉ុន្តែក្រោយខ្នងចងអាឃាតព្យាបាទ ច្រណែន ចង់ឲ្យយើងវិនាសទ្រព្យ គាប់ចិត្តនិងយើងធ្លាក់បុណ្យស័ក្តិ ។
បុគ្គលដែលជាមិត្តគិតយកតែប្រយោជន៍ខ្លួន១ បុគ្គលដែលជាមិត្តល្អតែសម្តី១ បុគ្គលដែលនិយាយចាក់បណ្តោយឲ្យគាប់ចិត្ត១ បុគ្គលដែលជាសម្លាញ់ក្នុងផ្លូវវិនាស១ បុគ្គលទាំង៤ ពួកនេះ យើងត្រូវដឹងថា មិនមែនជាមិត្តពិតប្រាកដទេ គ្រាន់តែជាមិត្តប្លម ហើយគប្បីចៀសវាងឲ្យឆ្ងាយ ដូចជាអ្នកដំណើរចៀសវាងផ្លូវដែលប្រកបដោយភ័យដូច្នោះ ។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ "មនុស្សនិងការងារ "
រៀបរៀងដោយ លោកគ្រូអគ្គបណ្ឌិត ប៊ុត សាវង្ស ។
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/983/Untitled-1.jpg
ទោសនៃកាមគុណ
ផ្សាយ : ២០ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣
កាលគ្រាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ឋ ទ្រង់គង់នៅក្នុងវត្តជេតពន ដែលជាអារាមរបស់អនាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋី ក្នុងក្រុងសាវត្ថី ទ្រង់សម្តែងពីទង្វើរបស់ នាងបុរាណទុតិយិកា (ភរិយាមុន) ដល់ភិក្ខុមួយអង្គដែលលះបង់កាលប្រព្រិត្តធម៏ ទើបទ្រង់លើកជាតកមកតំណាលដូចតទៅ៖
កាលកន្លងទៅ នៅក្នុងដែនដីមគធៈមានប្រើសព្រៃជ្រៅមួយចេញមកពីរកស៊ីនៅតាមព្រៃជ្រៅ ក្នុងពេលនោះបានប្រទះឃើញប្រើសញីមួយអាស្រ័យនៅទីនោះ ក៏កើតមានចិត្តប្រតិពទ្ឋ័ចំពោះនាងប្រើសនោះជាខ្លាំងទើបសម្រេចចិត្តបែកចេញពីហ្វូងរបស់ខ្លួនដើម្បីដើរតាមហ្វូងរបស់ប្រើសញីនោះវិញ។
ប្រើសញីដឹងថាប្រើសព្រៃឈ្មោលនេះមិនសូវស្គាល់តំបន់ជាយព្រៃនេះទេ ទើបនាងជាប្រើសញីនោះបានដាស់តឿនអោយគេវិលត្រឡប់ទៅព្រៃជ្រៅរបស់ខ្លួនវិញ តែប្រើសឈ្មោលនោះនៅតែចចេសមិនព្រមស្តាប់ហើយក៏ចេះតែដើរតាមនាងជាប្រើសញីរហូតដល់ជើងភ្នំមួយ។
រំពេចនោះប្រើសញីបានធំក្លិនចម្លែកដូចជាមានព្រានព្រៃនៅក្បែនោះ ទើបនាងថយមកនៅពីក្រោយប្រើសឈ្មោលព្រៃនោះវិញ ដើម្បីសម្លឹងមើលនាយមើលអាយដែលនៅជុំវិញខ្លួន ។ ព្រានដែលកំពុងតែលាក់ខ្លួន នៅពេលឃើញប្រើសទាំងពីរនោះដើរចូលមកជិតដល់ហើយ គេក៏ងើបចេញពីកន្លែងពួន រួចទាញធ្នូបាញ់តម្រង់ទៅរកប្រើសព្រៃឈ្មោលនោះយ៉ាងលឿន។ ពេលនោះ ប្រើសព្រៃឈ្មោលនោះមិនបានដឹងខ្លូនជាមុន ក៏ត្រូវព្រួញចាក់ទម្លុះដងខ្លួន ដេកដូលដោយក្តីឈឺផ្សាជាខ្លាំង។
ចំណែកឯប្រើសញីនោះវិញ កាលបើឃើញប្រើសព្រៃឈ្មោលនោះត្រូវព្រួញដូច្នោះ នាងប្រើសញីនោះគិតតែពីបោលរត់គេចយករួចតែខ្លួន ដោយមិនបានខ្វល់ពីប្រើសឈ្មោលនោះឡើយ។ កាលគ្រានោះ ព្រះតថាគតបានកើតជាទេវតា ដែលអាស្រ័យនៅតាមជើងភ្នំនោះ ដោយបានឃើញហេតុកាណ៏នោះទាំងអស់ ទើបព្រះអង្គតិះទៀនដល់ប្រើសព្រៃឈ្មោលនោះថា ៖
