តើយើងគិតថា អ្វីៗមកដល់ជីវិតយើង ក្នុងការបៀតបៀនយើង ឬមកឲ្យយើងសិក្សាចម្រើនគុណធម៌ គប្បីជ្រាបថា បើយើងប្រទូស្ត គឺយើងរៀនក្នុងសាលាមារ តែបើអត់ធន់បាន ចម្រើនគុណ-ធម៌ គឺយើងរៀនក្នុងសាលាព្រះពុទ្ធ ។ ក្នុងនាគវគ្គជាបន្ត ព្រះពុទ្ធអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា៖ ទន្តំ នយន្តិ សមិតឹ ទន្តំ រាជាភិរូហតិ ទន្តោ សេដ្ឋោ មនុស្សេសុ យោតិវាក្យន្តិតិក្ខតិ ។ ពួកជនតែងនាំវាហនៈ ដែលទូន្មានហើយទៅកាន់ទីប្រជុំ ព្រះរាជាទ្រង់ឡើងកាន់វាហនៈដែលទូន្មានហើយ បណ្តាមនុស្សទាំងឡាយ មនុស្សណា ដែលអត់សង្កត់នឹងពាក្យល្មើសបាន មនុស្សនោះ ជាអ្នកមានខ្លួនទូន្មានហើយ ឈ្មោះថា ជាបុគ្គលប្រសើរបំផុត ។ ដកស្រង់ពីសៀវភៅ សិក្សាព្រះសូត្រភាគ ១១ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

មិនចាំបាច់អ្វីៗដូចមុននោះទេ រៀនរស់នៅជាមួយនឹងខ្លួនឯង មានខ្លួនឯងជាទីពឹង​ពោលគឺមានកុសលធម៌ជាទីកក់ក្តៅ ដើរទៅមុខមានទីបំផុតទុក្ខជាទិសដៅ កុំកប់ចិត្តខ្លួនឯងក្នុងអតីតកាល ត្រូវក្លាហានក្នុងការលះបង់ នាំចិត្តមកសិក្សាព្រះពុទ្ធដីកាឲ្យមានការចេះដឹង ។ នៅក្នុងតណ្ហាវគ្គ ( វគ្គទី ២៤ នៃព្រះគាថាធម្មបទ ) ព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់​ត្រាស់ថា មុញ្ច បុរេ មុញ្ច បច្ឆតោ មជ្ឈេ មុញ្ច ភវស្ស បារគូ សព្វត្ថ វិមុត្តមានសោ ន បុន ជាតិជរំ ឧបេហិសិ ។ អ្នកចូរដោះសេចក្តីអាល័យក្នុងកាលមុនចេញ ( អាស្រ័យអារម្មណ៍អតីតកាល ) ចូរដោះសេចក្តីអាល័យក្នុងកាលខាងក្រោយ (ជាប់ជំពាក់ក្នុងអនាគត) ចូរដោះសេចក្តីអាល័យ​ក្នុងកាលជាកណ្តាល ( ហួងហែងបច្ចុប្បន្ន ) ដូច្នេះអ្នកនឹងដល់ត្រើយនៃភព នឹងមានចិត្តរួចស្រឡះចាកសង្ខតធម៌ទាំងពួង មិនត្រូវទៅកាន់ជាតិនិងជរាទៀតឡើយ ។ ដកស្រង់ពី សៀវភៅ​សិក្សា​ព្រះ​សូត្រ​ភាគ​ទី​១១ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

ថ្ងៃ​នេះ​ គេ​ហទំព័រ​៥០០០​ឆ្នាំ​ មាន​អា​យុ​គម្រប់​ ១០ឆ្នាំ​ គេហទំព័រ​៥០០០​ឆ្នាំ​ត្រូវបាន​បង្កើត​ឡើង​នៅ ខែពិសាខ ឆ្នាំថោះ ត្រីស័ក, ព.ស. ២៥៥៥ (ខែ​មិថុនា​ឆ្នាំ​២០១១ ) ក្នុង​​គោល​​បំណង ផ្សព្វ​​ផ្សាយ​​ព្រះធម៌​នៃ​​ព្រះ​សម្មា​សម្ពុទ្ធ ​តាម​ប្រព័ន្ធ​​​អ៊ីនធឺ​ណែត ដើម្បី​បញ្ជៀប​នូវ​សីលធម៌ ចរិយា​ធម៌ និងសេច​ក្តីថ្លៃថ្នូរ ទៅ​ដល់​ស្រទាប់​យុវវ័យនិង​ពុទ្ធ​បរិស័ទ​ទូទៅ​ទាំងក្នុង​ស្រុកនិង​ក្រៅ​ស្រុកនិង​ម៉្យាង​ដើម្បី​សម្រួល​ដល់​ការ​សិក្សា​ព្រះ​ពុទ្ធវចនៈ​តាម​បែប​បច្ចេក​វិទ្យា​សម័យ​ទំនើប ។ គេហទំព័រ​៥០០០​ឆ្នាំ សូម​ថ្លែង​អំណរ​គុណ​យ៉ាង​ជ្រាល​ជ្រៅ​ចំពោះ​ពុទ្ធសាសនា​និក​ជន​ទូទៅ​​ដែល​បាន​ចំណាយ​ពេល​វេលា​ដ៏​មាន​តម្លៃ​ក្នុង​ការ​ចូល​មក​គេហ​ទំព័រ​៥០០០​ឆ្នាំ​ដើម្បី​ស្តាប់​ព្រះ​ធម៌និង​ស្រាវ​ជ្រាវ​ព្រះ​ពុទ្ធ​វចនៈ​ផ្សេង​ៗ ។ ​ជា​ពិសេស សូម​ថ្លែង​អំណរ​គុណ​ចំពោះ​ធម្មទាន​ដ៏ថ្លៃថ្លា របស់ ​ពុទ្ធបរិស័ទ​នៅ​ក្នុងប្រទេ​ស​និង​ ក្រៅ​ប្រទេស​ដូច​ជា ប្រទេស​អាមេរិក បារាំង កូរ៉េ អូស្រ្តាលី...ដែល​បាន​បរិច្ចាគ​ធន​ធាន​យ៉ាង​ច្រើន​ក្នុង​ការផ្គត់​ផ្គង់​ទ្រទ្រង់​គេហ​ទំព័រ​៥០០០ឆ្នាំ ជា​ប្រចាំខែ​ផង ជា​បន្ទាន់​ផង.. ដែល​ជា​​កម្លាំង​យ៉ាង​ក្រៃលែង​ដល់​ដំណើរ​ការ​៥០០០​ឆ្នាំ​រហូត​មក​ទល់​ពេល​នេះ ។ ដោយអំណាច​ផលនៃ​ធម្មទាន​ទាំងឡាយ​ ដែល៥០០០ឆ្នាំ​បាន​ធ្វើ​ហើយ សម្រេច​ហើយ សូម​ផល​នៃ​ធម្ម​ទាននោះ ចូរជាចំណែកនៃបុណ្យមហា​កុសល​ សូម​ប្រគេន និង​ចែកប្រគេន​ថ្វាយ​​ជូន​ចំពោះ​ព្រះសង្ឃ និង​ពុទ្ធបរិស័ទ​សូមបាន​នូវចំណែក​បុណ្យស្មើ​ៗ​គ្មា និង​បាន​ជា​បច្ច័យ​រួច​ផុត​ចាក​ទុក្ខទាំង​ពួង​ ។ សូមគោរព​​ឧទ្ទិស​ថ្វាយ​នូវព្រះ​រាជ​កុសលនេះ ថ្វាយ​ចំពោះព្រះ​មហាវីរក្សត្រ ព្រះ​ករុណា ព្រះបាទ​សម្តេច ​ព្រះ​នរោត្តម ​សីហនុ សូម​ទ្រង់​បានអនុមោទនា​នូវ​មហា​កុសល​នេះ និង​សោយ​នូវ​ព្រះ​បរម​សុខ។ សូមគោរ​ព​​ថ្វាយ​ព្រះរាជ​កុសល ថ្វាយ​ចំពោះ ព្រះករុណា​ជាអម្ចាស់​ជីវិត​តម្កល់​​លើត្បូង ព្រះ​បាទ​សម្តេច ​ព្រះ​បរម​នាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះ​មហា​ក្សត្រ​នៃ​ព្រះ​រាជា​ណា​ចក្រ​កម្ពុជា និង សម្តេច​ព្រះ​មហា​ក្សត្រី នរោត្តម មុនីនាថ សីហនុ សូមទ្រង់​បាន​អនុមោទនា​នូវ​មហា​កុស​ល​​នេះ ដោយ​ព្រះរាជ​ហឫទ័យ​ដ៏ខ្ពង់​ខ្ពស់​បំផុត ។ សូម​ព្រះអង្គទ្រង់​ប្រកប​ដោយ​ព្រះ​រាជ​សុខភាព​ល្អ​បរិបូណ៌ ព្រះកាយ​ពល​មាំមួន ព្រះជន្ម​យឺន​យូរ ព្រះ​បញ្ញា​ញាណ​វាង​វៃ និង​គង់​ប្រថាប់​ជាម្លប់ដ៏​ត្រជាក់​ដល់​ប្រជា​រាស្រ្ត ដើម្បី​ទទួល​បាន​នូវ​សេចក្តីសុខ​ក្សេម​ក្សាន្ត ចម្រើន​រុងរឿង​ជានិច្ច​និរន្ត​រ៍ត​រៀង​ទៅ ។ សូមគោរព​​ប្រគេនឧទ្ទិស​ថ្វាយ និង​ថ្វាយ​ចំពោះ​សម្តេចព្រះសង្ឃរាជ​ទាំង​ឡាយ​ចាប់​តាំង​ពី​អតី​ត​កាល​មក​​ហើយ​ និង​ព្រះសង្ឃ​គ្រប់ៗ​ព្រះអង្គ សូម​ព្រះសង្ឃ​មេត្តា​អនុមោទនា​ត្រេក​អរ​​ទទួល​យក​នូវចំណែក​មហាកុ​សល​នេះ។ សូម​គោរព​ជូន​ចំពោះ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល មន្រ្តីរាជការ​គ្រប់​ជាន់ថ្នាក់ និង​ពុទ្ធបរិស័ទ​គ្រប់​រូប សូមបាន​អនុមោទនាត្រេកអរ​ទទួលយក​នូវចំណែក​មហាកុសល​នេះ។ សូម​គោរពជូន មាតាបិតា រួមទាំង​ក្រុម​ញាតិ, លោកគ្រូ អគ្គ​បណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស​ ជា​ម្ចាស់ ,លោកគ្រូ​ធម្មាចារ្យ​ទាំងអស់ និង​លោក​អ្នក​មានឧបការៈចំពោះ​កិច្ចការធម្មទាន​នេះ សូម​មេត្តា​អនុមោទនាត្រេកអរ​ទទួលយក​នូវចំណែក​ម​ហាកុសល​នេះ។ សូមឧទ្ទិស​ជូន​ចំពោះសព្វ​សត្វ​ទូទៅ មានសត្វដែល​ធ្លាប់ជា​ញាតិ សត្វមិនមែន​ជាញាតិ សត្វនរក​ទាំងឡាយ​មាន ប្រេត អសុរកាយ អមនុស្ស, ទេវតា​ទាំងឡាយ​មាន រុក្ខទេវតា