ជី​វ​ប្រ​វិត្ត​របស់​បញ្ច​​គ្គ​ទាយ​ក​ឧ​បាសក​ (​ជា​ឧ​បាសក​មួយ​រូប​ដ៏​ឆ្នើម​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នេះ​) បញ្ច​គ្គ​ទាយ​ព្រាហ្ម​ណ៍​ ជា​ឧ​បាសក​មាន​គតិ​ប្រ​ចាំ​ខ្លួន​របស់​លោក​ម៉្យាង​ គឺ​ប្រសិន​បើ​មិន​បាន​ឲ្យ​ទាន​ដល់​បដិ​គ្គា​ហកៈ​ ដែល​មក​ដល់​ផ្ទះ​របស់​លោក​ៗ​នឹង​មិន​បរិ​ភោ​គ​អា​ហារ​ ហើយ​លោក​បាន​ជា​ឧ​បាសក​ដែល​បាន​សម្រេច​អរិយ​ធម៌​ ជា​ព្រះ​អនា​គា​មិ​បុគ្គល​ ។

ជីវ​ប្រ​វត្តិ​របស់​នាយ​កេសី​ឧ​បាសក​ (​ជា​ឧ​បាសក​មួយ​រូប​ដ៏​ឆ្នើម​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នេះ​) នាយ​កេ​សី​ឧ​បាសក​ ជា​អ្នក​មាន​ចំណេះ​ដឹង​ និង​មាន​កា​រជំនាញ​ក្នុង​ការ​បង្វឹក​សេះ​ មាន​សម្នាក់​សម្រាប់​បង្វឹក​សេះ​ តែ​មិន​មាន​ចំណេះ​ដឹង​មិន​មាន​វិធី​ការ​សម្រាប់​ទូន្មាន​មនុស្ស​ បាន​មក​ក្រាប​ទូល​សួរ​ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​ទើប​បាន​ជា​ហេតុ​ឲ្យ​គេ​ក្លាយ​ជា​ឧ​បាសក​ នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនានេះ​ ។

ជីវ​ប្រ​វត្តិ​របស់​ឧ​បាសិ​កា​ខុជ្ជុត្ត​រា​ (ដែល​ជា​ឯតទគ្គៈ​ផ្នែក​ខាង​អ្នក​ចេះ​ដឹង​ច្រើន​) ឧ​បាសិកា​ខុជ្ជុ​ត្ត​រា​ជា​អ្នក​មាន​បញ្ញា​វាង​វៃ​ហើយ​ក៏​ជា​អច្ឆរិយ​បុគ្គល​ថែម​ទាំង​ជា​អ្នក​បាន​ទទួល​ការលើក​តម្កើង​ឲ្យ​ជា​អ្នក​ប្រ​សើរ​ជាង​ឧ​បាសិកា​ទាំង​ឡាយ​ ផ្នែក​ខាង​ពហូសូត (ពហុស្សុត) ជា​អ្នក​រៀន​សូត្រច្រើន​ ជា​អ្នក​មាន​ភាព​អង់​អាច​ធ្វើ​ខ្លួន​ឲ្យ​ជា​ទី​គោរ​ព​ស្រ​ឡាញ់​របស់​ស្រ្តី​ទាំង​ឡាយ​ មាន​ព្រះ​សាមា​វតី​ជា​ដើម​ ។

ជី​វ​ប្រ​វត្តិ​របស់​ចិត្ត​គហ​បតី​ឧ​បាសក​ (​ដែល​ជា​ឯ​ត​ទគ្គៈ​ផ្នែក​ខាង​ធម្ម​កថិក​) ចិត្ត​គហ​បតី​ លោក​ជា​អ្នក​ទ្រទ្រង់​នូវ​តំណែង​ជា​ឯត​ទគ្គៈ​មួយ​ដែរ​ គឺ​ផ្នែក​ខាង​ធម្ម​កថិក​ ដែល​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ជា​​ម្ចាស់​ ទ្រង់​តែង​តាំង​ទុក​ឲ្យ​ជា​កំពូល​លើស​ឧ​បាសក​ទាំង​ឡាយ​ ដោយ​មាន​រឿង​ពោល​ក្នុង​អដ្ឋ​កថា​មនោ​រថ​បូរ​ណី​ ដែល​ជា​អដ្ឋ​កថា​អធិ​ប្បាយ​សេច​ក្តី​ព្រះ​បាលី​នៅ​ក្នុង​ គម្ពី​រ​អង្គុត្ត​រនិកាយ​

​វិសាខ​បូជា ជា​បុណ្យ​មួយ​យ៉ាង​ធំ​ក្នុង​ព្រះពុទ្ធសាសនា ​សម្រាប់រំឭកដល់​គុណព្រះសម្មាសម្ពុទ្ថ នា​ថ្ងៃ​ពេញ​បូណ៌មី ‹‹ គឺ​ថ្ងៃ​១៥​ កើត ›› ខែ ពិសាខ ដែល​ពុទ្ធសាសនិកទាំងអស់ តែង​ធ្វើ​សក្ការបូជា​ ប្រកប​ដោយ​សទ្ធា ​ជាមហាកុសល ដ៏​ប្រសើរ ។ ** សកម្មភាពសំខាន់ៗនៃពិធីបុណ្យវិសាខបូជា ៖ ឆ្នាំនេះ បុណ្យវិសាខាបូជាជា នឹងប្រព្រឹត្តនៅថ្ងៃ ១៥ កើត “ ពេញបូរមី ” ខែពិសាខ ត្រូវថ្ងៃទី ២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៨ គឺជាថ្ងៃរឭក ដល់ថ្ងៃព្រះពុទ្ធទ្រង់ប្រសូត្រ ១ ទ្រង់បានត្រាស់ដឹងនូវសម្មាសម្ពោធិញ្ញាណ ១ និង ទ្រង់រំលត់ខន្ធបរិនិព្វាន ១ ។ ពុទ្ធបរិស័ទ សមាទានសីល ធ្វើសក្ការនានា មានដង្ហែក្បួនពិធី ដង្ហែព្រះបរមសារីរិកធាតុ និងដំណើរទៅកាន់ទីវត្តនានា ពេញៗមួយថ្ងៃ ហើយនៅវេលាយប់ គ្រប់វត្តអារាម គ្រប់ស្រុកភូមិ ទូទាំងប្រទេស មានកម្មវិធីធ្វើសក្ការបូជា មួយយប់រហូតទល់ភ្លឺ ពុទ្ធបរិស័ទគ្រប់វ័យទាំងពីរភេទ ប្រកបដោយគ្រឿងសក្ការបូជានានា ទៅប្រជុំគ្នាក្នុងវត្តអារាមណាមួយដែលគេចូលចិត្ត ដើម្បីស្តាប់ព្រះសង្ឃសម្តែងធម្មទេសនាអំពីពុទ្ធប្រវត្តិ ធម្មកថា ។ល។ ** កិច្ចការដែលពុទ្ធបរិស័ទគួរបដិបត្តិក្នុងពិធីបុណ្យពិសាខបូជា ៖ ១. គ្រហស្ថ៖ ត្រូវធ្វើចិត្តឲ្យជ្រះថ្លាបរិសុទ្ធ ចំពោះគុណព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ និង ព្រះសង្ឃ ។ សមាទាន សីល៥ ឬ សមាទានឧបោសថសីល ចូលរួមស្តាប់ធម្មទេសនា និងអានពីប្រវត្តិរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធនៅតាមទីវត្តអារាម ។ រៀបចំគ្រឿងសក្ការបូជាចំពោះព្រះពុទ្ធអង្គរួមមាន ផ្កាឈូក ផ្កាម្លិះ ទៀន ធូប ជាដើម ។ ចូលរួមរៀបចំអុជបំភ្លឺវត្តអារាមដោយពន្លឺភ្លើងទៀន អគ្គីសនី ប្រទីបជ្វាលាឲ្យបានគ្រប់កន្លែង ។ ចូលរួមរៀបចំសេនាសនព្រះសង្ឃសម្តែងព្រះធម្មទេសនា ។ តាំងចិត្តរឭកដល់គុណរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ។ ធ្វើការបរិច្ចាគព្រះគម្ពីរដូចជា ព្រះត្រៃបិដកសៀវភៅ អក្សរសាស្ត្រខ្មែរជាដើមដល់ព្រះសង្ឃ ទុកប្រើប្រាស់ក្នុងវត្តអារាម ។ ចូលរួមក្នុងការណែនាំអ្នកដទៃឲ្យមានសេចក្តីជ្រះថ្លាក្នុងផ្លូវព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ២. បុព្វជិត៖ ញ៉ាំងពុទ្ធបរិស័ទឲ្យមានសេចក្តីជ្រះថ្លាក្នុងអំពើល្អតាមគន្លងព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ទេសនា អាន ស្រាវជ្រាវរឿងរ៉ាវនានាដែលទាក់ទងនឹងព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ធ្វើជាគំរូល្អផ្នែកខាងបដិបត្តិស្របតាមគន្លងព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ចាត់ចែងឲ្យមានការអានព្រះគម្ពីរព្រះពុទ្ធសាសនាតាមទីវត្តអារាមនានា ។ រៀបចំឲ្យមានការសូត្រធម៌ ក្នុងទីវត្តអារាមដើម្បីរំឭកគុណដល់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ។ ៣. សាលារៀន ៖ ចាត់ចែងឲ្យសិស្សបានស្រាវជ្រាវពីប្រវត្តិព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ណែនាំឲ្យសិស្សបានញ៉ាំងទង្វើរបស់ខ្លួននៅក្នុងសេចក្តីល្អជានិច្ច ។ ឲ្យសិស្សបានសិក្សារៀនសូត្រពីគុណរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ។ ណែនាំសិស្សឲ្យយល់ពីសារសំខាន់នៃគម្ពីរព្រះត្រៃបិដកខ្មែរ ។ ណែនាំសិស្សឲ្យស្គាល់ពីគុណតម្លៃនៃព្រះពុទ្ធសាសនាសម្រាប់អក្សរសាស្ត្រជាតិ ។ ណែនាំសិស្សឲ្យស្គាល់ពីគុណតម្លៃនៃ ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ ព្រះសង្ឃ ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឬគ្រូបាចារ្យ និងឪពុកម្តាយ ។ ** ប្រទេសដែលនិយមប្រារព្ធពិធីបុណ្យពិសាខបូជា រួមមាន ៦ ប្រទេសគឺ៖ ប្រទេសឥណ្ឌា និងប្រទេសស្រីលង្កា (សិរីលង្កា) បានធ្វើពិធីបុណ្យនេះតាំងពី យូរយាណាស់មកហើយ ។ ប្រទេស​ថៃ (សៀម) និង ខ្មែរ ចាប់ពី ស.វទី១៩ “ សៀមនៅឆ្នាំ ១៨១៧ ខ្មែរចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ១៨៥៥ ” ។ ពីដំបូង គណៈធម្មយុត្តិ ហើយបន្ទាប់មកគណៈមហានិកាយ ក៏ធ្វើតាមដែរ ។ ប្រទេសឡាវ (លាវ) ប្រទេស​ភូមា (មីយ៉ាន់ម៉ា) ប្រទេស ណេប៉ាល់ ។ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

