យល់ដឹង​ធម៌ពិត បើមិន​បានយល់​ដឹងធម៌​ពិត ដែលប្រាកដ​ផ្លូវ​ភ្នែក ត្រចៀក ច្រមុះ អណ្តាត កាយ ចិត្ត ក្នុង​ខណៈនេះ​ឱ្យបាន​ត្រឹម​ត្រូវ​តាម សេច​ក្តី​ពិតទេ គឺមិន​អាច​បដិ​បត្តិ​ធម៌​បានឡើយ ។មិន​មាន​អ្នកណា​បដិ​បត្តិធម៌បានទេ បើមិន​បាន​យល់ មិន បាន​ដឹង​ថា អ្វីជា​ធម៌​ពិត ហើយ​ធ​ម៌ពិត​កើត​ប្រាកដ​នៅ​ទី​ណា​ទេ នោះ ។ ដូច្នេះ ចាប់​ផ្តើម​មុន​អ្វី​​ៗ​ទាំង​អស់ គឺ​សិក្សា​ស្តាប់​ឱ្យ​បាន យល់​ថា បដិ​បត្តិគឺអ្វី ។

ធម្ម​សញ្ញក​ត្ថេរា​ប​ទាន​ មាន​ពិ​ធី​ឆ្លង​មហា​ពោ​ធិ​ព្រឹក្ស​ របស់​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​ព្រះ​នាម​វិបស្សី​ ឯ​ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​ជា​ច្បង​ក្នុង​លោក​ ប្រសើ​រ​ជាង​នរៈ​ ទ្រង់​ឋិត​នៅ​ទៀប​ដើម​ពោ​ធិ​ព្រឹក្ស​ ។​ក្នុង​សម័យ​នោះ​ ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​ ទ្រង់​មាន​ភិក្ខុ​សង្ឃ​ចោម​រោម​ ទ្រង់​ប្រ​កាស​សច្ចៈ​៤​ ទ្រង់​បន្លឺ​ឡើង​នូវ​វាចា​ដ៏​អង់​អាច​ ។ ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​មាន​កិលេស​ជា​គ្រឿង​បិទ​បើក​ហើយ ទ្រង់​សម្តែង​ធម៌​ដោយ​បម្រួញ​ផង​ ដោយ​ពិស្តារ​ផង​ ទ្រង់​ញ៉ាំង​មហា​ជន​ឲ្យ​រលត់​ទុក្ខ ។ ខ្ញុំ​បាន​ស្តាប់​ធម៌​ របស់​ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​អង្គ​នោះ​ ទ្រង់​ជា​ឆ្នើម​ក្នុង​លោក​ ប្រ​កប​ដោយ​តា​ទិ​គុណ​ ហើយ​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​បាទា​ របស់​ព្រះ​សាស្តា​ រួច​ឈម​មុខ​ទៅ​កាន់​ឧត្តរ​ទិស​ហើយ​ចៀស​ចេញ​ទៅ​ ។ក្នុង​កប្ប​ទី​ ៩១​ អំពី​កប្ប​នេះ​ ក្នុង​កាល​នោះ​ ព្រោះ​ហេតុ​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​ស្តាប់​ធម៌ ខ្ញុំ​មិន​ដែល​ស្គាល់​ទុគ្គតិ​ នេះ​ជា​ផល​នៃ​ការ​ស្តាប់​ធម៌​​ ។ ក្នុង​កប្ប​ទី​ ៣៣ អំពី​កប្ប​នេះ​ ខ្ញុំ​​បាន​កើត​ជា​ស្តេច​ចក្រ​ពត្តិ​មួយ​អង្គ​ ព្រះ​នាម​សុត​វា​ ជា​ម្ចាស់​ផែន​ដី​ ទ្រង់​មាន​កម្លាំង​ច្រើន ។បដិ​សម្ភិ​ទា​ ៤ វិមោក្ខ​ ៨​ និង​អភិញ្ញា​ ៦​ នេះ​ ខ្ញុំ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​ហើយ ទាំង​សាសនា​ របស់​ព្រះ​ពុទ្ធ​ ខ្ញុំ​បាន​ប្រ​តិ​បត្តិ​ហើយ ។ បាន​ឮ​ថា ព្រះ​ធម្ម​សញ្ញកត្ថេរ​ មាន​អា​យុ​ បាន​សម្តែង​នូវ​គាថា​ទាំង​នេះ​ ដោយ​ប្រការ​ដូច្នេះ ។​ចប់​ ធម្ម​សញ្ញកត្ថេរា​បទាន ។ ដកស្រង់​ទាំង​ស្រុង​ចេញ​ពី​ បិដកភាគ ៧៤ ទំព័រ ៤-៥ ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ

