មនុស្សដែល​ឈ្មោះថា មានចរិយាសម្បត្តិ​គឺ ជា​អ្នក​វៀរចាក​អបាយ​មុខ ពោល​គឺ​ប្រធាន​នៃ​សេចក្ដី​វិនាស​៤​ប្រការ​គឺ៖ ១- លេងស្រី ២- លេងស្រា ៣- លេងល្បែង ៤- សេពគប់បាបមិត្ត។ យើង​ត្រូវ​ដឹង​ថា ការ​លេង​ស្រី វាជា​គ្រោះ​ថ្នាក់​មួយ​សម្រាប់​យើង​គ្រប់​គ្នា ដែល​ជា​ទោស​អាច​បណ្ដាល​ឲ្យ មាន​ជម្ងឺកាម​រោគ មានជម្ងឺអេដស៍ ស្វាយ ជាដើម រហូត​ដល់​ខ្លួន​ក្សិណ​ក្ស័យ​ចាក​ប្រពន្ធ​កូន​ជាទី​ស្រលាញ់​។បើ​មិន​មាន​ជម្ងឺ​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ទេ ក៏​ជា​ហេតុ​នាំ​ឲ្យ​ញៀន​ញាំម​ត្រេកត្រអាល​ដោយ​រាគៈ ត្រូវ​កាម​ដឹក​មុខ​ហ៊ាន​រហូត​ចាប់​រំលោភ​កុមារី​មិន​ទាន់​គ្រប់​អាយុ​ ឬ​ចាប់​រំលោភ​សេពសន្ថវៈ ទៅ​លើ​ប្រពន្ធ​កូន​អ្នក​ដទៃ​ក៏​អាច​ទៅ​បាន រហូត​ដល់​ថ្នាក់​ត្រូវ​ជាប់​គុក ជាប់​ខ្នោះ​ ច្រវាក់​យូខែ យូឆ្នាំ​ទៅ​តាម​ទង្វើ​ដែល​ខ្លួន​បាន​ធ្វើ។ នេះ​ដោយសារ​ការ​លេង​ស្រី វា​ជា​ហេតុ​នាំ​ឲ្យ​រឿង​ញៀន​ញ៉ាម​ក្នុង​កាមារម្មណ៍។ បើ​យើង​មិន​លេង​ស្រីនោះ តើ​រឿង​ហេតុ​ទាំង​អស់​នោះ​កើត​ឡើង​បាន​ដែរ​ឬ​ទេ? យើង​អាច​យល់​បាន ហើយ​ឆ្លើយ​យ៉ាង​ងាយ​ថា រឿង​នោះ​មិន​អាច​កើត​ឡើង​បាន​ទាល់​តែ​សោះ ព្រោះ​យើង​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ចរិយា​ដ៏​ល្អ​គឺ​ការ​មិន​លេង​ស្រី​នោះ​ឯង។ ការ​លេង​ស្រា​ក៏​ជា​ទោស​មួយ​ផង​ដែរ សម្រាប់​បុរស​ស្ត្រី​ក្នុង​លោក​យើង​នេះ ដោយ​ថា​មនុស្ស​ពេញ​ចិត្ត​ស្រា យក​ស្រា​ជា​ទី​ពឹង ឃើញ​ថា មាន​តែ​ស្រា​ទេ ដែល​ជា​មិត្ត​ភក្តិ​ជា​និច្ច​កាល​គ្រប់​ពេល​មនុស្ស​នោះ​ឈ្មោះ​ថា​ខ្វះ​សតិ បាត់​បង់​ស្មារតី និង​បញ្ញា​យក​ទោស​ជា​គុណ យក​គុណ​ជា​ទោស។ កាល​ណា​សុរា​ជ្រាប​ចូល​ដល់​ពោះ​ភ្លាម​ឃើញ​ថា អញ​អស្ចារ្យ​ជាង​គេ ខ្លាំង​ជាង​គេ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​អ្នក​ក្លាហាន​ខាង​ផ្នែក​កាប់​ចាក់ ទាត់​ធាក់​កាច​ឃោរឃៅ​យង់​ឃ្នង ហ៊ាន​ប្លន់ ហ៊ានលួច​ ហ៊ាន​សម្លាប់ ហ៊ាន​ចាប់រំលោភ សូម្បីឪពុកម្ដាយ​របស់​ខ្លួន​ក៏​ហ៊ាន​គម្រាម​កំហែង ប្រមាថ ឬហ៊ាន​សម្លាប់​គាត់​ទៀត​ផង។ មនុស្ស​ដែល​មាន​សតិ​បញ្ញា​ស្មារតី​គ្រប់គ្រង​ខ្លួន ឈ្មោះ​ថា ជា​មនុស្ស​​វិកលចរិក​ឬ​ហៅ​ថាវិបល្លាស​ខ្វះ​សតិ​ក្នុង​ខ្លួន។ ព្រោះ​ហេតុ​នោះ មនុស្ស​យើង​ត្រូវ​វៀរចាក​ការ​លេង​សុរា​ឲ្យ​បាន​ជា​ដាច់​ខាត ទើប​ឈ្មោះ​ថា​ជា​មនុស្ស​មាន​ចរិយា​សម្បត្តិ​ល្អ។ ការ​លេង​ភ្នាល់​ក៏​ជា​ទោស​ត្រូវ​វៀរចាក​ជា​ដាច់​ខាត​ផង​ដែរ ព្រោះ​ថា មនុស្ស​ខ្លះ​ដែរ​ងប់​វង្វេង​ក្នុង​វង់​ល្បែង​ភ្លេច​អស់​ពី​ការសិក្សារ​រៀនសូត្រ ការ​កសាង​អំពើ​ល្អ ជា​ពិសេស​ខ្លួន​បានបង្ហាញ​ខ្លួន​ថា ជា​មនុស្ស​មិនត្រឹម​ត្រូវ។ ម្យ៉ាង​ទៀត​អ្នក​លេង​ល្បេង​រមែង​មិន​ជា​ទីសណ្ដាប់ ជឿ​ទុក​ចិត្ត​អ្នក​ដទៃ​ឡើយ ពេល​និយាយ​សំដី​សាប​ដូច​ជា​ទឹក រហូត​ដល់​ចូល​ទៅ​កាន់​ទី​ជំនុំ​ចំណោម​ខ្លួន​មិន​ជា​អ្នក​ក្លាហាន។ ល្បែងបៀរ ល្បែងស៊ីសង មាន​ការ​ចាក់​បាល់​ ជាដើម​នេះ​សុទ្ធ​តែ​ជា​មេនៃ​សេចក្ដី​វិនាស​សម្រាប់​យើង។ ព្រោះ​ហេតុ​នោះ មនុស្ស​ដែល​ត្រូវ​ជាប្ដី​ប្រពន្ធ​គេ​ត្រូវ​វៀវចាក​ឲ្យ​បាន​នូវ​ល្បែង​ភ្នាល់​គ្រប់​ប្រការ កុំ​លូតលាស់​ឲ្យ​សោះ។ ការ​សេពគប់​នូវ​មិត្ត​ក៏​មាន​សារសំខាន់​ផង​ដែរ នៅ​ក្នុង​ជីវិត​ងរស់​នៅ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ បើ​មិត្ត​ប្រកប​ដោយ​ធម៌ (មិត្ត​សុចរិត) នោះ​នឹង​នាំ​យើង​ទៅ​កាន់​សេចក្ដី​សុខ ប៉ុន្តែ​បើ​មិត្ត​នោះ​ប្រកប​ដោយ​អធម៌ (មិត្តទុច្ចរិត) នោះ នឹង​នាំ​យើង​ទៅ​កាន់​សេចក្ដី​វិនាស​ជា​មិន​ខាន។ ដកស្រង់ចេញពី សៀវភៅ​ ចិញ្ចឹមកូន​តាម​គន្លង​ធម៌ ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​

បុត្តសូត្រ (បិដកលេខ ៤៤ ទំព័រ ៨៥ ដល់​ ៨៦) ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ មាតាបិតា ពិចារណា​ឃើញ​ហេតុ ៥ យ៉ាង​នេះ រមែង​ចង់​បាន​បុត្រ​ដែល​កើត​ក្នុង​ត្រកូល ។ ហេតុ​៥ យ៉ាង​ដូចម្តេច​ខ្លះ ។ គឺ​បុត្រ​ដែល​យើង​ចិញ្ចឹម​ហើយ នឹង​ចិញ្ចឹម​យើង​វិញ​ ១ បុត្រ​នឹង​ជួយ​ធ្វើ​កិច្ចការ​យើង ១ វង្ស​ត្រកូល​នឹង​ស្ថិត​នៅ​យូរ​ ១ បុត្រប្រតិបត្តិ​ទទួល​យក​មត៌ក ១ មួយ​ទៀត បុត្រ​នឹង​ឧទ្ទិស​ទក្ខិណា​ទាន​ឲ្យដល់​យើង

