ចេះមើលឱ្យ​ឃើញ​ផ្នែក​ល្អ

មនុស្សខ្លះ ពិតហើយថាគេជាមនុស្សអាក្រក់សឹងតែទាំងអស់ គឺទាំងកាយទាំងវាចាចិត្ត តែគេ​ក៏បាន​មកជាតួយ៉ាង សម្រាប់ឱ្យយើងឃើញទៅតាមសេចក្តីពិតថា ធ្វើយ៉ាងហ្នឹងវាមិនល្អ វាជា​ការអាក្រក់ ដូច្នេះបើយើងមិនចង់ឱ្យខ្លួនយើងទៅ ជាមនុស្សអាក្រក់ទេ យើងមិន​ត្រូវធ្វើ​ដូច្នោះ​ឡើយ ។ នេះជាប្រយោជន៍ដែលយើងត្រូវបានទទួល ពីសភាពនៃអំពើអាក្រក់ ដែលបាន​ប្រាកដ​​ឱ្យយើង​មើល​ឃើញ​ច្បាស់ ទាំង​ដែលយើងក៏ជា​មនុស្សចេះសម្លឹងមើលផងទៀត ។

ហេតុការណ៍ខ្លះដែលបានកើតឡើងដល់យើង ក្នុងពេលដំបូង យើងអាចឃើញ​ថាជារឿង​អាក្រក់ ជា​រឿងគ្រោះកាចដ៏ក្រៃលែង តែលុះដល់ពេលដែលយើងបានអាស្រ័យនូវ បញ្ញា ពិចារណា​​រក​ផ្លូវ​ដោះ​ស្រាយ ព្រមដោយការបាននូវកម្លាំងចិត្តដ៏មាំមួនសម្រាប់ប្រឹងប្រែង ព្យាយាម​​ក្នុងការ​ដោះស្រាយ​ផងទៀតនោះ ហេតុ​ការណ៍​ដែលថាអាក្រក់ហ្នឹងឯង ក៏បានធ្វើ​ឱ្យយើង​សម្រេច​នូវ​ប្រយោជន៍​ដ៏​ច្រើន ។

ព្រោះហេតុដូច្នោះហើយ ដើម្បីសេចក្តី​ស្ងប់សុខ​នៃ​ចិត្ត​សន្តានរបស់យើង គឺយើងត្រូវចេះសម្លឹងមើលហេតុការណ៍​ផ្សេងៗ នៅក្នុង​ផ្នែក​ល្អ​​ជាមុន​សិន ឬ​ត្រូវ​ចេះ​​បរិកម្ម​ភាវនា​ឱ្យ​បានរឿយៗ ដូច្នេះថា ឱ! ល្អដូចៗគ្នា ឱ! នេះបើយើងធ្វើ​ទុកក្នុង​ចិត្ត​ដោយ ឧបាយ​ត្រូវ​ទំនង​ទៅតាម​ហេតុ​ផល​ហើយនោះ (យោនិសោមនសិការ ) ។ ការខកចិត្ត ការអស់សង្ឃឹម មិនអាចញាំញីនូវបេះដូងរបស់យើងបានឡើយ បើយើងមាន​នូវ​យោនិ​សោមនសិការ រឿយៗជានិច្ចនោះ ។ យើងនឹងសម្លឹងមើលឃើញបានច្បាស់ ពិត​ប្រាកដ នូវគុណ​តម្លៃដ៏ថ្លៃថ្លា ដែលសម្រេចបានពីយោនិ​សោមនសិការរបស់យើង ។ គុណតម្លៃដែលយើងទទួលបាន ពីយោនិសោមនសិការនោះ គឺល្អជាងនិងខ្ពស់ជាងនូវអ្វីៗ ដែលយើងធ្លាប់ឱ្យតម្លៃ ទាំងអ្វីៗនោះឯងដែលបានធ្វើឱ្យយើងអស់​​សង្ឃឹម ។ 

អ្វីៗ​នៅក្នុងលោកនេះ សុទ្ធតែប្រែប្រួលទាំងអស់ រកសង្ឃឹមមិនបានឡើយ ហើយម៉្យាងទៀត សម្បត្តិក្នុងលោកនេះ មិនមានសម្បត្តិណាដែលធ្វើឱ្យយើងចេះឆ្អែតគ្រប់គ្រាន់ បានឡើយ  ដូច្នេះតើឱ្យយើងសង្ឃឹមទៅលើរបស់អ្វីនៅក្នុងលោកនេះ ។ ផ្លូវដែលល្អក៏គឺ កុំប្រមាទ កុំទុក​ចិត្តអ្វីៗឱ្យជ្រុលហួស ត្រូវចេះរក្សាខ្លួនដោយខ្លួនឯង ។ ចិត្តរបស់អ្នកដទៃប្តូរផ្លាស់ជានិច្ច សូម្បី​ចិត្តរបស់យើងក៏មិនខុសអ្វីពីចិត្តអ្នកដទៃដែរ ប្រសិនបើ​បណ្តោយឱ្យអារម្មណ៍​អូស​ទាញអារម្មណ៍នឹង បន្សាត់ចិត្តរបស់យើង ឱ្យហូរទៅ​តាមខ្សែ​តណ្ហា​ជា​ប្រាកដ ។ មនុស្សជាច្រើនដែលធ្លាប់ស្រឡាញ់គោរពរាប់អានយើងនោះ គេអាចខឹង​ក្រោធ​នឹង​យើង ស្អប់យើង ឈប់គោរពរាប់អាន ចំពោះយើងពេលណាក៏បានដែរ ។

