Reading Article
Public date : 09, Apr 2023 (32,736 Read)
សាលាបាលី ឬពុទ្ធិកសិក្សា នៅប្រទេសកម្ពុជា
|
|
សាលាបាលី ឬពុទ្ធិកសិក្សា នៅប្រទេសកម្ពុជា
សាលាពុទ្ធិកសិក្សា ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជា ដោយក្តីបារម្ភផ្នែកវប្បធម៌ និងអក្សរសាស្ត្រនៃរាជការខ្មែរ និងក្តីបារម្ភរបស់រដ្ឋការអាណាព្យាបាលបារាំងខ្លាចបាត់បង់ការគ្រប់គ្រង មកប្រទេសខ្មែរដោយសារមនោគមន៍វិជ្ជា និងឥទ្ធិពលនយោបាយសៀមមកលើកុលបុត្រខ្មែរ និងបានក្លាយជាស្ថាប័នដ៏សំខាន់សម្រាប់វប្បធម៌និងអក្សរសាស្ត្រជាតិខ្មែរ។
ចំពោះព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ យើងនៅចាំបានថា បន្ទាប់ពីបានដណ្តើមយកខេត្ត អយុធ្យា និងសុខោទ័យរបស់ខ្មែរ ហើយបង្កើតបានជារដ្ឋសៀម នាសតវត្យទី១៣ មក ពួកគេនៅបានបន្តទន្រ្ទានយកទឹកដីខ្មែរ ជាបន្តបន្ទាប់រហូតអាណាចក្រខ្មែរមិនអាចទប់ទល់បាន។ ចាប់តាំងពីបែកក្រុងអង្គរមក ខ្មែរបានធ្លាក់ទៅក្នុងឪនភាពគ្រប់យ៉ាង។ គម្ពីរក្បួនខ្នាត និងអ្ន្កប្រាជ្ញរបស់ខ្មែរត្រូវបច្ចាមិត្តបំផ្លាញ ឬរឹបអូសយកស្ទើរគ្មានសល់។ វិស័យអប់រំស្ទើរសូន្យ ហើយមានតែបន្តិចបន្តួចនៅតាមវត្តអារាមតែប៉ុណ្ណោះ។ ប្រទេសកម្ពុជាបានក្លាយជាកម្មវត្ថុនៃការដណ្តើមគ្នារវាងយួននិងសៀម។ បន្ទាប់ពីការព្យាយាមយ៉ាងលំបាករបស់ព្រះបាទអង្គ ឌួង មក ឆ្នាំ១៨៦៣ បារាំងបានយល់ព្រមដាក់អាណានិគមន៍លើប្រទេសខ្មែរ (បន្ទាប់ពីបានធ្វើអាណានិគមន៍លើវៀតណាម)។ ទោះមានបារាំងជាអាណានិគមន៍ហើយក្តី ក៏ប្រទេសសៀមនៅតែមិនដែលបោះបង់គំនិតចង់លេបត្របាក់ទឹកដីខ្មែរ ម្តងណាឡើយ។ អតីតកុលសម្ព័ន្ទចិននិរទេសខ្លួនមករស់នៅលើទឹកដីខ្មែរ អម្បូរមួយនេះបានប្រើប្រាស់គ្រប់រូបភាពគឺ ទាំងរូបភាពកងទ័ពនិងមនោគមន៍វិជ្ជា។ បន្ទាប់ពីប្រទេសកម្ពុជាបានស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងមក ខេមរជន ជាពិសេសព្រះសង្ឃតែងតែទៅបន្តការសិក្សានៅប្រទេសសៀមច្រើនឡើងៗ ដែលក្នុងនោះមានទាំងសម្តេចព្រះសង្ឃនាយក និល ទៀង អតីតសម្តេចព្រះសង្ឍរាជគណៈមហានិកាយ និងសម្តេចព្រះសគុន្ធាធិបតី ប៉ាន អតីតសម្តេចសង្ឃរាជទី១គណៈធម្មយុត្តិកនិកាយផងដែរ។ ប្រការនេះធ្វើឲ្យអាណាព្យាបាលបារាំងមានក្តីបារម្ភខ្លាចខ្មែរទទួលមនោគមន៍វិជ្ជា និងឥទ្ធិពលនយោបាយពីសៀម ធ្វើឲ្យពួកគេពិបាកគ្រប់គ្រង ហើយក៏អាននឹងធ្វើឲ្យប្រទេសខ្មែរ របូតចេញពីដៃរបស់ពួកគេផង។ ចំណែករាជការខ្មែរដែលកាលនោះមានព្រះករុណា ស៊ីសុវត្ថិ ជាប្រមុខនោះ មានក្តីបារម្ភខ្លាំងឡើងៗ ដោយឃើញនូវសភាពគ្រោះថ្នាក់នៃអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់របស់ខ្លួន រងការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ ដោយសារកុលបុត្រខ្មែរ ជាពិសេសព្រះសង្ឃទៅសិក្សាភាសាបាលី គម្ពីរព្រះត្រៃបិដក ព្រះពុទ្ធសាសនា នៅប្រទេសសៀម។ រាជការខ្មែរក៏មានបំណងចង់ឲ្យប្រទេសកម្ពុជាមានឯករាជ្យផ្នែកវប្បធម៌និងអក្សរសាស្ត្រឡើត។ នៅឆ្នាំ១៩០៩ តំណាងរដ្ឋការបារាំង, ក្សត្រខ្មែរព្រះបាទ ស៊ីសុវត្ថិ និងសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ និល ទៀង និងកុង្សីយ៍ សេនាបតីខ្មែរ បានព្រមព្រៀងគ្នា និងត្រូវបង្កើតសាលាបាលីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយគប្បីមានសាលានៅនគរវត្ត១ និងនៅវិហារព្រះកែវក្រុងភ្នំពេញ១។ ដោយហេតុនេះទើបសាលាបាលី ឈ្មោះថា បរមពុទ្ធវចនបរិយត្តិបាសាន ជាសាលាបាលីដំបូងត្រូវបានបង្កើតនៅនគរវត្ត (ខេត្តសៀមរាប) ដោយព្រះរាជប្រកាស ចុះថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩០៩ ហើយមានព្រះពុទ្ធវង្ស អ៊ីង ទេពម៉ី ជាចាងហ្វាង។ កាលនោះព្រះករុណាបានប្រគល់ព្រះពន្លាមុខនាគមុខនគរវត្តឲ្យបង្រៀនព្រះបរិយត្តិបានពីរឆ្នាំ។ ដោយសារ សាលាបាលីនេះមានទីតាំងនៅឆ្ងាយពីទីក្រុង ជាហេតុនាំឲ្យដំណើរការមិនបានល្អហើយក៏ត្រូវបានបិទទៅវិញនៅថ្ងៃទី៦មិថុនា ឆ្នាំ១៩១១។ ដោយបានរៀនសូត្រនូវបទពិសោធន៍បរាជ័យកន្លងមក ទើបនៅឆ្នាំ១៩១៤ សាលាបាលី១ទៀតត្រូវបានបង្កើតឡើង នៅភ្នំពេញ ហើយមានឈ្មោះថា អរមពុទ្ធវចនបរិយត្តិមន្ទីរ (បរមពុទ្ធវចនបរិយត្តិមន្ទីរ) តាមប្រកាសលេខ៨៥ ចុះថ្ងៃទី២៤ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩១៤ ក្រោមព្រះរាជូបត្ថម្ភនៃព្រះករុណាព្រះបាទ ស៊ីសុវត្ថិ។ ព្រះករុណា បានប្រទានមន្ទីរព្រះសទ្ធម្ម និងថែវភាគខ្លះនៃវិហារព្រះកែវបរកត ធ្វើជាកន្លែងសិក្សាភាសាបាលីបណ្តោះអាសន្ន។ សាលាបាលីនេះ ដំបូងឡើយមាន៣ថ្នាក់ ហើយបានចាប់ផ្តើមបើកសម្ពោធនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩១៥ ក្រោមព្រះរាជាធិបតីព្រះករុណា ស៊ីសុវត្ថិ និង តំណាងរដ្ឋការបារាំង។ ស្ថាប័ននេះបង្រៀនភាសាបាលី, សំស្រ្កឹត, ឡាតាំងនិងសៀមមកជាភាសាខ្មែរ។ រាជការខ្មែរបានចេញសរាចរលេខ៤ ចុះថ្ងៃទី៣០ ខែមិនា ឆ្នាំ១៩១៦ ហាមឃាត់ភិក្ខុ សាមណេរ និងគ្រហស្ថខ្មែរកុំឲ្យទៅសិក្សាព្រះត្រៃបិដកនៅប្រទេសក្រៅ (សំដៅជាពិសេសប្រទេសសៀម) ហើយបានជំរុញឲ្យមកសិក្សានៅសាលាបាលីរបស់ខ្មែរនៅភ្នំពេញវិញ។ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩២២ សាលាបាលីនេះបានក្លាយជាសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់។ គ្រឹស្តសករាជ ១៩២៦ សាលាផ្សារសួន ជាសាលាបឋមសិក្សាបារាំង-ខ្មែរ ដែលជាសាលាសម្រាប់កុមារីត្រូវបានរាជការយកធ្វើជាសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។ តាំងពីសាលានេះកើតមក មានព្រះសង្ឃជាច្រើនបានបញ្ចប់ការសិក្សាជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយព្រះសង្ឃជាច្រើនបានទទួលសញ្ញាបត្រ ដែលផ្តល់នូវគុណភាពយ៉ាងគាប់ប្រសើរជាពេលមុនៗ។ នៅតាមវត្តអារាមនានា បើទោះជាមានវត្តខ្លះត្រូវបានហួងហែងដោយគំនិតបុរាណនិយមជ្រុលក្តី ក៏ព្រះសង្ឃភាគច្រើនមានក្តីសោមនស្ស ហើយចៅអធិការតាមវត្តធំៗបានសំណូមពរឲ្យបង្កើតសាលាបាលីរងនានានៅតាមវត្តរបស់ខ្លួន និងឲ្យមានការតែងតាំងព្រះសង្ឃដែលបានរៀនចប់ពីសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់ ទៅបង្ហាត់បង្រៀននៅទីនោះ។ ដោយហេតុនេះ តាមរយៈសាលាបាលីនេះ ទ្រឹស្តីព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ។ សាលាបាលី បានក្លាយទៅជាទីប្រជុំអ្នកប្រាជ្ញជាតិខ្មែរដែលបានបង្រៀនទាំងវិជ្ជា ផ្លូវលោក និងផ្លូវធម៌ និងភាសាបាលី, សំស្រ្កឹត, បារាំង, ឡាតាំង,សៀម, ឡាវ។ ពីឆ្នាំ១៩២២ ដល់ ឆ្នាំ ១៩៥៤ សាលានេះ បានស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់សាលាបារាំងចុងបូព៌ា ហើយកាលនោះសាលានេះមានតែ៤ថ្នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ថ្ងៃសុក្រទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤៨ សាលាបាលីជាន់ខ្ពស់នេះ ត្រូវបានរដ្ឋបាលបារាំងប្រគល់មកឲ្យរដ្ឋាភិបាលខ្មែរជាអ្នកគ្រប់គ្រងវិញ។ មុនទសវត្ស៍១៩៣០ សាលាពុទ្ធិកបឋមសិក្សា មិនទាន់បើកជាផ្លូវការនៅឡើយ លុះឆ្នាំ១៩៣៣ សាលាបាលីរង ត្រូវបានបើកទូទាំងប្រទេស ហើយនៅឆ្នាំ១៩៥៧ បានផ្លាស់ឈ្មោះមកជា សាលាពុទ្ធិកបឋមសិក្សា មាន៣៧៤សាលា ហើយនៅក្នុងសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម បាកកើតឡើងដល់ទៅ៦៦៧សាលា។ ទោះយ៉ាងណាសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់គ្រានោះមានតែមួយគត់នៅឡើយ។ តាមព្រះរាជប្រកាសលេខ២៦៥ ន.ស ចុះថ្ងៃទី១៨ ឧសភា ឆ្នាំ១៩៥៥ បង្គាប់សាលាបាលីជាន់ខ្ពស់មាននាមថា គ្រឹះស្ថានមធ្យមសិក្សានៃពុទ្ធសាសនា ហើយព្រះរាជប្រកាស លេខ ៣៨៨ ន.ស ចុះថ្ងៃទី៤ កក្កដា ឆ្នាំ១៨៥៥ បានប្រែឈ្មោះទៅជាពុទ្ធិកវិទ្យាល័យព្រះសុរាម្រឹតវិញ។ ព្រះរាជក្រឹត្យលេខ ២៦៥ ន.ស ចុះថ្ងៃទី១៨ ឧសភា ១៩៥៥ រៀបចំឲ្យមានពុទ្ធិកមធ្យមសិក្សា និងរៀបចំឡើងវិញនូវកម្មវិធីសិក្សាសាជាថ្មី ក្នុងបំណងផ្សព្វផ្សាយមធ្យមសិក្សា និងដើម្បីបណ្តុះបណ្តាលសិស្សសម្រាប់ត្រៀមខ្លួនចូលរៀនមហាវិទ្យាល័យពុទ្ធសាសនា។ ឆ្នាំ១៩៥៣ សម្តេចព្រះពោធិវ័ង្ស ហួត តាត (ជាមិត្តដ៏ជិតស្និទ្ធបំផុតរបស់សម្តេច ព្រះមហាសង្ឃរាជ ជួន ណាត) ក្នុងឋានៈជាចាងហ្វាងសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់ បាននិមន្តទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសឥណ្ឌា ស្រីលង្កា និងប្រទេសសៀមរយៈពេល១ខែគត់ ដោយមានការគាំទ្រពីរាជការខ្មែរសម្តេចនរោត្តម សីហនុ ដើម្បីពិនិត្យមើលការសិក្សាព្រះពុទ្ធសាសនានៅបណ្តាប្រទេសទាំងនោះ។ លុះត្រឡប់មកវិញ ព្រះអង្គបានរាយការណ៍ថ្វាយព្រះប្រមុខរដ្ឋខ្មែរ សីហនុ ដោយប្រៀបធៀបពុទ្ធិកសិក្សានៅបណ្តាប្រទេសទាំងនោះ និងនៅប្រទេសកម្ពុជា។ ព្រះករុណាបានបញ្ជាក្រសួង ធម្មការឲ្យចាត់ការពិនិត្យដោយរួសរាន់។ ក្រសួងនេះបាន ចាត់តាំងគណៈកម្មការ១ ដោយមានរដ្ឋមន្ត្រី សម្តេចព្រះសង្ឃ នាយកទាំងពីគណៈ និងបញ្ញវ័ន្តមួយចំនួនទៀត ដើម្បីពិនិត្យមើលរបាយការណ៍របស់សម្តេចព្រះ ពោធិវ័ង្ស ហួត តាត ។ គណៈកម្មការនេះក្រោយមកបានព្រមព្រៀងគ្នាថា និងបង្កើតពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យមួយដែលមានឈ្មោះថា ពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជ រួចបាននាំយកសេចក្តីព្រមព្រៀងនេះទៅទូលថ្វាយសម្តេច សីហនុ ។ ដោយសារព្រះអង្គរជាព្រះអគ្គពុទ្ធសាសនូបត្ថម្ភស្រាប់ផងនោះ ទ្រង់មានព្រះទ័យរីករាយក្រៃពេក។ បន្ទាប់ពីគណៈរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋសភា និងក្រុមប្រឹក្សាព្រះរាជាណាចក្រ បានជំនុំព្រមព្រៀងគ្នារួចមកសម្តេចសីហនុ បានយល់ព្រម និងបានចេញព្រះរាជក្រឹត្យលេខ ៨៧៩ ន.