មនាបទាយីសូត្រ (បិដក​លេខ ៤៤ ទំព័រ ៩៨ ដល់​ ១០៣) សម័យ​មួយ ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ ស្តេច​គង់​នៅ​ក្នុង​កូដាគារ​សាលា​មហាវ័ន ទៀប​ក្រុង​វេសាលី ។ គ្រា​នោះ​ ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ទ្រង់​ស្បង់​ប្រដាប់​បាត្រ​ចីវរ ក្នុង​បុព្វ​ណ្ហ​សម័យ​ ហើយ​ចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ​ក៏​គង់​លើ​អាសនៈ​ដែល​គេ​ក្រាល​ថ្វាយ ។ លំដាប់​នោះ​ ឧគ្គគ​ហបតី អ្នក​ក្រុង​វេសាលី ក៏​ចូល​ទៅ​គាល់​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ

សប្បុរិសទាន​សូត្រ (បិដក​លេខ ៤៥ ទំព័រ ៨៨ ដល់ ៨៩) ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ សប្បុរិស​ទាន​នេះ​មាន ៥ យ៉ាង​ ។ សប្បុរិស​ទាន ៥​យ៉ាង​ដូម្តេច​ខ្លះ​គឺ ១ សទ្ធាយ ទានំ ទេតិ ឲ្យ​ទាន​ដោយ​សទ្ធា ។ អដ្ឋកថាៈ សទ្ធាយ បាន​ដល់ ជឿ​ទាន​នឹង​ផល​របស់​ទាន ។ ២ សក្កច្ចម ទានំ ទេតិ ឲ្យ​ទាន​ដោយ​គោរព ។ អដ្ឋកថាៈ សក្កច្ចំ ធ្វើ​ចិត្ត​ឲ្យ​ស្អាត​ក្នុង​ការ​ឲ្យ​ទាន គោរព​កោត​ក្រែង​ក្នុង​ទេយ្យ​ធម៌ និង ក្នុង​ទក្ខិណេយ្យ​បុគ្គល ។

ឧទយសូត្រ និង អដ្ឋកថា (បិដកលេខ​ ៣០ ទំព័រ ១១៨ ដល់ ១២០) សាវត្ថី​និទាន ។ គ្រា​នោះ​ឯង ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ទ្រង់​ស្បង់​ប្រដាប់​បាត្រ​ចីវរ ក្នុង​បុព្វណ្ហ​សម័យ​ ស្តេច​ចូល​ទៅ​កាន់​លំនៅ​របស់​ឧទយ​ព្រាហ្មណ៍ ។ អដ្ឋកថាៈ ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ ទ្រង់​ត្រួត​មើល​សត្វ​លោក​នៅ​វេលា​ជិត​ភ្លឺ ។ ឧទយព្រាហ្មណ៍​បាន​ចូល​ក្នុង​សំណាញ់​ញាណ​នៃ​ព្រះ​អង្គ ។ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​បដិបត្តិ​ព្រះ​សរីរៈ​នៅ​ព្រឹក​ព្រលឹម​ស្តេច​យាង​ចូល​ព្រះ​គន្ធ​កុដិ

