20

ផ្សាយជាធម្មទាន

Saturday, 10 Jun B.E.2567  
Content
ស្តាប់ព្រះធម៌ (mp3)
ការអានព្រះត្រៃបិដក (mp3)
​ការអាន​សៀវ​ភៅ​ធម៌​ (mp3)
កម្រងធម៌​សូត្រនានា (mp3)
កម្រងបទធម៌ស្មូត្រនានា (mp3)
កម្រងកំណាព្យនានា (mp3)
កម្រងបទភ្លេងនិងចម្រៀង (mp3)
ព្រះពុទ្ធសាសនានិងសង្គម (mp3)
បណ្តុំសៀវភៅ (ebook)
បណ្តុំវីដេអូ (video)
Keywords
Recently Listen / Read
Notification
Live Radio
Kalyanmet Radio
ទីតាំងៈ ខេត្តបាត់ដំបង
ម៉ោងផ្សាយៈ ៤.០០ - ២២.០០
Metta Radio
ទីតាំងៈ ខេត្តបាត់ដំបង
ម៉ោងផ្សាយៈ ២៤ម៉ោង
Radio Koltoteng
ទីតាំងៈ រាជធានីភ្នំពេញ
ម៉ោងផ្សាយៈ ២៤ម៉ោង
វិទ្យុសំឡេងព្រះធម៌ (ភ្នំពេញ)
ទីតាំងៈ រាជធានីភ្នំពេញ
ម៉ោងផ្សាយៈ ២៤ម៉ោង
Radio RVD BTMC
ទីតាំងៈ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ
ម៉ោងផ្សាយៈ ២៤ម៉ោង
វិទ្យុរស្មីព្រះអង្គខ្មៅ
ទីតាំងៈ ខេត្តបាត់ដំបង
ម៉ោងផ្សាយៈ ២៤ម៉ោង
Punnareay Radio
ទីតាំងៈ ខេត្តកណ្តាល
ម៉ោងផ្សាយៈ ៤.០០ - ២២.០០
មើលច្រើនទៀត​
All Visitors
Today 134,063
Today
Yesterday 162,239
This Month 1,590,154
Total ៣២៣,០៤៥,០១៨
Flag Counter
Online
ADVISE
images/articles/3019/2020-09-02_14_34_26-Window.jpg
កូនចៅត្រូវកិច្ចអ្វីខ្លះចំពោះមាតាបិតា
ផ្សាយ : ១៦ កុម្ភះ ឆ្នាំ២០២៣
មាតាបិតាមានគុណូបការដល់បុត្រ បុត្រគួរសង្រ្គោះដោយផ្លូវប៉ុន្មានប្រការ? គ. បុត្រត្រូវសង្រ្គោះមាតាបិតា ដែលជាបុព្វការីនោះដោយបទសង្គ្រោះ៥ប្រការគឺ៖ 1. ករណំ គិតថាអាត្មាអញនេះ គឺមានមាតាបិតាលោកចិញ្ចឹមមកយូរហើយគួរតែចិញ្ចឹមលោកវិញ។ 2. កិច្ចករណំ ការងារនៃមាតាបិតាមានឡើង ត្រូវបពា្ឈប់ការងាររបស់ខ្លួនសិន ទៅជួយធ្វើកិច្ចការមាតាបិតានោះ ត្រាតែបានសំរេច។ 3. កុលវង្សថបនំ កូនត្រូវប្រព្រឹត្តរក្សាវង្ស តម្កល់វង្សនៃត្រកូលអោយឋិតថេរនៅ ការកេរ្តិ៍មាតាបិតាកុំអោយសា បសូន្យវិនាសទៅបាន។ 4. ទាយជ្ជារហបដិបជ្ជនំកូនត្រូវបំរើមាតាបិតាដោយសុចរិត តាំងចិត្តលំអោន គោរពកោតខ្លាច អាចទទួលនូវទ្រព្យមត៌ករបស់មាតាបិតា។ 5. ទក្ខិណានុប្បទានំ បើមាតាដល់នូវមរណភាពហើយ កូនត្រូវទទួលតបគុណ ដោយធ្វើឈាបនកិច្ច ធ្វើបុណ្យសាងកុសលបញ្ជូនផលទក្ខិណានុប្បទានទៅមាតាបិតា ដែលលោកចែកស្ថានទៅបរលោកនោះ។ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
Read
(អាន:៣២១៩០ ដង)
images/articles/3034/PNG_image.png
គ្រប់រឿងសុទ្ធតែមានសច្ចរស
ផ្សាយ : ១៦ កុម្ភះ ឆ្នាំ២០២៣
អ្វីៗក្នុងលោកនេះ វាយ៉ាងដូច្នោះឯង ជាការពិតដោយបរមត្ថមានហេតុ មានផលត្រឹមត្រូវ អ្វីដែលត្រូវកើត រមែងកើត អ្វីដែលត្រូវរលត់ រមែងរលត់ គឺគ្រប់រឿងទាំងអស់ សុទ្ធតែមានការពិតឲ្យសុខចិត្ត កាលណាបើមានបញ្ញាចូលដល់ការពិតនោះៗ ប៉ុន្តែព្រោះមិនបានសិក្សាការពិត រវល់តែចង់បានអ្វីៗតាមតណ្ហា ទីបំផុតក៏បានជួបការខកចិត្ត ដូច្នោះទើបពុទ្ធបរិស័ទគួរសិក្សាការពិតដែលជាបរមត្ថសច្ច ។ ក្នុងអរហន្តវគ្គ (វគ្គទី ៧ នៃព្រះគាថាធម្មបទ)ព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា៖ ឧយ្យុញ្ជន្តិ សតីមន្តោ ន និកេតេ រមន្តិ តេហំសាវ បល្លលំ ហិត្វា ឱកមោកំ ជហន្តិ តេ។ បុគ្គលដែលមានស្មារតី រមែងខ្វល់ខ្វាយ (គឺខ្វល់ខ្វាយក្នុងគុណដែលខ្លួនឯងបានចាក់ធ្លុះហើយ មានឈាននិងវិបស្សនាជាដើមហើយនឹកដល់ ពិចារណាដល់ ក្នុងការចូលសមាបត្តិនោះៗ) លោកមិនត្រេកអរក្នុងទីនៅអាស្រ័យ (គឺមិនមានទីអាល័យហួងហែង) លោកលះបង់ចោលស្រឡះនូវអាល័យទាំងអស់ដូចហ្វូងហង្សលះបង់ភក់ ហើយហើរទៅ ដូច្នោះឯង។ សិក្សាព្រះសូត្រ ភាគទី ១១ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
Read
(អាន:៣១៣៣៣ ដង)
images/articles/3035/PNG_image_3.png
បដិសម្ភិទា​មគ្គ​
ផ្សាយ : ១៦ កុម្ភះ ឆ្នាំ២០២៣
មាតិកា​ (បដិសម្ភិទា​មគ្គ​) បញ្ញា​ (ការ​ដឹង​ច្បាស់​) ក្នុង​ការ​ប្រុង​ត្រចៀក ឈ្មោះថា​ សុត​មយ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ស្តាប់​ហើយ​សង្រួម ឈ្មោះថា​ សីល​មយ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​សង្រួម​ហើ​យតំ​កល់​ទុក ឈ្មោះថា សមាធិ​ភាវនា​មយ​ញ្ញាណ​ បញ្ញា​ក្នុង​ការកំណត់​នូវ​បច្ច័យ ឈ្មោះថា ធម្ម​ដ្ឋិ​តិញ្ញាណ​ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​បំប្រួញ​នូវ​ពួក​ធម៌​ជា​អតីត អនាគត និង​បច្ចុប្បន្ន ហើយ​កំណត់ទុក​ ឈ្មោះថា សម្ម​សន​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ឃើញ​នូវ​ ការប្រែប្រួល​នៃ​ពួក​ធម៌​ជា​បច្ចុប្បន្ន​ ឈ្មោះថា ឧទយ​ព្វ​យានុ​បស្ស​នា​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ឃើញ​នូវ​អារម្មណ៍​ថា បែកធ្លាយ​ ឈ្មោះថា វិបស្សនា​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ប្រាកដ​ឡើង​ថា​ជា​ភ័យ ឈ្មោះថា អាទីនវ​ញ្ញាណ​ បញ្ញា​គឺ​សេចក្តី​ប្រាថ្នា​ដើម្បី​រួច ឬការពិចារណា ឬការ​ព្រងើយកន្តើយ ឈ្មោះថា​ សង្ខារុបេក្ខា​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ចេញ និង​ការ​វិលត្រឡប់​ចាក​សង្ខារ​និមិត្ត​ខាងក្រៅ​ ឈ្មោះថា គោ​ត្រ​ភុ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ចេញ និង​ការ​វិលត្រឡប់​ចាក​សភាវៈ​ទាំងពីរ​ ឈ្មោះថា មគ្គញ្ញាណ បញ្ញា​ដែល​សម្រាប់​រម្ងាប់​នូវ​ព្យាយាម ឈ្មោះថា ផលញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ឃើញ​នូវ​កិលេស​ដែល​ដាច់​ ឈ្មោះថា វិមុត្តិ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ឃើញ​នូវ​ធម៌​ដែល​តាំង​ឡើង​ក្នុង​ខណៈ​មគ្គផល​នោះ​ ឈ្មោះថា បច្ចវេក្ខណញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការកំណត់​នូវ​អាយតនៈ​ខាងក្នុង ឈ្មោះថា​ វត្ថុ​នានត្ត​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការកំណត់​នូវ​អារម្មណ៍​ខាងក្រៅ ឈ្មោះថា​ គោចរ​នានត្ត​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ ការកំណត់​នូវ​ការ​ត្រាច់​ទៅ (នៃ​វិញ្ញាណ​) ឈ្មោះថា ចរិយា​នានត្ត​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការកំណត់​នូវ​ធម៌​ ៤ ឈ្មោះថា ភូមិ​នានត្ត​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការកំណត់​នូវ​ធម៌ ៩ ឈ្មោះថា​ ធម្ម​នានត្ត​ញ្ញាណ បញ្ញា​ដែល​ជា​គ្រឿង​ដឹង​ដ៏​ប្រសើរ ឈ្មោះថា ញាត​ដ្ឋ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ដែល​ជា​គ្រឿង​ដឹង​ជ្រួតជ្រាប​ ឈ្មោះថា តី​រណ​ដ្ឋ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ដែល​ជា​គ្រឿង​លះ ឈ្មោះថា បរិច្ចាគ​ដ្ឋ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ជា​គ្រឿង​អប់រំ​ ឈ្មោះថា ឯករស​ដ្ឋ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ជា​គ្រឿង​ធ្វើឲ្យ​ជាក់ច្បាស់ ឈ្មោះថា ផស្ស​នដ្ឋ​ញ្ញាណ​ បញ្ញា​ក្នុង​អត្ថ​ផ្សេង​ៗ ឈ្មោះថា អត្ថប្បដិសម្ភិទា​ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ធម៌​ផ្សេង​ៗ ឈ្មោះថា​ ធម្មប្បដិ​សម្ភិទា​ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​និ​រុ​ត្តិ​ផ្សេង​ៗ ឈ្មោះថា និរុត្តិប្បដិ​សម្ភិទា​ញាណ​ បញ្ញា​ក្នុង​បដិ​ភា​ណផ្សេង​ៗ ឈ្មោះថា បដិភាណប្បដិសម្ភិទា​ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​វិបស្សនា​វិ​ហារ​ផ្សេង​ៗ ឈ្មោះថា វិហារ​ដ្ឋ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ផល​សមា​បត្តិ​ផ្សេង​ៗ ឈ្មោះថា សមា​បត្ត​ដ្ឋ​ញ្ញាណ​ បញ្ញា​ក្នុង​វិហារ​សមា​បត្តិ​ផ្សេង​ៗ ឈ្មោះថា វិហារ​សមា​បត្ត​ដ្ឋ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ផ្តាច់​បង់​នូវ​អាសវៈ​ព្រោះ​សេចក្តី​បរិសុទ្ធ​ ដោយ​សេចក្តី​មិន​រាយមាយ ឈ្មោះថា អា​នន្ត​រិក​សមាធិ​ញ្ញាណ បញ្ញា គឺ​ទស្សនា​ធិប​តេយ្យ​ផង ការបាន​នូវ​វិហារ​ដ៏​ស្ងប់​ផង​ សេចក្តី​ចុះចិត្តស៊ប់​ក្នុង​ធម៌​ដ៏​ឧត្តម​ផង ឈ្មោះថា អរ​ណវិហារ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ដែល​មាន​ភាព​ស្ទាត់ជំនាញ​ព្រោះ​ហេតុប្រ​កប​ដោយ​កម្លាំង​សមថៈ​ និង​វិបស្សនា​ទាំង ២ ផង ព្រោះ​ការ​រម្ងាប់​នូវ​សង្ខារ​ទាំង ៣ ផង ព្រោះ​ញាណ​ចរិយា ១៦​ ផង ព្រោះ​សមាធិ​ចរិយា ៩ ផង ឈ្មោះថា និរោធ​សមាបត្តិ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​បង្អស់​នូវ​ការប្រព្រឹត្តិ​ទៅ​ (នៃ​កិលេស និង​ខន្ធ​) របស់​បុគ្គល​អ្នកដឹងខ្លួន​ ឈ្មោះថា បរិនិព្វាន​ញ្ញាណ បញ្ញា​ដែល​មិន​ប្រាកដ​ក្នុង​ការ​ផ្តាច់ផ្តិល​ដោយ​ប្រពៃ នូវ​ធម៌​ទាំងពួង​ផង​ ក្នុង​ការ​រំលត់​ផង ឈ្មោះថា សម​សីស​ដ្ឋ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​រំលត់​នូវ​ភ្លើង​ដ៏​ក្រាស់ មាន​ភាព​ផ្សេង​ៗ និង​មាន​ភាព​តែមួយ ឈ្មោះថា សល្លេ​ខដ្ឋ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ផ្គង​របស់​បុគ្គល​មានចិត្ត​មិន​រួញរា​ និង​បុគ្គល​មានខ្លួន​បញ្ជូន​ទៅ​ហើយ ឈ្មោះថា វីរិយារម្ភ​ញ្ញាណ បញ្ញា​គឺ​ការប្រកាស​នូវ​ធម៌​ផ្សេង​ៗ ឈ្មោះថា អត្ថ​សន្ទស្សន​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​ការ​សង្រ្គោះ​ធម៌​ទាំងពួង​ឲ្យ​មានតែ​មួយ​ និង​កិលេស​មាន​ភាព​ផ្សេង​ៗ ទាំង​គុណធម៌​មាន​សភាព​តែមួយ ឈ្មោះថា ទស្សន​វិសុទ្ធិ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ព្រោះ​ការ​ដឹង ឈ្មោះថា ខន្តិ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ព្រោះ​ការ​ពាល់ត្រូវ​ ឈ្មោះថា បរិ​យោ​គា​ហន​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ប្រមូល ឈ្មោះថា បទេស​វិហារ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ព្រោះ​ភាពជា​អធិបតី​ ឈ្មោះថា សញ្ញា​វិវដ្ដ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ភាព​ផ្សេង​ៗ ឈ្មោះថា ចេ​តោ​វិវដ្ដ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​អធិដ្ឋាន​ ឈ្មោះថា ចិត្ត​វិវដ្ដ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​សភាវៈ​សូន្យ ឈ្មោះថា ញាណ​វិវដ្ដ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​លះបង់​ ឈ្មោះថា វិមោក្ខ​វិវដ្ដ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​សេចក្តី​ពិត ឈ្មោះថា សច្ច​វិវដ្ដ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​អត្ថ​ថា​ សម្រេច​ដោយអំណាច​នៃ​ការ​អធិដ្ឋាន​នូវ​សុខ​សញ្ញា និង​លហុ​សញ្ញា ព្រោះ​កំណត់​នូវ​កាយ និង​ចិត្ត​ថា​តែមួយ​ ឈ្មោះថា ឥទ្ធិ​វិធ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ស្ទង់​នូវ​សទ្ទ​និមិត្ត​មាន​ភាព​ផ្សេង​ៗ ទាំង​មាន​ភាព​តែមួយ ដោយអំណាច​នៃ​កិរិយា​ផ្សាយ​ទៅ​នៃ​វិតក្កៈ ឈ្មោះថា​ សោត​ធាតុ​វិសុទ្ធិ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ស្ទង់​នូវ​ការ​ត្រាប់​ទៅ​នៃ​វិញ្ញាណ ដែល​មាន​សភាព​ផ្សេង​ៗ ទាំង​មាន​សភាព​តែមួយ ដោយអំណាច​នៃ​បសាទ​របស់​ឥន្រ្ទិយ​ទាំងឡាយ ព្រោះ​ផ្សាយ​ទៅ​នៃ​ចិត្ត​ទាំង​ ៣ ឈ្មោះថា ចេ​តោ​បរិ​យញ្ញា​ណ បញ្ញា​ក្នុង​ការ​ស្ទង់​នូវ​ពួក​ធម៌​ដែល​ប្រព្រឹត្តទៅ​បាន​ព្រោះ​បច្ច័យ​ ដោយអំណាច​នៃ​កិរិយា​ផ្សាយ​ទៅ​នៃ​កម្ម​ដែល​មាន​សភាព​ផ្សេង​ៗ គ្នា ទាំង​មាន​សភាព​តែមួយ​ ឈ្មោះថា បុព្វេ​និ​វា​សានុ​ស្ស​តិញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​អត្ថ​ថា ឃើញ​នូវ​រូប​និមិត្ត​មាន​សភា​វៈ​ផ្សេង​ៗ ទាំង​មាន​សភាព​តែមួយ ដោយអំណាច​នៃ​ពន្លឺ ឈ្មោះថា ទិព្វចក្ខុ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ដែល​ស្ទាត់ជំនាញ​នៃ​ឥន្រ្ទិយ​ ៣ ដោយ​អាការ ៦៤ ឈ្មោះថា អា​សវ​ក្ខ​យញ្ញា​ណ បញ្ញា​ក្នុង​អត្ថ​ថា កំណត់​ដឹង ឈ្មោះថា​ ទុក្ខ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​អត្ថ​ថា លះ ឈ្មោះថា សមុទយ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​អត្ថ​ថា ធ្វើឲ្យ​ជាក់ច្បាស់​ ឈ្មោះថា និរោធ​ញ្ញាណ បញ្ញា​ក្នុង​អត្ថ​ថា ចំរើន ឈ្មោះថា មគ្គញ្ញាណ ទុក្ខ​ញ្ញាណ​ ទុក្ខសមុទយ​ញ្ញាណ ទុក្ខនិរោធ​ញ្ញាណ ទុក្ខនិរោធ​គាមិនី​បដិបទា​ញាណ អត្ថប្បដិសម្ភិទា​ញាណ​ ធម្មប្បដិ​សម្ភិទា​ញាណ និរុត្តិប្បដិ​សម្ភិទា​ញាណ បដិភាណប្បដិសម្ភិទា​ញាណ​ ឥន្រ្ទិយ​បរោ​បរិ​យត្ត​ញ្ញាណ សត្តា​សយានុ​សយ​ញ្ញាណ យម​កប្បា​ដិ​ហិ​រញ្ញា​ណ មហាករុណា​សមាបត្តិ​ញ្ញាណ សព្វញ្ញុតញ្ញាណ អនាវ​រណ​ញ្ញាណ នេះ​ញាណ ៧៣ បណ្តា​ញាណ ៧៣ នេះ ញាណ​ ៦៧ ជា​សាធារណៈ​ដល់​ពួក​សាវ័ក ញាណ ៦ មិន​សាធារណៈ​ដល់​ពួក​សាវ័ក​ទេ។ ចប់​មាតិកា ។ ខុទ្ទកនិកាយ បដិសម្ភិទា​មគ្គ (​ ព្រះត្រៃបិដកលេខ ៦៩ ) ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
Read
(អាន:៤៥៥២ ដង)
images/articles/3037/2021-05-10_08_03_03-buddha_thai_style_painting_jpg_-_Google_Search.jpg
តើអ្វីដែលធ្វើឱ្យយើងភ្លេចរឿងកើតទុក្ខទាំងពួង?
ផ្សាយ : ១៦ កុម្ភះ ឆ្នាំ២០២៣
តើអ្វី ដែលធ្វើឱ្យយើងភ្លេចរឿងកើតទុក្ខទាំងពួង មិនអាល័យអតីតកាល មិនមានកង្វល់ដល់រឿងអនាគត ? គឺយើងធ្វើបច្ចុប្បន្នឱ្យល្អ និងឱ្យសប្បាយទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ ដូចព្រះនន្ទត្ថេរ ភ្លេចព្រះនាងជនបទកល្យាណី ព្រោះពេញព្រះហឫទ័យនឹងស្រីទេពអប្សរដូច្នោះឯង ទីបំផុតព្រះនន្ទត្ថេរ បានលះបង់តណ្ហាក្នុងលោក ព្រោះអាស្រ័យសំវរ ការសង្រួមឥន្ទ្រិយ ជាបដិបទាសម្រេចព្រះអរហត្ត បរិនិព្វាន ។ ចិត្តេន នីយតិ លោកោ ចិត្តតែងនាំសត្វលោកទៅ ។ មនុស្សយើងពូកែធ្វើអ្វីៗ ប្រណីត ៗ គ្រប់យ៉ាង ប៉ុន្តែ មិនអាចធ្វើចិត្តខ្លួនឯងឱ្យស្ងប់បាន ត្រូវចិត្តលោកិយនាំទៅភ្លើតភ្លើន ឬទុក្ខព្រួយ សោកសៅ មួម៉ៅ ក្ដៅក្រហាយ... ក្នុងរឿងនោះៗ ដែលរឿងទាំងអស់នោះ ត្រូវបានសាងឡើងដោយចិត្តខ្លួនឯង ៕៚ ខ្លឹមសារនៅក្នុង ចិត្តសូត្រទី ២ ( បិដក ២៩ ទំព័រ ១០២ ) ជំនួយសតិភាគទី ២៥ សិក្សាព្រះសូត្រភាគទី ២១ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
Read
(អាន:១៧៦៦២ ដង)
images/articles/3038/2021-05-12_09_24_13-Beautiful_Thai_style_Sleeping_Buddha_Painting_art_Vintage_color_tone_-_Wallscafe.jpg
យើងរស់នៅដើម្បីអ្នកដែលយើងស្រឡាញ់
ផ្សាយ : ១៦ កុម្ភះ ឆ្នាំ២០២៣
សព្វា ទិសា អនុបរិគម្ម ចេតសា នេវជ្ឈគា បិយតរមត្តនោ ក្វចិ ឯវំ បិយោ បុថុ អត្តា បរេសំ តស្មា ន ហឹសេ បរំ អត្តកាមាតិ ។ បុគ្គលមានចិត្តរំពឹងគិតសព្វទិស រមែងរកមិនឃើញនូវបុគ្គលជាទីស្រឡាញ់ជាងខ្លួនក្នុងទីណាមួយឡើយ ខ្លួនទើបជាទីស្រឡាញ់ច្រើនជាងបុគ្គលដទៃ យ៉ាងនោះឯង ។ ព្រោះហេតុនោះ អ្នកដែលស្រឡាញ់ខ្លួន មិនគប្បីបៀតបៀននូវសត្វដទៃឡើយ ។ ជីវិតនេះ បើយើងមិនទាន់ប្រាកដក្នុងចិត្តថា រស់នៅដើម្បីអ្វីទេនោះ យើងគួរតែសម្រេចចិត្តជាដំបូងថា យើងរស់នៅដើម្បីអ្នកដែលយើងស្រឡាញ់ ហើយធ្វើអ្វីៗ ឱ្យបានល្អ ឱ្យជាប្រយោជន៍ដល់អ្នកទាំងអស់នោះ ។ លុះដល់ពេលបានជួបព្រះធម៌ ក្នុងមល្លិកាសូត្រ ជាដើម ទើបយើងមកពិចារណាថា ខ្លួនយើងគឺជាទីស្រឡាញ់ដ៏ក្រៃលែងនៃខ្លួនឯង ដូច្នេះ យើងគប្បីរស់នៅឱ្យបានល្អដើម្បីខ្លួនយើងផង និងដើម្បីអ្នកដែលយើងស្រឡាញ់ផង ទាំងអ្នកដែលស្រឡាញ់យើងផង ហើយមិនគប្បីបៀតបៀននូវគ្រប់ជីវិតដទៃទៀតផង ព្រោះអ្នកដទៃ ក៏មានការស្រឡាញ់ខ្លួនឯងខ្លាំងក្រៃលែងដែរ គប្បីមានខ្លួនឯងជាឧបមា ៕៚ ខ្លឹមសារនៅក្នុង មល្លិកាសូត្រទី ៨ ( បិដក ២៩ ទំព័រ ២០៧ ) ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
Read
(អាន:២៥១៩៦ ដង)
images/articles/3014/2020-08-31_13_53_42-Betrayal_-_Google_Search.jpg
ដូចម្ដេចដែលហៅថាមនុស្សល្អ
ផ្សាយ : ១៣ កុម្ភះ ឆ្នាំ២០២៣
មនុស្សល្អ គឺបុគ្គលណាដែលប្រព្រឹត្តអំពើល្អដោយកាយ វាចា ចិត្ត មានសីលធម៌ មានគុណធម៌ខ្ពងខ្ពស់។ ឃ្មុំតែងហើរទៅក្រេបផ្កា ប្រៀបដូចជា អ្នកប្រាថ្នាចង់បានសេចក្ដីចម្រើន តែងជួបប្រាស្រ័យនឹងមនុស្សល្អ ដូច្នោះឯង។ អ្នកណាខ្លះជាមនុស្សល្អ? អ្នកណាក៏ដោយ ឲ្យតែធ្លាប់ជួយយើង ដោយហោចទៅសូម្បីឲ្យទឹកមួយកែវ ឲ្យបាយមួយវែក ក៏ចាត់ទុកថាជាមនុស្សល្អចំពោះយើងដែរ។ អ្នកមានបំណងល្អ ចំពោះយើងមានដូចខាងក្រោម៖ ១ មាតាបិតា ២ ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ រៀមច្បងក្នុងគ្រួសារ ៣ គ្រូឧបជ្ឈាចារ្យ លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ ៤ ព្រះសង្ឃដែលបានសង្រួមកាយវាចាល្អត្រឹមត្រូវ ៥ ព្រះពុទ្ធ បុគ្គលខាងលើនេះ សុទ្ធតែមានបំណងចង់ឲ្យយើងបានសេចក្ដីចម្រើន ទោះបីពេលខ្លះគាត់ស្ដីបន្ទោស ឬមានពាក្យសម្ដីធ្ងន់ស្រាលលើយើងក៏ដោយ ក៏យើងមិនត្រូវខឹងស្អប់គាត់ឡើយ។ មូលហេតុធ្វើអោយស្អប់មនុស្សល្អ ១ មច្ឆាទិដ្ឋិ ៈ យល់ខុស មិនជឿថា មានបាប មានបុណ្យ មិនជឿថា ធ្វើបាបបានផលជាទុក្ខ ធ្វើបុណ្យបានផលជាសុខទេ។ ២ មិច្ឆាសង្កប្បៈ ត្រិះរិះខុស គឺកិតរកការសប្បាយតាមផ្លូវអបាយមុខ ឬតាមការជិះជាន់ កេងប្រវ័ញ្ច ធ្វើបាបអ្នកដទៃ។ ៣ មិច្ឆាវាចាៈ និយាយពាក្យខុស គឺនិយាយពាក្យភូតកុហក ញុះញង់ ស៊កសៀត បំបែកបំបាក់ ជេរប្រទេចផ្ដាសារអ្នកដទៃ។ ៤ មិច្ឆាកម្មន្តៈ ធ្វើការងារខុស គឺធ្វើការងារដោយខ្វះសតិស្មារតីមិនដឹងថា ការងារណាគួរធ្វើ ការងារណាមិនគួរធ្វើ ការងារណាគួរធ្វើមុន ការងារណាគួរធ្វើក្រោយ។ ៥ មច្ឆាអាជីវៈ ចិញ្ចឹមជីវិតខុស គឺប្រកបមុខរបររកស៊ីខុសច្បាប់ ខុសសីលធម៌ ខុសប្រពៃណី។ ៦ មិច្ឆាវាយាមៈ ព្យាយាមខុស គឺប្រឹងប្រែងព្យាយាមធ្វើកិច្ចការងារណាដែលមិនត្រឹមត្រូវ ខុសឆ្គាំឆ្គង គ្មានសីលធម៌។ ៧ មិច្ឆាសតិៈ រលឹកខុស គឺនឹកតែរឿងបាប រឿងអកុសល រឿងខុស ហើយសប្បាយរីករាយក្នុងរឿងខុសនោះ។ ៨ មច្ឆាសមាធិៈ តម្កល់ចិត្តខុស គឺមុះមុត ក្លាហានក្នុងរឿងខុសមិនត្រូវទំនង។ កាលបើអ្នកសន្សំគំនិតមិនល្អច្រើននៅក្នុងខ្លួន វាធ្វើឲ្យយើងមិនមានជំហរឹងមាំ មានគំនិតរវើរវាយ ធ្វើអ្វីៗមិនបានសម្រេចល្អឡើយ។ ការយល់ត្រូវ ការយល់ត្រឹមត្រូវ គឺចំណុចផ្ដើមដំបូងនាំឲ្យមនុស្សធ្វើត្រូវ និយាយត្រូវ។ ការយល់ត្រូវកើតឡើងអាស្រ័យហេតុពីរយ៉ាង ១ ស្ដាប់អ្នកដទៃ គឺស្ដាប់ឪពុកម្ដាយ លោកគ្រូអ្នកគ្រូ ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ព្រះសង្ឃ។ ២ ការពិចារណា ការស្ដាប់តែម្យ៉ាង នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ ត្រូវអាស្រ័យការពិចារណាបន្ថែមទៀតតើគេនិយាយនោះត្រឹមត្រូវទេ ត្រូវអាស្រ័យការពិចារណាបន្ថែមទៀតតើគេនិយាយនោះត្រឹមត្រូវឬទេ សមហេតុផលឬទេ មិនត្រូវជឿទាំងអស់ទេ។ កាលបើមនុស្សយល់ត្រូវ សកម្មភាពសម្ដែងចេញមកក៏ល្អ កាលបើមនុស្សធ្វើល្អ សេចក្ដីសុខរមែងកើតឡើង។ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
Read
(អាន:៤១២១៣ ដង)
images/articles/3017/2020-09-02_13_51_59-Window.jpg
ដើរយប់នោះមានទោសយ៉ាងណាខ្លះ?
ផ្សាយ : ១៣ កុម្ភះ ឆ្នាំ២០២៣
Read
(អាន:៣០៤៤៩ ដង)
images/articles/3212/_________________________________.jpg
លោកិយបដិច្ចសមុប្បាទ១២
ផ្សាយ : ១៣ កុម្ភះ ឆ្នាំ២០២៣
តេីព្រះពុទ្ធសាសនាស្ថិតនៅត្រង់ណា? ព្រះពុទ្ធសាសនា គឺស្ថិតនៅត្រង់ ព្រះឱវាទរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ។ ពុទ្ធបរិស័ទទាំងឡាយ! ការយល់ច្បាស់នូវ ការប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធ បរមគ្រូនៃយើង គឺការយល់ដឹងអំពី ចតុរារិយសច្ច ។ ការយល់ដឹងអំពី អារិយសច្ចៈ គឺការ យល់ដឹងអំពីបដិច្ចសមុប្បាទធម៌ ។ ធម៌ទាំងនេះជាធម៌ ដែលមាន គម្ភីរ ភាពជ្រាលជ្រៅណាស់ គេត្រូវតែ ធ្វើវិរិយភាពតឹងរឹង ទើបអាច បាននូវពន្លឺ នៃការត្រាស់ដឹង នឹងអាចធ្វើទីបំផុតនៃទុក្ខបាន។ សេចក្តីទុក្ខ ជាបញ្ហារបស់ មនុស្ស ជាទូទៅ បដិច្ចសមុប្បាទ១២ បង្ហាញអំពី អានុភាព នៃហេតុ និងផល ដែលបច្ច័យ ឲ្យកើតឡើង ។ អតីតអវិជ្ជា ជាហេតុ បច្ចុប្បន្ននាមរូប ជាផល បច្ចុប្បន្នតណ្ហា ជាហេតុ អនាគត ជាតិ ជរា មរណៈ ជាផល ។ កុំឲ្យមានផល ត្រូវឈប់ធ្វើហេតុ ឈប់ធ្វើហេតុ ត្រូវធ្វើ សីល សមាធិ បញ្ញា ធ្វើសីល សមាធិ បញ្ញា ត្រូវមានសទ្ធា មានសទ្ធា ត្រូវយល់ ដឹង ឃើញ នូវសេចក្តីទុក្ខ របស់បញ្ចខន្ធ ។ ព្រះត្រៃសរណគមន៍ ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ ព្រះសង្ឃ ដែលសម្រេចមានក្នុងសន្តានចិត្ត នៃ ពុទ្ធបរិស័ទ ទៅបានលុះត្រាតែ ពុទ្ធបរិស័ទ មានចិត្តឈាន ចុះស៊ប់ក្នុង សទ្ធា ៤យ៉ាងគឺ ១- កម្មសទ្ធា ការជឿកម្ម, ២- វិបាកសទ្ធា ការជឿផលនៃកម្ម, ៣- កម្មស្សកតាសទ្ធា ការជឿថា សត្វមានកម្ម ជារបស់ខ្លួន, ៤- តថាគតពោធិសទ្ធា ការជឿសេចក្តីត្រាស់ដឹង របស់ព្រះតថាគត ។ លោកិយបដិច្ចសមុប្បាទ១២ អត្ថន័យទូទៅ ពាក្យ​ក្នុង​ភាសា​បាលី​ថា បដិច្ចសមុប្បាទឬ ​នៅ​ក្នុង​ភាសា​សំស្ក្រឹត​ថា ប្រដីដ្យសមុដ្បាទ មាន​អត្ថន័យ​ថា ​ដើម​កំណើត​​នៃ​អ្វីមួយ​ពឹង​ផ្អែក​លើ​អ្វី​មួយ​ទៀត ឬ ការ​កើត​ឡើង​នៃ​អ្វី​មួយ​ត្រូវ​ពឹង​លើ​ការ​កើត​ឡើង​នៃ​អ្វី​មួយ​ទៀត​ជាមុន ។ ន័យ​ម្យ៉ាង​ទៀត បដិច្ចសមុប្បាទ សង្កត់​ធ្ងន់​ទៅ​លើ​ទស្សនៈ​ថា គ្មាន​វត្ថុ​អ្វី​មួយ (ទោះ​ជា​មាន​រូប​ក្តី ឥត​រូប​ក្តី មាន​ជីវិត​ក្តី ឥត​ជីវិត​ក្តី) មាន​វត្តមាន​ដោយ​ឯកឯង ឬ ស្ថិតស្ថេរ​ជា​និច្ច​និរន្តរ៍ បាន​ទេ ពោល​គឺ​ វត្ថុ​នោះ​​ត្រូវ​​ពឹង​ផ្អែក​លើ​វត្ថុ​កើត​មុន​វា​​ដើម្បី​ឲ្យ​វា​អាច​កើត​ឡើង​បាន ។ ចំណែក​វត្ថុ​ដែល​កើត​មុន​នោះ​ ក៏​ត្រូវ​ពឹង​លើ​វត្ថុ​ដែល​កើត​មុន​វា​មួយ​ទៀត​ដើម្បី​ឲ្យ​វត្ថុ​នោះ​កើត​ឡើង​បាន ។ ​យោង​តាម​ទ្រឹស្តី​ពុទ្ធសាសនា បដិច្ចសមុប្បាទ​ មាន​អត្ថន័យ​ពីរ​យ៉ាង​៖ ក្នុង​ន័យ​ទូទៅ បដិច្ចសមុប្បាទ សំដៅ​ទៅ​ដល់​សញ្ញាណ​​ដែល​ជា​ខ្លឹម​សំខាន់​នៅ​ក្នុង​ប្រពៃណី​ពុទ្ធសាសនា ពោល​គឺ វត្ថុ​គ្រប់​យ៉ាង​កើត​ឡើង​​ដោយ​ពឹង​ទៅ​លើ​មូលហេតុ និង លក្ខខណ្ឌ​ ដ៏​ច្រើន​សន្ធឹក។ ក្នុង​ន័យ​ជាក់​លាក់ បដិច្ចសមុប្បាទ សំដៅ​ទៅ​ដល់​ការ​អនុវត្តន៍​ជាក់ស្តែង​នៃ​គោលការណ៍​ទូទៅ​ខាង​លើ​នេះ ពោល​គឺ ភាព​ជាប់​ទាក់ទង​គ្នា (សម្ព័ន្ធ) ចំនួន ១២ តំណ នៃ​ដើម​កំណើត​នៃ​អ្វី​មួយ​ពឹង​ផ្អែក​លើ​អ្វី​មួយ​ទៀត ។ សញ្ញាណ​នៃ​បដិច្ចសមុប្បាទ (ទាំង​ន័យ​ទូទៅ និង ន័យ​ជាក់លាក) គឺ​ជា​មូលដ្ឋាន​សម្រាប់​យល់​សញ្ញាណ​គន្លឹះ​​ដទៃ​ទៀត​នៅ​ក្នុង​ពុទ្ធសាសនា ឧទាហរណ៍ ទ្រឹស្តី​អំពី​កម្ម និង ការ​បដិសន្ធិ​ជា​ថ្មី ការ​កើត​ឡើង​នៃ​ទុក្ខ និង លទ្ធភាព​នៃ​ការ​រំដោះ​ខ្លួន​​តាម​រយៈ​ការ​យល់​ដឹង​ថា​គ្មាន​ខ្លួន ឬ អនត្តា ។ គោលគំនិត​ទូទៅ​នៃ​បដិច្ចសមុប្បាទ (អ្វីៗ​គ្រប់យ៉ាង​សុទ្ធ​តែ​​ពឹង​ផ្អែក​លើ​អ្វីៗ​ដទៃ​ទៀត) គឺ​ជា​ផ្នែក​មួយ​សម្រាប់​បំពេញ​ឲ្យ​សញ្ញាណ (គំនិត) នៃ​ទ្រឹស្តី សុញ្ញតា (ភាព​ទទេ ឬ សូន្យ)។ ធម៌​សូត្រ អវិជ្ជា បច្ចយា សង្ខារា, សង្ខារា បច្ចយា វិញ្ញា សម្ភវន្តិ ។ សេចក្តី​ប្រែ៖ អវិជ្ជាជាបច្ច័យ ឲ្យកើតសង្ខារ, សង្ខារជាបច្ច័យ ឲ្យកើតវិញ្ញាណ, វិញ្ញាណជាបច្ច័យ ឲ្យកើតនាមរូប, នាមរូបជាបច្ច័យ ឲ្យកើតអាយតនៈ, អាយតនៈ​ជាបច្ច័យឲ្យកើតផស្សៈ, ផស្សៈជាបច្ច័យ ឲ្យកើតវេទនា, វេទនាជាបច្ច័យ ឲ្យកើតតណ្ហា, តណ្ហាជាបច្ច័យ ឲ្យកើតឧបាទាន, ឧបាទានជាបច្ច័យ ឲ្យកើតភព, ភពជាបច្ច័យ ឲ្យកើតជាតិ, ជាតិជាបច្ច័យ ឲ្យកើតជរា មរណៈ សោក ទុក្ខ ទោមនស្ស សេចក្តីចង្អៀតចង្អល់ចិត្ត ជាច្រើនអនេក ។ ការជាប់ប្រទាក់គ្នា ១២ កងនេះ ឈ្មោះថា បដិច្ចសមុប្បាទ ។ ចតុរារិយសច្ច ឬ​ សេចក្តីពិត​ ៤ យ៉ាង ព្រះពុទ្ធ​ទ្រង់បាន​ត្រាស់សម្តែង​ទុក​ថា៖ “ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ, ក្នុងកាលកន្លង មកហើយក្តី ក្នុងកាលជា អនាគតក្តី ឬក្នុងពេល បច្ចុប្បន្ននេះក្តី តថាគត បង្រៀនអ្នកតែអំពី សេចក្តីទុក្ខ, អំពីហេតុនៃសេចក្តីទុក្ខ, អំពីការរំលត់ទុក្ខ និង ​ផ្លូវទៅកាន់ការរំលត់ទុក្ខ ។ ធម៌ដែលតថាគត ត្រាស់ដឹង មានច្រើនជាអនេក ប៉ុន្តែតថាគត