« អ្នកគួរណាតែ មានជីវិតរស់នៅដើម្បីតបស្នងគុណមាតាបិតា បែរជាមកត្រូវបាត់បង់ជិវិត ព្រោះតែកាមគុណ និងក្លាយមកជាអាហាររបស់ព្រានព្រៃទៅវិញ »
ក្នុងកាលក្រោយមក ប្រើសព្រៃឈ្មោល និង ប្រើសញីនោះបានមកកើតជាប្តីប្រពន្ធនឹងគ្នា រីឯ ទេវតាអង្គនោះ បានមកជាតថាគត។
វាយអត្ថបទ ដោយឧបាសក ទី វ៉េងណៃ ។
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/985/Untitled-1.jpg
មង្គលដ៏ឧត្តម សម្រាប់មនុស្ស និង ទេវតា
ផ្សាយ : ២០ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣
ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់គង់នៅក្នុងវត្តជេតពន របស់អនាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋី ទៀបក្រុងសាវត្ថី ។ គ្រានោះឯង មានទេវតា ១អង្គ កាលរាត្រីបឋមយាម កន្លងទៅហើយ មានរស្មីដ៏ល្អ បានញ៉ាំងវត្តជេតពនទាំងមួកអោយភ្លឺស្វាង ហើយចូលគាល់ព្រះមានព្រះភាគ លុះចូលទៅដល់ក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះមានព្រះភាគហើយ
images/articles/2070/Untitled-1-Recovered.jpg
អានិសង្សនៃការចម្រើនមរណស្សតិ
ផ្សាយ : ៣១ សីហា ឆ្នាំ២០២៣
អានិសង្សនៃការចម្រើនមរណស្សតិ
ភិក្ខុដែលប្រកបរឿយៗ នូវមរណស្សតិនេះ រមែងជាអ្នកមិនប្រមាទជានិច្ច បានអនភិរតិសញ្ញា ( ការសំគាល់ថាមិនគួរឲ្យរីករាយ ) ក្នុងភពទាំងពួង លះបង់សេចក្ដីត្រេកអរក្នុងជីវិត ជាអ្នកតិះដៀលបាប មិនច្រើនទៅដោយការសន្សំប្រាសចាកមន្ទិល គឺសេចក្ដីកំណាញ់ ក្នុងបរិក្ខារទាំងឡាយលោកក៏ដល់នូវការជំនាញក្នុងអនិច្ចសញ្ញា ម្យ៉ាងទៀត ទុក្ខសញ្ញានិងអនត្តសញ្ញា ក៏ប្រាកដទៅតាម
images/articles/2273/Untitled-1-Recovered.jpg
អានិសង្សការចម្រើនពុទ្ធគុណ
ផ្សាយ : ៣១ សីហា ឆ្នាំ២០២៣
អានិសង្សការចម្រើនពុទ្ធគុណ
ក៏ឯភិក្ខុដែលប្រកបរឿយៗ នូវពុទ្ធានុស្សតិនេះ រមែងជាអ្នកមានសេចក្ដីគោរព មានសេចក្ដីកោតក្រែងក្នុងព្រះសាស្ដា បានសេចក្ដីបរិបូរណ៍នៃសទ្ធា សេចក្ដីបរិបូរណ៍នៃសតិ សេចក្ដីបរិបូរណ៍នៃបញ្ញានិងបានសេចក្ដីបរិបូរណ៍នៃបុណ្យ ជាអ្នកច្រើនដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈ អត់ធន់ចំពោះសេចក្ដីខ្លាច និងសេចក្ដីតក់ស្លុតចិត្ត អាចដោះទុក្ខ, មានការដឹង
images/articles/2318/Untitled-1-Recovered.jpg
អានិសង្សមេត្តា១១យ៉ាង
ផ្សាយ : ៣១ សីហា ឆ្នាំ២០២៣