ស ចុះថ្ងៃទី១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៤ ឲ្យបង្កើតពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យនៅកម្ពុជទេស មានឈ្មោះថា ពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជ គឺប្រើព្រះនាមរបស់ព្រះអង្គ។ សាលានេះ មានទីតាំងនៅក្នុងផ្សារសួនចាស់ ដែលជាព្រះរាជអំណោយរបស់ព្រះអង្គ នៅជ្រុងវិធីឧកញ៉ាឈុននិងតិរវិថីស៊ីសុវត្ថិពោលគឺខាងជើងសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់។ ចាប់ពីពេលនោះមក សាលាបាលីបានប្រសូតនូវបណ្ឌិតអក្សរសាស្រ្តជាច្រើន។ វិស័យសិក្សាព្រះពុទ្ធសាសនាបានស្គាល់នូវវឌ្ឍនភាពយ៉ាងអស្ចារ្យ។ សញ្ញាបត្រមានកិត្តិនាមល្បីល្បាញយ៉ាងខ្ទរខ្ទារនៅតាមបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់។ ថ្ងៃ១៨មីនា ១៩៧០ ឧត្តមសេនីយ៍៍ លន់ នល់, ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្ថិ សិរីមតៈ និងអ៊ិនតាំ បានដឹកនាំរដ្ឋប្រហារមួយទម្លាក់សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ពីតំណែងជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ ដោយចោទព្រះអង្គថា បានអនុញ្ញាតឲ្យវៀតណាមខាងជើងប្រើប្រាស់ទឹកដីខ្មែរ ធ្វើសង្គ្រាមជាមួយវៀតណាមខាងត្បូង១, អំពើពុករលួយនៃមនុស្សនៅជុំវិញព្រះអង្គ១ និងភាពផ្តាច់ការរបស់ព្រះអង្គ១។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានរុញច្រានប្រទេសកម្ពុជាឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងភ្លើងសង្គ្រាមទូទាំងប្រទេស។ វិស័យសិក្សាព្រះពុទ្ធសាសនាក៏ដូចជាវិស័យផ្សេងៗទៀតបានធ្លាក់ចុះក្នុងឪនភាពជាលំដាប់។ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ប្រទេសកម្ពុជាបានកាន់កាប់ដោយពួកខ្មែរក្រហម ការប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានហាមឃាត់, ពុទ្ធិកសិក្សាទាំងថ្នាក់បឋម ថ្នាក់មធ្យម និងថ្នាក់ឧត្តម ត្រូវបានបិទទ្វារទាំងស្រុង។ ថ្ងៃទី៧ មករា ១៩៧៩ ពួកខ្មែរក្រហមត្រូវបានបណ្តេញចេញពីអំណាចដោយកងទ័ពវៀតណាម និងរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា។ វិស័យព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានដំណើរការឡើងវិញ។  ឆ្នាំ១៩៨៩ លេខាមជ្ឈិមបក្សនៃរដ្ឋកម្ពុជា ប្រកាសលេខ២៩២ ដ.ខមប ចុះថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៨៩ អនុញ្ញាតឲ្យបើកពុទ្ធិកបឋមសិក្សាឡើងវិញ។ ឆ្នាំ១៩៩២ រដ្ឋសភាបានអនុម័តច្បាប់បង្កើតក្រសួងធម្មការឡើងវិញ ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងដឹកនាំវិស័យសាសនា វិស័យពុទ្ធិកសិក្សានិងស្តារឡើងវិញនូវពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ។ ថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩២ រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសឲ្យក្រសួងធម្មការបង្កើតឡើងវិញនូវពុទ្ធិកសិក្សាហើយពុទ្ធិកមធ្យមសិក្សាដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងវិញនេះ ដំបូងឡើយធ្វើនៅទីក្រុងភ្នំពេញ គឺពុទ្ធិកវិទ្យាល័យព្រះសុរាម្រឹត។ បន្ទាប់ពីនោះមក សាលាពុទ្ធិសិក្សានានាត្រូវបានបើកជាបន្តបន្ទាប់ទូទាំងប្រទេសដូចជា នៅខេត្តបាង់ដំបង, ព្រៃវែងនិងកំពង់ចាមជាដើម។ សំណើរលេខ ៧៤៣/៩៦ ក.