ធម្មបទគាថា ចិត្តវគ្គទី ៣ បិដកលេខ ៥២ ទំព័រ ២៨ ផន្ទនម ចបលម ចិត្តំ ទុរក្ខំ ទុន្ឆិវារយំ ឧជុំ ករោតិ មេធាវី ឧសុការោវ តេជនំ វារិជោវ ថលេ ខត្តោ ឱកមោកតឧព្តតោ បរិផន្ទតិទំ ចិត្តំ មារធេយ្យំ បហាតវេ ។ អ្នក​ប្រាជ្ញ​តែងធ្វើ​ដែល​ញាប់​ញ័រ ឃ្លេង​ឃ្លោង រក្សា​បាន​ដោយ​កម្រ ហាម​ឃាត់​បាន​ដោយ​លំបាក ឲ្យ​ជា​ចិត្ត​ត្រង់​បាន ដូច​អ្នក​ធ្វើ​ព្រួញ ពត់​ព្រួញ​ឲ្យ​ត្រង់​ ។

បាប​មិត្ត​មាន​ន័យ​ថា មិត្ត​អាក្រក់​មិត្ត​នាំ​ឲ្យ​យើង​វិនាស​ចាក​គុណធម៌។ យើង​ត្រូវ​ដឹង​ថា​ មិត្ត​ប្លមមាន​ចំណុចធំៗ​៤​គឺ៖ ១- មនុស្ស​​ដែល​គិត​យក​តែ​ប្រយោជន៍​ខ្លួន ២- មនុស្ស​ល្អ​តែ​សំដី ៣- មនុស្សដែល​និយាយ​ចាក់​បណ្ដោយ​ឲ្យ​គាប់​ចិត្ត ៤- មនុស្ស​ជា​សំឡាញ់​ក្នុង​ផ្លូវ​វិនាស។ នេះ​ជា​គោល​ធំៗ របស់​បាប​មិត្ត ដែល​យើង​អាច​ស្ដាប់​បាន​តែ​យើង​ក៏​ត្រូវ​ដឹង​ថា យើង​អាច​ស្ដាប់​បាន​ដោយ​ស្ថាន៤ យ៉ាង​ទៀត​របស់​មិត្ត​ដែល​គិត​យក​តែ​ប្រយោជន៍​ខ្លួន​គឺ៖ ១- មិត្ត​គិត​តែ​ប្រយោជន៍​ខ្លួន ២- មិត្ត​ប្រាថ្នា​យក​របស់​ច្រើន​ដោយ​ឲ្យ​របស់​តិចតួច ៣- ទាល់​តែ​មាន​ភ័យ​ទើប​ជួយ​កិច្ចការ​របស់​មិត្ត ៤​- សេពគប់​មិត្ត​ព្រោះ​ហេតុ​តែ​ប្រយោជន៍។ មិត្តល្អតែសម្ដី​ត្រូវ​ស្គាល់​ដោយ​ស្ថាន ៤ យ៉ាង​គឺ៖ ១- មិត្ត​ទទួល​រាក់ទាក់​ដោយ​របស់​ដែល​កន្លង​ហើយ ២- ទទួល​រាក់​ទាក់​ដោយ​របស់​មិន​ទាន់​មាន​មក ៣- សង្គ្រោះ​ដោយ​អំពើ​ឥត​ប្រយោជន៍ ៤- កាល​កិច្ច​ទាំង​ឡាយ​កើត​ឡើយ​ភ្លាមៗ ក៏​សំដែង​អាង​របស់​ខូច​ខាត។ មិត្ត​និយាយ​ចាក់​បណ្ដោយ​ឲ្យ​គាប់​ចិត្ត​ត្រូវ​ស្គាល់​ដោយ​ស្ថាន​៤ យ៉ាង​គឺ៖ ១- បើ​មិត្ត​ធ្វើ​អំពើ​អាក្រក់​ក៏​យល់​ព្រម​តាម ២- មិត្ត​ធ្វើ​អំពើ​ល្អ​ក៏​យល់​ព្រម​តាម ៣- ពណ៍នា​គុណ​មិត្ត​តែ​ចំពោះ​មុខ ៤- ពោល​ទោស​មិត្ត​តែ​ទី​កំបាំង​មុខ មនុស្ស​សំឡាញ់​ក្នុង​ផ្លូវ​វិនាស​យើង​ត្រូវ​ស្គាល់​ដោយ​ស្ថាន​ ៤ យ៉ាង​គឺ៖ ១- សំឡាញ់​នាំ​យើង​ទៅ​ផឹក​ស៊ី​ស្រីញី​អូន​បង ២- នាំ​យើង​ដើរ​លេង​យប់​ព្រលប់​ខុស​កាលវេលា ៣- នាំ​យើង​ទៅ​មើល​កុន វីឌីអូ មហោស្រព ខារ៉ាអូខេ ៤- នាំ​យើង​ទៅ​លេង​ភ្នាល់។ នេះ​ជា​កំពូល​បាបមិត្ត ដែល​នាំ​ឲ្យ​យើង​វិនាស​ហីន​ហោច​ចាក​គុណធម៌​ចាក​អំពើល្អ។ ព្រោះ​អាស្រ័យ​បាបមិត្ត​មនុស្ស​យើង​សព្វ​ថ្ងៃ ក្លាយ​ទៅ​ជា​មនុស្ស​ជើង​កាង អ្នកលេង​ប្រចាំ​ស្រុកភូមិ​និមួយៗ មិន​ហ៊ាន​ឆ្លង​ពី​ភូមិ​មួយ​ទៅ​ភូមិ​មួយ​ឡើយ មាន​ទាំង​បក្សពួក​បងធំ​បងតូច​ស្ទើរ​ពេញ​ប្រទេស គួរ​ឲ្យ​ភ័យ​ខ្លាចណាស់ គឺ​ថា​បាប​មិត្ត​នាំ​យើង​ជក់​គ្រឿង​ញៀន​មាន យ៉ាម៉ា (ថ្នាំសេះ) យ៉ាបា (ថ្នាំឆ្កួត) ថ្នាំក្រវីក្បាល និង​ហិតកាវ​ជា​ដើម បាប​មិត្ត​នាំ​យើង​ទៅ​ផឹក​គឺយើង​ជា​អ្នក​ផឹក បាប​មិត្ត​នាំ​យើង​ទៅ​លេង​ល្បែង​គឺ​យើង​អ្នក​លេង​ល្បែង បាប​មិត្ត​នាំ​យើង​លេង​ស្រី​គឺ​យើង​ក្លាយ​ជា​អ្នក​ញៀន​ញ៉ាម​ក្នុង​កាមគុណ នេះ​ឯង​សុទ្ធ​តែ​ទោស​នៃ​ការ​សេព​គប់​បាប​មិត្ត។ ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​

កូន​ជាទី​ស្រឡាញ់! ធម៌​ដែល​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​គូ​គ្រង​នៅ​ជា​មួយ​គ្នា រហូត​ត​ទៅ​នោះ ក៏​គឺ​ការ​ស្មោះ​ត្រង់​ដល់​គ្នា មិន​ក្បត់​ចិត្ត​គ្នា រក្សា​ពាក្យ​សន្យា​ថា​ស្មោះ​ត្រង់​ដល់​គ្នា​ តាំង​តែ​ពី​ដំបូង​មក​នោះ​ឯង ។ សច្ចៈ​តាំង​ចិត្ត​ស្មោះ​ត្រង់​ មាន​តួនាទី​ធ្វើ​ជា​សោរ​មាស ចាក់​បេះ​ដូង​ស្វាមី​និង​បេះ​ដូង​ភរិយា​ឲ្យ​ជាប់​គ្នា ។ កាល​បើ​មាន​សច្ចៈ​ចិត្ត​មួយ​ថ្លើម​មួយ​ហើយ អ្វី​ដទៃ​ផ្សេង​ទៀត ដូច​ជា ការ​យល់​ចិត្ត​គ្នា ការ​ឲ្យ​អភ័យ សេចក្តី​អត់​ធន់​ការ​បរិច្ចាគ​លះ​បង់ ការ​ទូន្មាន​ចិត្ត​និង​ការ​ដឹង​គុណ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​ជា​ដើម​ក៏​រមែង​តាម​មក​ដង្ហែ​សច្ចៈ ។ ការ​ស្មោះ​ត្រង់​នឹង​គ្នា​រវាង​ភរិយា​ស្វាមី ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឲ្យ​គ្រួសារ​រស់​នៅ​សុខ មិន​ឈ្លោះ​ប្រកែក​ទាស់​ទែង​លែង​លះ​គ្នា