ប្រវត្តិសាស្ត្រក្នុងលោក និងដំណឹងផ្សេងៗក្នុងលោក ដែលមានការផ្សព្វផ្សាយតាមវិទ្យុ និង​ទូរទស្សន៍រាល់ថ្ងៃនេះ មានឡើងប្រាកដ ដើម្បីសេចក្តីស្លុតសង្វេគ   និងដើម្បីមិនឱ្យយើង​មាន​ក្តីសង្ឃឹមទៅលើអ្វីៗនោះឯង ។ ឃើញមនុស្សក្រីក្រតោកយ៉ាកលំបាកហើយ ក៏អស់នូវ ចំណង់​ដែល​ចង់មាន ។ ឃើញមនុស្សចាស់ជរាហើយ ក៏បាត់បង់អស់នូវភាពរីករាយនៃចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តទៅក្នុង​ភាព​ជា កំលោះ​ក្រមុំ ព្រោះទោះជាយ៉ាងណាៗក៏ដោយ យើងក៏ត្រូវចាស់​យ៉ាង​​នោះ ទាំងអ្នក​ដទៃ ដែល​ឋិត​នៅក្នុង​វ័យ​ក្មេងដែលយើង​កំពុងតែ​​ស្រឡាញ់​ណាស់ ​ក៏មុខ​​តែ​ចាស់ដែរ ប្រសិនបើមិន​បាន​ស្លាប់ពីក្មេងទេនោះ ។ ឃើញមនុស្ស​ដណ្តើមនូវផល​ប្រយោជន៍​ពីគ្នា គំរាមកំហែងគ្នា ទម្លាយសេចក្តីសុខគ្នា ព្យាបាទគ្នាដោយវិធីផ្សេងៗ ហើយក៏មិនចង់​ចូលទៅឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សង្គម​ណាៗឡើយ។

មានតែព្រះធម៌ប៉ុណ្ណោះ ដែលធ្វើឱ្យកក់ក្តៅក្នុងជីវិត ព្រោះព្រះធម៌​បានស្ថាបនាមនុស្ស ដែល​ធ្លាប់តែ​អន់ថយទន់  ទាប ដោយត្រកូល ឬដោយទ្រព្យជាដើម ឱ្យបានជាមនុស្ស ប្រសើរ​ខ្ពង់​ខ្ពស់ រហូតដល់ថ្នាក់ទេវតាឥន្ទ្រព្រហ្មប្រណម្យ អញ្ជលីសំពះថ្វាយបង្គំទៀតផង ។​ ព្រះធម៌​មិន​បាន​​ឃ្លាតចាកពីលោកនេះទៅឡើយ មានតែសត្វលោកប៉ុណ្ណោះទេ ដែលចេះតែ​លះបង់​ព្រះ​ធម៌ចោល។ ព្រះធម៌មានអានុភាពរកអ្វីប្រៀបពុំបានឡើយ សូមឱ្យមានការ ទុកចិត្តចំពោះ​ព្រះ​ធម៌​ចុះ គឺល្អជាងការទុកចិត្តក្នុងអ្វីៗទៀតទាំងអស់ ។

ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់បានទូន្មានឱ្យពុទ្ធបរិស័ទ តម្កល់ខ្លួនដោយប្រពៃ គឺតម្កល់​ខ្លួនក្នុង​គុណ​ធម៌ ឬឱ្យព្រះធម៌មាន នៅក្នុងខ្លួនហ្នឹងឯង ទោះបីជួបប្រសព្វនូវសេចក្តីទុក្ខលំបាក យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ ក៏កុំឱ្យចោលព្រះធម៌ ។ ការដែលយើងមាននូវព្រះធម៌ តាំងនៅក្នុងខ្លួនបាន មាំមួនល្អហើយនោះ យើងរឹងរឹត​តែចេះ​សម្លឹង​មើលបុគ្គល និងហេតុការណ៍ផ្សេងៗបានល្អឡើង ព្រោះនៅក្នុងខ្លួនយើង សម្បូណ៌​ទៅដោយ​យោនិសោមនសិការ នេះជាវិធីដ៏សំខាន់ មួយក្នុងការធ្វើចិត្តឱ្យបានស្ងប់ មិនញាប់​ញ័រ​ចំពោះ​លោកធម៌ ដែលជាវិធីនាំទៅរកសភាពសុខចិត្ត កាន់តែប្រណីតសុខុម ឡើងជា​និច្ច​និរន្តរ៍ ។

ដកស្រង់​ចេញ​ពី​សៀវភៅ សុខចិត្ត
រៀប​រៀង​​ដោយ​ អគ្គ​បណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ​ ប៊ុត-សាវង្ស​ ។
ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