មិនបង្រៀនអ្នក នូវធម៌ដ៏ច្រើន ទាំងនោះទេ ព្រោះមិននាំមក នូវប្រយោជន៍ មិននាំមក នូវសេចក្តីស្ងប់ មិននាំមកនូវ ការត្រាស់ដឹង មិននាំមក នូវព្រះនិព្វាន “។ ព្រះពុទ្ធ​បាន​បង្រៀន អំពីសេចក្តីពិត ៤​ យ៉ាងនេះ គឺធម្មជាតិនៃសេចក្តីទុក្ខ ជាសេចក្តីពិតទី ១ ហៅថា ទុក្ខអរិយសច្ចៈ ។ ហេតុនៃសេចក្តីទុក្ខ ជាសេចក្តីពិតទី ២ ហៅថា ទុក្ខសមុទយ អរិយសច្ចៈ ។ ការរលត់ទៅនៃទុក្ខ ហៅថា ទុក្ខនិរោធ អរិយសច្ចៈ ជាសេចក្តី ពិតទី៣ ។ ផ្លូវប្រតិបត្តិ ដែលនាំឲ្យបានដល់ ការរំលត់ទុក្ខ ហៅថា ទុក្ខនិរោធគាមិនីបដិបទា អរិយសច្ចៈ ជាសេចក្តីពិតទី ៤ ដែលមាននាមថា អរិយអដ្ឋង្គិកមគ្គ ប្រកបដោយអង្គ ៨ ប្រការ ។ អរិយសច្ចៈ ៤ នេះ ជាខ្លឹមសារ នៃការប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធ ។ អ្នកកាន់ ព្រះពុទ្ធសាសនា ត្រូវតែសិក្សា ហើយយល់ច្បាស់ នូវអរិយសច្ចៈ ដើម្បីប្រតិបត្តិធម៌ រំដោះខ្លួន ឲ្យរួចចាកផុត អំពីទុក្ខ ក្នុងសង្សារវដ្តនេះ។ ដើម្បីពន្យល់ អំពីសេចក្តីទុក្ខ និងហេតុនៃសេចក្តីទុក្ខ ព្រះពុទ្ធទ្រង់លើកយក បដិច្ចសមុប្បាទ​ ១២ មកពន្យល់ប្រាប់ ដូចតទៅនេះ៖ ជាតិ គឺការកើតឡើងនៃ នាម និង រូប គឺ បញ្ចក្ខន្ធ (រូប, វេទនា, សញ្ញា, សង្ខារ, វិញ្ញាណ) ។​ បើ​នៅ​​មាន​ជាតិ (កំណើត) នោះ​បញ្ចក្ខន្ធ (ឬ​ខន្ធ ៥) ក៏កើតឡើង។ បើមាន បញ្ចក្ខន្ធ នោះ​ទុក្ខ ១២ កងក៏កើតឡើង (ទុក្ខព្រោះរូប​ ៤ និងទុក្ខព្រោះនាម ៨)។ទុក្ខ ​ទាំង ១២ កងនេះ មានជាតិជា បច្ច័យ ទើបកើតឡើង ។ ជាតិមានភព ជាបច្ច័យ ឲ្យកើតឡើង។ ភព គឺ បដិសន្ធិចិត្ត ដែលកម្មសង្ខារ តាក់តែងឲ្យ ទៅកើតជា នរក ប្រេត អសុរកាយ តិរច្ឆាន មនុស្ស ទេវតា ឬព្រហ្ម តាមផលកម្មរបស់ខ្លួន ។ ភពមានឧបាទាន ការជាប់ជំពាក់ដោយកម្មជា កុសលនិងអកុសល ជាបច្ច័យឲ្យកើតឡើង។ ឧបាទាន ការជាប់ជំពាក់ ដោយការធ្វើ កម្ម មានតណ្ហាជាបច្ច័យ ឲ្យកើតឡើង។ តណ្ហា គឺសេចក្តី ប្រាថ្នា៣យ៉ាង ចង់ឲ្យបាន នូវអារម្មណ៍តាមទ្វារ ៦ ដែលជាទីត្រេកអរ គឺកាមតណ្ហា ចង់ឲ្យអ្វីៗ ដែលជាទីត្រេកអរ នៅ ស្ថិតស្ថេរជានិច្ច មិនបាត់បង់ គឺភវតណ្ហា ចង់ឲ្យអ្វីៗ ដែលរលត់ទៅ មិនកើតទៀត គឺ វិភវតណ្ហា តណ្ហានេះមានផស្សៈ ការដែលអារម្មណ៍ តាមទ្វារ ៦ មកពាល់ត្រូវ ជាបច្ច័យឲ្យកើតឡើង។ ផស្សៈ មានអាយតនៈ គឺ វិញ្ញាណ ៦ និង អារម្មណ៍ ៦ ជាបច្ច័យ ឲ្យកើតឡើង។ អាយតនៈ មាននាមរូប ជាបច្ច័យឲ្យកើតឡើង ។ នាមរូបមានវិញ្ញាណ គឺបដិសន្ធិចិត្តជាបច្ច័យឲ្យកើតឡើង ។ វិញ្ញាណមានសង្ខារ គឺការប្រជុំ តាក់តែងនៃកម្ម ជាបច្ច័យ ឲ្យកើតឡើង ។ សង្ខារមានអវិជ្ជា សេចក្តីមិនដឹងមិនយល់ ជាបច្ច័យ ឲ្យកើតឡើង ។ សេចក្តីពន្យល់ខាងលើនេះ ឃើញថាអវិជ្ជាជាដើមហេតុ មានសេចក្តីទុក្ខ មួយគំនរធំ នៅខាងចុង ដូចជាខ្សែច្រវាក់មួយ ដែលមានកង ១២ ប្រទាក់ជាប់គ្នា។ ទុក្ខទាំង ១២ កង គឺទុក្ខរបស់រូប ៤ និងទុក្ខរបស់នាម ៨ កើតឡើងក៏ព្រោះ តែមានរូបនិងនាម ។ បើគ្មានរូប និងនាម ទុក្ខក៏គ្មានដែរ ។ ឧបមាដូចជា ជនដែលឈរ នៅក្បែរភ្លើង ទទួលទុក្ខព្រោះក្តៅ ហើយចង់ពន្លត់ ភ្លើងដើម្បីឲ្យបាត់ក្តៅ ដរាបណាគេ នៅតែបន្ថែមប្រេង ទៅឲ្យភ្លើងទៀត នោះភ្លើងនៅតែឆេះ គេនៅតែក្តៅដដែល ឥតស្រាកស្រាន្តឡើយ ។ យ៉ាងណាម៉ិញ គេ ចង់កំចាត់បង់ទុក្ខ ហើយបើគេ នៅតែបង្កើតអវិជ្ជា នោះគេនៅតែ មានទុក្ខដដែល ឥត ឈប់ឈរឡើយ ។ ការបំបាត់អវិជ្ជា ខាងដើម ជាកិច្ចឲ្យទុក្ខទាំងឡាយខាងចុង រលត់ទៅអស់ព្រោះមិនមាន រូបនិងនាម តទៅទៀត ។ ដូច្នេះកិច្ចដែលត្រូវធ្វើ គឺកំចាត់បង់ នូវអវិជ្ជា ជាការស្រេច ។ ប៉ុន្តែគេត្រូវសិក្សា ឲ្យយល់ច្បាស់ នូវបដិច្ចសមុប្បាទនេះ ជាមុនសិន ។ បដិច្ចសមុប្បាទនេះ ដែលមានអវិជ្ជាខាងដើម និងសេចក្តីទុក្ខខាងចុង ជារបស់ ត្រៃភព ព្រោះវាចងសត្វលោក ឲ្យជាប់ក្នុងភពទាំង៣ មានឈ្មោះថា លោកិយបដិច្ចសមុប្បាទ ។ រីឯលោកុត្តរបដិច្ចសមុប្បាទ ដែលមានសទ្ធាខាងដើម និងអាសវក្ខេយេញាណ ជាខាងចុង ជារបស់ព្រះនិព្វាន ព្រោះជាផ្លូវកំចាត់បង់ នូវអវិជ្ជា។ សត្វលោកកើតស្លាប់ ៗ ក្នុងត្រៃភព ព្រោះនៅមានអវិជ្ជា ហើយបច្ច័យក៏កើតតៗគ្នា តាមខ្សែរង្វង់ អវិជ្ជា សង្ខារ វិញ្ញាណ នាមរូប សឡាយតនៈ ផស្សៈ វេទនា តណ្ហា ឧបាទាន ភព ជាតិ (ទុក្ខរបស់រូប ៤ និង ទុក្ខរបស់នាម ៨) រួចត្រឡប់ទៅកាន់ អវិជ្ជាវិញ ហើយរត់តាម ខ្សែរង្វង់ដដែលនេះ ឥតឈប់ឈរ លុះត្រាតែអវិជ្ជារលត់ ។ ខ្សែរង្វង់ បដិច្ចសមុប្បាទនេះ ជារបស់កាលទាំង៣ គឺរបស់អតីតកាល២ (អវិជ្ជា និងសង្ខារ) របស់បច្ចុប្បន្នកាល៨ (វិញ្ញាណ នាមរូប អាយតន១២ ផស្សៈ វេទនា តណ្ហាឧបាទាន និងភព) របស់អនាគត២ (ជាតិ និងជរាមរណៈ)។ បច្ចុប្បន្នកាល ៨ - ដោយមានអវិជ្ជា-សង្ខារ អំពីអតីតកាល ជាបច្ច័យដល់វិញ្ញាណ គឺបដិ សន្ធិចិត្ត ឲ្យសត្វកើតជាថ្មីទៀត ក្នុងបច្ចុប្បន្នកាលនេះ ។ នាមរូបក៏កើតឡើង អាស្រ័យ ដោយវិញ្ញាណជាបច្ច័យ ។ អាយតនៈ ១២ ក៏កើតឡើង អាស្រ័យដោយនាមរូប ជាបច្ច័យ ។ ផស្សៈក៏កើតឡើង អាស្រ័យដោយ អាយតនៈ១២ ជាបច្ច័យ។ វេទនាក៏កើតឡើង អាស្រ័យដោយផស្សៈ ជាបច្ច័យ ។ តណ្ហាក៏កើតឡើង អាស្រ័យដោយ វេទនាជាបច្ច័យ ។ ឧបាទានក៏ កើតឡើង អាស្រ័យដោយ តណ្ហាជាបច្ច័យ។ ភពក៏កើតឡើង អាស្រ័យ ដោយឧបាទាន ជាបច្ច័យ ។ វិញ្ញាណ នាមរូប អាយតនៈ ១២ ផស្សៈ វេទនា តណ្ហា ឧបាទាន ភព បដិច្ច​សមុ​ប្បាទ​៨នេះ ជារបស់បច្ចុប្បន្នគឺបញ្ចក្ខន្ធជាផលដែល យើងបានមក ព្រោះ អវិជ្ជាពីអតីតកាល ។ ព្រោះមានបញ្ចក្ខន្ធ ទុក្ខទាំង១២កង គឺរូបទុក្ខ៤ មានជាតិទុក្ខ ជរាទុក្ខ ព្យាធិទុក្ខ និងមរណៈទុក្ខ ហើយនិងនាមទុក្ខ៨ គឺសោកទុក្ខ បរិទេវៈទុក្ខ ទុក្ខទុក្ខ (ទុក្ខព្រោះទុក្ខផ្ទួនគ្នា) ទោមនស្សទុក្ខ ឧបាយាសៈទុក្ខ បិយេហិវិប្បយោគទុក្ខ អប្បិយេហិសម្បយោគទុក្ខ យម្បិច្ឆំនលភតិតម្បិទុក្ខ ក៏កើតឡើង ឲ្យយើងរង សេចក្តីឈឺចាប់ឥតស្រាកស្រាន្ត ។ បើមិនមានអវិជ្ជា ជាដើមហេតុទេនោះ យើងក៏គ្មានទុក្ខ ១២កងនេះ ដែរ ។ វេទនាគឺការសោយអារម្មណ៍ គឺការដឹង៥យ៉ាង គឺដឹងសេចក្តីឈឺចាប់ ដឹងសេចក្តី សុខស្រួល ដឹងសេចក្តីទោមនស្ស ដឹងសេចក្តីសោមនស្ស ឬដឹងថាឥតសុខឥតទុក្ខ ។ បើគេដឹងសេចក្តីឈឺចាប់ ឬទោមនស្សតាមផ្លូវចិត្ត គេមិនចង់បាន អារម្មណ៍ទាំងនេះទេ ។ តណ្ហា​គឺ​សេច​ក្តី​ប្រាថ្នា កុំឲ្យបានអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះទៀត ក៏កើតឡើង ។ បើគេដឹងសេចក្តីសុខស្រួល ឬសោមនស្សតាមផ្លូវចិត្ត គេចង់បានអារម្មណ៍ ទាំងនេះទៀត ហើយតណ្ហាគឺសេចក្តីប្រាថ្នា ឲ្យបានអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះទៀត ក៏កើតឡើង ។ តណ្ហាដែលកើតឡើងក៏បានជាបច្ច័យ ដល់ឧបាទាន គឺការជាប់ជំពាក់ ក្នុងតណ្ហានោះៗ ហើយធ្វើប្រតិកម្ម ដោយអំពើតាម កាយវាចាចិត្ត ។ សេចក្តីស្រឡាញ់និងស្អប់ ក៏ចេះតែកើតឡើងបន្តបន្ទាប់គ្នា។ គេក៏ប្រតិកម្មដោយ លោភៈនិងទោសៈ គឺធ្វើអំពើជាកុសល និងអកុសល ដែលជាហេតុឲ្យ កម្មសង្ខារកើតឡើង ហើយតាក់តែងនូវភព សម្រាប់ អនាគតជាតិ ។ បើកម្មជាកុសល គេនឹងបានសុគតិភព មានទេវលោក និងព្រហ្មលោកបើកម្មជាអកុសលវិញ គេនឹងបានអបាយភូមិ មាននរកប្រេត តិរច្ឆានជាដើម ។ ដរាបណាគេនៅតែមានតណ្ហានិងឧបាទាន គេនឹងបាននូវភព ដែលជាបច្ច័យ ឲ្យមានជាតិនិងសេចក្តីទុក្ខយ៉ាងច្រើន ក្នុងអនាគតកាល។ កាលវេលាចេះតែរត់ ទៅមុខជានិច្ច ។ អនាគតកាល ក្លាយជាបច្ចុប្បន្ន ។ បច្ចុប្បន្នក្លាយជាអតីត ។ ជាតិជរាមរណៈ នៃអនាគត គឺជានាមរូបនិងទុក្ខ ១២ កងនៃបច្ចុប្បន្ន ។ បច្ច័យរបស់ជាតិ គឺតណ្ហាឧបាទានភព ដែលកើតក្នុងបច្ចុប្បន្ន ។ បច្ច័យរបស់ នាមរូបបច្ចុប្បន្ន គឺអវិជ្ជាសង្ខារវិញ្ញាណ ដែលកើតក្នុងអតីត ។ ជាតិមានន័យថា បញ្ចខន្ធ ជាពាក្យហៅសម្រាប់ អនាគតកាល ឯនាមរូប(គឺបញ្ចខន្ធដូចគ្នា) ជាពាក្យហៅ សម្រាប់បច្ចុប្បន្នកាល ។ កាលណាកាលវេលា រត់ពីបច្ចុប្បន្ន ទៅអតីត តណ្ហាឧបាទានភព ក៏ទៅជា អវិជ្ជាសង្ខារវិញ្ញាណ ដែលឲ្យ បញ្ចខន្ធ កើតឡើង ។ ដូច្នេះអវិជ្ជា គឺតណ្ហានេះឯង ។ ដើម្បីរំលត់នូវ បញ្ចខន្ធ ត្រូវកំចាត់បង់តណ្ហា ក្នុងបច្ចុប្បន្នជាតិនេះ កុំឲ្យមានអវិជ្ជា តទៅទៀត ។ ព្រោះតែមានតណ្ហា ទើបមានការធ្វើនូវកម្ម (ឧបាទាន) ហើយសត្វក៏ជាប់ក្នុង សង្សារវដ្ត គឺការវិលកើតវិលស្លាប់ ក្នុងភព ៣ អស់កាលរាប់កប្ប អសង្ខេយ្យមិនអស់ ។ លោកិយបដិច្ចសមុប្បាទ១២ ឃុំសត្វទុកក្នុងវដ្តសង្សារ យ៉ាងនេះឯង!។ ធម៌ ១១ យ៉ាងទៀត ដែលកើតឡើង ហើយបច្ច័យតៗគ្នា ដូចលោកិយបដិច្ចសមុប្បាទដែរ មានឈ្មោះថា លោកុត្តរបដិច្ចសមុប្បាទ១១។ លោកុត្តរបដិច្ចសមុប្បាទនេះ ជាច្រកចេញ អំពីរង្វង់សង្សារវដ្ត គឺការកើតស្លាប់ៗ ទៅកាន់ទីរំលត់ទុក្ខ គឺ និព្វាន ។ (វិគីភីឌា) ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
Read
(អាន:៣៩១៨ ដង)
images/articles/3225/etwefsdfwere43434.jpg
អដ្ឋង្គិកមគ្គជាផ្លូវនាំទៅកាន់ទីរំលត់ទុក្ខ
ផ្សាយ : ១៣ កុម្ភះ ឆ្នាំ២០២៣
អដ្ឋង្គិកមគ្គជាមគ្គនាំទៅកាន់ទីរំលត់ទុក្ខ ព្រះនិព្វាន ព្រះ​សទ្ធម្ម​ចែក​ជា ៣ ប្រភេទ​គឺ៖ ១- បរិយត្តិធម៌ ពុទ្ធវចនៈ ព្រះ​ត្រៃ​បិដក​សំដែង​អំពី​គោល​ធម៌ របៀប​បែប​ផែន ដំបូន្មាន ច្បាប់​សម្រាប់​ប្រតិបត្តិ​ដែល​ពុទ្ធ​បរិស័ទ​ត្រូវ​រៀន​ស្វាធ្យាយ ទ្រទ្រង់ បង្ហាត់​បង្រៀន សំដែង​ប្រាប់​ដល់​អ្នក​ដទៃ, ២- បដិបត្តិធម៌ ធម៌​សម្រាប់​ប្រតិបត្តិ​ប្រព្រឹត្ត​តាម​ បាន​ដល់​សីល សមាធិ បញ្ញា ឬ​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​តាម​ធ្វើ​តាមកា​ន់តាម នូវ​ធម៌​ដ៏​សម​គួរ​ដល់​ធម៌​ដែល​ខ្លួន​បាន​រៀន បាន​ស្ដាប់ បាន​ចេះ​ដឹង ដើម្បី​ឲ្យ​ដល់​នូវ​ធម៌​ដែល​ខ្លួន​មិន​ទាន់​ដល់ ឲ្យ​សំរេច​នូវ​ធម៌​ដែល​ខ្លួន​មិន​ទាន់​សំរេច ដើម្បី​ឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់។ ៣- បដិវេធ​ធម៌ ការ​ត្រាស់​ដឹង បាន​ដល់​កិរិយា​បាន​សំរេច បាន​ជាក់​ច្បាស់​ចាក់​ធ្លុះ​នូវ​បរមត្ថៈ ​គឺ​មគ្គ ផល និព្វាន ដែល​ជា​ផល​សំរេច​អំពី​ការ​រៀន​ស្ដាប់​ចេះ​ដឹង នឹង​ប្រតិបត្តិ​នោះ។ វេនេយ្យ​សត្វ​ដូច​អ្នក​ដំណើរ, ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​ដូច​អ្នក​ស្គាល់​ផ្លូវ បង្ហាញ​ផ្លូវ​ត្រង់, បរិយត្តិធម៌​ដូច​ជា​ផ្លូវ​ត្រង់, បដិបត្តិធម៌​ដូច​ជា​ដំណើរ​ទៅ​តាម​ផ្លូវ​ត្រង់​នៃ​អ្នក​ដំណើរ, បដិវេធ​ធម៌​ដូច​ជា​ដំណើរ​ទៅ​ដល់​កន្លែង​ដែល​ត្រូវ​ទៅ​ឲ្យ​ដល់​នៃ​អ្នក​ដំណើរ ។ ព្រះ​សទ្ធម្ម​ទាំង​ ៣ ប្រភេទ​នេះ បណ្ឌិត​គប្បី​លើក​យក​អរិយមគ្គ​មាន​អង្គ ៨ មក​ពិនិត្យ​ឲ្យ​យល់​ច្បាស់​ថាៈ ការ​​រៀន​​ចេះ​ចាំ​បង្រៀន​សំដែង​នូវ​មគ្គ នោះ​ជា​បរិយត្តិ,​ ការ​​ប្រឹង​ប្រែង​ប្រតិបត្តិ​ប្រព្រឹត្ត​តាម​អង្គ​មគ្គ នោះ​​ជា​បដិបត្តិ, ការ​បាន​សំរេច​នូវ​អង្គ​មគ្គ នោះ​ជា​បដិវេធៈ​។ អរិយមគ្គមានអង្គ ៨ ១- សម្មាទិដ្ឋិ ប្រាជ្ញាយល់ឃើញត្រូវ, ២- សម្មាសង្កប្បៈ សេចក្ដីត្រិះរិះត្រូវ, ៣- សម្មាវាចា សំដីត្រូវ, ៤- សម្មាកម្មន្តៈ ការងារត្រូវ, ៥- សម្មាអាជីវៈ ការចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ, ៦- សម្មាវាយាមៈ ព្យាយាមត្រូវ, ៧- សម្មាសតិ ការរលឹកត្រូវ, ៨- សម្មាសមាធិ ការដំកល់ចិត្តឲ្យនឹងត្រូវ។ សម្មាទិដ្ឋិៈ ប្រាជ្ញាយល់ឃើញត្រូវ បានដល់ប្រាជ្ញាដឹងក្នុង អរិយសច្ចៈ ៤ ១- ទុក្ខៈ ធម្មជាត​ដែល​នាំ​ឲ្យ​លំបាក​ព្រួយ​មាន​ជាតិ​ ជរា​ មរណៈ​ជាដើម, ២- ទុក្ខសមុទយៈ ហេតុ​បណ្ដាល​ឲ្យ​កើត​ទុក្ខ​បាន​ដល់​តណ្ហា, ៣- ទុក្ខនិរោធៈ ព្រះ​និព្វាន​រំលត់​តណ្ហា​បណ្ដាល​ទុក្ខ, ៤- ទុក្ខនិ​រោធគាមិ​នី​បដិបទា មធ្យម​មាគ៌ា​នាំ​ឲ្យ​ទៅ​កាន់​ទី​រំលត់​ទុក្ខ​។ សម្មាសំង្កប្បៈ សេចក្ដីត្រិះរិះត្រូវ បានដល់សេចក្ដីត្រិះរិះត្រូវ ៣ យ៉ាងគឺ ១- នេក្ខម្មសង្កប្បៈ សេចក្ដី​ត្រិះ​រិះ​ក្នុង​ការ​ចេញ​ចាក​កាម, ២- អព្យាទ​សង្កប្បៈ សេចក្ដី​ត្រិះ​រិះ​ក្នុង​ការ​មិន​ព្យាបាទ, ៣- អវិហឹសាសង្កប្បៈ សេចក្ដី​ត្រិះរិះ​ក្នុង​ការ​មិន​បៀត​បៀន​។ សម្មាវាចាៈ សំដីត្រូវ បានដល់ការវៀរចាក វចីទុច្ចរិត ៤ យ៉ាង គឺ ១- មុសាវាទា វេរមណី ការ​វៀរចាក​កិរិយា​ពោល​កុហក, ២- បិសុណាយ វាចាយ វេរមណី ការ​វៀរ​ចាក​សំដី​ញុះ​ញង់, ៣- ផរុសាយ វាចាយ វេរមណី ការ​​វៀរ​​ចាក​​សំដី​​ទ្រ​គោះ ៤- សម្ផប្បលាបា វេរមណី ការ​​វៀរ​​ចាក​​កិរិយា​​ពោល​​រឿង​​ឥត​​ប្រយោជន៍ ។ សម្មាកម្មន្តៈ ការ​ងារ​​ត្រូវ​​បាន​​ដល់​​ការ​​វៀរ​ចាក​ កាយ​ទុច្ចរិត ៣ យ៉ាង​គឺ ១- បាណាតិបាតា វេរមណី ការ​​វៀរ​​ចាក​​កិរិយា​​បំបាត់​​ប្រាណ​​សត្វ, ២- អទិន្នាទានា វេរមណី ការ​​វៀរ​​ចាក​​ការ​​កាន់​​យក​​វត្ថុ​​ដែល​​គេ​​មិន​​ឲ្យ, ៣- កាមេសុមិច្ឆា​ចារា វេរមណី ការ​​វៀរ​​ចាក​​ការ​​ប្រព្រឹត្ត​​ខុស​​ក្នុង​​កាម​​ទាំងឡាយ ​។ សម្មាអាជីវៈ ការ​​ចិញ្ចឹម​​ជីវិត​​ត្រូវ, សម្រាប់​​គ្រហស្ថ បាន​​ដល់​​ការ​​វៀរ​​ចាក​​ជំនួញ​​ខុស កិរិយា​លះ​បង់​​ការ​​បំបាត់​​ដោយ​​ជញ្ជីង​​ជា​ដើម ការ​​ធ្វើ​​ជា​​សាក្សី​​កោង, ការ​​ល្មោភ​​សំណូក ហើយ​​ប្រកប​​អាជីវកម្ម ដោយ​​វណិជ្ជកម្ម​​ដែល​​នាំ​​ឲ្យ​​សេដ្ឋកិច្ច​​ជាតិ​​ចំរើន, ដោយ​​វិជ្ជា​​ជីវៈ ដ៏​​យុត្តិធម៌, ដោយ​​កសិកម្ម ជា​ឧត្តម​កម្ម នឹង​​គោរក្ខ​កម្ម, សម្រាប់​​បព្វជិត បាន​​ដល់​​ការ​​លះបង់​​មិច្ឆា​អាជីវៈ​​ដោយ​​អនេ​សនៈ​បាប​ធម៌ មាន​ទូត​កម្ម វេជ្ជកម្ម​​ជា​ដើម ការ​​ត្រាច់​​ទៅ​​កាន់​​អគោចរដ្ឋាន ហើយ​​ចិញ្ចឹម​​ជីវិត​​ដោយ​​ភិក្ខា​​ចរិយ​ធម៌​​ដ៏​​ស្មើ ឬ​​បច្ច័យ​​ដែល​​កើត​​ឡើង​​តាម​​ធម៌ ។ សម្មាវាយាមៈ ព្យា​យាម​​ត្រូវ បាន​​ដល់​​សម្មប្ប​ធាន គឺ​​ការ​​បង្កើត​​ឆន្ទៈ ព្យា​យាម​​ប្រារព្ធ វីរិយៈ តាំង​បធាន ផ្គង​​ចិត្តៈ -ដើម្បី​​មិន​​ឲ្យ​អកុសល​ធម៌​​លា​មក មិន​​ទាន់​​កើត​​ឡើង កើត​​ឡើង​​បាន, -ដើម្បី​​លះ​បង់​​នូវ​​អកុសល​​ធម៌​​លាមក​​កើត​​ឡើង​​ហើយ, -ដើម្បី​​ឲ្យ​​កុសល​ធម៌​​មិន​​ទាន់​​កើត​​ឡើង កើត​​ឡើង, -ដើម្បី​​ឲ្យ​​កុសលធម៌​​កើត​​ឡើង​ហើយ ឋិត​​នៅ មិន​​សាប​​សូន្យ ឲ្យ​​ចំរើន​​ច្រើន​​ឡើង ឲ្យ​​ចំរើន​​ទូលំ​ទូលាយ ឲ្យ​​បរិបូណ៌ ។ សម្មាសតិៈ ការ​រលឹក​ត្រូវ បាន​ដល់​ សតិប្បដ្ឋាន ៤ គឺ ១- កាយានុបស្សនា​​សតិប្បដ្ឋាន កិរិយា​​ដំកល់​​សតិ​​ខ្ជាប់ខ្ជួន​​ពិចារណា​​រឿយ​ៗ ក្នុង​​កាយ, ២- វេទនានុបស្សនា​​សតិប្បដ្ឋាន កិរិយា​​ដំកល់​​សតិ ខ្ជាប់​​ខ្ជួន ពិចារណា​​រឿយៗ ក្នុង​​វេទនា. ៣- ចិត្តានុបស្សនា​​សតិប្បដ្ឋាន កិរិយា​​ដំកល់​​សតិ ខ្ជាប់​​ខ្ជួន ពិចារណា​​រឿយ​ៗ ក្នុង​​ចិត្ត, ៤- ធម្មានុបស្សនា​​សតិប្បដ្ឋាន កិរិយា​​ដំកល់​​សតិ ខ្ជាប់​​ខ្ជួន ពិចារណា​​រឿយ​ៗ ក្នុង​​ធម៌ ។ សម្មាសមាធិៈ សមាធិ​​ត្រូវ បាន​​ដល់​​ឈាន ៤ ដែល​​ភិក្ខុ​​ស្ងប់ស្ងាត់​​ចាក​​កាម​​ទាំង​ឡាយ ចាក​អកុសលធម៌​​ទាំង​ឡាយ ហើយ​​បាន​​សម្រេច គឺ ១- មឋមជ្ឈាន ប្រកប​ដោយ ​វិតក្កៈ វិចារៈ មាន​បីតិ សុខៈ កើត​អំពី​វិវេគ, ២- ទុតិយជ្ឈាន រម្ងាប់​វិតក្កៈ វិចារៈ ថ្លា​ល្អ​​ខាង​​ក្នុង មាន​​ឯ​កោ​ទិភាព​​ចិត្ត មាន​បីតិ​សុខ​​កើត​​អំពី​​វិវេគ, ៣- តតិយជ្ឈាន ប្រាស​​ចាក​​បីតិ មាន​​សុខៈ នឹង​​ឧបេក្ខា, ៤- ចតុត្ថជ្ឈាន លះ​បង់​​សុខ​​នឹង​​ទុក្ខ មិន​​មាន​​សោមនស្ស​​ទោមនស្ស ជា​​អទុក្ខម​សុខៈ មាន​​សតិ​​ប្រកប​ដោយ​​ឧបេក្ខា​​ដ៏​​បរិសុទ្ធ ។ បណ្ដា​​មគ្គ​​ទាំង ៨ -សម្មាទិដ្ឋិ ញ៉ាំង​​លោក​​ឲ្យ​​ដឹង​​ច្បាស់​​នូវ អនិច្ចតា ទុក្ខតា អនត្តតា, នូវ​​សមុទ័យ​​នៃ​​លោក​ប្បញ្ហា គឺ​តណ្ហា, នូវ​​ឧបាយ​​ដោះ​​នឹង​​កិរិយា​​ដោះ, -សម្មាសង្កប្បៈ ឲ្យ​​ស្គាល់​​សមុដ្ឋាន​​អសន្តិភាព គឺ​​កាមៈ ព្យាបាទៈ វិហឹសា ហើយ​​ឲ្យ​​សាង​​សន្តិភាព​ដោយ​​កាម​​វិរតិ ព្រហ្មវិហារ​ធម៌ ៤ ជា​​ធម៌​​ស្ងួន​​លោក, -សម្មាវាចា ឲ្យ​​មាន​​សច្ចៈ មាន​​សន្តិភាព​​សាមគ្គី​​អរិយ​ធម៌​​ដោយ​​វាចា​​នឹង​​វាចា​​ប្រកប​​ដោយ​ប្រយោជន៍, -សម្មាកម្មន្តៈ ឲ្យ​​គោរព​​សិទ្ធិ សេរីភាព អធិប​តេយ្យ​​ដែល​​មាន​​សំរាប់​​កាយិក​​ចេតសិក​​សុខ​​ជីវិត សវិញ្ញាណ​​កាវិញ្ញាណ​ក​ទ្រព្យ គ្រាម​ធម៌, -សម្មាអាជីវៈ ឲ្យ​ប្រកប​អាជីវកម្ម​ដោយ​ធម៌, -សម្មាវាយាមៈ ឲ្យ​​លះបង់​​អាលស្យ​ភាព (កំជិល) ដែល​​ជា​​ប្រធាន​​អកុសល​ធម៌, -សម្មាសតិ ឲ្យ​​មាន​​សតិ​សម្បជញ្ញៈ​ជា​និច្ច​​ថា “ លោក​​មាន​​សមភាព​​ទៅ​​វិញ​​ទៅ​​មក​” ព្រោះ​​លោក​​ជា​ទឹក ដី ភ្លើង ខ្យល់ ឋិត​​នៅ​​ក្នុង​​អាណា អនិច្ចតា ទុក្ខតា អនត្តតា ដូច​គ្នា ជាប់​​ចោទ​​លោក​ប្បញ្ញា​​ដូច​គ្នា, -សម្មាសមាធិ ឲ្យ​​មាន​​ចិត្ត​​ស្អាត​​ផូរ​ផង់ តាំង​​នៅ​​មាំ​មួន​​ចំពោះ​​សត្វ​​នឹង​​សង្ខារ​ ។ មគ្គ​ទាំង ៨ នេះ​​ចាត់​​ចូល​​ក្នុង​​សិក្ខា​​ទាំង ៣ គឺ សម្មាទិដ្ឋិ សម្មា​សង្កប្បៈ ចូល​​ក្នុង ​​អធិប្ប​ញ្ញា សិក្ខា, សម្មាវាចា សម្មាកម្មន្តៈ សម្មាអាជីវៈ ចូល​​ក្នុង​​ អធិសីល សិក្ខា, សម្មាវិ​យាមៈ សម្មា​សតិ សម្មាសមាធិ​ ចូល​​ក្នុង អធិ​​ចិត្ត សិក្ខា ​។ ព្រះ​​ពុទ្ធសាសនា មាន​​គោល​ធម៌​​ប៉ុណ្ណេះ​​ជា​ដើម ដែល​​ជា​​ពន្លឺ​​បំភ្លឺ​​លោក ឲ្យ​​ភ្លឺ​​ស្វាង​​ចាក​​មហន្ធការ​​គឺ​អវិជ្ជា ហើយ​​ឲ្យ​​ស្គាល់​​មធ្យោបាយ​​សាង​​សន្តិភាព​​សម្រាប់​​សាកល​លោក នឹង​​ឯកន្ត​​សន្តិភាព គឺ​សន្តិភាព​​សម្រាប់​​ខ្លួន​​នា​​បច្ចុប្បន្ន អនាគត នឹង​​សន្តិភាព រួច​​ចាក​​អណា​​លោក​រាជ​​នឹង​​លោក​ប្បញ្ញា​នា​អវសាន​​ជាតិ ។ រវាង​​សតវត្ស​​ទី ២៥ នៃ​​ពុទ្ធសករាជ, ពិ​ភពលោក​​ក្នុង​​កំឡុង​​កាំ​រស្មី​​អាទិត្យ ត្រូវ​​លោក​​សង្គ្រាម​​គំរាម​យ៉ាង​​ខ្លាំង ព្រោះ​​លោក​​ខ្វះ​​មនុស្ស​​ធម៌ ដល់​​គំរប់ ២៥០០ វស្សា​​នៃ​​ពុទ្ធសករាជ ក៏​​មាន​​ចិត្ត​​ស្នេហា​សន្តិភាព​​បាន​​នាំ​​គ្នា​​ធ្វើ​​បុណ្យ​​រំលឹក​​រយៈ​​កាល ២៥០០ វស្សា ដើម្បី​​សន្តិភាព ប៉ុន្តែ​​សន្តិភា​ព​​មិន​មែន​មាន​​ត្រង់​​អំនួត​​ថា “ ខ្ញុំ​​ធ្វើ​​ពិធី​​នេះ​​ដែរ” ទេ ព្រោះ​​ដំណើរ​​នោះ​​ជា​​អាកប្បកិរិយា​​ក្លែង​​បន្លំ​​ក៏​​សឹង​​មាន សន្តិភាព​​ឥត​​អាមិស​ ​មាន​​នៅ​​ត្រង់​​ការ​​ប្រតិបត្តិ​តាម​​គោល​​នៃ​​ព្រះ​​សទ្ធម្ម ៨ ដែល​​ពោល​​មក​​ហើយ​នោះ​​ពិត​ ៗ ។ បើ​​លោក​​ត្រូវ​​ការ​​សន្តិភាព ស្រឡាញ់​​សន្តិភាព សូម​​អញ្ជើញ​​ធ្វើ​​តាម​​គោល​​ព្រះ​​សទ្ធម្ម ៨ នោះ​​ចុះ។ (ដក​ស្រង់​ចេញ​ពី ធម្មប្បជោត រៀប​រៀង​ដោយ​ព្រះ​មហា អ៊ុក អ៊ឺន ក្នុង​ទស្សនា​វដ្តី​កម្ពុជ​សុរិយា ឆ្នាំ​១៩៥៨ ចុះ​ផ្សាយ​ដោយ​វិទ្យា​ស្ថាន​ពុទ្ធសាសន​បណ្ឌិត្យ​) ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
Read
(អាន:៦៧៣១ ដង)
images/articles/2789/textpic.jpg
កុំសន្សំរឿងខ្វល់មកដាក់ខ្លួន
ផ្សាយ : ២៩ មករា ឆ្នាំ២០២៣
កុំ​បណ្ដោយ​ឱ្យ​រឿង​រ៉ាវ នោះ​បន្តិច នេះ​បន្តិច មក​ទម្លាយ​សេចក្ដី​សុខ​របស់​យើង​ឡើយ តាម​ពិត វា​គ្រាន់​តែ​ជា​រឿង​រ៉ាវ​ក្នុង​លោក នៃ​គំនិត​របស់​យើង​ប៉ុណ្ណោះ ព្រោះ​បើ​មិន​មាន​ចិត្ត​ដឹង​អារម្មណ៍​ទេ ឬ​មិន​មាន​ចិត្ត​គិត​ទេ មាន​រឿង​អ្វី​នៅ​ឯណា ។ ពុទ្ធ​បរិស័ទ​យើង គួរ​តែ​មាន​អារម្មណ៍​សម្រាប់​ចិត្ត​ខ្លួន​ឯង គឺ​ជា​អារម្មណ៍​ព្រះកម្មដ្ឋាន នេះ ទើប​ឈ្មោះ​ថា បាន​អប់រំ​ចិត្ត មាន​ចិត្ត​ពួន​សំងំ ចិត្ត​វិវេក ប្រតិបត្តិ​យ៉ាង​នេះ ទើប​ចិត្ត​មិន​សន្សំ​រឿង មិន​សន្សំ​ទុក្ខ​កង្វល់​យក​មក​ដាក់​ខ្លួន​ឡើយ ។ ដកស្រង់ពីសៀវភៅ សិក្សាព្រះសូត្រ ភាគទី១៣ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
Read
(អាន:៣០៩៨៧ ដង)
images/articles/3056/_________terest.jpg
​ចំណេះ​វិជ្ជា​ខាង​ផ្លូវ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា
ផ្សាយ : ២៩ មករា ឆ្នាំ២០២៣
ព្រះ​វិសុទ្ធវង្ស ហួតតាត អាចារ្យ​បង្រៀន​​នៅ​សាលា​​បាលី​ជាន់​ខ្ពស់ ក្រុង​ភ្នំពេញ បាន​អធិប្បាយ​ហើយ​រៀប​រៀង​ឡើង ព.ស. ២៤៧០ ។ ទេសនារម្ភោ សូម​អស់​លោក​អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ប្រុង​ចាំ​ស្ដាប់ ! អាត្មា​នឹង​អធិប្បាយ​ពី​សេចក្ដី​ដែល​មាន​​ប្រយោជន៍​ដល់​​លោក​អ្នក​ទាំង​ឡាយ តាម​សម​គួរ​ដល់​ភាសិត​របស់​ព្រះ​សម្មា​សម្ពុទ្ធ​​ជា​បរម​គ្រូ​នៃ​យើង និង​តាម​មតិ​របស់​អាត្មា​ដែល​ជា​អ្នក​អធិប្បាយ​​នេះ​ខ្លះ ដើម្បី​នឹង​ឱ្យ​អស់​លោក​​អ្នក​ទាំងឡាយ​ស្ដាប់​ងាយ​​យល់ ងាយ​ចូល​ចិត្ត ព្រោះ​​ការ​​ស្ដាប់​​នេះ កាល​បើ​ស្ដាប់​ពុំ​បាន​មិន​ដឹង​ជា​ថា​ដូចម្ដេច នោះ​ទោះ​បី​ស្ដាប់​អស់​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ ក៏​ជា​ការ​​ឥត​ប្រយោជន៍​​ប្រហែល​គ្នា​នឹង​មិន​ស្ដាប់ កាល​បើ​ស្ដាប់​បាន​យល់​សេចក្ដី សូម្បី​តែ​ស្ដាប់​តែមួយ​រំពេច ក៏​ឈ្មោះ​ថា​បាន​ស្ដាប់​ដោយ​ប្រពៃ ។ អស់​អ្នក​ទាំងឡាយ​សុទ្ធ​តែ​ជា​ខេមរជាតិ គេ​ដឹង​សព្វ​ប្រទេស​ថា​ជា​ជាតិ​អ្នក​កាន់​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា គួរ​តែ​ឱ្យ​មាន​សេចក្ដី​រីករាយ​ក្នុង​​ចិត្ត​ថា​​មាន​ភព្វ​មាន​សំណាង បាន​មក​​ចួប​ប្រទះ​ព្រះ​ពុទ្ធ​ដែល​ជា​ពាក្យ​ប្រដៅ​ដ៏​ថ្លៃ​ថ្លា​វិសេស ព្រោះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ជា​គុណ​ជាតិ​ដ៏​ឧត្ដម អាច​ធ្វើ​អ្នក​ដែល​​ប្រតិបត្តិ​​តាម​​ឱ្យ​បាន​ចម្រើន​ដោយ​ការ​ចេះ​ដឹង​និង​​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្លា ។ តែ​អ្នក​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា​កាន់​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ចំពួក​ខ្លះ ដែល​បាន​សិក្សា​ឱ្យ​ស្គាល់​ជាក់​នូវ​រសជាតិ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា នៅ​មាន​គំនិត​​ង៉េងង៉ាង​ដោយ​សេចក្ដី​ងឿង​ឆ្ងល់ ដូច​ជា​អ្នក​ខ្លះ​ដែល​បាន​ឃើញ​អ្នក​កាន់​ព្រះ​ពុទ្ធ​ខ្លះ​ដែល​ពុំ​សូវ​ចេះ​ដឹង ជា​អ្នក​ទាប​ថោក ជា​អ្នក​​ក្រី​ក្រ​លំបាក ​ក៏​ចូល​ចិត្ត​​ថា​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ទាប​ថោក​ណាស់ ធ្វើ​អ្នក​ដែល​ប្រតិបត្តិ​តាម​ឱ្យ​ល្ងង់ ឱ្យ​ទាប​ទាប​ថោក ឱ្យ​ក្រី​ក្រ​លំបាក ម្ល៉ោះ​ហើយ​ក៏​មិន​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​នឹង​​ព្រះ​ពុទ្ធ​​សាសនា ឱ្យ​ជា​ការ​មាំ​មួន​ឡើយ នេះ​មក​ពី​អ្នក​គិត​នេះ​ឯង មិន​បាន​សិក្សា មិន​បាន​ពិនិត្យ​ឱ្យ​ឃើញ​តាម​ការ​ណ៍​ពិត​មែន ។ សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ​មាន​អ្នក​កាន់​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ជា​អ្នក​ចេះ​ដឹង ជា​អ្នក​ខ្ពង់​ខ្ពស់ ជា​អ្នក​មាន​​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ ក៏​មាន​ជា​ច្រើន​រូប​​ណាស់​ដែរ តែ​មិន​ទាញ​យក​មក​ជា​គ្រឿង​ដឹក​នាំ​គំនិត ។ ម្យ៉ាង​ទៀត មាន​អ្នក​ដែល​មិន​កាន់​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ជា​អ្នក​ឥត​មាន​ចេះ​ដឹង​អ្វី​សោះ ជា​អ្នក​ទាប​ថោក ជា​អ្នក​ក្រី​ក្រ​លំបាក ក៏​សឹង​​មាន​ជា​ច្រើន​រាប់​មិន​អស់ អ្នក​មាន​គំនិត ហេតុ​​ដូចម្ដេច​ក៏​គិត​ឱ្យ​ឃើញ​ហេតុ​នេះ ផង ? ម្យ៉ាង​ទៀត មាន​មនុស្ស​ចំពួក​ខ្លះ​បាន​ចូល​មក​សិក្សា​ចំណេះ​វិជ្ជា​​ខាង​ផ្លូវ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​មាន​ចំណេះ​អក្សរ​ជា​ដើម នៅ​ទី​វត្ត​អារាម​ដែល​ជា​ទី​បណ្ដុះ​​នៃ​ពូជ​ចំណេះ​ខាង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​​តាំង​ពី​ក្មេង​មក អ្នក​ខ្លះ​បាន​ទាំង​បួស​ថែម​​ទៀត តែ​មិន​ខំ​ប្រឹង​រៀន​សូត្រ​ឱ្យ​ចេះ​ដឹង​ប្រាកដ​មែន​ទែន លុះ​ដល់​វេលា​ដែល​ចេញ​ពី​វត្ត​អារាម​ទៅ បាន​​ទៅ​សិក្សា​ចំណេះ​វិជ្ជា​ឯ​ទៀត​ក្រៅ​ពី​លទ្ធិ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ក៏​ត្រឡប់​ឃើញ​ថា​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​​មិន​រៀប​រយ មិន​ថ្លៃ​ថ្លា​ប្រពៃ​ដូច​ជា​ចំណេះ​វិជ្ជា​ឯ​ទៀត ម្ល៉ោះ​ហើយ​ក៏​នាំ​គ្នា​​និយាយ​បង្អាប់​​ចំណេះ​ដែល​ចេះ​ពី​វត្ត​អារាម​ទៅ គឺ​ថា​បើ​ឃើញ​ចំណេះ​ណា​មួយ​មិន​ប្រាកដ ឬ​ឃើញ​អក្សរ​ដែល​អ្នក​ណា​មួយ​គេ​សរសេរ​មិន​ល្អ ក៏​នាំ​គ្នា​និយាយ​ថា​​ចំណេះ​វត្ត​អក្សរ​វត្ត​ប្រើ​មិន​កើត ដូច​ជា​ទី​វត្ត​រមែង​តែ​ធ្វើ​មនុស្ស​អ្នក​រៀន​មិន​ឱ្យ​ចេះ​ប្រាកដ ត្រង់​ខ្លួន​ឯង​ដែល​ខ្ជិល​រៀន​នោះ​មិន​គិត​​ឃើញ​ដល់ នេះ មក​ពី​គំនិត​​ដែល​គិត​ឃើញ​ខុស ព្រោះ​លុះ​ក្នុង​អំណាច​នៃ​សេចក្ដី​ភាន់​ច្រឡំ ។ អស់​លោក​ទាំងឡាយ​ប្រយត្ន​កុំ​ឱ្យ​ភាន់​ច្រឡំ​គំនិត​ដូច​មនុស្ស​ចំពួក​ខ្លះ​ដែល​គិត​ឃើញ​​ខុស​ដូច​ខាង​លើ​នេះ​ឡើយ ត្រូវ​ចូល​ចិត្ត​ឱ្យ​មាំ​ថា ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នេះ​ជា​ច្បាប់​ប្រដៅ​​មនុស្ស​ដែល​ជឿ​ប្រតិបត្តិ​តាម ឱ្យ​មាន​ប្រាជ្ញា ឱ្យ​មាន​ចំណេះ​វិជ្ជា ឱ្យ​បាន​ថ្លៃថ្លា ឱ្យ​មាន​​របៀប​រៀប​រយ​ល្អ ឱ្យ​បាន​សេចក្ដី​សុខ​ដូច​សេចក្ដី​អធិប្បាយ​ត​ទៅ​នេះ កិរិយា​កើត​ឡើង​នៃ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ពាក្យ​ថា “ពុទ្ធ​សាសនា” ដែល​យើង​កាន់​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ ចែក​ចេញ​ជា​ពីរ​បទ គឺ​ពុទ្ធ ជា​បទ​ ១ សាសនា ជា​បទ ​១ ។ ពុទ្ធ​នេះ​ជា​ឈ្មោះ​នៃ​មនុស្ស​អស្ចារ្យ ១ នាក់ ដែល​កើត​ក្នុង​សក្យ​ត្រកូល ជាតិ​ជា​ក្ស​ត្រ​នៅ​ក្នុង​មជ្ឈិម​​ប្រទេស គឺ​ប្រទេស​ដែល​គេ​ហៅ​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ​ថា​ជា​ស្រុក​ឥណ្ឌា​ឬ​ស្រុក​អាំងប៉ែក​ខាង​ជើង បើ​គិត​ចំនួន​ឆ្នាំ​ថយ​ក្រោយ​ពី​ឥឡូវ​នេះ​ទៅ​ទល់​នឹង​កាល​សម័យ​ដែល​មនុស្ស​​អស្ចារ្យ​នោះ​កើត​ឡើង នោះ​យូរ​ចំនួន​ជាង ២.៥៥០ ឆ្នាំ​មក​ហើយ ។ មនុស្ស​អស្ចារ្យ​នោះ​មាន​ឈ្មោះ​ថា សិទ្ធត្ថ បាន​សោយ​រាជ្យ​តាំង​ពី​ព្រះ​ជន្ម ១៦ ឆ្នាំ ដល់​​មក​ព្រះ​ជន្ម ២៩ ឆ្នាំ ​បាន​ពិចារណា​​ឃើញ​​ច្បាស់​នូវ​សេចក្ដី​ទុក្ខ​ព្រួយ​ដែល​កើត​ឡើង​អំពី​ជាតិ​គឺ ខន្ធ ៥ អំពី​ជរា​គឺ​ចាស់​គ្រាំ​គ្រា អំពី​ព្យាធិ​ គឺ​សេចក្ដី​ឈឺ​ចាប់ អំពី​មរណៈ ​គឺ​សេចក្ដី​ស្លាប់ ដោយ​​ប្រាជ្ញា​ដ៏​ក្លាហាន​ហើយ​មិន​អាច​នឹង​ទ្រាំ​នៅ​ក្នុង​និវេសនដ្ឋាន ដែល​ជា​ទី​ជោក​ជាំ​ដោយ​កាម​​គុណ​ទាំង ៥ បាន​ឡើយ ក៏​ចេញ​បួស​ខំ​ប្រែង​​ស្វែង​រក​​ធម៌​ដើម្បី​នឹង​រម្លត់​​បង់​នូវ​សេចក្ដី​ទុក្ខ​ព្រួយ​​ទាំង​នោះ ដរាប​ដល់​បាន​សម្រេច​នូវ​ប្រាជ្ញា​ដ៏​ថ្លៃថ្លា​វិសេស​ឈ្មោះ​ថា “សម្ពោធិញ្ញាណ” ដែល​​យើង​ធ្លាប់​ហៅ​មក ធ្លាប់​ឮ​មក​ថា​ព្រះ​អង្គ​បាន​ត្រាស់ ។ មនុស្ស​អស្ចារ្យ​នេះ​ហើយ ដែល​មាន​នាម​ថា “ពុទ្ធ” ប្រែ​ថា​ព្រះ​អង្គ​ចេះ​គ្មាន​សល់ ឬ​ថា​ព្រះ​អង្គ​ជ្រាប​​ច្បាស់​នូវ​សេចក្ដី​ពិត​មែន ឬ​ថា​ព្រះ​អង្គ​ភ្ញាក់​ហើយ​អំពី​ដេក​លក់​គឺ​​សេចក្ដី​ល្ងង់ ។ ព្រះ​ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់​នេះ កាល​ដែល​ព្រះ​អង្គ​បាន​ត្រាស់​ហើយ ទ្រង់​បាន​​ពិចារណា​​ឃើញ​​សត្តនិករ​គឺ​ពពួក​មនុស្ស​និង​ទេវតា ដែល​កើត​ឡើង​ក្នុង​លោក​មាន​សន្ដាន​ក្រាស់​ដោយ​​មោហៈ​គឺ​សេចក្ដី​ល្ងង់ មិន​ដឹង​ថា​ខ្លួន​ធ្លាក់​លិច​នៅ​ក្នុង​​សមុទ្រ​ដ៏​ធំ​ពោល​គឺ​សង្សារ​វដ្ដ ដែល​ជា​ទី​ប្រកប​ដោយ​ទុក្ខ​ភ័យ​មិន​ដឹង​ថា​ខ្លួន​ច្រឡោត​នៅ​លើ​គំនរ​ភ្លើង​ទាំង ៥ ពោល​គឺ​កាម​គុណ ៥ ដែល​ជា​គ្រឿង​នាំ​បណ្ដាល​​ឱ្យ​បាន​សេចក្ដី​ទុក្ខ​លំបាក​សេចក្ដី​រោល​រាល​ជានិច្ច មាន​តែ​សេចក្ដី​ធ្វេស​ប្រហែស ឥត​មាន​គំនិត​គិត​ស្វែង​រក​ឧបាយ​នឹង​រលាស់​ខ្លួន​ឱ្យ​រួច​ផុត​ពី​ក្នុង​មហា​​សមុទ្រ ឬ​ពី​ក្នុង​គំនរ​ភ្លើង​នោះ​ឡើយ ដោយ​សញ្ញា​វិបល្លាស គឺ​សេចក្ដី​សម្គាល់​ខុស​ថា​ជា​ទី​ប្រកប​ដោយ​សេចក្ដី​សុខ​​ស្រួល​វិញ ។ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ឃើញ​ថា សត្តនិករ​ទាំងអស់​ជា​ច្រើន​មាន​គំនិត​គិត​ធ្លោយ​យ៉ាង​នេះ មក​ពី​មោហ​ធម៌​ដែល​ស្រោប​គំនិត​​សត្វ​បិទ​បាំង​ជិត ហើយ​ដឹក​នាំ​សត្វ​ឱ្យ​ធ្វើ​នូវ​អំពើ​ខុស​ផ្សេង​ៗ មោហៈ​ដែល​បិទ​គំនិត​មនុស្ស ហើយ​ដឹក​នាំ​មនុស្ស​សត្វ​ទៅ​នោះ ឧបមា​ដូច​ជា​សេចក្ដី​ល្ងង់​របស់​​ពពួក​​សត្​វ​មមាច សត្វ​កណ្ដូប​ជា​ដើម បិទ​បាំង​មិន​ឱ្យ​ស្គាល់​ថា​ជា​គ្រឿង​ក្ដៅ​ឡើយ ហើយ​បណ្ដាល​ឱ្យ​អាច​ហាន​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ភ្លើង ដរាប​ដល់​សេចក្ដី​វិនាស ។ ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់ ទ្រង់​ពិចារណា​ឃើញ​ដូច្នោះ​ហើយ ក៏​កើត​មាន​ព្រះ​ទ័យ​ប្រកប​ដោយ​មហា​ករុណា គឺ​សេចក្ដី​អាណិត​​ធំ​ដល់​ពួក​មនុស្ស​សត្វ​ទាំងនោះ ប្រាថ្នា​នឹង​ជួយ​ដោះ​ឱ្យ​រួច​ចេញ​ពី​សេចក្ដី​ងងឹត​ល្ងង់ ដើម្បី​នឹង​ឱ្យ​កើត​មាន​ប្រាជ្ញា​ភ្លឺ​ស្វាង​ឡើង នឹង​បាន​ស្គាល់ទុក្ខ​-សុខ អាក្រក់-ល្អ និង​គុណ-ទោស ហើយ​នឹង​ស្វែង​រក​ឧបាយ​ដោះ​ខ្លួន​ឱ្យ​រួច​ចេញ​ចាក​គ្រឿង​ទុក្ខ ។ ទើប​ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​សម្ដែង​ធម៌​ទេសនា​ប្រដៅ​សត្តនិករ រាប់​ចំនួន​ឆ្នាំ​តាំង​ពី​ព្រះ​អង្គ​បាន​ត្រាស់​ហើយ ដរាប​​ដល់​ថ្ងៃ​ដែល​ព្រះ​​អង្គ​ចូល​​បរិនិព្វាន​បាន​ចំនួន ៤៥ ឆ្នាំ​គត់ ។ ធម៌​ទេសនា​ជា​ពាក្យ​ប្រដៅ​ទាំងអស់ របស់​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​នោះ​ឈ្មោះ​ថា “សាសនៈ” គឺ​ដែល​​យើង​ធ្លាប់​​ហៅ​ថា “សាសនា ឬ​សាស្នា” ប្រែ​ថា “ពាក្យ​ឬ​ធម៌​ជា​ច្បាប់​សម្រាប់​ប្រៀន​ប្រដៅ” បើ​រួម​​ពាក្យ​ថា “ពុទ្ធ” ភ្ជាប់​មក​នឹង​ពាក្យ​ថា “សាសនា” ជា​ពាក្យ ១ ម៉ាត់ ហៅ​ថា “ពុទ្ធ​សាសនា” ប្រែ​ថា “ពាក្យ​ប្រៀន​ប្រដៅ​របស់​ព្រះ​ពុទ្ធ” គឺ​ច្បាប់​សម្រាប់​ប្រដៅ​មនុស្ស​សត្វ​មិន​ឱ្យ​ល្ងង់ ឱ្យ​កើត​មាន​ប្រាជ្ញា​ស្គាល់​គ្រឿង​ពិត​មែន ឬ​ឱ្យ​កើត​​មាន​ចំណេះ​វិជ្ជា ឬ​ថា​ច្បាប់​សម្រាប់​ប្រដៅ​សត្វ ឱ្យ​ចេះ​គិត​ស្វែង​រក​ឧបាយ​នឹង​ដោះ​ខ្លួន​ឱ្យ​រួច​ពី​គ្រឿង​ទុក្ខ ឱ្យ​បាន​ដល់​នូវ​សេចក្ដី​សុខ ។ តម្លៃ​នៃ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នេះ គួរ​អស់​លោក​អ្នក​ទាំងឡាយ​ជ្រាប​ថា ជា​ពាក្យ​ប្រដៅ​មាន​តម្លៃ​ដោយ​ក្រៃលែង ។ ពាក្យ​ប្រដៅ​ទាំងនោះ​មាន​ពាក្យ​ខ្លះ ត្រូវ​គ្នា​នឹង​ពាក្យ​សុភាសិត​របស់​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ទាំងឡាយ​អំពី​បុរាណ ដែល​មនុស្ស​ក្នុង​លោក​គេ​បាន​ចេះ​រៀងៗមក​​តាំង​អំពី​​មុន​​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​បាន​ត្រាស់​មក​ក៏​មាន ពាក្យ​ខ្លះ​ជា​ពាក្យ​ប្រដៅ​ផុត​វិស័យ​គំនិត​មនុស្ស​និង​ទេវតា​ទាំងអស់ ក្រៅ​តែ​អំពី​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ ឥត​មាន​​អ្នក​​ណា​មួយ​​នឹង​មាន​គំនិត​គិត​បង្កើត​ឡើង​បាន​ដូច​នោះ​ក៏​មាន​ជា​ច្រើន​អន្លើ ដូច​សេចក្ដី​ដែល​សម្ដែង​ដោយ​សង្ខេប​ត​ទៅ​នេះ ១- ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ដែល​មាន​ឡើង​ដំបូង ក្នុង​ស្រុក​មជ្ឈិម​ប្រទេស ៗ នោះ កាល​មុន​ដែល​មិន​​ទាន់​​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា មនុស្ស​ក្នុង​ប្រទេស​ទាំងនោះ​នាំ​គ្នា​ប្រព្រឹត្ត​ប្រតិបត្តិ​តាម​លទ្ធិ​សាសនា​ព្រាហ្មណ៍​ដោយ​ច្រើន ជា​ផ្លូវ​ប្រតិបត្តិ​តឹង​ពេក​ក៏​មាន ធូរ​ពេក​ក៏​មាន ដូច​​យ៉ាង​ប្រតិបត្តិ​បង្អត់​អាហារ​ខ្លួន​ឱ្យ​លំបាក​រូប​កាយ ដេក​លើ​បន្លា និង​អាំង​ភ្លើង​ក្នុង​វេលា​ថ្ងៃ​ក្នុង​រដូវ​ក្ដៅ​ជាដើម ជា​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ឥត​​ប្រយោជន៍​​ទាំងអស់ ក៏​​ឥត​មាន​មនុស្ស​ណាមួយ​គិត​ឃើញ​ថា​ឥត​ប្រយោជន៍ ហើយ​នឹង​រើ​គំនិត​រក​ផ្លូវ​ប្រតិបត្តិ​ថ្មី​ទៀត​ឡើយ ។ ដល់​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់​ទ្រង់​បាន​ត្រាស់​ឡើង ទ្រង់​បាន​សម្ដែង​ធម៌​ទេសនា​ជា​ដំបូង កែ​ប្រែ​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ទាំងនោះ គឺ​ពន្យល់​​មិន​ឱ្យ​ប្រតិបត្តិ​តាម ហើយ​ឱ្យ​ប្រតិបត្តិ​តាម​បែប​យ៉ាង ដែល​ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ជ្រាប​ថា​មាន​ប្រយោជន៍​ពិត​វិញ ធម៌​ទេសនា​ជា​ដំបូង​នោះ ព្រះ​អង្គ​សម្ដែង​ថា “ទ្វេមេ ភិក្ខវេ បព្វជិតេន ន សេវិតព្វា” ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ដ៏​លាមក​អាក្រក់​ទាំង​ពីរ​យ៉ាង​នេះ បព្វជិត​មិន​គួរ​សេព គឺ​ថា​មិន​ត្រូវ​ប្រតិបត្តិ​ឡើយ សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​អាក្រក់​ពីរ​យ៉ាង​នោះ គឺ​កាម​សុខល្លិកានុយោគ ការ​ប្រកប​ខ្លួន​ឱ្យ​ជាប់​ចំពាក់​ដោយ​សេចក្ដី​សុខ​ក្នុង​កាម​ទាំងឡាយ ១ អត្តកិលមថានុយោគ ការ​ប្រកប​សេចក្ដី​លំបាក​ដល់​ខ្លួន​ឱ្យ​នឿយ​ហត់​ឥត​ប្រយោជន៍ ១ ។ សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ទាំង ២ យ៉ាង​នេះ ជា​ការ​នាំ​ឱ្យ​សាប​សូន្យ មិន​ជា​សេចក្ដី​ចម្រើន​ទេ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ឡើយ​ថែម​ទាំង​​បណ្ដាល​ឱ្យ​​បាន​នូវ​សេចក្ដី​ទុក្ខ​ព្រួយ​ទៀត ។ ឯតេ ខោ ភិក្ខវេ ឧភា អន្តេ អនុបគម្ម មជ្ឈិមា បដិបទា ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ សេចក្ដី​​ប្រតិបត្តិ​​ជា​កណ្ដាល​ដែល​មិន​លាយ​ច្រឡំ​នឹង​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ទាំង ២ យ៉ាង​នោះ តថាគត​បាន​ត្រាស់​ដឹង​ហើយ ជា​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ធ្វើ​ឱ្យ​កើត​​ប្រាជ្ញា ឱ្យ​កើត​សេចក្ដី​​ដឹង​ច្បាស់​ប្រាកដ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​សេចក្ដី​ស្ងប់​រម្ងាប់ ដើម្បី​សេចក្ដី​ដឹង​ក្រៃ​ពេក ដើម្បី​សេចក្ដី​ដឹង​ល្អ ដើម្បី​ព្រះ​និព្វាន ។ ក៏​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ជា​កណ្ដាល​នោះ​ដូចម្ដេច ? សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ជា​កណ្ដាល​នោះ គឺ​ធម៌​ដែល​គួរ​ស្វែង​រក​មាន​អង្គ ៨ ហៅ​ថា “អដ្ឋង្គិកមគ្គ” ជា​គ្រឿង​ចេញ​ផុត​ចាក​សត្រូវ​គឺ​កិលេស ។ អដ្ឋង្គិមគ្គ​ទាំង ៨ នោះ​គឺ សម្មាទិដ្ឋិ ប្រាជ្ញា​យល់​ត្រូវ ១ សម្មាសង្កប្បោ សេចក្ដី​ត្រិះរិះ​ត្រូវ ១ សម្មាវាចា សម្ដី​និយាយ​ត្រូវ ១ សម្មាកម្មន្តោ ការងារ​ត្រូវ ១ សម្មាអាជីវោ ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ត្រូវ ១ សម្មាវាយាមោ ព្យាយាម​ត្រូវ ១ សម្មាសតិ សេចក្ដី​រឭក​ត្រូវ ១ សម្មាសមាធិ កិរិយា​តម្កល់​ចិត្ត​ត្រូវ ១ ។ ២- មាន​ធម៌​ជា​ពុទ្ធ​សាសនា​ម្យ៉ាង​ទៀត ហៅ​ថា “សច្ចធម៌” ជា​ធម៌​ប្រកាស​នូវ​សេចក្ដី​ពិត​មែន ជា​សេចក្ដី​កំបាំង​នឹង​គំនិត​ប្រាជ្ញា​របស់​មនុស្ស​ទេវតា​ទាំងអស់ កាល​មុន​ដែល​ពុំ​ទាន់​មាន​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា នោះ​ឥត​មាន​អ្នក​ណា​មួយ​ចេះ​ប្រដៅ​គ្នា​ឱ្យ​គិត​ឃើញ​ត្រូវ​ដូច​សច្ចធម៌​នេះ​ឡើយ បើ​ទុក​ជា​មាន​អ្នក​ឃើញ​ខ្លះ ក៏​គ្រាន់​តែ​ឃើញ​ព្រឹលៗ មិន​ច្បាស់​លាស់ លុះ​ដល់​ព្រះ​អង្គ​បាន​ត្រាស់​ឡើង ទើប​ព្រះ​អង្គ​សម្ដែង​អំពី​ធម៌​ពិត​មែន​នោះ​ឱ្យ​អស់​មនុស្ស​ទេវតា​ទាំងឡាយ​បាន​ស្គាល់​ច្បាស់​ច្រើន​គ្នា​ឡើង ហៅ​ថា “អរិយសច្ច” ៗ នេះ​មាន ៤ យ៉ាង​គឺ ១- ទុក្ខ កិរិយា​កើត​នៃ​ខន្ធ ៥ កិរិយា​ចាស់​គ្រាំ​គ្រា​នៃ​ខន្ធ ៥ កិរិយា​ឈឺ​ចាប់​នៃ​ខន្ធ ៥ កិរិយា​បែក​ធ្លាយ​នៃ​ខន្ធ ៥ គឺ​សេចក្ដី​ស្លាប់​ប៉ុណ្ណោះ​ជា​ដើម ជា​គ្រឿង​ទុក្ខ ។ ២- ទុក្ខសមុទយោ តណ្ហា​ជា​មេ​បណ្ដាល​ឱ្យ​កើត​ទុក្ខ ។ ៣- ទុក្ខនិរោធោ ធម៌​ជា​គ្រឿង​រលត់​មិន​សល់​នៃ​គ្រឿង​ទុក្ខ​គឺ​ព្រះ​និព្វាន ។ ៤- ទុក្ខនិរោធគាមិនីបដិទា សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ធ្វើ​អ្នក​ដែល​ប្រតិបត្តិ​តាម​ឱ្យ​ដល់​នូវ​ទុក្ខ​និរោធ (សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ត្រង់​នេះ​បាន​ដល់​មជ្ឈិម​បដិបទា​ទាំង ៨ ប្រការ មាន​សម្មាទិដ្ឋិ​ជា​ដើម មាន​សម្មា​សមាធិ​ជា​ទី​បំផុត ដូច​សម្ដែង​ខាង​ដើម​ហើយ) ។ អរិយសច្ច​ធម៌​ទាំង ៤ នេះ បណ្ដាល​មនុស្ស​មាន​ប្រាជ្ញា​ទាំង​ប៉ុន្មាន តែ​បាន​ឮ​បាន​ស្ដាប់ ហើយ​គិត​តាម​ទំនង​លំអាន​ធម៌​នេះ​ទៅ ក៏​នឹង​ជឿ​ប្រាកដ​ថា​ត្រូវ​ពិត​មែន ដូច​ក្នុង​សម័យ​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ បាន​ដំណឹង​ថា​ពួក​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ក្នុង​ប្រទេស​ធំៗ ដូច​ក្នុង​ប្រទេស​អឺរ៉ុប គេ​បាន​ពិនិត្យ​ដល់​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ត្រង់​នេះ​ក៏​មាន​សេចក្ដី​ស្ងើច​អស្ចារ្យ​សរសើរ​ថា ព្រះ​ពុទ្ធ​ចេះ​សម្ដែង​ធម៌​ត្រូវ​ពិត​មែន​ណាស់ ។ ៣- មាន​ធម៌​ជា​ពុទ្ធ​សាសនា​ម៉្យាង​ទៀត​សម្រាប់​ប្រដៅ​មនុស្ស ឱ្យ​ចេះ​គិត​ពិចារណា​ដល់​រូប​កាយ ឱ្យ​ឃើញ​ថា​មិន​ទៀង ថា​ជា​ទុក្ខ និង​ឱ្យ​ឃើញ​ថា​មិន​មែន​ជា​របស់​ខ្លួន ហៅ​ថា “ព្រះ​ត្រៃលក្ខណៈ” ជា​ប្រយោជន៍​នឹង​កុំ​ឱ្យ​សត្វ​ទាំងឡាយ​មាន​សេចក្ដី​ស្រវឹង​ទៅ​ក្នុង​រូប​កាយ ។ ធម៌​ជា​របៀប​នៃ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ដែល​នាំ​យក​មក​ពន្យល់​ក្នុង​ទីនេះ​បន្តិច​បន្តួច​ប៉ុណ្ណោះ ដើម្បី​ឱ្យ​ឃើញ​ជា​តួ​យ៉ាង​នៃ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ដែល​មាន​តម្លៃ​វិសេស ព្រោះ​ជា​ពាក្យ​ប្រដៅ​ផុត​វិស័យ​មនុស្ស​និង​ទេវតា​គិត​ប្រដៅ​ឱ្យ​ដូច​ពុំ​បាន​ឡើយ ។ ដែល​នៅ​មាន​ត​ទៅ​ទៀត​នោះ​ច្រើន​ណាស់ មិន​មាន​ពេល​ល្មម​នឹង​នាំ​យក​មក​អធិប្បាយ​ឱ្យ​សព្វ​គ្រប់​បាន ព្រោះ​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​ត្រាស់​ឡើង បាន​សម្ដែង​ធម៌​ជា​ពាក្យ​ប្រដៅ​អស់ ៤៥ ឆ្នាំ ទើប​ព្រះ​អង្គ​បរិនិព្វាន​ទៅ ព្រះ​សង្គីតិកាចារ្យ​គឺ​ពួក​សិស្ស​របស់​ព្រះ​អង្គ​ត​មក លោក​បាន​សង្គាយនា​រួប​រួម​ពាក្យប្រដៅ​របស់​ព្រះ​អង្គ​ទុក​ជា ៣ ផ្នែក ហៅ​ថា “ព្រះ​ត្រៃលក្ខណ​បិដក” គឺ​វិន័យ​បិដក ១ សុត្តន្ត​បិដក ១ អភិធម្ម​បិដក ១ បិដក​ទាំង ៣ នេះ​ដូច​ជា​ទូ​សម្រាប់​ដាក់​នូវ​របស់​មាន​តម្លៃ គឺ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នេះ​ឯង ។ ម៉្យាង​ទៀត ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ដែល​ជា​ពាក្យ​ប្រដៅ​មនុស្ស​សត្វ​ឱ្យ​មាន​ប្រយោជន៍​ឱ្យ​បាន​សេចក្ដី​សុខ​នោះ មិន​មែន​ប្រដៅ​ឱ្យ​តែ​បាន​ប្រយោជន៍​នឹង​សុខ​ក្នុង​បរលោក​​មុខ ដែល​យើង​មើល​ទៅ​មិន​ឃើញ​នោះ​ទេ ជា​ពាក្យ​ប្រដៅ​ឱ្យ​បាន​ទាំង​ប្រយោជន៍​នឹង​សេចក្ដី​សុខ​ក្នុង​លោក​នេះ​ផង ដូច​សេចក្ដី​រៀប​រាប់​ដោយ​សង្ខេប​ត​ទៅ​នេះ ១ ព្រះ​អង្គ​ប្រដៅ​មនុស្ស​មិន​ឱ្យ​ប្រព្រឹត្ត​តាម​អបាយ​មុខ ៦ យ៉ាង គឺ​មិន​ឱ្យ​មិន​ផឹក​សុរា ១ មិន​ឱ្យ​ដើរ​លេង​តាម​ច្រក​ល្ហក​ក្នុង​វេលា​យប់ ១ មិន​ឱ្យ​ដើរ​មើល​ល្បែង​មហោស្រព ១ មិន​ឱ្យ​លេង​ល្បែង​ភ្នាល់ មាន​បៀប៉ោ​ជា​ដើម ១ មិន​ឱ្យ​សម​គំនិត​នឹង​មនុស្ស​ខូច​យក​ធ្វើ​ជា​មិត្ត​សម្លាញ់ ១ មិន​ឱ្យ​ខ្ជិល​ធ្វើ​ការងារ​រក​ស៊ី ១។ ២ ព្រះ​អង្គ​ប្រដៅ​មនុស្ស​ឱ្យ​ចេះ​សង្គ្រោះ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទោ​មក​តាម​ជាន់ គឺ​មាតា​បិតា​និង​កូន គ្រូ​អាចារ្យ​និង​សិស្ស ភរិយា​និង​ស្វាមី មិត្ត​សម្លាញ់​និង​សម្លាញ់​ផង​គ្នា ចៅហ្វាយ​នាយ​និង​ទាសកម្មករ​គឺ​កូន​ឈ្នួល​ឬ​បាវព្រាវ សមណៈ​គឺ​អ្នក​បួស​និង​គ្រហស្ថ ។ ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ដែល​នាំ​យក​មក​ពន្យល់​បន្តិច​បន្តួច​ប៉ុណ្ណោះ​នេះ ឱ្យ​ឃើញ​ថា​ជា​ពាក្យ​ប្រដៅ​មនុស្ស​សត្វ​ឱ្យ​មាន​ប្រយោជន៍​ក្នុង​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ផង ។ សូម​អស់លោក​ទាំងឡាយ​ជ្រាប​នេះ ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នេះ​បើ​អ្នក​ណា​មួយ​បាន​កាន់ បាន​សិក្សា បាន​សង្កេត​ពិនិត្យ​មើល​ឱ្យ​សព្វ​គ្រប់​ទៅ​គង់​នឹង​បាន​ដឹង​ជា​ប្រាកដ ថា​មាន​រស​ជាតិ​ដ៏​ថ្លៃ​ថ្លា អាច​ឱ្យ​សម្រេច​ប្រយោជន៍​ដល់​ខ្លួន​អ្នក​ប្រតិបត្តិ​ក្នុង​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ផង ក្នុង​បរលោក​ខាង​មុខ​ផង ។ ឯ​សាសនា​ឯ​ទៀត​ដែល​មាន​ក្នុង​ស្រុក​យើង​ក៏​សុទ្ធ​តែ​មាន​ពាក្យ​ប្រដៅ​ឱ្យ​មនុស្ស​ប្រតិបត្តិ​ល្អ​ដោយ​ឡែក​ដែរ យើង​មិន​បន្តុះ​បង្អាប់​សាសនា​របស់​គេ​នោះ​ទេ ព្រោះ​ចូល​ចិត្ត​ថា ធម្មតា​ពាក្យ​ប្រដៅ​ដែល​ហៅ​សាសនា​នីមួយៗ បើ​ប្រសិន​ជា​ប្រដៅ​ឱ្យ​មនុស្ស​ប្រព្រឹត្ត​ធ្វើ​នូវ​អំពើ​សុទ្ធ​តែ​អាក្រក់​នោះ តើ​អ្នក​ណា​គេ​នឹង​ខំ​ប្រតិបត្តិ​តាម គឺ​មាន​ពាក្យ​ប្រដៅ​ឱ្យ​ធ្វើ​ល្អ​ដែរ បើ​មិន​មាន​ច្រើន​ក៏​គង់​មាន​ខ្លះ ល្មម​តែ​អ្នក​ដែល​ចូល​ចិត្ត​ជឿ​យក​មក​ប្រតិបត្តិ​តាម​បាន តែ​ទោះ​បី​មាន​ដូច្នោះ​ក្ដី​ក៏​គង់​មិន​មាន​លើស​លុប​ជាង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ឡើយ ក្នុង​សាសនា​ឯ​ទៀត​បើ​មាន​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ត្រូវ​ល្អ​ប៉ុន្មាន សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​នោះ​ក៏​សឹង​មាន​បរិបូណ៌​គ្រប់​គ្រាន់​ខាង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ឯ​ណេះ​ឥត​មាន​ខ្វះ ព្រោះ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នេះ​កើត​មាន​ឡើង​មុន​សាសនា​ឯ​ទៀតៗជា​ច្រើន ។ ហេតុ​ដូច្នោះ អស់​លោក​អ្នក​ទាំងឡាយ​ដែល​បាន​ចូល​មកកាន់​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ហើយ គួរ​តាំង​ចិត្ត​ប្រតិបត្តិ​ឱ្យ​ស៊ប់សួន បើ​មាន​កិច្ច​ធុរៈ​រវល់​ចំពោះ​ខ្លួន​ច្រើន មិន​អាច​នឹង​ប្រតិបត្តិ​ឱ្យ​ពេញ​បន្ទុក​បាន ក៏​គប្បី​ប្រតិបត្តិ​យ៉ាង​តិច​ល្មម​សម​គួរ​ដល់​កម្លាំង​ដែល​អាច​នឹង​ប្រតិបត្តិ​ច្រើន​យ៉ាង តាម​ជាន់​នៃ​អ្នក​ប្រតិបត្តិ ដូច​សេចក្ដី​អធិប្បាយ​ត​ទៅ​ក្នុង​ខាង​មុខ ។ ម្យ៉ាង​ទៀត ការ​ប្រតិបត្តិ​តាម​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នេះ ដូច​ក្នុង​សម័យ​ឥឡូវ​នេះ​ជា​ការ​លំបាក​នឹង​ចេះ​ដឹង​ពេក​ទេ ពិត​មែន​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ប្រៀប​ដូច​ជា​របស់​មាន​តម្លៃ​តម្កល់​នៅ​ក្នុង​ទូ​ដ៏​មាំមួន​ពោល​គឺ​ព្រះ​ត្រៃបិដក ហើយ​ចាក់​សោ គឺ​ថា​ភាសា​បាលី អ្នក​ដែល​មិន​ចេះ​ភាសា​បាលី​ដូច​គេ​ឥត​មាន​កូន​សោ​នៅ​ដៃ មិន​អាច​នឹង​ចាក់​បើក​ទូ​យក​របស់​មាន​តម្លៃ គឺ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​មក​បាន ឯ​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ​ក្នុង​ស្រុក​យើង​កូន​សោ​កាន់​តែ​មាន​ក្រែល​ដែរ​ហើយ កូន​សោ​នោះ​គឺ​គម្ពីរ​សាត្រា ឬ​សៀវភៅ​ដែល​គេ​ប្រែ​ពី​ភាសា​បាលី​មក​ជា​ភាសា​យើង​ហើយ​បោះពុម្ព​ឡើង កាល​បើ​បាន​សៀវភៅ​ប្រែ​ធម៌​អាថ៌​ទាំងនោះ​មក​ក៏​ដូច​គេ​មាន​កូន​សោ​នៅ​ដៃ អាច​នឹង​ចាក់​ទូ​គឺ​ព្រះ​ត្រៃបិដក​បើក​យក​របស់​មាន​តម្លៃ​គឺ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា មក​ប្រដាប់​តាក់​​តែង​ខ្លួន​គឺ​ប្រតិបត្តិ​តាម​ដូច​ប្រាថ្នា​បាន ។ ពុទ្ធ​សាសន​បដិបត្តិ សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ដែល​អ្នក​កាន់​សាសនា​ត្រូវ​ប្រព្រឹត្ត​ប្រតិបត្តិ​តាម​នោះ បើ​ចែក​ដោយ​សង្ខេប​មាន ៣ ជាន់​គឺ ៖ ១- ជាន់​ខាង​ក្រោម​គឺ​លោកិយ​ធម៌ សម្រាប់​ពុទ្ធ​សាសនិក​ជន​គឺ​ជន​អ្នក​កាន់​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ជាន់​ក្រោម គឺ​អ្នក​ដែល​ជា​បុថុជ្ជន ប្រតិបត្តិ​ធ្វើ​តាម​ដើម្បី​នឹង​ឈាន​ឡើង​ទៅ​កាន់​ជាន់​កណ្ដាល ។ ២- ជាន់​កណ្ដាល​គឺ​លោកុត្តរ​ធម៌ សម្រាប់​ពុទ្ធ​សាសនិក​ជន​ជាន់​កណ្ដាល គឺ​អ្នក​ដែល​បាន​តម្កល់​នៅ​ក្នុង​មគ្គផល តាំង​ពី​ទី១ គឺ​សោតាបត្តិមគ្គ ដល់​ទី៧ គឺ​អរហត្ត​មគ្គ ប្រតិបត្តិ​ធ្វើ​តាម ដើម្បី​នឹង​ឈាន​ឡើង​ទៅ​កាន់​ជាន់​ខ្ពស់​បំផុត ។ ៣- ជាន់​ខ្ពស់​បំផុត​គឺ​លោកុត្តរ​ធម៌ សម្រាប់​ពុទ្ធសាសនិកជន​ជាន់​ខ្ពស់​បំផុត គឺ​អ្នក​ដែល​បាន​តម្កល់​នៅ​ក្នុង​អរហត្ត​ផល ប្រព្រឹត្ត​ប្រតិបត្តិ​តាម ។ ក្នុង​ឱកាស​នេះ នឹង​អធិប្បាយ​តែ​ត្រង់​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ជាន់​ខាង​ក្រោម សម្រាប់​មនុស្ស​ជា​បុថុជ្ជន​ សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​នោះ​មាន​បែប​ផ្សេង​គ្នា​ជា​ពីរ​យ៉ាង គឺ​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​សម្រាប់​អ្នក​បួស ១ សម្រាប់​គ្រហស្ថ ១ ។ នឹង​សម្ដែង​តែ​ត្រង់​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​សម្រាប់​គ្រហស្ថ ដោយ​សង្ខេប​ដូច​មាន​ត​ទៅ​នេះ ផ្លូវ​ប្រតិបត្តិ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ដែល​គ្រហស្ថ​ត្រូវ​ប្រតិបត្តិ​នោះ​មាន​ច្រើន​ប្រការ មាន​តាំង​ពី​កិច្ច​ដែល​តម្កល់​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ត្រៃ​សរណគមន៍ ដរាប​ដល់​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ធ្វើ​ខ្លួន​ឱ្យ​តម្កល់​នៅ​ក្នុង​អរិយ​ភូមិ មាន​សោតាបត្តិមគ្គ​ជា​ដើម ។ អ្នក​ដែល​ប្រតិបត្តិ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធសាសនា កាល​ជាន់​ដើម​ពី​ក្នុង​ពុទ្ធ​សម័យ ឬ​ក៏​ក្នុង​កាល​ខាង​ក្រោយ​ត​ពី​ព្រះ​ជា​បរម​គ្រូ​ទ្រង់​ចូល​បរិនិព្វាន​រៀង​មក ក៏​រមែង​ប្រតិបត្តិ​ទៅ​តាម​សមគួរ​ដល់​សទ្ធា​ចិត្ត​របស់​ខ្លួន​ទី​ទៃៗ អ្នក​ខ្លះ​បាន​តម្កល់​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ត្រៃ​សរណគមន៍ អ្នក​ខ្លះ​តម្កល់​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​និច្ចសីល និង​ឧបោសថ​សីល និង​សុចរិតទាំង៣ប្រការ អ្នក​ខ្លះ​ក៏​បាន​ប្រតិបត្តិ​តាម​គន្លង​នៃ​សមថភាវនា​និង​វិបស្សនា​ភាវនា ដរាប​ដល់​ធ្វើ​ខ្លួន​ឱ្យ​ផុត​ជាតិ​ជា​បុថុជ្ជន ឱ្យ​តម្កល់​នៅ​ក្នុង​ទី​អរិយ​ភូមិ​បាន ។ អស់​លោក​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ក៏​សុទ្ធ​តែ​ជា​អ្នក​ប្រកប​ដោយ​កិច្ច​កង្វល់ ក្នុង​ការងារ​ដែល​ត្រូវ បើ​មិន​អាច​នឹង​ប្រតិបត្តិ​ឱ្យ​សព្វ​គ្រប់​បាន ក៏​គប្បី​ប្រតិបត្តិ​ឱ្យ​សម​គួរ​ដល់​ស្ថាន​ដែល​ត្រូវ​បាន​ឈ្មោះ​ថា​ជា​អ្នក​កាន់​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ត្រឹម​តែ​សេចក្ដី​ខាង​ក្រោយ​នេះ​គឺ ១- តម្កល់​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ត្រៃ​សរណគមន៍ គឺ​តាំង​ចិត្ត​ជឿ​ជាក់​ហើយ​ចេញ​វាចា​ប្រកាស​យក ព្រះ​ពុទ្ធ ព្រះ​ធម៌ និង​ព្រះ​សង្ឃ​ថា​ជា​ទី​ពឹង ទី​រឭក ព្រម​ទាំង​សេចក្ដី​ដឹង​ក្នុង​គុណ​នៃ​ព្រះ​រតន​ត្រ័យ​នោះ​ផង មាន​ដឹង​ថា ព្រះ​ពុទ្ធ​ព្រះ​អង្គ​មាន​នាម​ថា “អរហំ” ព្រោះ​ព្រះ​អង្គ​កម្ចាត់​បង់​ហើយ​នូវ​សត្រូវ​គឺ​ធម៌​ជា​គ្រឿង​សៅហ្មង​ដូច្នេះ​ជាដើម ដឹង​ថា “ស្វាក្ខាតោ ភគវតា ធម្មោ” ព្រះ​បរិយត្តិ​ធម៌​និង​នរលោកុត្តរ​ធម៌ ដែល​ព្រះ​អរហំ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​ត្រាស់​សម្ដែង​ហើយ​ល្អ ដូច្នេះ​ជា​ដើម ដឹង​ថា “សុបដិបន្នោ ភគវតោ សាវកសង្ឃោ” ព្រះ​សង្ឃ​ជា​សាវក​របស់​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ លោក​ប្រតិបត្តិ​ហើយ​ដោយ​ល្អ ដូច្នេះ​ជា​ដើម ។ ២- សមាទាន​រក្សា​សីល ៥ គឺ​វៀរ​មិន​សម្លាប់​បំបាត់​ជីវិត​សត្វ​តូច​ធំ ១ មិន​លួច​ទ្រព្យ​របស់​អ្នក​ដទៃដែល​មិន​ឱ្យ ១ មិន​ប្រព្រឹត្ត​ខុស​ក្នុង​ផ្លូវ​កាម ១ មិន​និយាយ​កុហក ១ មិន​ផឹក​សុរា ១ ។ (សីល ៥ នេះ​ត្រូវ​រក្សា​ឱ្យ​បាន​ជាប់​ជានិច្ច បើ​ប្រសិន​ជា​មាន​ដាច់​ត្រង់​សីល​ណា​មួយ​នៅ​ពេល​ណា​ដោយ​សេចក្ដី​ភ្លាំង​ភ្លាត់​នោះ ត្រូវ​សមាទាន​អំពី​អ្នក​ដទៃ ឬ​គ្រាន់​តែ​អធិដ្ឋាន​ដោយ​ខ្លួន​ឯង ឱ្យ​បាន​ជាប់​ឡើង​វិញ​ក៏​បាន) ។ ៣- រក្សា​នូវ​សុចរិត ៣ ប្រការ​គឺ កាយ​សុចរិត ១ វចី​សុចរិត ១ មនោ​សុចរិត ១ ។ កាយ​សុចរិត ប្រព្រឹត្ត​ល្អ​ដោយ​កាយ មាន ៣ ​យ៉ាង​គឺ វៀរ​មិន​ឱ្យ​សម្លាប់​បំបាត់​ជីវិត​សត្វ​តូច​ធំ ១ វៀរ​មិន​លួច​យក​ទ្រព្យ​របស់​អ្នក​ដទៃ ១ វៀរ​មិន​ប្រព្រឹត្ត​ខុស​ក្នុង​ផ្លូវ​កាម​គឺ​ការ​កន្លង​ប្រវេណី ១ ។ វចី​សុចរិត ប្រព្រឹត្ត​ល្អ​ដោយ​វាចា មាន ៣​យ៉ាង​គឺ វៀរ​មិន​និយាយ​កុហក ១ វៀរ​មិន​និយាយ​ពាក្យ​ញុះញង់ ១ វៀរ​មិន​និយាយ​អាក្រក់​គឺ​ពាក្យ​ចាក់​ដោត​ដោយ​ការ​ប្រទេច​ផ្ដាសា ១ វៀរ​មិន​និយាយ​ពាក្យ​ឥត​ប្រយោជន៍ ១ ។ មនោ​សុចរិត ប្រព្រឹត្ត​ល្អ​ដោយ​ចិត្ត មាន៣​យ៉ាង​គឺ មិន​មាន​ប្រាថ្នា​លោភលន់​ចង់​បាន​ទ្រព្យ​របស់​អ្នក​ដទៃ ១ មិន​មាន​គំនិត​គំនុំ​គុំ​ធ្វើ​អ្នក​ដទៃ​ឱ្យ​វិនាស ១ មាន​គំនិត​គិត​ត្រូវ​តាម​ហេតុ​ពិត ១ (តាំង​ពី​ត្រៃ​សរណគមន៍​ដល់​សុចរិត ៣ ប្រការ មាន​ពិស្ដារ​ក្នុង​សៀវភៅ​គិហិបដិបត្តិ) ។ សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ដូច​រៀប​រាប់​ខាងលើ​នេះ សូម្បី​បន្តិច​ប៉ុណ្ណេះ ក៏​គង់​តែ​នឹង​មាន​ប្រយោជន៍​ដល់​អ្នក​ដែល​ប្រតិបត្តិ​តាម​ដូច​សេចក្ដី​ខាង​ក្រោយ​នេះ ៖ ១- នឹង​បាន​នូវ​អំណរ​ពេញ​ចិត្ត​ខ្លួន​ឯង​ថា “ខ្លួន​អញ​បាន​តម្កល់​ខ្លួន​ក្នុង​ទី​ដ៏​ត្រូវ​ហើយ អញ​បាន​ត្រូវ​ហើយ អញ​ឥត​មាន​ខុស​ទេ ” ។ ២- នឹង​បាន​ជា​ទី​ទុក​ចិត្ត ជា​មនុស្ស​ជំនឿ​ពេញ​ចិត្ត​នៃ​អ្នក​ឯ​ទៀត គឺ​ថា​បើ​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​បន្ទុក​អ្នក​ឯ​ទៀត​ដែល​យស​សក្ដិ​ធំ​ជាង​ខ្លួន គេ​នឹង​ទុក​ចិត្ត​ជឿ​ស្រឡាញ់​រាប់​អាន ដោយ​គេ​ខឹង​ថា​ខ្លួន​ជា​អ្នក​សុចរិត​ល្អ​ហើយ គេ​នឹង​លើក​សរសើរ​ទំនុក​បម្រុង​ឱ្យ​បាន​នូវ​សេចក្ដី​ថ្កុំថ្កើង​និង​សេចក្ដី​សុខ​ស្រួល ព្រោះ​ហេតុ​ដែល​ខ្លួន​កាន់​សុចរិត​គួរ​ឱ្យ​គេ​ទុក​ចិត្ត​បាន ។ ៣- នឹង​មាន​កិត្តិសព្ទ​កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ​ថា​ជា​អ្នក​ប្រព្រឹត្ត​សុចរិត​ត្រឹម​ត្រូវ ។ ៤- វេលា​ដែល​នឹង​ដល់​នូវ​មរណ​កាល ក៏​ឥត​មាន​សេចក្ដី​វង្វេង​ឡើយ ។ ៥- លុះ​ធ្វើ​មរណកាល​ទៅ​ហើយ ក៏​រមែង​បាន​ទៅ​កើត​ក្នុង​សុគតិភព ។ ម្យ៉ាង​ទៀត សូម​អស់​លោក​អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ជ្រាប​ថា​ផល​ប្រយោជន៍​ដែល​កើត​ឡើង​អំពី​សេចក្ដី​ប្រតិបត្តិ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ដូច​សេចក្ដី​អធិប្បាយ​ក្នុង​ខាង​លើ​នេះ ។ ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្ដី​កម្ពុជសុរិយា ឆ្នាំ១៩៣៧ ខ្សែទី១០-១១ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
Read
(អាន:៤២៣៩ ដង)
images/articles/816/Untitled-1.jpg
ទោស​នៃ​ការ​ស្រវឹង​ក្នុង​រូបកាយ គិតតែតែងខ្លួន​មិន​ធ្វើ​បុណ្យ​ទាន
ផ្សាយ : ២៩ មករា ឆ្នាំ២០២៣
រឿង​ព្រះ​បាទអស្សកៈ (ចាក អ. ទុ.) (ទោស​នៃ​ការ​ស្រវឹង​ក្នុង​រូបកាយ គិតតែតែងខ្លួន​មិន​ធ្វើ​បុណ្យ​ទាន) កាល​ព្រះសម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រថាប់​ក្នុង​វត្ត​ជេតពន មាន​បុរស​ម្នាក់​លា​ប្រពន្ធ​ទៅ​បួស លុះ​បួស​ហើយ ប្រពន្ធ​ចេះ​តែ​ទៅ​ប្រលោម​ឲ្យ​សឹក​វិញ។ ភិក្ខុ​នោះ ក៏​មាន​សេចក្ដី​អផ្សុក​ចង់​សឹក។ ព្រះ​សាស្ដា​បាន​ហៅ​ភិក្ខុ​នោះ​មក​ត្រាស់​សួរ​ថាៈ
Read
(អាន:១៣៨៨៣ ដង)
images/articles/872/Untitled-1.jpg
ពិ​ចារ​ណា​ទាន​បារមី
ផ្សាយ : ២៩ មករា ឆ្នាំ២០២៣
ការ​ពិ​ចារណា​ឃើញ​ទោស​​និង​អា​និ​សង្ឃ​ តាម​លំដាប់​នៃ​ការ​មិន​បរិ​ច្ចាគ​ និង​ការ​ប​រិ​ច្ចាគ​ជា​ដើ​ម​ ជា​បច្ច័យ​នៃ​បារ​មី​ទាំង​ឡាយ​ មាន​ទាន​បារ​មី​ជា​ដើម​ ។ ​គប្បី​ជ្រាប​វិ​ធី​ពិ​ចារ​ណា​ដូច​តទៅ​នេះ​៖ ពិ​ចារ​ណា​ទាន​បារមី​ ទ្រព្យ​នាំ​មក​នូវ​ការ​វិនាស​ច្រើន​យ៉ាង​ ដូច​នេះ​គឺៈ - ភាព​ជា​អ្នក​ប្រាថ្នា​ច្រើន​ដោយ​វត្ថុ​កាម​ មា​ន​ដី​ធ្លី​ស្រែ​ចំការ​ មាស​ប្រាក់​ជា​ដើម​ នៃ​បុគ្គល​ទាំង​ឡាយ​ដែ​ល​មាន​ចិត្ត​ហួង​ហែង​ ជាប់​ជំពាក់​នៅ​ក្នុង​វត្ថុ​កាម​នោះ​ៗ​ ។​ - សា​ធារ​ណភ័យ​ មាន​ចោរ​ភ័យ​ រាជ​ភ័យ​ និង​ អ​គ្គិ​ភ័យ​ជា​ដើម​ ។ - ការ​តាំង​ចិត្ត​ឈ្លោះ​ប្រ​កែក​គ្នា​ ជា​សត្រូវ​នឹង​គ្នា​បៀត​បៀន​គ្នា​ជា​ដើម​ ។ - របស់​ដែល​មិន​មាន​ខ្លឹម​សារ​ ។ - ប្រព្រឹត្ត​ទុច្ច​រិត​ក្នុង​ការ​ស្វែង​រក​ទ្រព្យ​ ។ - មាន​ដំណើរ​ទៅ​កាន់​អបាយ​ភូមិ​ នៃ​បុគ្គល​ដែល​មាន​ចិត្ត​សៅ​ហ្មង​ ជាប់​ជំពាក់​ក្នុង​ទ្រព្យ​ ។ គួរ​ធ្វើ​សេច​ក្តី​ល្អ​មិន​ប្រ​មាទ​ក្នុង​ការ​បរិច្ចាគ​ថា​ ការ​បរិ​ច្ចាគ​វត្ថុ​ទាំង​នោះ​ជា​មង្គល​ដ៏​ឧ​ត្តម​ ។ ម៉្យាង​ទៀត​គប្បី​ពិ​ចារណា​ថាៈ - ស្មូម​ជា​បុគ្គល​ស្និទ្ធស្នាល​របស់​យើង​ ព្រោះ​ប្រាប់​អាថ៌​កំបាំង​របស់​ខ្លួន​គាត់​ឲ្យ​យើង​ដឹង​ ។ - ស្មូម​ជា​អ្នក​ណែ​នាំ​ដល់​យើង​ថា​ អ្នក​ចូរលះ​ទ្រព្យ​ដែល​មិន​មាន​ខ្លឹម​សារ​ ហើយ​កាន់​យក​នូវ​ទ្រព្យ​ដែល​មាន​ខ្លឹម​សារ​ ជា​របស់​ខ្លួន​ពិត​ទៅ​កាន់​បរលោក​ ។ - ស្មូម​គឺ​ជា​សម្លាញ់​ជួយ​រែក​ជញ្ជូន​ទ្រព្យ​របស់​យើង​អំពី​លោក​នេះ​ នៅ​ពេល​​ដែល​ខន្ធ​លោក​នេះ​ត្រូវ​ភ្លើង​ គឺ​មរណៈ​ឆាប​ឆេះ​ ដូច​ជា​ផ្ទះ​ដែល​ត្រូវ​ភ្លើង​ឆេះ​ដូច្នោះ​ឯង​ ។ - ស្មូម​ជា​កល្យាណ​មិត្ត​ដ៏​ក្រៃលែង​ ព្រោះ​ជា​សម្លាញ់​ក្នុង​ការ​ឲ្យ​ទាន​ និង​ព្រោះ​ជា​អ្នក​ជ្រោម​ជ្រែង​ជួយ​ឲ្យ​បាន​ដល់​ពុទ្ធ​ភូមិ​ ដែល​បាន​ដោយ​លំបាក​ដ៏​ក្រៃ​លែង​ជាង​សម្បត្តិ​ទាំង​ពួង​ ។ - ស្មូម​ ជា​អ្នក​លើក​តម្កើង​យើង​ក្នុង​កម្ម​ដ៏​ក្រៃលែង​ ព្រោះ​ដូច្នោះ​ គួរ​ធ្វើនូវ​ការ​លើ​ក​តម្កើង​នោះ​ ឲ្យ​បាន​សម្រេច​ជា​ការ​ពិត​ ។ - សូម្បី​គេ​មិន​សូម​ ក៏​យើង​ឲ្យ​ដែរ​ ព្រោះ​ជី​វិត​របស់​គេ​ប្រាកដ​ច្បាស់​ស្រេច​ហើយ​ មិន​ចាំ​បាច់​និ​យាយ​ដល់​ការ​សូម​នោះ​ឡើយ​ ។ - ស្មូម​មក​ហើយ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ ត្រូវ​តាម​អធ្យា​ស្រ័យ​ក៏​ក្រៃ​លែង​ មិន​ចាំ​បាច់​ស្វែង​រក​ គួរ​ឲ្យ​ដោយ​បុណ្យ​របស់​យើង​ ។ - ការ​អនុ​គ្រោះ​របស់​យើង​នេះ​ ដោយ​សំដៅ​ដល់​ការ​ឲ្យ​ទាន​ដល់​ស្មូម​យា​ចក​ យើង​គួរ​អនុ​គ្រោះ​សត្វ​លោក​ ដូច​អនុ​គ្រោះ​ខ្លួន​យើង​ ។ - កាល​បើ​ស្មូម​យាចក​មិន​មាន​ទេ​ ទាន​បារមី​របស់​យើង​នឹង​គប្បី​បំពេញ​បាន​យ៉ាង​ដូ​ច​ម្តេច​ ។ - យើង​គប្បី​ជា​ទី​ស្រឡាញ់​ និង​ជា​ទី​ពេញ​ចិត្ត​របស់​ស្មូម​ទាំ​ងឡាយ​បាន​យ៉ាង​ណា​ ។ - ស្មូម​យាចក​ទាំង​នោះ​ គប្បី​ជា​ទី​ស្រឡាញ់​ ជា​ទី​ពេ​ញ​ចិត្ត​របស់​យើង​បាន​យ៉ាង​ដូច​ម្តេច​ដែរ​ ។ - នៅ​ពេល​ឲ្យ​ យើង​ក៏​ពេញ​ចិត្ត​ លុះ​ឲ្យ​រួ​ច​ហើយ​ក៏​រី​ករាយ​ កើត​បីតិ​សោ​មនស្ស​បាន​នោះ​ តើ​យ៉ាង​ណា​ទៅ​ ។ - កាល​បើ​ទ្រព្យ​មាន​ ស្មូម​យាចក​ក៏​មាន​ តែ​មិន​បរិ​ច្ចាគ​ គឺ​វា​ជា​ការ​បោក​បញ្ជោត​ខ្លួន​ឯង​ដ៏​ក្រៃ​លែង​ ។ ស្រង់​ចាកពី សៀវ​ភៅ " បារមី​ ភាគ​១ " រៀប​រៀង​ដោយ លោកគ្រូ អគ្គ​បណ្ឌិត​ធម្មា​ចារ្យ ប៊ុត-សាវង្ស ។ ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​