មិន​រង្កៀស​សង្ស័យ​គ្នា មិន​ប្រច័ណ្ឌ​គ្នា​ជាដើម​ដូច្នេះ ការ​ស្មោះ​ត្រង់​ជា​សភាវៈ​ល្អ​ខ្លាំង​ណាស់​សម្រាប់ភរិយាស្វាមី គួរ​ថែរក្សា​ថ្នាក់​ថ្នម​ទុក​ឲ្យ​ល្អ​ជា​ទី​បំផុត ។ ដល់​ពេល​កូនមាន​គ្រួសារ កូន​ត្រូវ​ចាប់​យក​នូវ​ការ​ស្មោះ​ត្រង់​នេះ​មក​រក្សា​ទុក​កុំ​ខាន ដើម្បី​ឲ្យ​គ្រួ​សារ​របស់​កូន​បាន​សុខ​សប្បាយ​និង​ភ្លឺ​ស្វាង ។ បើ​ចំណែក​ខាង​ណា​មួយ​មិន​ស្មោះ​ត្រង់​ទៅ​វិញ​នោះ និង​រស់នៅ​មិន​បាន​សុខ​ឡើយ កូន​គិត​មើល​ចុះ ការ​ដែល​ត្រូវ​ឃើញ​មុខ​គ្នា​នឹង​រស់​នៅ​ជាមួយ​មនុស្ស​ដែល​មិន​ស្មោះ​ត្រង់​នោះ តើ​មាន​ការ​ចង្អៀត​ចង្អល់​តូច​ចិត្ត លំបាក​ចិត្ត​យ៉ាងណា កូន​គង់​តែ​គិត​ឃើញ​មិន​ខាន​ដូច្នេះ ទើប​ប្តី​ប្រពន្ធ​មិន​ត្រូវ​ប្រព្រឹត្ត​ឲ្យ​ជា​មនុស្ស​នៅ​ក្រៅ​បេះ​ដូង​របស់​គូគ្រង​ឡើយ ពោល​គឺ​មិន​ត្រូវ​ក្បត់​ចិត្ត​គ្នា ។ មនុស្សយើង បើ​សូម្បី​តែ​សច្ចៈ​ចំពោះ​គូ​គ្រង​ដែល​ខ្លួន​ស្រឡាញ់ រក្សា​មិន​បាន​ទៅ​ហើយ តើ​ត្រូវ​ការ​អ្វី​ឲ្យ​គូគ្រង​របស់​ខ្លួន​បានទៅ ហើយ​នឹង​ត្រូវ​ការ​សេចក្តី​ល្អ​អ្វី​ដទៃ​ទៀត​បាន​ដែរ​ទៅ ។ ការ​ដែល​គួរ​ជឿ​ទុក​ចិត្ត​និង​យសសិរី របស់​មនុស្ស​យើង​នោះ គឺ​ចាប់​ផ្តើម​ពី​សច្ចៈ​នេះ​ឯង ។ មាន​តែ​មនុស្ស​ដែល​រក្សា​នូវ​សច្ចៈ មាន​ការ​ស្មោះ​ត្រង់​ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ជឿ​ទុក​ចិត្ត​បាន ចំណែក​មនុស្ស​​ដែល​ខ្វះ​សច្ចៈ សូម្បី​តែ​ជា​មួយ​នឹង​អ្នក​ដទៃ​នោះ ជា​ការ​លំ​បាក​នឹង​ឲ្យ​ជឿណាស់ ។ គ្រប់​ទី​កន្លែង ដែល​គេ​តែង​ប្រកាន់​រហូត​មក គឺ​ថា​ជា​ការ​អាប់​ឳន​កិត្តិយស ខ្លាំង​ណាស់ ក្នុង​រឿង​ដែល​មិន​មាន​ចិត្ត​មួយ​ថ្លើម​មួយ ហើយ​ទៅ​រំលែក​ចែក​ចិត្ត​ឲ្យ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ជា​ពិសេស​ស្រ្តី​ខ្មែរ ....