រដ្ឋបាលសូត្រ

សម័យមួយ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់ពុទ្ធដំណើរទៅក្នុងដែនកុរុ  ថុល្លកោដ្ឋិតនិគម​ មួយអន្លើដោយភិក្ខុសង្ឃច្រើនអង្គ ។  ក្នុងសម័យនោះឯងដែលព្រះរដ្ឋបាលត្ថេរ  បានចូលកាន់ផ្នួស  ក្រោយមកព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់តែងតាំងក្នុងតំណែងឯតទគ្គៈ  ខាងមានសទ្ធាចេញចាកផ្ទះចូលកាន់ផ្នួសបួសជាបព្វជិត ។  

ក្នុងកាលដែលព្រះថេរៈបួសហើយ  បានកន្លះខែ  ព្រះដ៏មានព្រះភាគ  បាននាំព្រះរដ្ឋបាលត្ថេរទៅកាន់ក្រុងសាវត្ថី  ព្រះរដ្ឋបាលត្ថេរជានេយ្យបុគ្គល  បំពេញព្យាយាមអស់ ១២ ឆ្នាំ  ទើបបានសម្រេចព្រះអរហត្ត ។ បានជាព្រះអរហន្តហើយ  ព្រះរដ្ឋបាលត្ថេរ  បានក្រាបថ្វាយ បង្គំព្រះដ៏មានព្រះភាគ និមន្តមកកាន់ស្រុកកំណើតរបស់លោក  ទទួលចង្ហាន់នៅផ្ទះញោម  ហើយសម្តែងព្រះធម៌  រួចហើយបាននិមន្តគង់សម្រាកនៅក្នុងព្រះរាជឧទ្យានឈ្មោះមិគាចីរៈ   របស់ព្រះបាទកោរព្យរាជ ។  

ព្រះរាជាបានយាងមកជួបហើយ  បានសន្ទនាជាមួយនឹងព្រះថេរៈអំពីធម្មុទ្ទេស ៤ យ៉ាង ។  ធម្មុទ្ទេស  ៤ យ៉ាង  គឺ

១- ឧបនីយតិ លោកោ អទ្ធុវោ  សត្វលោកមិនទៀង  ត្រូវជរានាំចូលទៅរកសេចក្តីស្លាប់ ។
២- អតាណោ លោកោ អនភិស្សរោ  សត្វលោកមិនមានគ្រឿងការពារ  មិនមានទីពឹងឡើយ ។
៣- អស្សកោ  លោកោ  សព្វំ  បហាយ  គមនីយំ  សត្វលោកសុទ្ធតែមិនមានអ្វីជារបស់ខ្លួន  ត្រូវលះបង់នូវរបស់គ្រប់-យ៉ាងហើយទៅ ។  
៤- ឩនោ លោកោ អតិត្តោ តណ្ហាទាសោ  សត្វលោកមានតែការខ្វះខាត  មិនចេះឆ្អែតសុទ្ធតែជាខ្ញុំរបស់តណ្ហា ។

ព្រះរដ្ឋបាលដ៏មានអាយុ បានសម្តែងធម្មុទ្ទេសរួចហើយ ទើប បានសម្តែងគាថាពន្ធ  តទៅទៀតដូច្នេះថា៖  

បស្សាមិ  លោកេ  សធនេ  មនុស្សេ        

ភិយ្យោ  ច  កាមេ  អភិបត្ថយន្តិ ។  

អាត្មាភាព  ឃើញពួកមនុស្សអ្នកមានទ្រព្យក្នុងលោក  បានទ្រព្យគាប់ចិត្តហើយ    មិនឲ្យទានព្រោះតែសេចក្តីវង្វេង រមែងធ្វើនូវការសន្សំ ព្រោះជាប់ជំពាក់នឹងទ្រព្យ រឹងរឹតតែប្រាថ្នានូវកាមទាំងឡាយ  ឲ្យក្រៃលែងទៅទៀត ។

រាជា  បសយ្ហ  បឋវឹ  វិជិត្វា       

ព្រះរាជាប្រាបប្រាម  ឈ្នះមនុស្សលើផែនដី  ហើយគ្រប់គ្រងសម្បត្តិលើផែនដី  មានសមុទ្រជាទីបំផុត  តែនៅមិនស្កប់នឹងប្រទេសខាងអាយនៃសមុទ្រ       តែងប្រាថ្នានូវប្រទេសខាងនាយនៃសមុទ្រទៀត ។

រាជា  ច  អញ្ញេ  ច  ពហូ  មនុស្សា       

ព្រះរាជាក្តី  មនុស្សទាំងឡាយដទៃច្រើនក្តី  នៅមិនទាន់អស់តណ្ហាផង   ក៏រមែងចូលដល់សេចក្តីស្លាប់  មានសភាពជាអ្នកខ្វះខាត ហើយលះបង់នូវរាងកាយ  ឈ្មោះថាសេចក្តីឆ្អែតឆ្អន់ដោយកាមទាំងឡាយ  រមែងមិនមានក្នុងលោកឡើយ ។

កន្ទន្តិ  នំ  ញាតិ  បកីរិយំ  កេសេ       

ពួកញាតិរំសាយសក់ទាំងឡាយ  ហើយកន្ទក់កន្ទេញ  នឹងអ្នកស្លាប់នោះថា  ឱហ្ន៎ !  ញាតិយើងស្លាប់ហើយ  រួចក៏យកបុគ្គលដែលស្លាប់នោះ  រុំដោយសំពត់  នាំទៅដល់ជើងថ្ករហើយដុតក្នុងទីនោះ ។