១- សុខំ សុបតិ ដេកលក់ជាសុខ
២- សុខំ បដិពុជ្ឈតិ ភ្ញាក់ឡើងជាសុខ
៣- ន បាបកំ សុបិនំ បស្សតិ មិនយល់សប្តិអាក្រក់
៤- មនុស្សានំ បិយោ ហោតិ ជាទីស្រឡាញ់របស់ពួកមនុស្ស
៥- អមនុស្សានំ បិយោ ហោតិ ជាទីស្រឡាញ់របស់ពួកអមនុស្ស
៦- ទេវតា រក្ខន្តិ ពួកទេវតាតែងរក្សា
៧- នស្ស អគ្គិ វា វិសំ វា កមតិ ភ្លើងក្ដី ថ្នាំពិសក្ដី គ្រឿងសស្ត្រាវុធក្ដី មិនអាចមកជិតកាយ ធ្វើនូវអន្តរាយឡើយ
៨- តុវសមាធិយតិ ចិត្តរមែងតាំងមាំដោយឆាប់
៩- មុខវណ្ណោ វិប្បសីទតិ សម្បុរមុខស្រស់ថ្លា
១០- អសម្មូឡ្ហោ កាលំ ករោតិ ជាអ្នកមិនវង្វេងក្នុងពេលធ្វើកាយកិរិយា
១១- ឧត្តរឹ អប្បដិវិជ្ឈន្តោ ព្រហ្មលោកូបគោ ហោតិ កាលមិនទាន់ត្រាស់ដឹងនូវគុណធម៌ជាន់ខ្ពស់គឺលោកុត្តរធម៌ទេ រមែងចូលទៅកាន់ព្រហ្មលោក។
ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មេត្តាចេតោវិមុត្តិ ដែលបុគ្គលបានសេពគប់ បានចម្រើន បានធ្វើឲ្យច្រើន បានធ្វើឲ្យដូចជាយានបានតម្កល់ស៊ប់ បានប្រព្រឹត្តរឿយៗ បានសន្សំទុកបានប្រារព្ធល្អហើយ អានិសង្សទាំង១១ប្រការនេះ រមែងកើតប្រាកដ។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ មេត្តាចិត្ត
រៀបរៀងដោយ កែវ វិមុត្ត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/554/Untitled-1.jpg
images/articles/408/2020-07-21_17_27_59-buddhist_couples_-_Google_Search.jpg
សេចក្តីមិនសន្តោសក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ និងមិនរួញរាក្នុងសេចក្តីព្យាយាម
ផ្សាយ : ១៦ សីហា ឆ្នាំ២០២៣
សេចក្តីមិនសន្តោសក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ និងមិនរួញរាក្នុងសេចក្តីព្យាយាម
អសន្តុដ្ឋិតា ច កុសលេសុ ធម្មេសុ សេចក្តីមិនសន្តោសក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ
អប្បដិវានិតា ច បធានស្មឹ មិនរួញរាក្នុងសេចក្តីព្យាយាម
អធិប្បាយ
ពាក្យថា អសន្តុដ្ឋិតា ច កុសលេសុ ធម្មេសុ បានដល់ សេចក្តីប្រាថ្នាក្រៃលែងឡើងៗ របស់អ្នកដែលនៅមិនពេញចិត្តដោយការចម្រើនកុសលធម៌ ។ តាមពិត បុគ្គលដែលព្រមព្រៀងដោយអសន្តុដ្ឋិតានោះ បំពេញសីលហើយរមែងញ៉ាំងឈានឲ្យកើតឡើង បានឈានហើយ រមែងចម្រើនវិបស្សនា ចម្រើនវិបស្សនាហើយ នៅមិនទាន់បានសម្រេចព្រះអរហត្ត រមែងមិនរាថយពាក់កណ្តាលទី ។