ព្រះ​សារី​បុត្ត​ដ៏​មាន​អា​យុ​ ហៅ​ពួក​ភិក្ខុ​ក្នុង​ទី​នោះ​ថា ម្នាល​អា​វុសោ​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ​ ។ ភិក្ខុ​ទាំង​នោះ​ទទួល​ស្គាល់​ថេរ​វាចា ព្រះ​សារី​បុត្ត​ដ៏​មាន​អា​យុ​ថា ករុណា​អា​វុសោ ។ ព្រះ​សារី​បុត្ត​ដ៏​មាន​អា​យុ​បាន​ពោល​ដូច្នេះ​ថា ម្នាល​អា​វុសោ​ទាំង​ឡាយ​ គេ​កាល​សម្រេច​នូវ​ការ​នៅ​យ៉ាង​ណា​ៗ​ មរណៈ​មិន​ល្អ(១) កាល​កិរិយា​ក៏​មិន​ល្អ(២)​ ភិក្ខុ​រមែង​សម្រេច​ការ​នៅ​យ៉ាង​នោះ​ៗ​ ។ ម្នាល​អា​វុសោ​ទាំង​ឡាយ

សត្តា​ហ​បព្វ​ជិត​ត្ថេ​រា​ប​ទាន​ ក្នុង​ភព​មុន​ មាន​ព្រះ​សង្ឃ​របស់​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​ ព្រះ​នាម​វិបស្សី ដែល​ទេ​វតា​និង​មនុស្ស​ធ្វើ​សក្ការៈ​ រាប់​អាន​ហើយ ខ្ញុំ​ឯង​ក៏​ដល់​នូវ​សេច​ក្តី​វិ​នាស​ បាន​បែក​ចាក​ពួក​ញាតិ​ ខ្ញុំ​បាន​ចូល​ទៅ​កាន់​ផ្នួស​ ដើម្បី​រម្ងាប់​ទុក្ខ​ព្រួយ​ ព្រោះ​សេចក្តី​វិនាស​នោះ ខ្ញុំ​ត្រេក​អរ​ក្នុង​ផ្នួស​នោះ​ អស់​ ៧​ ថ្ងៃ​ ព្រោះ​ប្រាថ្នា​បំពេញ​កិច្ច​ក្នុង​ព្រះ​សាសនា​របស់​ព្រះ​សាស្តា ។

បីឋវិមាន (ព្រះ​មោគ្គ​ល្លាន​សួរ​ថា) តាំង​របស់​នាង​ ជា​វិ​ការៈ​ នៃ​មាស​ដ៏​ធំ​ទូ​លាយ​ មាន​សន្ទុះ​លឿន​ដូច​ចិត្ត​ ទៅ​តាម​ប្រា​ថ្នា​បាន​ ម្នាល​នាង​មាន​ខ្លួន​ប្រ​ដាប់​ហើយ ទ្រ​ទ្រង់​នូវ​កម្រង​ផ្កា​ មាន​សំពត់​ល្អ​ នាង​ភ្លឺ​ស្វាង​ដូច​ជា​ផ្លេក​បន្ទោរ​ ញ៉ាំង​ទី​បំផុត​នៃ​ពពក​ឲ្យ​ភ្លឺ​ច្បាស់​ តើ​នាង​មាន​សម្បុរ​បែប​នេះ​ ដោយ​ហេតុ​អ្វី ផល​សម្រេច​ដល់​នាង​ក្នុង​ទី​នេះ​ផង​ ភោ​គៈ​ទាំង​ឡាយ​ ឯណា​នី​មួយ​ជា​ទី​គាប់​ចិត្ត​ ភោ​គៈ​ទាំង​នោះ​

ទណ្ឌ​ទាយក​ត្ថេរា​បទាន​ ក្នុង​កាល​នោះ​ ខ្ញុំ​បាន​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ព្រៃ​ធំ​ ហើយ​កាប់​នូវ​ឫស្សី​ យក​មក​ធ្វើ​បង្កាន់​ដៃ​ ប្រ​គេន​ដល់​ព្រះ​សង្ឃ​ ។ ដោយ​ចិត្ត​ជ្រះ​ថ្លា​នោះ ខ្ញុំ​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​សង្ឃ​ ដែល​មាន​វត្ត​ដ៏​ល្អ​ លុះ​ប្រ​គេន​នូវ​បង្កាន់​ដៃ​ហើយ ក៏​បែរ​មុខ​ឆ្ពោះ​ទៅ​ឧត្ត​រ​ទិស​ ដើរ​ចេញ​ទៅ​ ។ ក្នុង​កប្ប​ទី​ ៩៤ អំពី​កប្ប​នេះ​ ក្នុង​កាល​នោះ ព្រោះ​ហេតុ​ដែល​ខ្ញុំ​ បាន​ប្រ​គេន​នូវ​បង្កាន់​ដៃ​ ខ្ញុំ​មិន​ដែល​ស្គាល់​ទុគ្គ​តិ​ នេះ​ជា​ផល​នៃ​ការ​ប្រ​គេន​បង្កាន់​ដៃ​ ។