ជីវ​ប្រ​វត្តិ​របស់​បោត​លិ​យ​គហ​ប​តី​ឧ​បោសក​ (​ជា​ឧ​បាសក​មួយ​រូប​ដ៏​ឆ្នើម​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នេះ​) បោ​តលិយ​គហ​បតី​ ជា​ឧ​បោសក​ដែល​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ក្នុង​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​នេះ ដោយ​ខាង​ដើម​ដំបូង​ មាន​ការ​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ចំពោះ​ព្រះ​ភគ​វា​ ប៉ុន្តែ​ជា​ខាង​ក្រោយ​មក​ កាល​គេ​បាន​ស្តាប់​ព្រះ​ធម៌​ពី​ព្រះ​លោក​នាថ​ហើយ បាន​ថ្វាយ​ខ្លួន​ជា​ឧបាសក​ទៅ ។

ជីវ​ប្រវត្តិ​របស់​ឆត្ត​បាណិឧ​បាសក​ (​ជា​ឧ​បាសក​មួយ​រូប​ដ៏​ឆ្នើម​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នេះ ) ឆត្ត​បាណិ​ឧបាសក​ ជា​អ្នក​ប្រាជ្ញ​បាន​សម្រេច​ជា​ព្រះ​អរិយ​បុគ្គល​ថ្នាក់​ទី​៣ (​អ​នា​គា​មី​) ជា​ពិសេស​នោះ ជា​អ្នក​អាច​ចេះ​ចាំ​ព្រះ​ត្រៃ​បិដក​ទាំង​បី​បាន​ ទាំង​ជា​អ្នក​មាន​ការ​ដឹង​ជុំ​វិញ​ខ្លួន​ ក្នុង​ផ្លូវ​លោក​បាន​ល្អ​ទៀត​ផង​ ទាំង​នេះ​កើត​ឡើង​អា​ស្រ័យ​បារ​មី​របស់​លោក​ ដែល​សន្សំ​ទុក​រួច​មក​ហើយ​ក្នុង​អតី​ត​ជាតិ​ ។

ប្រវត្តិ​របស់​ព្រះ​មហា​នាម​សក្យ​ឧ​បាសក​ (​លោក​ជា​ឯ​ត​ទគ្គៈ​ផ្នែក​ខាង​ឲ្យ​ភោ​ជន​មាន​រស​ដ៏​ឧ​ត្តម​) ព្រះ​មហា​នាម​សក្យៈ​ លោក​ជា​ឯត្តទគ្គៈ​មួយ​រូប​ ក្នុង​បណ្តា​ឧ​បាសក​ទាំង​ឡាយ​ ដែល​ចូល​ចិត្ត​ថ្វាយ​ទេ​យ្យ​ធម៌​ដ៏​ប្រណិត​ និង​ជា​ឧ​បាសក​ដែល​មាន​ប្រ​វត្តិ​គួរ​ឲ្យ​ជ្រះ​ថ្លា​ រី​ឯ​ប្រ​វត្តិ​របស់​លោក​មាន​សម្តែង​ទុក​ទាំង​អតីត​ជាតិ​ និង​បច្ចុប្ប​ជាតិ​ផង​ដែរ​ ។អានទាំងអស់ចុច​ទី​នេះ

៥០០០​ឆ្នាំ​ សូម​អញ្ជើ​ញ​លោក​អ្នក​ទស្ស​នា​អំពី​ខ្សែ​វី​ដេអូ​បុណ្យ​វិ​សាខ​បូ​ជា​ ដែល​បុណ្យ​ដ៏​ធំ​មួយ​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាស​នា​ ។ វី​ដេ​អូ​បាន​ពោ​ល​សរ​សើរ​អំពី​គុណ​នៃ​ព្រះ​សម្មា​សម្ពុទ្ធ​ សូម​លោក​អ្នក​ទស្ស​នា​ដោយ​បី​តិ​សោ​មនស្ស​ ក្នុង​ចិត្ត​ដើម្បី​ជា​បុណ្យ​កុសល​តទៅ ។ បញ្ជាក់​៖ បុណ្យ​វិសា​ខ​បូ​ជា​ នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៅ​ថ្ងៃ ២០ ឧ​សភា​ ២០១៦​ ខា​ង​មុខ​នេះ​ ។​