ពាក្យថា អប្បដិវានិតា ច បធានស្មឹ សេចក្តីថា អាការដែលនៅមិនទាន់សម្រេចព្រះអរហត្តហើយ មិនរាថយ ក្នុងសេចក្តីព្យាយាមប្រារព្ធឡើងដោយអំណាចជាគរិយានុយោគ ដែលធ្វើមួយថ្ងៃមួយយប់ឲ្យជា ៦ ចំណែក ដែលលោកពោលទុកយ៉ាងនេះថា “កុសលានំ ធម្មានំ ភាវនាយ សក្កច្ចកិរិយតា សាតច្ចកិរិយតា អដ្ឋិតកិរិយតា អនោលីនវុត្តិតា អនិក្ខិត្ត-ឆន្ទតា អនិក្ខិត្តធុរតា អាសេវនា ភាវនា ពហុលីកម្មំ ការធ្វើដោយគោរព ការធ្វើរឿយៗ ការធ្វើមិនឈប់ ការប្រព្រឹត្តមិនរួញរា ការមិនដាក់ចោលនូវសេចក្តីប៉ុនប៉ង ការមិនដាក់ចោលនូវធុរៈ ការសេពគប់ ការចម្រើន ការធ្វើឲ្យច្រើន ក្នុងការចម្រើនកុសលធម៌ទាំងឡាយ” ។
( សង្គីតិសុត្តវណ្ណនា )
បទថា ភិយ្យោ កម្យតា ( សេចក្តីប្រាថ្នាក្រៃលែង ) បានដល់ សេចក្តីពេញចិត្តយ៉ាងក្រៃលែង ពិតមែន បុគ្គលខ្លះ ក្នុងលោកនេះ រមែងប្រគេនបក្ខិកភត្ត ( ភត្តដែលប្រគេនប្រចាំខែ ) ខ្លះ សលាកភត្ត ( ភត្តដែលប្រគេនដោយវិធីចាប់ស្លាក ) ខ្លះ ឧបោសថិកភត្ត ( ភត្តដែលប្រគេនក្នុងថ្ងៃឧបោសថ ) ខ្លះ បាដិបទិកភត្ត ( ភត្តដែលប្រគេនក្នុងថ្ងៃបាដិបទ ) ខ្លះ តាំងពីដើមនុ៎ះឯង បុគ្គលនោះជាអ្នកមិនឆ្អែតដោយការឲ្យទាននោះៗ ទើបប្រគេនធុវភត្ត ( ប្រគេនភត្តជាប្រចាំ=និច្ចភត្ត ) សង្ឃភត្ត ( ប្រគេនភត្តដល់សង្ឃ ) វស្សាវាសិកភត្ត ( ប្រគេនភត្តដល់ភិក្ខុអ្នកនៅចាំវស្សា ) ទៀត រមែងកសាងអាវាស រមែងប្រគេនបច្ច័យសូម្បីទាំង ៤ ។ គេក៏នៅជាអ្នកមិនឆ្អែត សូម្បីក្នុងការឲ្យនោះៗ ទើបទទួលសរណៈទាំងឡាយ សមាទានបញ្ចសីល គេក៏នៅជាអ្នកមិនឆ្អែតសូម្បីក្នុងការធ្វើកុសលនោះៗ ទើបបួស កាលបួសហើយ ក៏រៀនព្រះពុទ្ធវចនៈ គឺព្រះត្រៃបិដក គឺនិកាយមួយ និកាយពីរ រមែងញ៉ាំងសមាបត្តិ ៨ ឲ្យកើត ចម្រើនវិបស្សនា កាន់យកព្រះអរហត្ត ចាប់ផ្តើមអំពីការសម្រេចព្រះអរហត្តហើយ រមែងជាអ្នកឈ្មោះថា មហាសន្តុដ្ឋ ( ឆ្អែតចិត្តយ៉ាងធំ ) សេចក្តីពេញចិត្តដ៏ឆ្នើម រហូតដល់ព្រះអរហត្តយ៉ាងនេះ ឈ្មោះថា ភិយ្យោកម្យតា ( សេចក្តីប្រាថ្នាក្រៃលែងឡើងៗ ) ។
បទថា អប្បដិវានិតា ច បធានស្មឹ ( សេចក្តីមិនបន្ធូរបន្ថយក្នុងព្យាយាម ) ដូច្នេះ ព្រោះភិក្ខុជិនណាយក្នុងការចម្រើនកុសលធម៌ដ៏ក្រៃលែងទាំងឡាយ ក្នុងសេនាសនៈដ៏ស្ងាត់ទាំងឡាយ ឈ្មោះថា ញ៉ាំងសេចក្តីព្យាយាមឲ្យធូរថយ ភិក្ខុកាលមិននឿយណាយ ឈ្មោះថា មិនបន្ធូរបន្ថយសេចក្តីព្យាយាម ព្រោះហេតុនោះ ទ្រង់ដើម្បីសម្តែងន័យនោះ ទើបត្រាស់ពាក្យមានជាអាទិថា យា កុសលានំ ធម្មានំ ( នូវកុសលធម៌ ) ដូច្នេះ ។
ក្នុងព្រះបាលីទាំងនោះ បទថា សក្កច្ចកិរិយតា ( ការធ្វើដោយគោរព ) បានដល់ ភាពជាអ្នកធ្វើដោយគោរពក្នុងការធ្វើកុសលទាំងឡាយ ។
បទថា សាតច្ចកិរិយតា ( ការធ្វើរឿយៗ ) គឺ ធ្វើជាប់តគ្នានុ៎ះឯង ។
បទថា អដ្ឋិតកិរិយតា ( ការធ្វើមិនឈប់ ) គឺ ធ្វើមិនឲ្យដាច់ ធ្វើមិនឈប់ឈរ ។
