កំណើត ៤ យ៉ាង មុន​នឹង​លើក​យក​បញ្ហា​នរក​មក​និយាយ សូម​ញាតិ​ញោម​បងប្អូន​ប្រុស​ស្រី មិត្ត​អ្នក​អាន​ទាំង​ឡាយ សិក្សា​អំពី​កំណើត​សត្វ​ឲ្យ​បាន​ចេះ​ដឹង​ជា​មុន​សិន។ តាម​ពិត​កំណើត​សត្វ​លោក​មាន​ច្រើន​ប្រភេទ​ណាស់ ដូច​ដែល​ព្រះ​ដ៏​មាន​បុណ្យ​របស់​យើង​ទ្រង់​ត្រាស់​សម្ដែង​ថា (សត្តា-អនន្កា) ប៉ុន្តែ​ក្នុង​បញ្ហា​នេះ​ដែរ ព្រះអង្គ​ក៏​ទ្រង់​បាន​បំព្រួញ​ឲ្យ​ខ្លី​មក​ដើម្បី​ឲ្យ​យើង​ទាំង​អស់​សគ្នា​ងាយ​ស្រួល​សិក្សា​

ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គលប្រកបដោយធម៌ ៤០ យ៉ាងនេះ នឹងទៅកើតឯស្ថានសួគ៌ ដូច​ជា​គេនាំយកទៅតម្កល់ទុក។ ធម៌ ៤០ យ៉ាងតើអ្វីខ្លះ? ធម៌ ៤០ យ៉ាងនោះគឺ៖

ពាក្យប្រាមប្រៀនរបស់ ព្រះពុទ្ធសាសនា ជាគោលការណ៍​ពិត ស្ថិត​នៅ​ស្រាប់​​​តាម​​​ច្បាប់​ធម្មជាតិ​ដែល​ព្រះ​សម្មា​សម្ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់​ទ្រង់​បាន​រក​ឃើញ​មិនមែន​ ព្រះអង្គ​ប្រឌិត​ផលិត​សាង​ឡើង​ដោយ​ខ្លួនឯង​