សោ  ឌយ្ហតិ  សូលេហិ  តុជ្ជមានោ       

បុគ្គលដែលស្លាប់ទៅនោះ  លះបង់នូវភោគៈទាំងឡាយ  នៅតែសំពត់មួយ  ត្រូវគេដុតចាក់ដោយឈើសូល៍  ពួកញាតិមិត្ត  ឬ សម្លាញ់ទាំងឡាយមកជាគ្រឿងការពារឲ្យដល់អ្នកស្លាប់នោះ      មិនមានឡើយ  មានតែពួកទាយាទនាំយកទ្រព្យរបស់បុគ្គលដែលស្លាប់នោះឯងទៅ  ចំណែកសត្វក៏ទៅតាមយថាកម្ម ។

ន  មិយ្យមានំ  ធនមន្វេតិ  កិញ្ចិ       

ទ្រព្យបន្តិចបន្តួច  រមែងមិនទៅតាមបុគ្គលស្លាប់ឡើយ  ពួកកូនប្រពន្ធ  ទ្រព្យនិងដែនក៏មិនជាប់តាមទៅដែរ ។

ន  ទីឃមាយុំ  លភតេ  ធនេន        

បុគ្គលមិនមែនបានអាយុវែងព្រោះទ្រព្យទេ ទាំងមិនមែនលះបង់ជរាបាន  ព្រោះទ្រព្យដែរ  អ្នកប្រាជ្ញទាំងឡាយ  ពោលថា  ជីវិតនេះតិចពេកណាស់  មិនទៀងទាត់  មានសភាពប្រែប្រួលជាធម្មតា ។

អឌ្ឍា  ទលិទ្ទា  ច  ផុសន្តិ  ផស្សំ       

ពួកអ្នកស្តុកស្តម្ភក្តី    អ្នកកំសត់ក្តី    តែងពាល់ត្រូវនូវសម្ផស្សស្លាប់  ទាំងពាលទាំងប្រាជ្ញ  ក៏ពាល់ត្រូវដូច្នោះដែរ  តែថាមនុស្សពាលរមែងដេកទាំងតក់ស្លុត  ព្រោះសេចក្តីល្ងង់  ចំណែកអ្នកប្រាជ្ញដែលបានពាល់ត្រូវសម្ផស្សស្លាប់ហើយ   ក៏មិនញាប់ញ័រឡើយ ។

តស្មា  ហិ  បញ្ញា  ច  ធនេន  សេយ្យោ       

ព្រោះហេតុនោះ  បុគ្គលបានដល់អរហត្តផលជាទីបំផុតកិច្ច  ក្នុងលោកនេះដោយបញ្ញាណា   បញ្ញានោះប្រសើរវិសេសជាងទ្រព្យ  ( ផ្ទុយមកវិញ )  ព្រោះតែខ្លួនមិនទាន់ដល់កិច្ចជាទីបំផុត  និងព្រោះតែសេចក្តីវង្វេង   ពួកជនរមែងធ្វើអំពើអាក្រក់   ក្នុងភពតូចនិងភពធំទាំងឡាយ ។

ឧបេតិ  គព្ភញ្ច  បរញ្ច  លោកំ       

បុគ្គលរមែងចូលទៅកាន់គភ៌ផង  កាន់លោកខាងមុខផង  ព្រោះដល់នូវការអន្ទោលទៅតៗគ្នា  បុគ្គលអប្បប្រាជ្ញាជឿបុគ្គលនោះ  ក៏ចូលទៅកាន់គភ៌ផង  កាន់លោកខាងមុខដូចគ្នាដែរ ។

ចោរោ  យថា  សន្ធិមុខេ  គហីតោ       

ចោរកាន់ធម៌អាក្រក់  ដែលគេចាប់បាន  ត្រង់កន្លែងនោះៗ  ហើយត្រូវគេបៀតបៀន ( ដាក់ទារុណកម្ម )  ព្រោះកម្មរបស់ខ្លួន  យ៉ាងណា  ពួកសត្វកាន់ធម៌អាក្រក់  លុះលះលោកនេះទៅ  រមែងក្តៅក្រហាយ ព្រោះកម្មរបស់ខ្លួន  ក្នុងលោកខាងមុខ  យ៉ាងនោះដែរ ។

កាមា  ហិ  ចិត្រា  មធុរា  មនោរមា       

តស្មាហំ  បព្វជិតោម្ហិ  រាជ ។   

ព្រោះតែកាមទាំងឡាយដ៏វិចិត្រ  មានរសឆ្ងាញ់ និងជាទីរីករាយនៃចិត្ត ទើបបានញាំញីនូវចិត្ត ដោយសភាពផ្សេងៗ បពិត្រមហារាជ  ព្រោះហេតុនោះ  អាត្មាភាពឃើញទោសក្នុងកាមគុណទាំងឡាយហើយ  បានជាអាត្មាភាពបួស ។ 

ទុមប្ផលានេវ  បតន្តិ  មាណវា       

មនុស្សទាំងឡាយ ទាំងក្មេង ទាំងចាស់ រមែងបែកធ្លាយសរីរៈ  ដូចជាផ្លែឈើទាំងឡាយដែលតែងតែជ្រុះចុះ  ដូច្នោះឯង  បពិត្រមហារាជ  អាត្មាភាព  បានយល់ច្បាស់នូវហេតុនេះថា  សមណភាព  ជាការប្រតិបត្តិមិនខុស  ប្រសើរជាទីបំផុត  ដូច្នេះបានជាអាត្មាភាពបួស ។ សូមអនុមោទនា !

ដកស្រងពី សៀវភៅ សិក្សាព្រះសូត្រភាគ១១
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