សេចក្តី​ច្រ​ណែន កើត​ព្រម​ជា​មួយ​នឹង​ទោស​ចិត្ត​ជា​អ​កុសល​ដ៏​ធ្ងន់​មួយ​ប្រ​ភេទ​ដែល​សង្កត់​អ្នក​ទូល​រែក​វា ឲ្យ​ស្រុត​ទៅ​កាន់​ទី​ទាប វា​ជា​រោគ​សង្គម​មួយ​ប្រ​ភេទ​ដែល​មាន​ពាស​ពេញ​ពិ​ភព​លោក អស់​កាល​ជា​និច្ច​មក​ហើយ​ និង​មាន​ត​ទៅ​ទៀត​ ប៉ុន្តែ​រោគ​នេះ​មាន​នៅ​តែ​ក្នុង​បុថុជ្ជ​ប៉ុណ្ណោះ ។ លក្ខណៈ​នៃ​ការ​ច្រ​ណែន គឺ៖ - មិន​ត្រេក​អរ​នឹង​អ្នក​ដទៃ​បាន​លាភ យស សរ​សើរ​ សុខ ប៉ុន្តែ​ពេញ​ចិត្ត​ត្រង់​ដែល​អ្នក​ដទៃ​បាន​តិច​ឬ​តូច​ជាង​ខ្លួន ឬ​អត់​បាន​តែ​ម្តង ។ - ចាប់​កំ​ហុស នឹង​រក​ចំ​ណុច​ខ្វះ​ខាត​របស់​អ្នក​ដទៃ​ក្នុង​ពេល​ដែល​អ្នក​ដទៃ​នោះ​បាន​ទទួល​​ការ​សរ​សើរ​ផ្សេង ៗ មាន​សេច​ក្តី​ដឹង​ខ្លួន​ថា​មិន​ពេញ​ចិត្ត ។ - ការ​ប្រ​ចណ្ឌ គឺ​ជា​ការ​ច្រ​ណែន​ហ្នឹង​ឯង គ្រាន់​តែ​ទៅ​តាម​បែប​ហួង​ហែង​ប្រុស​ស្រី​ដោយ​កាម​រាគៈ ។ ថ្នាំ​បំ​បាត់​រោគ​ច្រណែន​នេះ​ឯង ព្រះ​សម្មា​សម្ពុទ្ធ​ត្រាស់​ហៅ​ថា មុទិតា ។ ថ្នាំ​មុ​ទិ​តា​នេះ​ត្រូវ​ផ្សំ​គ្នា​ដូច​ខាង​ក្រោម​នេះ - ត្រេក​អរ​នឹង​ការមាន​បាន​របស់​អ្នក​ដទៃ ដោយ​យល់​ត្រូវ​តាម​ការ​ពិត​ថា ​មនុស្ស​ម្នាក់ ៗ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​តាម​កម្ម​រៀង​ ៗ ខ្លួន ។ ចំ​ពោះ​ភាព​ល្អ​ប្រ​សើរ​ដែល​ជា​ផល​របស់​បុណ្យ​ គួរ​តែ​ត្រេក​អរ ឲ្យពរ ឲ្យ​ជ័យ​បន្ថែមទៀត សូម​ឲ្យ​បុគ្គល​នោះ ៗ បាន​សុខ​ជា​មួយ​នឹង​សម្បត្តិ​របស់​ខ្លួន​ចុះ ។ - ទឹក​ចិត្ត​ស្មោះ​ត្រង់ មិនមាន​បំ​ណង​បែង​ចែក​ដោយ​គិត​ថា គេ​គួរ​​តែ​ឲ្យ​មក​យើង​ខ្លះ ព្រោះ​យើង​ជា​បុគ្គល​ជាប់​ពាក់​ព័ន្ធ​យ៉ាង​នេះ​មួយ យ៉ាង​នោះ​មួយ ដូច្នេះ​ឡើយ ។ មិនមាន​គុំ​ស្អប់​នឹង​អ្នក​ដទៃ ព្រោះ​ហេតុ​អ្នក​ដទៃ​នោះ​មិន​មាន​ឲ្យ​អ្វី​ដល់​ខ្លួន​ឡើយ ។ គប្បី​យក​ការ​ត្រេក​អរ​នឹង​ការមាន​បាន​របស់​អ្នក​​ដទៃ មក​ផ្សំ​ជា​មួយ​នឹង​ទឹក​ចិត្ត​ស្មោះ​ត្រង់ ហើយ​លេប​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ចិត្ត​ឲ្យ​ពេញ​ ។ កាល​បើ​ដូច្នេះ ចំ​ហាយ​ថ្នាំ​មុទិ​តា​នឹង​ផ្សាយ​ចេញ​មក​តាម​រយៈ​ទឹក​មុខ អាកប្ប​កិ​រិយា​ និង ពាក្យ​សម្តី ។ មនុស្ស​ដែឡ​និយាយ​ដោយ​ចិត្ត​មុ​ទិតា​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​ស្តាប់​ត្រ​ជាក់​ចិត្ត​ជ្រះ​ថ្លា គិត​ថា សម្បត្តិ​របស់​ខ្លួន​ទង​ប៉ុន្មាន មាន​តម្លៃ​មិន​ស្មើ​នឹង​ទឹក​ចិត្ត​បែប​នេះ​ឡើយ ។ មនុស្ស​ទាំង​ឡាយ​ដ៏​ចម្រើន មាន​ចិត្ត​បង្អោន​មក​ជា​មិត្ត​ជា​មួយ​នឹង​អ្នក​ដែល​មាន​ចិត្ត​មុ​ទិតា​នោះ​ឯង ។ បរិយា​កាស​ពេញ​ទៅ​ដោយ​ភាព​ស្និទ្ធ​ស្នាល ស្រ​ទន់​ដូច​មេឃ​ស្រ​ទំ ផ្សំ​ដោយ​ខ្យល់​ត្រ​ជាក់ ។ ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ គតិ​ធម៌ រៀបរៀងដោយៈ លោក​គ្រូ អគ្គ​បណ្ឌិត ប៊ុត​ សា​វង្ស វាយអត្ថបទដោយៈ ឧបាសក សូត្រ តុលា ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

ទា​និង​មាន់ មាន​មនុស្ស​ពីរ​នាក់​ឃើញ​ទា​ផង ឃើញ​មាន់​ផង ។ មនុស្ស​ម្នាក់គិត​ចង់​ឲ្យ​មាន់​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ទា គិត​ចង់​ឲ្យ​ទា​ក្លាយ​ទៅ​ជា​មាន់ រឿង​នោះ​វា​មិនអាច​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​បាន​ឡើយ ក្នុង​មួយ​អត្ត​ភាព​នៃ​សត្វ​ទាំង​ពីរ​មុខ​នោះ ។ បើ​មនុស្ស​ម្នាក់​ទៀត​ឃើញ​ទា​ជា​ទា ឃើញ​មាន់​ជា​មាន់

រឿងបីតវិមាន (បិដកលេខ៥៥ ទំព័រ៩៩ និងអដ្ឋកថា) បីតវិមាននោះ មានរឿងកើតឡើងដូចម្ដេច? (មានរឿងកើតឡើងថា) កាលព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់រលត់​ខន្ធបរិនិព្វានទៅ ព្រះបាទ​អជាតសត្តុ ទ្រង់បាន​ដង្ហែ​ព្រះបរមសារីរិកធាតុ​ដែល​ព្រះអង្គ​បាន​ទទួល​ចំណែក​(អំពី​ក្រុង​កុសិនារា)​មក ហើយ​បាន​កសាង​ព្រះស្ដូប និង​ធ្វើ​បុណ្យ​ឆ្លង ឧបាសិកា​ក្នុង​ក្រុង​រាជ​គ្រឹះ​ម្នាក់ មានកតសរីរបដិបជ្ជនា (គឺ​មាន​ការ​រៀបរយ​ខ្លួន​ប្រាណ​បាន​ត្រឹម​ត្រូវ​ល្អ) តាំង​អំពី​ព្រឹក​ជាស្រេច គិត​ថា អញ​នឹង​បូជា​ព្រះស្ដូប​របស់​ព្រះសាស្ដា ហើយ​កាន់​ផ្កា​ននោង​ព្រៃ​៤​ទង​តាម​ដែល​ខ្លួន​បាន​មក​ហើយ មាន​ចិត្ត​គឺ​កម្លាំង​សទ្ធា​លើក​ឡើង​ហើយ មិន​បាន​គិត​ពិចារណា​ដល់​អន្តរាយ​តាម​ផ្លូវ ដើរ​មាន​មុខ(គឺ​ចិត្ត​គិត) ឆ្ពោះ​ទៅ​កាន់​ព្រះស្ដូប​តែប៉ុណ្ណោះ​ដើរ​ទៅ។ ពេល​នោះ មេគោ​មាន​កូន​ខ្ចី ក៏​ស្ទុះ​រត់​យ៉ាង​លឿន ជល់​គាត់​វ័ធ​ដោយ​ស្នែង ធ្វើ​ឲ្យ​ដល់​នូវ​ការ​អស់​ជីវិតទៅ។ នាងក៏​ទៅ​កើត​ក្នុង​ឋានសួគ៌​ជាន់​តាវតិង្ស ដោយ​ហេតុ​នោះ​ឯង កាល​សក្កទេវរាជ ទ្រង់​យាង​ទៅដើម្បី​កីឡា (ការលេង) ក្នុង​ឧទ្យាន នាងមាន​ខ្លួន​ប្រាកដ ព្រម​ទាំង​ទេវរថ គ្របសង្កត់​នូវ​ទេពធីតា​ទាំង​អស់​ដោយ​រស្មី​នៃ​សរីរៈ​របស់​ខ្លួន ក្នុង​កណ្ដាលនៃ​ទេព​អប្សរ​ជា​ស្រី​របាំ​ពីរ​កោដិ​កន្លះ ដែល​ជាបរិវារ។ សក្កទេវរាជ ទ្រង់​ទត​ឃើញ​នាង​ទេព​ធីតា​ថ្មី​នោះ ទើប​មាន​ព្រះទ័យ​ស្ងើច ស្ងប់ស្ងែង កើត​អស្ចារ្យ​ចំឡែក(មិនធ្លាប់​មាន) ទ្រង់​មាន​ព្រះតម្រិះ​ថា យី! ទេពធីតា​អង្គ​នេះ មាន​ទេវឫទ្ធិ​ដ៏​ធំមហិមា មាន​សភាព​បែប​នេះ ព្រោះកម្ម​ធំ​ក្រៃលែង​ដូចម្ដេចហ្ន៎!? ដូច្នេះ​ហើយ ត្រាស់​សួរ ទេពធីតានោះ ដោយគាថា​ទាំង​នេះ​ថា៖ ម្នាល​នាង​ដ៏​ចម្រើន (នាង)មានសំពត់​លឿង មានទង់​លឿង ស្អិត​ស្អាង​ដោយ​គ្រឿង​អលង្ការ​លឿង មានអវយវៈលាប​ស្រលាប​ដោយ​ខ្លឹម​ចន្ទន៍​លឿង ទ្រទ្រង់​ផ្កាឧប្បលលឿង មាន​ប្រាសាទ​លឿង មាន​ទីដេក​លឿង មានឆត្រលឿង មានរថលឿង មានសេះលឿង មានវីជនី(ផ្លិត)លឿង