បទថា អនោលីនវុត្តិតា ( ការប្រព្រឹត្តមិនរួញរា ) គឺ ការចិញ្ចឹមជីវិតមិនរួញរា ឬការប្រព្រឹត្តមិនរួញរា ។
បទថា អនិក្ខិត្តឆន្ទតា ( ការមិនដាក់ចោលនូវសេចក្តីប៉ុនប៉ង ) គឺ មិនដាក់ចោលនូវកុសលច្ឆន្ទៈ ។
បទថា អនិក្ខិត្តធុរតា ( ការមិនដាក់ចោលនូវធុរៈ ) គឺ មិនដាក់ចោលនូវធុរៈ សេចក្តីព្យាយាមក្នុងការបំពេញកុសល ។
( អដ្ឋសាលិនីអដ្ឋកថា )
ដោយ ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2481/image.jpeg
បួសលាលោកិយសិរីថ្កើងថ្កាន
ផ្សាយ : ១៦ សីហា ឆ្នាំ២០២៣
សម្លឹងខ្លួនឯងដើម្បីកែខៃ
មើលអ្នកដទៃដើម្បីសិក្សា
សម្លឹងខ្លួនឯងនឹកដល់មរណា
មើលសត្វលោកាមេត្តាអភ័យ។
មនុស្សល្អខ្ពង់ខ្ពស់ព្រោះសច្ចធម៌
ចេះមើលឃើញល្អគុណអ្នកដទៃ
បើមើលឃើញខុសចេះឲ្យអភ័យ
សង្គ្រោះលកលៃឲ្យន័យខ្លឹមសារ។
បើមានចំណេះតែចេះប្រជែង
ចង់លើកខ្លួនឯងមិនក្រែងអ្នកណា
ចេះតែប្រកែកជជែកតវ៉ា
ចេះអត់ខ្លឹមសារមរណាគុណធម៌។
សិក្សាបានខ្ពស់តែព្រោះតណ្ហា
ប្រព្រឹត្តហីនាដូចស្វាជាប់ជ័រ
ខុសក្នុងកាមគុណទារុណវឹកវរ
ឧបមាក្នុងធម៌ដូចត្មាតទាំងឡាយ។
សត្វត្មាតហើរខ្ពស់តែព្រោះហេតុឃ្លាន
ចុះមកបំពានដណ្ដើមប្រញាយ
ចឹកសុីសាកសពមិនចេះជិនណាយ
ដូចពាលទាំងឡាយមិនឆ្អែតនឹងបាប។
ចំណេះចេះដឹងគូនឹងគុណធម៌
គូគាប់បវរល្អជាដរាប
យកការចេះដឹងមកប្រឹងលះបាប
ខ្ពស់ហើយមិនទាបសំណាបយោងដី។
សំណាបយោងដីថាស្រីយោងប្រុស
ពាក្យនេះមិនខុសតាមប្រជាប្រិយ
បើពោលតាមធម៌បវរសួស្ដី
បួសលាលោកិយសិរីថ្កើងថ្កាន៕៚
ប.ស.វ.
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2079/Untitled-1-Recovered.jpg
មនុស្សល្អ ព្រោះចេះទូន្មានខ្លួន
ផ្សាយ : ១៦ សីហា ឆ្នាំ២០២៣
មនុស្សខ្លះ សិក្សាចំណេះដឹងទូទៅបានច្រើនក៏ពិតមែន តែមិនបានហ្វឹកហាត់អប់រំទូន្មានខ្លួន ទើបប្រមាទក្នុងការធ្វើការនិយាយ និងការសម្ដែងចេញផ្សេងៗទៀត។ ការធ្វើ ការនិយាយ និងការសម្ដែងចេញផ្សេងៗទៀតរបស់មនុស្ស គឺជាការប្រាប់ឲ្យដឹងដល់ការអប់រំទូន្មានខ្លួន មិនមែនប្រាប់ពីការសិក្សានូវចំណេះដឹងផ្សេងៗនោះទេ។មនុស្សយើង បើមិនហ្វឹកហាត់អប់រំទូន្មានខ្លួនឯងហើយ ទោះជាអ្នកណាក៏ដោយ ក៏មិនអាចមកបង្វឹកឲ្យទៅជាមនុស្សល្អបានដែរ ប្រៀបដូចជាអ្នកពូកែបើករថយន្ត ថាបើរថយន្តខូចទៅហើយនោះ នឹងបើកបរយ៉ាងដូចម្ដេចទៅ។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ មេរៀនជីវិត
រៀបរៀងដោយ លោកគ្រូអគ្គបណ្ឌិត ប៊ុត សាវង្ស
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