ភូមិ​ទេវតា អាកាសទេវតា ព្រះឥន្ទ ព្រះព្រហ្ម ព្រះយមរាជ យមបាល សក្កទេវរាជ មារទាំង​ឡាយ កន្ធប់ទាំងឡាយ និងពពួកនាគទាំងឡាយ ដែល​អស់​លោក​អ្នក​ទាំង​នោះ​ជា​អ្នក​ប្រាថ្នា​នៅក្នុងបុណ្យកុសល ក៏សូមអនុមោទនា​​ទទួល​យកនូ​វចំណែក​មហាកុសល​នេះ​រៀង​ៗខ្លួន​។ បើទទួល​បានចំណែក​នៃបុណ្យ​ហើយ ក៏​សូម​នៅ​ជាសុខចុះ..។ សូមឲ្យប្រទេស​កម្ពុជាជា​ប្រទេសសម្បូរ​ទៅដោយ​សេចក្តី​ស្ងប់​សុខ៕ សូម​អនុមោទនា​បុណ្យ..! ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​

បិដក៖ លុះ​ព្រះ​បាទ​បា​យា​សិ​រាជ​ញ្ញៈ​ គង់​ក្នុង​ទី​ដ៏​សម​គួរ​ហើយ​ ទើ​ប​មាន​ព្រះ​ឱ​ង្ការ​នឹង​ព្រះ​កុមារ​កស្ស​ប​ដ៏​មាន​អា​យុ​យ៉ាង​នេះ​ថា​ បពិត្រ​ព្រះ​កស្សប​ដ៏ចម្រើន​ ខ្ញុំ​តែង​និយាយ​យ៉ាង​នេះ​ យល់​ឃើញ​យ៉ាង​នេះ​ថា​ លោក​ដទៃ​មិន​មាន​ ពួក​សត្វ​ជា​ឱ​បបាតិ​កៈ​មិន​មាន​ ផល​វិបាក​របស់​កម្ម​ទាំង​ឡាយ​ដែល​សត្វ​ធ្វើ​ល្អ​ ធ្វើ​អា​ក្រក់​មិន​មាន​ដោយ​ហេតុនេះ​ ។

តើ​អ្វី​ជា​ជី​វិ​ត​ ? ភ្នែក​ ត្រ​ចៀក​ ច្រ​មុះ​ អណ្តាត​ កាយ​ ចិត្ត​ រូប​ សម្លេង​ ក្លិន​ រស ផោដ្ឋ​ព្វៈ ធម្មា​រម្មណ៍​ និង​វេទនា​ទាំង​ឡាយ​ដែល​សោយ​តាម​ទ្វារ​ភ្នែក​ ទ្វា​រ​ត្រចៀក​ ទ្វារ​ច្រមុះ​ ទ្វារ​អណ្តាត​ ទ្វារ​កាយ​ គឺ​ជា​តួ​ជីវិត​ ជា​របស់​ក្តៅ​ ។​ តើ​ក្តៅ​ព្រោះ​អ្វី​ ? ក្តៅ​ព្រោះ​ភ្លើង​កិលេស​ គឺ​ រាគៈ​ ទោ​សៈ​ មោ​ហៈ​ ។ នា​ពេល​បច្ចុ​ប្បន្ន​នេះ​ បើ​ទោះ​ជា​គ្មា​ន​អ្នក​ណា​ប្រាប់​ ក៏​យើង​អា​ច​ដឹង​​បាន​ថា​ សត្វ​លោក​កំ​ពុង​រស់​នៅ​ក្នុង​កម្តៅ

១ នា​ទី​មាន​ប្រយោ​ជន៍ មាន​ធម៌​ទើ​ប​ចេះ​គ្រប់​ ការ​ខ្វះ​ខាត​ធម៌​ស្មើ​គ្នា​នឹង​ការ​ខ្វះ​ខាត​នូវ​អ្វី​ៗ​ គ្រប់​យ៉ាង​​ ការ​បណ្តុះ​បណ្តាល​ឲ្យ​មនុស្ស​មា​ន​ធម៌​ ក៏​ស្មើ​គ្នា​នឹង​ឲ្យ​មនុស្ស​មាន​អ្វី​ៗ​ គ្រប់​យ៉ាង​ដែរ​ ។ សេចក្តី​នេះ​គ្រប់​គ្នា​ពិ​សោធន៍​បាន​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ និង​ពិ​សោធ​បាន​គ្រប់​ពេល​វេលា ។