នាង​បាន​ធ្វើ​អំពើ​ដូចម្ដេច​ក្នុងកាល​មុន​នៃ​ភាព​ជា​មនុស្ស? ម្នាល​នាង​ទេពធីតា យើង​សួរ​ហើយ នាង​ចូរ​ប្រាប់ នេះ​ជា​ផល​នៃ​កម្ម​អ្វី? នាងទេពធីតា​នោះ ទូល​ប្រាប់​ដោយ​គា​ថា​ទាំង​នេះ​ថា៖ បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏ចម្រើន វល្លិ៍ននោង​ព្រៃ ជា​ជាតិ​វល្លិ៍​ល្វីងដែល​គេ​មិន​ត្រូវ​ការ ខ្ញុំម្ចាស់​មាន​ចិត្ត​ជ្រះថ្លា បាន​នាំ​ផ្កា​ននោង​ព្រៃ​នោះ​៤ទង ទៅបូជា​ព្រះស្ដូប ឧទ្ទិស​ព្រះសារីរិក​ធាតុ​របស់​ព្រះសាស្ដា ខ្ញុំម្ចាស់​កំពុង​តែ​មានចិត្ត​ជ្រះថ្លា ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ក្នុង​ព្រះធាតុ​នោះ មិនបានក្រឡេក​មើល​ផ្លូវ​ជាទី​មក​នៃ​គោ គ្រានោះ​មេគោ​មកជល់​ខ្ញុំម្ចាស់ ដែល​មាន​ចិត្ត(មនោរថ) មិន​ទាន់​ដល់​ព្រះស្ដូប​ផង(ឲ្យស្លាប់​ទៅ) តែ​បើ​ខ្ញុំម្ចាស់​បានសន្សំ​បុណ្យ​នោះ​(សម្រេច​តាម​បំណង) ម្លេះ​សម​ជា​មាន​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ដ៏ច្រើន លើសលប់​ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត​ បពិត្រ​ព្រះមឃវៈជាទេវកុញ្ជរ ខ្ញុំម្ចាស់​បានលះ​បង់នូវ​រាងកាយ​របស់​មនុស្ស​ហើយ ទើប​មក​កើត​ជា​មួយ​ព្រះអង្គ ព្រោះកម្មនោះ។ គាថា​នេះ ជាពាក្យ​របស់​ពួក​ធម្មសង្គាហកាចារ្យ​ថា ព្រះឥន្ទ្រនាម មឃវៈ ជាធំ​ជាងពួក​ទេវតា​ក្នុង​ជាន់​ត្រៃតិង្ស ទ្រង់​ស្មើ​ដោយ​ដំរីកុញ្ជរ ក្នុង​ពួក​ទេវតា បាន​ព្រះសណ្ដាប់​នូវ​ពាក្យ​នោះ​ហើយ កាល​ទ្រង់​ញ៉ាំង​ពួក​ទេវតា​ជាន់​តាវត្តិង្ស​ឲ្យ​ជ្រះថ្លា ទើប​បានត្រាស់​ពាក្យ​នេះ នឹង​មាតលីទេវបុត្ត។ លំដាប់​នោះ សក្កទេវរាជ​បាន​សម្ដែង​ធម៌​ដល់​ពួក​ទេវតា​មាន មាតលីទេវបុត្តជាប្រមុខ ដោយ​គាថា​ទាំង​នេះ​ថា៖ ម្នាល​មាតលី អ្នកចូរមើល​នូវ​ផល​នៃ​កម្ម​ដ៏វិចិត្រ​អស្ចារ្យ​នេះ ទេយ្យវត្ថុ​សូម្បី​បន្តិចបន្តួច ដែល​គេ​ធ្វើ​ហើយ ជាបុណ្យ​មាន​ផលច្រើន។ កាល​បើ​ចិត្ត​ជ្រះថ្លា​ហើយ ក្នុងព្រះតថាគត​សម្មាសម្ពុទ្ធក្ដី​ក្នុង​សាវករបស់​ព្រះអង្គ​ក្ដី ទក្ខិណា មិនឈ្មោះ​ថា​មាន​ផល​តិច​តួចឡើយ។ ម្នាល​មាតលី អ្នក​ចូរ​មក យើង​នឹង​នាំ​គ្នាទៅបូជា​ព្រះសារីរិកធាតុ​របស់​ព្រះតថាគត ឲ្យ​ក្រៃ​លែង ឲ្យអស្ចារ្យព្រោះថា ការសន្សំ​បុណ្យ នាំ​មក​នូវ​សេចក្ដីសុខ។ ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់​ធរមាន​នៅក៏ដោយ បរិនិព្វាន​ទៅ​ហើយ​ក៏​ដោយ កាល​បើ​ចិត្តស្មើ ផល​ក៏​ស្មើ ព្រោះថា​សត្វ​ទាំងឡាយ ទៅកាន់​សុគតិ ដោយសារ​តែការតម្កល់​ចិត្តឲ្យ​ល្អជាហេតុ។ ឱ! ទាយក​ទាំងឡាយ តែងទៅកាន់​ឋានសួគ៌បាន ព្រោះ​ធ្វើ​ការបូជា ចំពោះ​ព្រះតថាគត​ទាំងឡាយ ព្រះតថាគត​ទាំងឡាយ​នោះ ទ្រង់​កើត​ឡើង ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់​ជនច្រើនហ្ន៎!។ លុះសក្កៈជាធំជាងទេវតា ទ្រង់ត្រាស់​យ៉ាង​នេះ​ហើយ​ទើប​ធ្វើ​ការ​ខ្វល់ខ្វាយ ការលេង​ក្នុង​ឧទ្យាន ឲ្យរម្ងាប់​ចុះទៅ (គឺ​ឈប់​ទៅលេងក្នុងឧទ្យាន) យាង​ត្រឡប់​ចេញ​អំពី​ឧទ្យាន​នោះវិញ ហើយទ្រង់​ក៏ធ្វើការ​បូជា​អស់​៧ថ្ងៃ ក្នុង​ព្រះចូឡាមណីចេតិយ ជាស្ថាន​ទីដែល​ព្រះអង្គ​ទ្រង់​បូជារឿយៗ។ សម័យ​តមក​ព្រះអង្គ​បាន​ប្រាប់​រឿង​នោះ ដល់​ព្រះថេរៈ​នាមនារទៈ ដែល​ត្រាច់​ចារិក​ទៅ​កាន់​ទេវលោក ដោយ​គាថា​ទាំង​នេះ​ឯង។ ព្រះថេរៈ​បាន​ប្រាប់​ដល់​ព្រះធម្មសង្គាហកាចារ្យ​ទាំងឡាយ ពួក​លោក ទើប​បាន​លើក​រឿង​នោះ​ឡើង​កាន់​សង្គាយនា ដោយ​ប្រការដូច្នោះ។ ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ សារីរិកធាតុបូជានិសំសោ រៀប​រៀង​ដោយ លោក ង៉ែត សុផាន់ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

