១ ព្រះពុទ្ធប្រៀបដូចជាព្រះចន្ទពេញបូណ៌មី ព្រះធម៌ប្រៀបដូចជារស្មីនៃព្រះចន្ទ ព្រះសង្ឃ​ប្រៀប​ដូចជា​លោកដែលស្រស់បស់ដោយរស្មីនៃព្រះចន្ទពេញបូណ៌មីនោះ ។ ២ ព្រះពុទ្ធប្រៀប​ដូចជាដួងព្រះអាទិត្យ ព្រះធម៌ប្រៀបដូចជារស្មីនៃព្រះអាទិត្យ ព្រះសង្ឃ​ប្រៀប​ដូចជា​​លោក ដែលដួងអាទិត្យកម្ចាត់ភាពងងឹតហើយ

កូន ៗ ទាំងឡាយចូរចាំថា បុញ្ញនិធិ នេះជា​ឈ្មោះមួយ​ដ៏ល្អសម្រាប់កូន ៗ គួរតែចាំ​ទាំងអស់​គ្នាព្រោះ​វាមាន​សារៈប្រយោជន៍ជាច្រើនសម្រាប់ខ្លួនរបស់កូន និងអ្នកដទៃផងណាកូន ។ ព្រះសម្មា​សម្ពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់​សម្តែងថា ឯស ទេវស​មនុស្សានំ សព្វ កាម ទនោ និធិ យំ យំ ទេវាភិបត្ថេន្តិ សព្វមេតេន សព្ភតិ កំណប់ទ្រព្យ គឺបុណ្យនេះ​ឯង​រមែង​ជួយឲ្យ​សព្វ​សត្វ​ដែល​ប្រាថ្នាឲ្យ​បាន​ដល់នូវ​

ធម្មតាចិត្ត​រមែង​ស្ទុះ​ទៅ​រក​អារម្មណ៍​ទាំង​ឡាយ​គឺ រូប សម្លេង ក្លិន រស ផោដ្ឋព្វ និង​ធម្មារម្មណ៍។ ការ​រស់​នៅ​របស់​បុគ្គល​ម្នាក់ៗ គឺ​ចិត្ត​ដឹង​អារម្មណ៍ កាល​បើ​ចិត្ត​ចាប់​តោង​នូវ​អារម្មណ៍​ទាំង​ឡាយ​បាន​ហើយ​ ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ ដោយ​អំណាច​នៃ​ការ​ស្រឡាញ់​ ស្អប់ គាប់ ទាស់ ដោយ​អាស្រ័យ លោភៈ ទិដ្ឋិ មានះ ឬ​ដោយ​កុសល​ផ្សេងៗ មាន​ទាន សីល​ជាដើម​ក៏​មាន។ កាល​បើ​យ៉ាង​នេះ សកម្មភាព​ទាំង​ឡាយ​ដែល​ចេញ​ទៅ​តាម​ទ្វារ​កាយ ឬ​វាចា ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​តាម​អំណាច​នៃ​កុសល​ឬ​អកុសល​នោះៗ។ សកម្មភាព​ទាំង​នោះ ហៅ​ថា​អភិសង្ខារ។ នេះ​ឯង​ជាតួរកម្ម​ភព​ កាលកម្មភព​កើត​ឡើង​ហើយ ឧប្បត្តិភព គឺ​ជាតិ​កំណើត​នឹង​ប្រាកដ​ជាមិន​ខាន។ បច្ចុប្បន្ន គឺ​ជាកញ្ចក់​មួយផ្ទាំង ដែល​អាច​ឲ្យ​យើង​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ឃើញ​នូវ​ផល​ជាអនាគត​បាន ដូច​យើង​យក​ពូជ​ស្វាយ​ទៅដាំ យើង​នឹង​បានដើម​ស្វាយ ផ្លែស្វាយ។ ម្យ៉ាង​ទៀត បើ​យើង​លួច​ទ្រព្យ​គេ មុខ​តែ​ត្រូវ​គេ​ចាប់ គេ​វាយ ឬ​ចូល​គុក​ទៀត​ផង ទង្វើ​ទាំង​នេះ​សុទ្ធ​តែ​ឲ្យ​ផល​ដែល​យើង​អាច​ដឹង​បាន។ កម្ម​នេះ​ឧបមា​ដូច​ជា​តួរ​ត្រា ឯផល​វិបាក​របស់​កម្ម​ប្រៀប​ដូច​ស្នាម​ត្រា ដែល​គេ​បោះ​លើ​ក្រដាស មិន​ឃ្លាងឃ្លាត​ពី​គ្នា​យ៉ាង​ណា បើ​យើង​ធ្វើ​អំពើ​ល្អ​សាង​បុណ្យ​សន្សំ​កុសល​ច្រើន យើង​នឹង​បាន​ជួប​ប្រសព្វ​នូវ​សេចក្ដី​សុខក្នុង​មនុស្សលោក​ និង​ទេវលោក។ បើ​យើង​ធ្វើ​អាក្រក់​ជាងកុសល​ច្រើន សេចក្ដី​ទុក្ខ​មុខ​ជា​ប្រាកដ​ដល់​យើង​ទាំង​ក្នុង​លោក​នេះ​និង​លោក​ខាង​មុខ។ អំពើទាំង​ឡាយ​ទាំង​ល្អ​ទាំង​អាក្រក់ ដែល​យើង​បាន​ធ្វើ​ហើយ​ដែល​ជា​អភិសង្ខារ​នោះ នឹង​ចាត់​ចែង​នូវ​ឧប្បត្តិភព (ជាតិ​.​កំណើត) សម្រាប់​យើង។ អ្នក​ចូល​សម្លឹង​មើល​នូវ​អភិសង្ខារ​គឺ​អំពើ​ដែល​អ្នក​បាន​ធ្វើ​ហើយ នុ៎ះ​អ្នក​នឹង​បាន​ឃើញ នូវ​ឧប្បត្តិភព​របស់​ខ្លួន​ទៅ​អនាគត​ ថា​យ៉ាង​ណា។ លោក​ទាំង​៣ គឺ ទេវលោក មនុស្សលោក និង យមលោក (នរក តិរិច្ឆាន...) នឹង​រង​ចាំ​ទទួល​អ្នក​ ទៅ​តាម​មាគ៌ា ដែល​អ្នក​បាន​ដើរ​នោះ​ឯង។ បើ​ចង់​បាន​សេចក្ដីសុខ គប្បី​ប្រញាប់​ជំរះ​នូវ​អំពើ​ទាំង​ឡាយ​របស់​ខ្លួន ដូច​បុគ្គល ឆ្លុះ​កញ្ចក់ឃើញ​មាន​មុខ​ប្រឡាក់ ប្រញាប់​ជំរះ​ចេញ​យ៉ាង​នោះ​ដែរ។ ចំណងជីវិត កម្មចារលិខិត កំហិតវាសនា វេនសុខវេនទុក្ខ គុកកម្មលោកា បង្កើតបញ្ហា នៅលើលោកីយ។ ចំណែកអ្នករួច នោះមានតិចតួច ហួសនឹងហាស្ដី រួចពីចំណង នៃភពទាំង​បី ព្រោះអស់អាល័យ អាស្រ័យនិព្វាន។ រៀប​រៀង​ដោយ ជូ ស៊ូហៀង ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ

មេត្តាព្រហ្មវិហារ កាល​បើ​ព្រះយោគាវចរកុលបុត្រ មានប្រាថ្នា​ដើម្បី​ចម្រើន​នូវ​មេត្តាព្រហ្មវិហារ គប្បី​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ដែល​ស្ងាត់​ចាក​អារម្មណ៍ផ្សេងៗ អង្គុយ​នៅ​ឲ្យ​ស្រួល ពិចារណានូវ​ទោស​ក្នុង​សេចក្ដី​ប្រទុស្ដ (ទោស) និងអានិសង្ស​ក្នុង​សេចក្ដី​អំណត់ (ខន្តី) ជាមុន។ ទោស​ក្នុង​សេចក្ដី​ប្រទុស្ដ​ដូចម្ដេច​ខ្លះ? អានិសង្ស​ក្នុងសេចក្ដីអំណត់ ដូចម្ដេច​ខ្លះ? ហេតុអ្វី​ទើប​ត្រូវ​ពិចារណា​ជាមុន?

សម្បទា​ ៤ យ៉ាង​ សម្រាប់​គ្រ​ហស្ថ​អ្នកគ្រប់​គ្រង់​ផ្ទះ ឲ្យ​មាន​ការ​ប្រ​តិ​បត្តិ ដើម្បី​សុខ​ចម្រើន​កើត​សុភមង្គល​ក្នុង​គ្រួសារ​គឺ៖ ១​ - ឧដ្ឋាន​សម្បទា មានន័យ​ថា ខ្លួន​យើង​ត្រូវ​ព្យាយាម​រក​ស៊ី​ទាំង​យប់ ទាំង​ថ្ងៃ​មិន​ខ្ជិល​ច្រ​អូស ប្រ​កប​ដោយ​ឧបាយ​ជា​គ្រឿង​ពិ​ចារណា​ក្នុង​ការងា​ទាំង​នោះ ហើយ​គួរ​ធ្វើ​ គួរចាត់​ចែង ។ កាល​បើ​យើង​ខ្ជិល​រក​ស៊ី គិត​តែ​ពី​ដើរ​លែង​គ្មាន​ស្គាល់​ថ្ងៃ​យប់​នេះ ជា​ប្រ​ធាន​នៃ​សេចក្តីវិ​នាស សុភ​មង្គល​