១ នាទី​មាន​ប្រយោ​ជន៍ កុំ​ចង់​បាន​របស់​ដែល​អត់​ អ្វី​ៗ​មាន​ហេតុ​ទើប​កើត​ឡើង​ ។ មិនមែន​អ្នក​ដទៃ​គេ​មិន​ឲ្យ​យើង​ទេ​ នូវ​សេចក្តី​ល្អផ្សេងៗ​ តាម​ដែល​យើង​ត្រូវ​ការ​រាល់​ថ្ងៃ​នោះ តែ​ព្រោះ​សេចក្តី​ល្អ​នោះ មិន​មាន​ហេតុ​នាំ​ឲ្យ​កើត​ឡើង​ ទើ​ប​សេច​ក្តី​ល្អ​ហ្នឹង​ឯង​មិន​មាន​ក្នុង​អ្នក​ដទៃ​នោះ ។ ជា​ប្រ​ក្រ​តី​ យើង​តែង​ទាស់​ចិត្ត​ខឹង​ក្រោធ​នឹង​អ្នក​ដទៃ​ព្រោះ​យើង​គិត​ថា​អ្នក​ដទៃ​មិន​ឲ្យ​យើង​នូវ​អ្វី​ដែល​យើង​ចង់​បាន​ ប៉ុន្តែ​ បើ​យើង​បាន​ដឹង​ថា​ អ្វី​ៗ ដែល​មិន​មាន​ក្នុង​អ្នក​ដទៃ​នោះ ព្រោះ​មិន​មានហេតុ​ មិន​មែន​ព្រោះ​អ្នក​ដទៃ​មិន​ធ្វើ​នោះ​ទេ​ ដូច្នេះ​យើង​​មិន​ខឹង​ក្រោធ​នឹង​អ្នក​ដទៃ​ឡើយ ។ សេច​ក្តី​នេះ​ក៏​ដូច​ជា​អ្វី​ៗ​ដែល​មិន​មាន​ក្នុង​ខ្លួន​យើង​អ៊ីចឹង​ដែរ​ យើង​ត្រូវ​ការ​អ្វី​ៗ​ពី​ខ្លួន​យើង​ច្រើន​ណាស់​ តែ​យើង​មិន​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ខ្លួន​យើង​បាន​ឡើយ​ ចាំ​បាច់​និយាយ​ថ្វី​ដល់​ទៅ​អ្នក​ដទៃ​ទៀត​ ។ ស្រង់​ចេញ​ពី​ សៀវភៅ " មេរៀន​ជី​វិត​ " រៀប​រៀង​ដោយ លោក​គ្រូ​អគ្គ​បណ្ឌិត​ ប៊ុត-សា​វង្ស​ ។ ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​

បញ្ហា​នេះ​ ជាប់​ទាក់​ទង​នឹង​រឿង​ដែល​កន្លង​ទៅ​ហើយ​ ហើយ​នៅ​ចាំ​បាន​ថា​វា​ជា​ការ​មិន​ល្អ​ វា​ជា​បាប​កម្ម​ ។ រឿង​ខ្លះ គ្រាន់​តែ​នឹក​ឃើ​ញ​ហើយ​ គិត​ថា​ ខាត​ពេល​ឥ​ត​ប្រយោ​ជន៍​ គួរ​ឲ្យ​ខ្មាស់​អៀន​ ជ្រុល​ហួស​អស់​ហើយ​ ។ល។​ ប៉ុន្តែ​ ចំពោះ​រឿង​បាប​កម្ម​ដែល​បាន​ធ្វើ​ហើយ​ នាំ​ឲ្យ​ក្រៅ​ក្រ​ហាយ​ស្តាយ​ក្រោយ​ ព្រោះ​ដឹង​ថា​ជា​អំពើ​នាំ​មាន​ពៀរ​វេ​រា​ សៅ​ហ្មង​ចិត្ត​នៅ​ពេល​ជិត​ស្លាប់​ ទៅ​កាន់​ទុគ្គតិ​...។