បុរស​ម្នាក់​មាន​ជម្ងឺ បាន​ទៅ​រក​គ្រូ​ពេទ្យ​ឲ្យ​ព្យាបាល​គាត់ ។ គ្រូ​ពេទ្យ​ពិនិត្យ​មើល រួច​បាន​សរសេរ​សំបុត្រ​បញ្ជ​ា​ឲ្យ​ទិញ​ថ្នាំ ។ គាត់​មាន​ជំនឿ​ខ្លាំង​លើគ្រូ​ពេទ្យ​ ។ ត្រឡប់​ទៅ​ដល់​ផ្ទះ​វិញ គាត់​បាន​ដាក់​រូប​ថត​គ្រូ​ពេទ្យ​ ក្នុង​បន្ទប់​តាំង​សក្ការៈ​បូជា ។ គាត់​អង្គុយ​គោរព​រូប​ថត​នោះ ។ គាត់​ថ្វាយ​​ផ្កា ដុត​ធូប​រួច​ថ្វាយ​បង្គំ​បី​ដង ។ គាត់​យក​សំបុត្រ​ទិញ​ថ្នាំ​នោះ​មក​សូត្រ​ថា “ពីរ​គ្រាប់​ពេល​ព្រឹក ពីរ​គ្រាប់​ពេល​រសៀល ពីរ​គ្រាប់​ពេល​ល្ងាច” ។ គាត់​ចេះ​តែ​សូត្រ សំបុត្រ​ទិញ​ថ្នាំ​នោះ​រាល់​ថ្ងៃ​ពេគ​មួយ​ជីវិត ព្រោះ​គាត់​មាន​ជំនឿ​ខ្លាំង​ណាស់​លើ​គ្រូ​ពេទ្យ​ ។ ប៉ុន្តែ​សំបុត្រ​ទិញ​ថ្នាំ នៅ​តែ​ឥត​បាន​ជួយ​អ្វី​ដល់​គាត់​សោះ ។ គាត់​ចង់​ដឹង​ឲ្យ​ច្បាស់​ដែម​ទៀត អំពី​សំបុត្រ​ទិញ​ថ្នាំ​នោះ ក៏រត់​ទៅ​ជួប​គ្រូ​ពេទ្យ​ហើយ​ សួរ​ថា “ហេតុ​អ្វី​បនា​លោក​គ្រូ​ពេទ្យ​ចេញ​សំបុត្រ​ទិញ​ថ្នាំ​នេះឲ្យ​ខ្ញុំ​ ? តើ​វា​ជួយ​ខ្ញុំ​យ៉ាង​ម៉េច?” ក្នុង​ឋានៈ​ជា​អ្នក​ចេះ​ គ្រូ​ពេទ្យ​ពន្យល់​ថា “អើ ជម្ងឺ​របស់​អ្នក​​យ៉ាងនេះ នេះ​ជា​ហេតុ​ជា​ឫស​គល់​របស់ ជម្ងឺ ។ បើ​អ្នក​លេប​ថ្មាំ​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​ចេញ​សំបុត្រ​ឲ្យ​ទិញ វា​នឹង​​រលីង​ដាច់​ឫស​គល់​ហេតុ​របស់​ជម្ងឺ​អស់ ។ កាលណា​ហេតុ​វា​បាន​រលីង​ដាច់​ឫស​គល់​អស់​ហើយ ជម្ងឺ​នឹងបាន​ជា​សះ​ស្បើយ​ជា​ស្វ័យ​ប្រវត្តិ” ។ បុរស​នោះ​គិត​ថា “អា ! អស្ចារ្យ​ហើយ ! គ្រូ​ពេទ្យ​ខ្ញុំ​មាន​ប្រាជ្ញា​ណាស់ សំបុត្រ​ទិញ​ថ្នាំ​របស់​គាត់​មាន​ប្រយោជន៍​ណាស់! “ ។ ត្រឡប់​ទៅ​ដល់​ផ្ទះ​វិញ គាត់​ចាប់​ផ្តើមឈ្លោះ​ប្រកែក​ជាមួយ​អ្នក​ជិត​ខាង​ថា ៗគ្រូ​ពេទ្យ​ខ្ញុំ​ល្អ​បំផុត គ្រូ​ពេទ្យ​ឯទៀត​សុទ្ធ​តែ​ឥត​ប្រ​យោជន៍” ។ ប៉ុន្តែ​តើ​គាត់​បាន​ចំណេញ​អ្វី អំពី​ការ​ឈ្លោះ​ប្រកែក​នោះ ? ពេញមួយ​ជីវិត គាត់​ចេះ​តែ​ឈ្លោះ​ប្រកែក​ឥតបាន​ផល​អ្វី​សោះ ។ ប្រសិន​បើ​គាត់​លេប​ថ្នាំ​នោះ​ទើប​គាត់​នឹង​បាន​ជាសះ​ស្បើយ​ពី​ជម្ងឺ​ពី​ទុក្ខ​របស់​គាត់ ។ ទាល់​តែធ្វើ​យ៉ាង​ហ្នឹងទើប​ថ្នាំ​ជួយ​គាត់​បាន ។ បុគ្គល​អ្នក​បាន​រដោះ​ទុក្ខ​គ្រប់​រូប ប្រៀប​ដូចជា​ជា​គ្រូពេទ្យ​ដោយ​ករុណា​ធម៌ ព្រះអង្គ​ប្រទាន​សំបុត្រ​ទិញ​ថ្នាំ និង​ដំ​បូន្មាន​ដល់​ប្រជាជន​អំពី​របៀប​រដោះ​ខ្លួនឲ្យ​រួច​ផុត​​ពី​ទុក្ខ​ បើ​អ្នក​នោះ ចេះ​តែ​ពង្រីក​ជំនឿ​ខ្វាក់​ចំពោះ​បុគ្គល​នោះ ៗ ដោយ​បង្វែរ​សំបុត្រ​ទិញ​ថ្នាំ​ឲ្យ​ទៅជា​គម្ពីរ​ រួច​​ចេះ​តែ​ប្រឹង​ឈ្លោះ​ប្រែក​ជា​មួយ​និកាយ​ដទៃ​ទៀត ដោយ​អះ​អាង​ថា ការ​ប្រៀន​ប្រ​ដៅ​របស់​អ្នក​បង្កើត​សាសនា​របស់​ខ្លួន​ ខ្ពង់​ខ្ពស់​ជាង​គេ ប៉ុន្តែ គ្មាន​អ្នកណា​ខ្វល់​នឹង​ប្រតិបត្ត​និង​ការ​ប្រៀន​ប្រដៅ​គ្មាន​ខ្វល់​នឹង​លេបថ្នាំ ដែល​គេ​បាន​ចេញ​សំបុត្រ​ឲ្យ​ទិញ​នោះ ដើម្បី​បំបាត់​ជម្ងឺ​នោះ​ចោល​ឲ្យ​អស់​សោះ ។ ជំនឿ​លើ​គ្រូពេទ្យ​មាន​ប្រយោជន៍​ណាស់ វា​អាច​លើក​ទឹក​ចិត្ត អ្នក​ជម្ងឺ​ឲ្យ​គោរព​តាម​ការ​ណែនាំ​របស់គាត់ ។ ការ​យល់​ពី​គុណ​ភាព​ឱសថ​វា​មាន​ប្រ​យោជន៍​នោះ លើង​ទឹក​ចិត្ត​អ្នក​ឲ្យ​លេប​ឱសថ ។ ប៉ុន្តែ បើ​ឥត​​លេប​ឱសថ​ពិតៗទេ អ្នក​មិន​អាច​បាន​ជា​សះ​ស្ប់យ​ពី​ជម្ងឺ​ឡើយ ។ អ្នក​ត្រូវ​លេប​ឱសថ​ដោយ​ខ្លួនឯងផង ។ ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ សិល្បៈ​នៃ​ការ​រស់​នៅ​ (វិបស្សនាកម្ម​ដ្ឋាន ) រៀបរៀងដោយៈ ស.ន. ហ្គោឥនកា លិល្លីយុំា ហាត វាយអត្ថបទដោយៈ ឧបាសក សូត្រ តុលា ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