ពុទ្ធគុណ មាន​ពុទ្ធបរិស័ទ ជា​ច្រើន​ដែល​ធ្លាប់​តែ​បាន​សូត្រ​នូវ​ធម៌​សរសើរ​គុណ​របស់​សម្មាសម្ពុទ្ធ ប៉ុន្តែ​មិន​បាន​ដឹង​អំពី​សេចក្តី​ប្រែ ដូច្នេះ​ហើយ​ក៏​ចេះ​តែ​សូធ្យ ៗ ទៅ​មិន​ដឹង​ជា​មាន​សេចក្តី​ប្រែ​យ៉ាង​នោះ​ទេ ។ ទុក​តែ​ធម៌​នេះ មិន​បាន​ពិស្តារ​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ​តែ​ជា​ចំណែក​មួយ​សម្រាប់​ពុទ្ធ​បរិស័ទ​ជា​អ្នក​បាន​ចូល​មក​កាន់​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ថ្មី ៗ ងាយ​ស្រួល ក្នុងការ​សិក្សា​យល់​ដឹង​អំពី​គុណ​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​មួយ​ចំណែក​ដែរ សូម​ញាតិ​

ការ​​ឈប់​​បៀត​​បៀន ធ្វើ​​មនុស្ស​​សត្វ​​ឲ្យ​​បាន​​ទទួល​ទុក្ខ​លំបាក​កាយ លំបាក​ចិត្ត ឈប់​ផ្តាច់​បង់​ជីវិត​មនុស្ស សត្វ ឲ្យ​ឈ្លាត​ការ​រស់​នៅ ដើម្បី​តែ​សេចក្តី​សុខ​ខ្លួន​ឯង ឬ អ្នក​ដទៃ, ឈប់​ឆបោក លួច​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​អ្នក​ដទៃ មិន​ប្រព្រឹត្ត​ខុស​នឹង​ប្រពន្ធ​កូន​អ្នក​ដទៃ រៀន​រក​វិធី​អប់រំ​កាយ បើ​ចិត្ត និង​វាចា​ចង់ កាយ​ថា​កុំ​ចង់ នេះ​ហៅ​ថា ធ្វើ​បុណ្យ​ផ្លូវ​កាយ ថ្នាក់​សីល ។ សូម្បី​ការអប់រំ សាង​ខ្លួនឲ្យ​ជា​មនុស្ស​មាន​កិរិយា​មារយាទ ថ្លៃថ្នូរ មាន​សេចក្តី​ចេះ​ដឹង ក៏​ហៅ​ថា ធ្វើ​បុញ្ញកម្ម ។ ការ​ជួយ​ទំនុក​បម្រុង​មាតា​បិតា ដោយ​វិធី​ជួយ​គ្រប់​បែប​យ៉ាង ឲ្យ​លោក​បាន​ស្រួល​ផ្លូវ​កាយ ផ្លូវ​ចិត្ត ឬ​បង្អោន​ខ្លួន​ជា​ពុទ្ធ​បរិស័ទ ជួយ​ទំនុក​បម្រុង​ចិញ្ចឹម​ព្រះសង្ឃ អ្នក​ទ្រទ្រង់​គុណ​ធម៌ ដោយ​ប្រតិបត្តិ​ធម៌​វិន័យ តាម​ពុទ្ធោវាទ ជួយ​មនុស្ស​កម្សត់ ឥត​ទីពឹង គោរព​ប្រតិបត្តិ​ចំពោះ​ត្រកូល​រៀម​ច្បង ចាស់​ព្រឹទ្ធាចារ្យធ្វើ​អ្នក​ដទៃទទួល​បាន​សេចក្តី​សុខ ចេះ​ទំនុក​បម្រុង​ចិញ្ចឹម​ខ្លួនឯង និង​ប្រពន្ធ​កូន ឲ្យ​បាន​សេច​ក្តី សុខ ដោយ​សេចក្តី​មិន​លោភ មិន​ក្រោធ មិន​វង្វេង​ជាហេតុ នេះ​ហៅ​ថា ធ្វើ​បុណ្យ​ផ្លូវ​កាយ​ថ្នាក់​ទាន ។ ការ​បង្អោន​កាយ ជួយ​ធ្វើ​កិច្ច​ធុរៈ​អ្នក​ដទៃ គ្រួសារ ភូមិ​ស្រុក សង្គម​ជា​មួយ​គ្នា ដោយ​មេត្តា​ករុណា ។ បើ​ជន​ប្រុស​ស្រី​ណា​មាន​កិច្ច​ធុរៈ ឬ មាន​ទុក្ខ​ធុរៈ​អ្វី​មួយ​កើត​ឡើង ដូច​ជា​ឈឺ​ចាប់ ឬ អគ្គិភ័យ ឆេះ​ផ្ទះ​ជា​ដើម បាន​ខ្វល់​ខ្វាយ​ជួយ​មើល​ថែទាំ ដោយ​រក​ឱសថ ( ថ្នាំ​កែ​ជម្ងឺ ) រក​គ្រូពេទ្យ​ជួយ​ព្យាបាល​បំបាត់​ជម្ងឺ​ទាំង​នោះ និង​ដោះ​ស្រាយ​ទុក្ខ សម្តែង​កាយ​សាមគ្គី ស្មោះ​សរ​ចំពោះ​គ្នា​ទាំង​ទី​ចំពោះ​មុខ ទាំង​ទី​កំបាំងមុខ នេះ​ក៏​​ហៅ​ថា ធ្វើ​បុណ្យ​ផ្លូវ​កាយ​ថ្នាក់​សីលផង ថ្នាក់​ទាន​ផង ។ កាល​បើ​នឿយ​ណាយ​ធុញ​ទ្រាន់ ចំពោះ​កាម​ដែល​ជា​គ្រឿង​ចង​សត្វ ឲ្យ​នៅ​ច្រឡូក​ច្រឡំ នៅ​វឹកវរ​ក្នុង​ពួក​ក្រុម ហើយ​គេច​ចៀស​ចេញ​ចាក​ពួក​ទៅ​រក​ទី​ស្ងាត់ នៅ​អប់រំ​កាយ​អប់រំ​ចិត្ត​ដោយ​ឥរិយាបថ​ទាំង ៤ ណា​មួយ មាន​ការ​ដេក ដើរ ឈរ អង្គុយ តាំង​ស្មារតី​ចម្រើន​សមាធិ ដោយ​ការ​ធ្វើ​សមថៈ​ក្តី វិបស្សនា​ក្តី​ ដើម្បី​ឲ្យ​ស្ងប់ចិត្ត នោះ​ហៅ​ថា ធ្វើ​បុណ្យ​ផ្លូវ​កាយ​ថ្នាក់​ភាវនា ។ ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ បុញ្ញបទីប រៀបរៀងដោយៈ ព្រះសង្ឃវត្តរាជនិវេសនារាព្រះពន្លា វាយអត្ថបទដោយៈ ឧបាសក សូត្រ តុលា ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ

អាការៈរោគ​របស់​ទោសៈមហារីកចិត្ត ៦ យ៉ាង ១- កោធោៈ មានសេចក្ដីខឹងក្រោធ សេចក្ដីខឹងក្រោធ ជារោគសញ្ញា​របស់​ទោសៈ​មហារីក។ ទង្វើ​របស់​បុគ្គល​ខឹងក្រោធ ធ្វើឲ្យ​ឥតខ្លាច​ញញើត នរណា​ពេល​ទោសៈ​នៅក្នុងខ្លួន មើល​មក​ខ្លួន​ឯង​មិន​មាន​អ្នក​ណា​ធំ​ជាងខ្លួន​ឡើយ ហើយ​មិន​បាន​ដឹងគុណអ្នក​ដទៃ​ទេ សូម្បី​តែ​មាតាបិតា​របស់ខ្លួន។ អ៊ីចឹង​បាន​ជា​ក្នុង​ព្រះធម៌ បានសម្ដែង​ថាលោភៈ​បាំងអនិច្ចំ

អ្នកមានសទ្ធាមិនកំព្រាបុណ្យឡើយ សទ្ធា​សេចក្ដីជឿបុណ្យ ជឿបាប ជឿកម្ម ជឿផលរបស់កម្ម ថាអ្នកណាធ្វើ អ្នកនោះទទួល​បានសទ្ធា​មុតមាំ​ប្រកប​ដោយ​បញ្ញា មិនភ្ញាក់ផ្អើល​ជាមួយនឹងមង្គល​ផ្សេងៗ ដែលគេ​និយាយ​តៗគ្នាថា យ៉ាង​នេះយ៉ាង​នោះ ប៉ុន្តែ​យើង​ជាអ្នក​ស្ដាំក្នុង​ការ​ជឿ សូមឲ្យ​ជឿ​មានហេតុផល​ផង ដើម្បី​ងាយ​ស្រួល​មិន​មានទោស​ជាដើម។ មនុស្ស​យើង​ភាគច្រើន តែងតែ​ជឿដោយគ្មានហេតុ​ផល