ធ.ស ចុះថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៦ សុំបើកពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជឡើងវិញ។ ថ្ងៃទី០៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៧ ពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យបើកឡើងវិញតាមសេចក្តីសម្រេចចុះថ្ងៃទី១០ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៩៧។ តាមអនុក្រឹត្យលេខ ០៤ អនក្រ.បក ចុះថ្ងៃទី២ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ បានប្តូរពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជ ទៅជា ពុទ្ធិកសកលវិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជ ដែលក្នុងនោះមានដូចជា ពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យទស្សនវិជ្ជា និងសាសនា, ពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្ត្រអប់រំ និងព័ត៌មានវិទ្យា, ពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យ បាលី-សំស្រ្កឹត និងភាសាបរទេស, ពុទ្ធិកមជ្ឈមណ្ឌលគរុកោសល្យ ជាពិសេសផ្នែកអក្សរសាស្ត្រ។ សាលាបាលី ឬសាលាពុទ្ធិកសិក្សាទាំងនេះ បានបំពេញតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្រៃលែងសម្រាប់ព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏ដូចជាសម្រាប់វប្បធម៌ និងអក្សរសាស្ត្រជាតិ ហើយបានបណ្តុះឲ្យមានសមណៈនិស្សិតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាច្រើនអង្គជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ស្ថាប័នដែលជាដៃគូដ៏ប្រសើរបំផុតរបស់សាលាបាលី ឬសាលពុទ្ធិកសិក្សា គឺព្រះរាជបណ្ណាល័យ និងមន្ទីរ/វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ។ ស្ថាប័នទាំង៣នេះត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាត្រីមុម (ជ្រុង៣) សម្រាប់វប្បធម៌និងអក្សរសាស្រ្តជាតិខ្មែរតាំងពីសម័យអាណានិគមន៍បារាំងរៀងមក។ ព្រះរាជបណ្ណាល័យ ត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមប្រកាសចុះថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ១៩២៥។ ប៉ុន្តែ ដើមឡើយបណ្ណាល័យនេះមានឈ្មោះថា «ខេមរបណ្ណាល័យ» បង្កើតឡើងតាមព្រះរាជប្រកាសចុះថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩២១ ហើយត្រូវបានប្រគល់ទៅឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់មន្ទីរពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ និងបានប្រែឈ្មោះថា «បណ្ណាល័យនៃពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ» តាមរាជប្រកាសចុះថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ១៩៤៣។ ចំណែកមន្ទីពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ឬវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថ្ងៃទី២៥ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩៣០។ ដកស្រង់ពីឯកសារស្រាវជ្រាវរបស់សាស្ត្រាចារ្យ ស៊ិន សុវណ្ណនិ ទំព័រ២៦ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ |
Articles you may like