ក្នុ​ង​ចិត្ត​របស់​មនុស្ស​មាន​ការ​គិត​ដែល​កប់​ជ្រៅ​ (រហូត​យើង​មិន​ទាំង​ដឹង​ថា​វា​មាន​ថែម​ទៀត​ផង​) ២ ប្រការ​គឺៈ ១. គំនិតដែល​ត្រូវ​ការ​ការ​ពារ​ខ្លួន​ឯង​ ២. គំនិត​ដែល​ចង់​រក្សា​ខ្លួន​ឯង​ ។ តាម​រយៈ​ការ​គិត​ចង់​ការ​ពារ​ខ្លួន​ឯង​នេះ ទើប​មនុស្ស​បាន​បង្កើត​ព្រះ​ឡើង​មក​ ដើម្បី​ឲ្យ​ខ្លួន​បាន​ពឹង​ពាក់​អាស្រ័យ​និង​ជួយ​ការ​ពារ​ខ្លួន​ ឲ្យ​រួច​ចាក​ផុត​ពី​ទុក្ខ​ភ័យ​ និង​ដើម្បី​ភាព​រឹង​មាំ​របស់​ខ្លួន​ផ្ទាល់​ ប្រ​ដូច​ទៅ​នឹង​ទារក​ដែល​ត្រូវ​ពឹង​ពាក់​អាស្រ័យ​មាតា​បិតា​របស់​ខ្លួន​ដូច្នោះ​ដែរ​ ។ រីឯគំនិត​នៅ​ក្នុង​ប្រ​ការ​ទី​ពីរ​ដែល​គិត​ចង់​រក្សា​ខ្លួន​ឯង​នោះ​ មនុស្ស​បាន​បង្កើត​នូ​វ​ផ្នត់​គំនិត​ថា​ មាន​វិញ្ញាណ​ឬ​អាត្ម័ន​ដែល​មិន​ចេះ​ស្លាប់​ (អមតៈ​) មាន​ជីវិត​នៅ​អស់​កាល​ជា​និច្ច​ ដោយ​អាស្រ័យ​ហេតុ​មាន​អវិជ្ជា​ ភាព​ទន់​ខ្សោយ​ ការ​ភ័យ​ខ្លាច​ និង​ចំណង់​នេះ​ឯង​ ទើប​មនុស្ស​ត្រូវ​ការ​វត្ថុ​ទាំង​ ២​ យ៉ាង​នេះ​ មក​ជួយ​លួង​លោម​ចិត្ត​ និង​បាន​ចង​ចិត្ត​ជាប់​ជា​មួយ​វត្ថុ​ទាំង​​ ២​នេះ យ៉ាង​រឹង​មាំ​រហូត​ងើបមុខ​លែង​រួច​ ។ ឱ​វាទ​ទូន្មាន​របស់​ព្រះ​ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់​ មិន​គាំ​ទ្រ​ឲ្យ​មាន​អវិជ្ជា​ ភាព​ទន់​ជ្រាយ​ ការ​ភ័យ​ខ្លាច​ និង​ចំណង់​ទាំង​នេះ​ឡើយ ប៉ុន្តែ​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ គឺ​មាន​គោ​ល​បំណង​ដើម្បី​ដឹក​នាំ​មនុស្ស​ ឲ្យ​បាន​យល់​ច្បាស់​នូវ​សេ​ចក្តី​ពិត​ ដោយ​ការ​កម្ចាត់​និង​បំផ្លាញ​នូវ​សភាវៈ​ទាំង​នេះ​ ប្រភេទ​ជី​កឫស​ដក​គល់​ចោល​តែ​ម្តង​ ។ តាម​គោល​ការណ៍​របស់​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​ គំនិត​ដែល​ថា​មានព្រះ​ជា​ម្ចាស់​និង​មាន​អត្តា​នេះ​ ជា​គំនិត​ដែល​ខុស (មិច្ឆា​ទិដ្ឋិ​) និង​សោះ​សូន្យ​ទទេ​ឥ​ត​ប្រយោជន៍​ ទោះ​បី​ថា​ផ្នត់​គំនិត​ទាំង​នេះ​ បាន​វិវឌ្ឍ​ក្លាយ​មក​ជា​ទ្រឹស្តី​ហើយ​ក្តី​ តែ​ក៏​សុទ្ធ​តែ​ជា​ការ​ស្រមើ​ស្រមៃ​ដែល​ល្អិត​សុខុម​ និង​ពិបាក​ក្នុង​ការ​កែ​ប្រែ​ ។ ផ្នត់​គំនិត​ទាំង​នេះ​ បាន​កប់​ជ្រៅ​ទៅ​ក្នុង​ចិត្ត​របស់​មនុស្ស​ ជា​អ្វី​ដែល​មនុស្ស​មាន​ភាព​ស្និទ​ស្នាល​ជា​មួយ​ រហូត​លែង​ត្រូវ​ការ​ចង់​ដឹង​ ចង់ឮ​ និង​ចង់​យល់​នូវ​ទ្រឹស្តី​ទាំង​ឡាយ​ណា​ ដែល​ផ្ទុយ​ទៅ​នឹង​គំនិត​ទាំង​នេះ ។ ដក​ស្រង់​ចេញ​ពី​សៀវ​ភៅ​ " ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​បង្រៀន​អ្វី​ " បែ្រ​សម្រួល​ដោយ លីន​ កុសល ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​

កូន​ជា​ទី​ស្រឡាញ់​ កាល​កូន​ទៅ​បម្រើ​ការ​រាជ​ការ​ ឬ​ទៅ​ធ្វើ​ការ​ស៊ី​ឈ្នួល​គេ​ គឺ​កូន​ធ្វើ​ការ​អ្វី​ក៏​ដោយ​ ចូរ​កូន​ធ្វើ​ឲ្យ​ពេញ​ដៃ​ពេញ​ជើង​ ប្រឹង​ប្រែង​ឲ្យ​អស់​សមត្ថ​ភាព ឲ្យ​សម​នឹង​តម្លៃ​ប្រាក់​ខែ​ ឬ​តម្លៃ​ឈ្នួល​ ។ ប្រសិន​បើ​កូន​ធ្វើ​ឲ្យ​លើស​ជាង​ប្រាក់​ខែ​ ឬ​តម្លៃ​ឈ្នួល​នោះ​គឺ​រឹត​តែ​ល្អ ។ កុំ​ធ្វើ​ការ​គ្រាន់​តែ​ ដើម្បី​ឲ្យ​បាន​ប្រាក់​តែ​ម៉្យាង​ កុំ​គិត​ត្រឹម​តែ​ឲ្យ​ការ​ងារ​ហើយ​ស្រេច​តែ​