អម្ពយា​គុទា​យក​ត្ថេរា​បទាន​ ព្រះ​បច្ចេក​សម្ពុទ្ធ​ ព្រះ​នាម​សត​រង្សី​​ ត្រាស់​ដឹង​ឯង​ គ្មាន​សត្រូវ​ផ្ទាល​ផ្ទាញ់​បាន ទ្រង់​ចេញ​អំពី​សមា​ធិ​ ហើយ​ស្តេច​សំដៅ​​មក​រក​ខ្ញុំ​ដើម្បី​ភិក្ខា ។ខ្ញុំ​បាន​ឃើញ​ព្រះ​បច្ចេក​ពុទ្ធ​ដែល​មាន​ព្រះ​ហឫទ័យ​ស្អាត​ ខ្ញុំ​មាន​ចិត្ត​ជ្រះ​ថ្លា​ បាន​ប្រ​គេន​បបរ​​ស្វាយ ដល់​ព្រះ​បច្ចេក​ពុទ្ធ​នោះ​ ។ ក្នុង​កប្ប​ទី ៩៤​ អំពី​កប្ប​នេះ​ ក្នុង​កាល​នោះ ព្រោះ​ហេតុ​ដែល​ខ្ញុំ​ បាន​ធ្វើ​កុសល​កម្ម​

ឧប្បល​ហត្ថិយ​ត្ថេរា​បទាន​ ក្នុង​កាល​នោះ ខ្ញុំ​កើត​ជា​អ្នក​ក្រង​ផ្កា នៅ​អា​ស្រ័យ​ក្នុង​ក្រុង​ឈ្មោះ តិវរា បាន​ឃើញ​ព្រះ​ពុទ្ធ​ព្រះ​នាម​សិទ្ធត្ថះ មាន​ធូលី​គឺ​រាគៈ​ទៅ​ប្រាស​ហើយ ដែល​សត្វ​លោក​បូជា​ហើយ ។ ខ្ញុំ​មាន​ចិត្ត​ជ្រះ​ថ្លា មាន​ចិត្ត​រីក​រាយ​ បាន​ថ្វាយ​ផ្កា​ ១​ ក្តាប់​ ខ្ញុំ​ទៅ​កើត​ក្នុ​ង​ភព​ណា​ៗ តែ​សោយ​ផល​ជា​ទី​ប្រាថ្នា​ ដែល​ខ្លួន​ធ្វើ​ល្អ​ហើយ​ក្នុង​កាល​មុន (ក្នុង​ភព​នោះ​ៗ) ដោយ​អំណាច​អានិសង្ឃ​នៃ​កម្ម​នោះ​ ខ្ញុំ​មាន​ផ្កា​ម្លិះ​ព័ទ្ធ​ព័ន្ធ​ហើយ នេះ​ជា​ផល​នៃ​សេចក្តី​សម្គាល់ ។ ក្នុងកប្ប​ទី ៩៤​ អំពី​កប្ប​នេះ ព្រោះ​ហេតុ​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​ថ្វាយ​ផ្កា ខ្ញុំ​មិន​ដែល​ស្គាល់​ទុគ្គ​តិ​ នេះ​ជា​ផល​នៃ​ពុទ្ធ​បូជា ។ អាស្រ័យ​កប្ប​គម្រប់ ៩៤ វៀរ​លែង​កប្ប​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ចេញ​ ខ្ញុំ​បាន​កើត​ជា​សេ្តច​ ៥០០​ ជាតិ ព្រះ​នាម​នជ្ជុបមៈ​ ដូច​គ្នា​ក្នុង​កប្ប​នោះ ។ បដិសម្ភិទា​ ៤ វិមោក្ខ​ ៨ និង​អភិ​ញ្ញា​ ៦ នេះ ខ្ញុំ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​ហើយ ទាំង​សាសនា​ របស់​ព្រះ​ពុទ្ធ​ ខ្ញុំ​ក៏​បាន​ប្រ​តិបត្តិ​ហើយ ។ បាន​ឮ​ថា ព្រះ​ឧប្បល​ហត្ថិ​យ​ត្ថេរ​មាន​អា​យុ បាន​សម្តែង​ហើយ​នូវ​គា​ថា ទាំង​នេះ ដោយ​ប្រការ​ដូច្នេះ ។ ចប់​ ឧប្ប​លហត្ថិ​យ​ត្ថេរាប​ទាន ។ ដក​ស្រង់​ពី​ព្រះ​ត្រៃ​បិដកភាគ​ ៧៣ ទំព័រ ៣-៤ ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