។ បើ​កូន​ប្រុស​ស្រី មាន​បំណង​ចង់​ជួប​ភរិយា​ស្វាមី ឲ្យ​មាន​សេចក្តី​សុខ​សាន្ត​ត​ភព​ជាតិ​កំណើត រហូត​ដល់​បរម​សុខ​គឺ​ព្រះ​និព្វាន កូនត្រូវ​តែ​ជា​គូ​គ្រង​ដែល​មាន​សទ្ធា​ស្មើគ្នា មាន​សីល​ស្មើ​គ្នា មាន​ការ​បរិច្ចាគ​ស្មើគ្នា និង​មាន​បញ្ញា​ស្មើគ្នា ព្រម​ទាំង​ចេះ​និយាយ​ស្តាប់​គ្នា​មាន​ហេតុ​មាន​ផល​ជា​គោល​កាន់​យក មិន​ចចេស​អាង​អញ​យ៉ាង​នេះ​អាងអញ​យ៉ាង​នោះ​ឡើយ ។ អត្ថបទ​នេះ​ដក​ស្រង់​ចេញ​ពី​សៀវភៅៈ ពាក្យ​ពេចន៍​ម៉ែ​ឳ រៀបរៀង​ដោយៈ អគ្គបណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស វាយអត្ថបទ​ដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

កូន​ជា​ទី​ស្រឡាញ់!ក្នុង​លោក​នេះ មិន​មាន​អ្នក​ណា​ដែល​ធ្វើ​អ្វី​ត្រឹម​ត្រូវ​ឬ​ល្អ​ទៅ​ទាំង​នោះ​ឡើយ ព្រោះ​ថា គឺ​ជា​អ្នក​នៅ​មាន​​កិលេស​ដែល​ជា​គ្រឿង​សៅ​ហ្មង​ចិត្ត ហើយ​ក៏​មិន​មាន​អ្នក​ណា​ធ្វើ​អ្វី​ៗ ឲ្យ​ត្រូវ​ចិត្ត​យើង​គ្រប់​បែប​យ៉ាង​នោះ​ដែរ ។ចំណែក​យើង​ក៏​ដូច​គ្នា ទោះ​ជា​យើង​ខំ​ធ្វើ​ល្អ ធ្វើ​ត្រូវ​ទៅ​គ្រប់​យ៉ាង​​ក៏​ដោយ ក៏​គង់​មាន​គេ​ទាស់​ចិត្ត​នឹង​យើង​ដែរ ។អ្នក​ដទៃ​គេ​ធ្វើ​ខុស មាន​ការ​ខ្វះខាត ឬ​ធ្វើ​អ្វី​មិន​ត្រូវ​ចិត្ត មិន​ត្រូវ​អធ្យាស្រ័យ​របស់​កូន កូន​ត្រូវ​ចេះ​ឲ្យ​អភ័យ​ដល់​គេ កុំ​ប្រកាន់​កុំ​ខឹង​ក្រោធ និង​កុំ​ទៅ​ឈ្លោះ​ប្រកែក​ទាស់​ទែង​អ្វី​នឹង​គេ​ឡើយ​កូន​ត្រូវ​នៅ​ស្ងៀម​ឲ្យ​បាន​ល្អ បើ​មាន​អ្វី​ត្រូវ​បក​ស្រាយ កូន​ត្រូវ​មើល​ឱកាស មើល​អ្នក​ដទៃ​ហើយ​ចិត្ត​របស់​កូន ត្រូវ​តែ​ត្រជាក់ មិន​ក្តៅ​ក្រហាយ​ពិចារណា​ឃើញ​ហេតុ​ឃើញ​ផល​ច្បាស់​សិន សឹម​និយាយ ។ កូន​ត្រូវ​ចាំ​ពាក្យ​នេះ​ទុក​ថាៈឬស្សី​អាង​បន្លា​ការ​ពារ​ខ្លួន ប្រាជ្ញ​អាង​ច្បាប់​ក្បួន​ការពារ​ខ្លួន​ជនពាល​គ្មាន​អាងអ្វី​ទាំង​អស់ អាង​តែ​ឈ្លោះ​តទល់​កម្លាំង​បាយ ។កាល​កូន​ឲ្យ​អភ័យ​ដល់​គេ​ហើយ អ្នក​ដែល​សប្បាយ​​ចិត្ត​គឺ​កូន​ហ្នឹង​ឯង ។ ការ​ចង​នូវ​សេចក្តី​ក្រោធ​ទុក គឺ​ជា​ការ​ចង​ដុំ​ភ្លើង​នឹង​ចិត្ត ត្រូវ​គិត​អាឃាត​ព្យាបាទ គិត​រក​ឧបាយ​បៀតបៀន​គេ​រឿយៗ ជា​ដើម មាន​តែ​អាក្រក់​ប៉ុណ្ណោះ មិន​មាន​អ្វី​ល្អ​ឡើយ ។ ការ​ឲ្យ​អភ័យ​ម្យ៉ាង​ទៀត គឺ​ឲ្យ​ការមិន​មាន​ភ័យ​ដល់​អ្នក​ដទៃ បានសេចក្តី​ថា ធ្វើ​ខ្លួន​របស់​យើង​មិន​ឲ្យ​មាន​ពិស​មិន​ឲ្យ​មាន​ភ័យ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ មិន​បង្កការ​ភ័យ​ខ្លាច​ សេចក្តី​ក្តៅ​ក្រហាយ​ផ្សេងៗ ឲ្យ​ដល់​អ្នក​ណា​ៗ​ឡើយ ។កូន​ត្រូវ​ធ្វើ​ខ្លួន​ឲ្យ​គេ​ស្គាល់​ចិត្ត​ជា​គ្នា​ឯង មិន​មាន​ស្នៀត មិន​ក្រឡេច​ក្រឡុច និង​ជា​ទី​ទុក​ចិត្ត​របស់​អ្នក​ដទៃ​ធ្វើ​យ៉ា​ង​នេះ​ឈ្មោះ​ថា​ឲ្យ​អភ័យ ។ កូន​ត្រូវ​យល់​ថា ការ​ឲ្យ​អភ័យ គឺ​ការ​ឲ្យ​សេចក្តី​ល្អ​ដល់​ខ្លួន​កូន​ហ្នឹង​ឯង អ្នក​ផង​ទាំង​ពួង​គេ​ទុក​ចិត្ត ប្រគល់​ការ​ងារ​សំខាន់ៗ​ឲ្យ​កូន​ធ្វើ ខុស​អំពី​មនុស្ស​ដែល​មាន​ពិស ។មនុស្ស​ដែល​មាន​ពិស ទុក​ចិត្ត​មិន​បាន ទៅ​ទី​ណា​ៗ គេ​មិន​ចង់​ឲ្យ​ចូល​ជិត នៅ​ក្នុង​ណា​ៗ គេខ្លាច គេ​បារម្ភ ធ្វើ​ការ​អ្វីៗ គេ​មិន​ទុក​ចិត្ត វា​ជា​ការ​មិន​ល្អ​គ្រប់​យ៉ាង​ចូរ​កូន​កុំ​ជា​មនុស្ស​មាន​ពិស​មាន​ភ័យ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ឡើយ ។ បើ​កូន​ឲ្យ​អភ័យ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​បាន កូន​នឹង​បាន​សុខ​សប្បាយ បើ​កូន​ធ្វើ​ខ្លួន​មិន​ឲ្យ​មាន​ពិស​មាន​ភ័យ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​បាន កូន​នឹង​នៅ​ក្នុង​ទីណាក៏​នៅ​បាន មិន​មាន​អ្នក​ណា​រង្កៀស​ភ័យ​ព្រួយ​បារម្ភអ្វីឡើយ ដូច្នេះ​កូន​ត្រូវ​ហ្វឹក​ហាត់​ឲ្យ​អភ័យ​កុំ​ទៅ​គិត​ថា ជា​ការ​អន់​ខ្សោយ ខូច​យស ខូច​សក្តិ ព្រោះ​ការ​ឲ្យ​អភ័យ​នោះ ។ ដោយ​ហេតុ​តែ​មនុស្ស​យើង​ស្រឡាញ់​យស ស្រឡាញ់​សក្តិ ប្រកាន់​អំណាច​ខ្លាំង​ក្លា​ពេក​ទៅ​ហ្នឹង​ឯង ទើប​ត្រូវ​មក​បង្ក​កម្ម​ពៀរ​នឹង​គ្នា​មិន​មាន​ទី​បំផុត ។ អត្ថបទ​នេះ​ដក​ស្រង់​ចេញ​ពី​សៀវភៅៈ ពាក្យពេចន៍​ម៉ែឪ រៀបរៀង​ដោយៈ អគ្គបណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស វាយ​អត្ថបទ​ដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​