ទេវទហសូត្រ

សម័យមួយ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់គង់នៅក្នុងទេវទហនិគម  នាដែនសក្កៈ ។  ព្រះអដ្ឋកថាប្រាប់ថា  ព្រះអង្គគង់ប្រថាប់នៅព្រៃលុម្ពិនី ( ជាទីដែលទ្រង់ប្រសូត ) ។ ក្នុងទីនោះ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់ចំពោះភិក្ខុទាំងឡាយនូវ បុព្វេកតវាទ របស់ពួកនិគ្រន្ថ ។  បុព្វេកតវាទ  គឺជាគំនិតយល់ខុសមួយបែប  ដែលគេតែង​ពោលថា  ការសោយអារម្មណ៍ឯណានីមួយ  សុខក្ដី ទុក្ខក្ដី អទុក្ខមសុខក្ដី ការសោយអារម្មណ៍ទាំងអស់នោះ កើតឡើងព្រោះកម្មដែលខ្លួនបានធ្វើហើយក្នុងកាលមុនដូច្នេះឯង ។

ពួកនិគ្រន្ថបានយល់ឃើញដូច្នេះទៀតថា  កម្មចាស់ទាំងនោះ  អស់ទៅបានដោយការប្រព្រឹត្តតបៈ តាម​ដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្តដោយវិធីផ្សេងៗ  កាលដែលកម្មចាស់អស់ទៅ  ទាំងមិនធ្វើនូវកម្មថ្មី  ក៏មិនមាន​ផល​តទៅ  នេះជាការអស់ទៅនៃវេទនា  ហើយក៏ជាការសាបសូន្យទៅនៃទុក្ខទាំងពួងហ្នឹងឯង ។ តាម​ពិត  វេទនាក្នុងជាតិនេះ មិន​មែនសុទ្ធតែជាផលវិបាករបស់កម្មចាស់ទៅទាំងអស់នោះទេ មានវេទនា​ជាផលវិបាកនៃកម្មក្នុងបច្ចុប្បន្នជាតិនេះក៏មាន  វេទនាជាកុសលក៏មាន វេទនាជាអកុសលក៏មាន  នៅវេទនាជាកិរិយាទៀត  ដែលវេទនាទាំងអស់នេះ  រួមមកគឺសុខវេទនា ទុក្ខវេទនា   និងអទុក្ខមសុខវេទនា ។

អ្វីជាអស្សាទៈ  តម្រេកត្រេកអរដែលនាំឱ្យសត្វលោកជាប់ជំពាក់ក្ដី  អ្វីជាអាទីនវៈគឺទោសក្ដី  និងអ្វីជាការរលាស់​ចោលនូវវេទនានោះក្ដី  ពួកនិគ្រន្ថមិនដឹងទេ  ទាំងដែលវាទៈរបស់និគ្រន្ថនោះសោត  ក៏គ្រាន់​តែស្មានៗតែប៉ុណ្ណោះ  ព្រោះមិនបានដឹងថា  ខ្លួនធ្លាប់កើតយ៉ាងណា  ធ្វើបាបកម្មអ្វីខ្លះ  ទុក្ខប៉ុន​ណាអស់​​ទៅ​ហើយ  ទាំងមិនបានដឹងអំពីការលះបង់នូវអកុសលធម៌  និងការបំពេញនូវកុសលធម៌ក្នុងបច្ចុប្បន្ននេះផង ។

ការប្រឹងប្រែងព្យាយាមរបស់ពួកនិគ្រន្ថ  មិនអាចឱ្យរួចចាកទុក្ខទេ ។ នៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា មានការលះបង់នូវទុក្ខទាំងពួងដោយបរិញ្ញា ចំពោះវេទនាគឺបដិបត្តិកំណត់ដឹងនូវការសោយអារម្មណ៍  ឯណានីមួយនោះ  ត្រឹមតែជាវេទនាប៉ុណ្ណោះ  ដែលមានបច្ច័យឱ្យកើតឡើងហើយ  រលត់ទៅវិញ  នេះគឺវេទនា​នុ​បស្សនាសតិប្បដ្ឋាន  ទើបលះបង់បាននូវតណ្ហាដែលជាហេតុនៃទុក្ខ ។

ភិក្ខុក្នុងព្រះសាសនានេះ   មិនបានប្រឹងប្រែងព្យាយាមយកទុក្ខមកគ្របសង្កត់ខ្លួន   ដោយទុក្ករកិរិយាផ្សេងៗនោះឡើយ  មានជីវិតរស់នៅជាសុខប្រកបដោយធម៌  បរិភោគប្រើប្រាស់នូវបច្ច័យ ៤ ដោយការពិចារណា  មិនជ្រុលជ្រប់ក្នុងសេចក្ដីសុខដោយតណ្ហា  មានតែការអស់ទៅនៃតណ្ហានោះឯង  ដោយការ​ប្រឹងប្រែងក្នុងសម្មប្បធាន ៤ ។  ជាគោលការណ៍សំខាន់នៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា គឺកុសលធម៌ចម្រើន​ឡើង អកុសលធម៌សាបសូន្យទៅ  ត្រូវរៀបចំដំណើរជីវិតរស់នៅយ៉ាងនេះ  ទើបបានរួចផុតចាកទុក្ខ​ពិតប្រាកដមែន ។

ដកស្រង់ពីសៀវភៅ សិក្សាព្រះសូត្រ ភាគទី១៣
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