Read
(អាន:១៤៩៦៩ ដង)
images/articles/904/Untitled-1.jpg
ការ​ដាំ​ដើម​ឈើ​ឈ្មោះ​ថា​ ធ្វើ​សេ​នា​សនៈ​ទាន​
ផ្សាយ : ២៩ មករា ឆ្នាំ២០២៣
រុក្ខ​ជាតិ​ទាំង​ឡាយ​ដែល​ដុះ​ហើយ​លើ​ផែន​ដី​ ធំ​ក្តី​ តូច​ក្តី​ ជា​រុក្ខ​ជាតិ​ដុះ​ឯង​ឬ​មាន​មនុស្ស​ដាំ​ គឺ​ជា​ជម្រក​យ៉ាង​ត្រ​ជាក់​សម្រាប់​មនុស្ស​ និង​សត្វ​ ដូ​ច​ជា​ដាំ​ដើម​ឈើ​ដែល​នៅ​តាម​ព្រៃ​ភ្នំ​ជា​ជម្រក​របស់​សត្វ​ព្រៃ​ទាំង​ឡាយ​ដូច​ជា​ ដំរី​ រមាំង​ ប្រើស​ ក្តាន់​ ជា​ដើម​ និង​សត្វ​បក្សា​បក្សី​ ជា​ច្រើន​ទៀត​ ដែល​បាន​រស់​នៅ​តាម​ព្រៃ​ឈើ​ទាំង​ឡាយ​នោះ ។​
Read
(អាន:១២៧៣៧ ដង)
images/articles/906/Untitled-1.jpg
កា​រ​ធ្វើ​ផ្លូវ​ថ្នល់​ជា​ទាន​
ផ្សាយ : ២៩ មករា ឆ្នាំ២០២៣
មនុស្ស​ទាំង​ឡាយ​ក្តី​ សត្វ​ទាំង​ឡាយ​ក្តី​ ដែល​អាច​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​មក​បាន​អាស្រ័យ​មាន​ផ្លូវ​ បើ​មិន​មាន​ផ្លូវ​ទេ​ មិនអាច​ធ្វើ​ដំណើរ​ដោយ​ជើង​ ឬ​យាន​យន្ត​បាន​ឡើយ ។ មធ្យោ​បាយ​រស់​នៅ​របស់​មនុស្ស​ ចាំបាច់​ត្រូវ​មាន​ផ្លូវ​ ធ្វើ​ដំណើរ​ ទៅ​មក​ទើប​ជា​ការ​ងាយ​ស្រួល ។ ផ្លូវ​ទៅ​ផ្សារ​ងាយ​ស្រួល​សម្រាប់​អ្នក​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ផ្សារ​
Read
(អាន:៥១៨៦៦ ដង)
images/articles/909/Untitled-1.jpg
កា​រ​ជី​ក​ស្រះ​ទឹក ឬអណ្តូង​ជា​ទាន​
ផ្សាយ : ២៩ មករា ឆ្នាំ២០២៣
នៅក្នុង​ស្រុក​មួយ​ ដែល​មិន​មាន​អណ្តូង​ទឹក​ ឬ​ស្រះ​ទឹក​ជា​ដើម​ មនុស្ស​សត្វ​ទាំង​ឡាយ​មិន​អាច​រស់​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​នោះ​បានទេ ព្រោះ​ការ​រស់​នៅ​របស់​មនុស្ស​សត្វ​ត្រូវ​អាស្រ័យ​ទឹក​យ៉ាង​សំខាន់​ ហើយ​អាច​រស់​នៅ​បាន​ ។ មនុស្ស​ឬ​សត្វ​ទាំង​ឡាយ​តែង​ចង់​ទៅ​រស់​នៅ​ ទី​កន្លែង​ណា​ដែល​មាន​ទឹក​ដូច​ជា​ទៅ​រស់​នៅ​ ក្បែរ​ទន្លេ​ បឹង​បួរ​
Read
(អាន:១២៨០០ ដង)
images/articles/1772/textd-15585385.png
ការ​បរិយាយអំពី​ទាន
ផ្សាយ : ២៩ មករា ឆ្នាំ២០២៣
ព្រះ​សម្មា​សម្ពុទ្ធ​នៃ​យើង​ ទ្រង់​បាន​ជ្រាបច្បាស់​នូវ​អនុភាព​នៃ​ព្រហ្ម​វិហារ​ធម៌ គឺ​មេត្តា​ ករុណា.. ដោយ​អំណាច​នៃ​វិមោក្ខ​ មាន​សុភបរមវិមោក្ខ​ជា​ដើម​ ជា​គ្រឿង​បំពេញ​នូវ​កល្យាណ​ធម៌​ទាំង​ពួង​មាន​ទាន​បារមី​ជា​ដើម​ ទ្រង់​ខំបំពេញ​អស់​កាល​៤អសង្ខេយ្យ​ ១​សែន​កប្ប​ ចាប់​ដើម​តាំង​ពី​ព្រះ​អង្គ​ កាល​ដែល​កើត​ជា​ព្រហ្ម​ណ៍​ម្នាក់​ឈ្មោះ​ សុមេធ​ព្រាហ្ម​ណ៍​ ជា​អ្នក​មាន​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ច្រើន​
Read
(អាន:១០២៤៦ ដង)
images/articles/1959/Untitled-1-Recovered.jpg
សបរិវារ​ច្ឆត្តទាយក​ត្ថេរាបទាន
ផ្សាយ : ២៩ មករា ឆ្នាំ២០២៣
សបរិវារ​ច្ឆត្តទាយក​ត្ថេរាបទាន ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​ព្រះ​នាម​បទុមុត្តរៈ​ ទ្រង់​ជ្រាប​ច្បាស់​នូវ​ត្រៃ​លោក​ ទ្រង់​គួរ​ទទួល​នូវ​គ្រឿង​បូជា​ ទ្រង់​បង្អុរ​នូវ​ភ្លៀង​គឺ​ព្រះ​ធម៌​ ដូច​ជា​ទឹក​ភ្លៀង​ បង្អុរ​ចុះ​អំពី​អា​កាស​ ។ ខ្ញុំ​បាន​ឃើញ​នូវ​ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​អង្គ​នោះ​ កំ​ពុង​សម្តែង​អមត​បទ​ ខ្ញុំ​ញ៉ាំង​ចិត្ត​របស់​ខ្លួន​ឲ្យ​ជ្រះ​ថ្លា​ ហើយ​បាន​ទៅ​កាន់​ផ្ទះ​របស់​ខ្លួន​វិញ ។ ខ្ញុំ​កាន់​ឆត្រ​ដែល​ស្អិត​ស្អាង​ហើយ ដើរ​ចូល​ទៅ​រក​ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​ដ៏​ប្រសើរ​ជាង​ពួក​នរៈ​
Read
(អាន:១៧៩១៤ ដង)
« Back12...345...8485Next »
© Founded in June B.E.2555 by 5000-years.org (Khmer Buddhist).
បិទ
ទ្រទ្រង់ការផ្សាយ៥០០០ឆ្នាំ ABA 000 185 807
   នាមអ្នកមានឧបការៈចំពោះការផ្សាយ៥០០០ឆ្នាំ ៖  ✿  ឧបាសិកា កាំង ហ្គិចណៃ 2022 ✿  ឧបាសក ធី សុរ៉ិល ឧបាសិកា គង់ ជីវី ព្រមទាំងបុត្រាទាំងពីរ ✿  ឧបាសិកា អ៊ា-ហុី ឆេងអាយ រស់នៅប្រទេសស្វីស 2022 ✿  ឧបាសិកា គង់-អ៊ា គីមហេង រស់នៅប្រទេសស្វីស  2022 ✿  ឧបាសិកា សុង ចន្ថា និង លោក អ៉ីវ វិសាល ព្រមទាំងក្រុមគ្រួសារទាំងមូលមានដូចជាៈ 2022 ✿  ( ឧបាសក ទា សុង និងឧបាសិកា ង៉ោ ចាន់ខេង ✿  លោក សុង ណារិទ្ធ ✿  លោកស្រី ស៊ូ លីណៃ និង លោកស្រី រិទ្ធ សុវណ្ណាវី  ✿  លោក វិទ្ធ គឹមហុង ✿  លោក សាល វិសិដ្ឋ អ្នកស្រី តៃ ជឹហៀង ✿  លោក សាល វិស្សុត និង លោក​ស្រី ថាង ជឹង​ជិន ✿  លោក លឹម សេង ឧបាសិកា ឡេង ចាន់​ហួរ​ ✿  កញ្ញា លឹម​ រីណេត និង លោក លឹម គឹម​អាន ✿  លោក សុង សេង ​និង លោកស្រី សុក ផាន់ណា​ ✿  លោកស្រី សុង ដា​លីន និង លោកស្រី សុង​ ដា​ណេ​  ✿  លោក​ ទា​ គីម​ហរ​ អ្នក​ស្រី ង៉ោ ពៅ ✿  កញ្ញា ទា​ គុយ​ហួរ​ កញ្ញា ទា លីហួរ ✿  កញ្ញា ទា ភិច​ហួរ ) ✿  ឧបាសិកា ណៃ ឡាង និងក្រុមគ្រួសារកូនចៅ មានដូចជាៈ (ឧបាសិកា ណៃ ឡាយ និង ជឹង ចាយហេង  ✿  ជឹង ហ្គេចរ៉ុង និង ស្វាមីព្រមទាំងបុត្រ  ✿ ជឹង ហ្គេចគាង និង ស្វាមីព្រមទាំងបុត្រ ✿   ជឹង ងួនឃាង និងកូន  ✿  ជឹង ងួនសេង និងភរិយាបុត្រ ✿  ជឹង ងួនហ៊ាង និងភរិយាបុត្រ)  2022 ✿  ឧបាសិកា ទេព សុគីម 2022 ✿  ឧបាសក ឌុក សារូ 2022 ✿  ឧបាសិកា សួស សំអូន និងកូនស្រី ឧបាសិកា ឡុងសុវណ្ណារី 2022 ✿  លោកជំទាវ ចាន់ លាង និង ឧកញ៉ា សុខ សុខា 2022 ✿  ឧបាសិកា ទីម សុគន្ធ 2022 ✿   ឧបាសក ពេជ្រ សារ៉ាន់ និង ឧបាសិកា ស៊ុយ យូអាន 2022 ✿  ឧបាសក សារុន វ៉ុន & ឧបាសិកា ទូច នីតា ព្រមទាំងអ្នកម្តាយ កូនចៅ កោះហាវ៉ៃ (អាមេរិក) 2022 ✿  ឧបាសិកា ចាំង ដាលី (ម្ចាស់រោងពុម្ពគីមឡុង)​ 2022 ✿  លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ម៉ៅ សុខ 2022 ✿  ឧបាសក ង៉ាន់ សិរីវុធ និងភរិយា 2022 ✿  ឧបាសិកា គង់ សារឿង និង ឧបាសក រស់ សារ៉េន  ព្រមទាំងកូនចៅ 2022 ✿  ឧបាសិកា ហុង គីមស៊ែ 2022 ✿  ឧបាសិកា រស់ ជិន 2022 ✿  Mr. Maden Yim and Mrs Saran Seng  ✿  ភិក្ខុ សេង រិទ្ធី 2022 ✿  ឧបាសិកា រស់ វី 2022 ✿  ឧបាសិកា ប៉ុម សារុន 2022 ✿  ឧបាសិកា សន ម៉ិច 2022 ✿  ឃុន លី នៅបារាំង 2022 ✿  ឧបាសិកា លាង វួច  2022 ✿  ឧបាសិកា ពេជ្រ ប៊ិនបុប្ផា ហៅឧបាសិកា មុទិតា និងស្វាមី ព្រមទាំងបុត្រ  2022 ✿  ឧបាសិកា សុជាតា ធូ  2022 ✿  ឧបាសិកា ស្រី បូរ៉ាន់ 2022 ✿  ឧបាសិកា ស៊ីម ឃី 2022 ✿  ឧបាសិកា ចាប ស៊ីនហេង 2022 ✿  ឧបាសិកា ងួន សាន 2022 ✿  ឧបាសក ដាក ឃុន  ឧបាសិកា អ៊ុង ផល ព្រមទាំងកូនចៅ 2022 ✿  ឧបាសិកា ឈង ម៉ាក់នី ឧបាសក រស់ សំណាង និងកូនចៅ  2022 ✿  ឧបាសក ឈង សុីវណ្ណថា ឧបាសិកា តឺក សុខឆេង និងកូន 2022 ✿  ឧបាសិកា អុឹង រិទ្ធារី និង ឧបាសក ប៊ូ ហោនាង ព្រមទាំងបុត្រធីតា  2022 ✿  ឧបាសិកា ទីន ឈីវ (Tiv Chhin)  2022 ✿  ឧបាសិកា បាក់​ ថេងគាង ​2022 ✿  ឧបាសិកា ទូច ផានី និង ស្វាមី Leslie ព្រមទាំងបុត្រ  2022 ✿  ឧបាសិកា ពេជ្រ យ៉ែម ព្រមទាំងបុត្រធីតា  2022 ✿  ឧបាសក តែ ប៊ុនគង់ និង ឧបាសិកា ថោង បូនី ព្រមទាំងបុត្រធីតា  2022 ✿  ឧបាសិកា តាន់ ភីជូ ព្រមទាំងបុត្រធីតា  2022 ✿  ឧបាសក យេម សំណាង និង ឧបាសិកា យេម ឡរ៉ា ព្រមទាំងបុត្រ  2022 ✿  ឧបាសក លី ឃី នឹង ឧបាសិកា  នីតា ស្រឿង ឃី  ព្រមទាំងបុត្រធីតា  2022 ✿  ឧបាសិកា យ៉ក់ សុីម៉ូរ៉ា ព្រមទាំងបុត្រធីតា  2022 ✿  ឧបាសិកា មុី ចាន់រ៉ាវី ព្រមទាំងបុត្រធីតា  2022 ✿  ឧបាសិកា សេក ឆ វី ព្រមទាំងបុត្រធីតា  2022 ✿  ឧបាសិកា តូវ នារីផល ព្រមទាំងបុត្រធីតា  2022 ✿  ឧបាសក ឌៀប ថៃវ៉ាន់ 2022 ✿  ឧបាសក ទី ផេង និងភរិយា 2022 ✿  ឧបាសិកា ឆែ គាង 2022 ✿  ឧបាសិកា ទេព ច័ន្ទវណ្ណដា និង ឧបាសិកា ទេព ច័ន្ទសោភា  2022 ✿  ឧបាសក សោម រតនៈ និងភរិយា ព្រមទាំងបុត្រ  2022 ✿  ឧបាសិកា ច័ន្ទ បុប្ផាណា និងក្រុមគ្រួសារ 2022 ✿  ឧបាសិកា សំ សុកុណាលី និងស្វាមី ព្រមទាំងបុត្រ  2022 ✿  លោកម្ចាស់ ឆាយ សុវណ្ណ នៅអាមេរិក 2022 ✿  ឧបាសិកា យ៉ុង វុត្ថារី 2022 ✿  លោក ចាប គឹមឆេង និងភរិយា សុខ ផានី ព្រមទាំងក្រុមគ្រួសារ 2022 ✿  ឧបាសក ហ៊ីង-ចម្រើន និង​ឧបាសិកា សោម-គន្ធា 2022 ✿  ឩបាសក មុយ គៀង និង ឩបាសិកា ឡោ សុខឃៀន ព្រមទាំងកូនចៅ  2022 ✿  ឧបាសិកា ម៉ម ផល្លី និង ស្វាមី ព្រមទាំងបុត្រី ឆេង សុជាតា 2022 ✿  លោក អ៊ឹង ឆៃស្រ៊ុន និងភរិយា ឡុង សុភាព ព្រមទាំង​បុត្រ 2022 ✿  ឧបាសិកា លី យក់ខេន និងកូនចៅ 2022 ✿   ឧបាសិកា អូយ មិនា និង ឧបាសិកា គាត ដន 2022 ✿  ឧបាសិកា ខេង ច័ន្ទលីណា 2022 ✿  ឧបាសិកា ជូ ឆេងហោ 2022 ✿  ឧបាសក ប៉ក់ សូត្រ ឧបាសិកា លឹម ណៃហៀង ឧបាសិកា ប៉ក់ សុភាព ព្រមទាំង​កូនចៅ  2022 ✿  ឧបាសិកា ពាញ ម៉ាល័យ និង ឧបាសិកា អែប ផាន់ស៊ី  ✿  ឧបាសិកា ស្រី ខ្មែរ  ✿  ឧបាសក ស្តើង ជា និងឧបាសិកា គ្រួច រាសី  ✿  ឧបាសក ឧបាសក ឡាំ លីម៉េង ✿  ឧបាសក ឆុំ សាវឿន  ✿  ឧបាសិកា ហេ ហ៊ន ព្រមទាំងកូនចៅ ចៅទួត និងមិត្តព្រះធម៌ និងឧបាសក កែវ រស្មី និងឧបាសិកា នាង សុខា ព្រមទាំងកូនចៅ ✿  ឧបាសក ទិត្យ ជ្រៀ នឹង ឧបាសិកា គុយ ស្រេង ព្រមទាំងកូនចៅ ✿  ឧបាសិកា សំ ចន្ថា និងក្រុមគ្រួសារ ✿  ឧបាសក ធៀម ទូច និង ឧបាសិកា ហែម ផល្លី 2022 ✿  ឧបាសក មុយ គៀង និងឧបាសិកា ឡោ សុខឃៀន ព្រមទាំងកូនចៅ ✿  អ្នកស្រី វ៉ាន់ សុភា ✿  ឧបាសិកា ឃី សុគន្ធី ✿  ឧបាសក ហេង ឡុង  ✿  ឧបាសិកា កែវ សារិទ្ធ 2022 ✿  ឧបាសិកា រាជ ការ៉ានីនាថ 2022 ✿  ឧបាសិកា សេង ដារ៉ារ៉ូហ្សា ✿  ឧបាសិកា ម៉ារី កែវមុនី ✿  ឧបាសក ហេង សុភា  ✿  ឧបាសក ផត សុខម នៅអាមេរិក  ✿  ឧបាសិកា ភូ នាវ ព្រមទាំងកូនចៅ ✿  ក្រុម ឧបាសិកា ស្រ៊ុន កែវ  និង ឧបាសិកា សុខ សាឡី ព្រមទាំងកូនចៅ និង ឧបាសិកា អាត់ សុវណ្ណ និង  ឧបាសក សុខ ហេងមាន 2022 ✿  លោកតា ផុន យ៉ុង និង លោកយាយ ប៊ូ ប៉ិច ✿  ឧបាសិកា មុត មាណវី ✿  ឧបាសក ទិត្យ ជ្រៀ ឧបាសិកា គុយ ស្រេង ព្រមទាំងកូនចៅ ✿  តាន់ កុសល  ជឹង ហ្គិចគាង ✿  ចាយ ហេង & ណៃ ឡាង ✿  សុខ សុភ័ក្រ ជឹង ហ្គិចរ៉ុង ✿  ឧបាសក កាន់ គង់ ឧបាសិកា ជីវ យួម ព្រមទាំងបុត្រនិង ចៅ ។   ✿ ✿ ✿  លោកអ្នកអាចជួយទ្រទ្រង់ដំណើរការផ្សាយ ៥០០០ឆ្នាំ សម្រាប់ឆ្នាំ២០២២  ដើម្បីគេហទំព័រ៥០០០ឆ្នាំ មានលទ្ធភាពពង្រីកនិងបន្តការផ្សាយ ។  សូមបរិច្ចាគទាន មក ឧបាសក ស្រុង ចាន់ណា Srong Channa ( 012 887 987 | 081 81 5000 )  ជាម្ចាស់គេហទំព័រ៥០០០ឆ្នាំ   តាមរយ ៖ ១. ផ្ញើតាម វីង acc: 0012 68 69  ឬផ្ញើមកលេខ 081 815 000 ២. គណនី ABA 000 185 807 Acleda 0001 01 222863 13 ឬ Acleda Unity 012 887 987   ✿ ✿ ✿     សូមអរព្រះគុណ និង សូមអរគុណ ។...       ✿  ✿  ✿