ទុក្ខ​របស់​សត្វ​តិរច្ឆាន​នៅ​ត្រង់​ការ​ស្រេក​ឃ្លាន​ បើ​ស្វែង​រក​បាន​បរិភោគ​ហើយ​ ក៏​ល្មម​គ្រប់​គ្រាន់​ ម៉្យាង​ទៀត​ ទុក្ខ​របស់​សត្វ​តិរច្ឆាន​គឺ​មាន​ភ័យ​ក្នុង​ជីវិត​ ដ្បិត​ខ្លួន​ត្រូវ​ជា​ចំណី​នៃ​សត្វ​ដទៃ​ និង​មាន​ភ័យ​ពី​ធម្ម​ជាតិ​ ។ មនុស្ស​យើង​ មិន​មែន​មាន​ទុក្ខ​ត្រឹម​តែ​ការ​ស្រេក​ឃ្លាន​ ព្រោះ​មិន​មាន​អា​ហារ​បរិភោគតែ​ប៉ុណ្ណោះ​ឡើយ​ ពិត​ណាស់​ការ​ស្រេក​ឃ្លាន​ ជា​ទុក្ខ​ដ៏​ក្រៃ​លែង​ ប៉ុន្តែ​កាល​បើ​មាន​អា​ហារ​

ម៉ែ​ឪ​ ជា​បុគ្គល​ដែល​មាន​នូវ​ព្រះ​គុណ​យ៉ាង​ក្រៃ​លែង​លើ​កូន​ប្រុស​ស្រី​ ។ សូម្បី​ថា​គាត់​មិន​បាន​បំពេញ​តួ​នា​ទី​របស់​ម៉ែ​ឪ​ ដោយ​សព្វ​គ្រប់​យ៉ាង​ក៏​ដោយ​ ក៏​ត្រូវ​តែ​កូន​ជូន​នូវ​ប្រយោជន៍​ផ្សេង​ៗ​ដល់​គាត់​ កុំ​សម្តែង​អា​ការៈស្អប់​ខ្ពើម​ មើល​ងាយ​ មើល​ថោក​ ឬ​ផ្ចាញ់​ផ្ចាល​និយាយ​បញ្ចើច​បញ្ចើ​គាត់​ឲ្យ​សោះ​ ត្រូវ​យក​ល្អ​មក​ឲ្យ​ឈ្នះ​នូវ​អ្វី ដែល​មិន​ល្អ​វិញ​ នោះ​គឺ​តួ​នា​ទី​ខ្លួន​ជា​កូន​ល្អ​ ដូច​ជាៈ​

បើ​ក្នុង​លោក​នេះ​ គ្រប់​គ្នា​បាន​អ្វី​ៗ​តាម​ដែល​ចង់​ តាម​ដែល​សង្ឃឹម​នោះ​ មុខ​តែ​មិន​មាន​អ្នក​ណា​ក្រឡើយ​ ហើយ​ក៏​មិន​មាន​អ្នក​ណា​ខក​ចិត្ត​ខុស​សង្ឃឹម​ដែរ​ ព្រោះ​អ្នក​ណា​ៗ​ក៏​ចង់​មាន​បាន​ ចង់​សុខ​ និង​ចង់​សម​តាម​បំណង​ដែល​សង្ឃឹម​ទៅ​គ្រប់​យ៉ាង​ ។ ប៉ុន្តែ​ ព្រោះ​អ្វី​ៗ​គ្រប់​យ៉ាង​ មិន​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​យ៉ាង​នោះ​ ទើប​បាន​ជា​មាន​មនុស្ស​ក្រ​ ត្រូវ​មាន​ទុក្ខ​ និង​ត្រូវ​ខក​ចិត្ត​ ។