ការក្រែង​ចិត្ត កូន​ជាទី​ស្រឡាញ់, កាល​បើ​កូន​នឹង​ធ្វើ​អ្វី​ មិន​ថា​នឹង​ធ្វើ​ក្នុង​ផ្ទះ​របស់​ខ្លួន​ឯង ឬ​នឹង​ធ្វើ​នៅ​ទី​ដទៃ​ណា​ ៗ បើ​ការ​ងារ​ដែល​នឹង​ធ្វើ​នោះអាច​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​អ្នកជិត​ខាង ធ្វើឲ្យ​រំខាន​គេ ឬក្តៅ​ក្រហាយ​ចិត្ត កូន​ត្រូវ​ប្រយ័ត្ន​ឲ្យណាស់ ។ កូន​កុំ​ធ្វើ​អ្វី ៗ​តាម​ចិត្ត​ចង់ ឬ​ប្រកាន់​សិទ្ធិ​ថា ធ្វើ​បាន​នោះ​ឡើយ កូនត្រូវ​ចេះត្រែង​ចិត្ត​អ្នកដទៃ​ផង ដូចជា​នៅ​ផ្ទះ​ជាប់​គ្នា នៅ​បន្ទប់​ជាប់​គ្នា ឬ​នៅ​បន្ទប់​ជាមួយ គ្នាជាដើម ។

ឥរិយាបថ​ល្អ​ក្នុង​ទីវត្ត​អារាម នៅ​ក្នុង​ទី​វត្ត​អារាម គឺ​ជា​កន្លែង​សម្រាប់​គោរព​បូជា ក្នុង​គោល​បំណង កសាង​នូវ​កុសល​ផល​បុណ្យ និង​ជា​កន្លែង​អប់រំ​នូវ​មនុស្ស​ទូទៅ​មិន​ថា​សាសន៍ខ្មែរ ឬ សាសន៍​ដទៃ​ឡើយ។ ពេល​ចូល​មក​ដល់​ទីវត្ត​អារាម​ត្រូវ​ធ្វើ​នូវ​ឥរិយាបថ​ថ្លៃថ្នូរ សុភាពរាបសារ រម្យទម ទន់ភ្លន់ និង​មិន​ត្រូវ​និយាយ​គ្នាលឺៗ នាំ​ឲ្យ​ខុស​សីលធម៌។ ពេល​ស្លៀក​ពាក់​ចូល

កំណត់ហេតុខ្លីស្ដីពីម៉ែឪ ដួង​ផ្កាយ​យ៉ាង​ច្រើន ដែល​រះ​បញ្ចេញ​ពន្លឺ​រស្មី​តិចៗ​ពេញ​ផ្ទៃ​នភាល័យ តែ​ទោះ​បី​ដួងផ្កាយ​រះច្រើន​ប៉ុណ្ណា​ក៏​ដោយ ក៏​មិន​អាច​បំភ្លឺ​ផែន​ដី ទាំង​មូល​ឲ្យ​ភ្លឺ​បាន​ដែរ ចាញ់​ព្រះច័ន្ទ​តែ​មួយ​ដួង តែ​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ពិភព​លោក​ពោរពេញ ទៅ​ដោយ​ពន្លឺ​រស្មី យ៉ាង​ត្រចេះ​ត្រចង់​បាន យ៉ាង​ណាមិញ ឪពុក​ម្ដាយ​ដែល​មាន​កូន​ច្រើន តែសុទ្ធតែ​ជាកូន​ដែល​អកតញ្ញូ មិន​ដឹង​គុណ

ដំណើរ​ត្រាស់​ដឹង​របស់​ព្រះពុទ្ធ​អង្គ ព្រះពោធិសត្វ​ខំប្រឹងប្រព្រឹត្ត​នូវ​តបកម្ម ជាទុក្ករកិរិយា ដែល​សត្វ​លោក​ធ្វើ​បាន​ដោយ​លំបាក នា​ដង​ភ្នំដង្កេស្វារី។ បញ្ចវគ្គិយតាបស​ទាំង ៥ រូប​មាន​កោណ្ឌរូប​មាន​កោណ្ឌញ្ញៈ ភទ្ទិយ វប្បៈ មហានាម អស្សជិ ជាអ្នក​ខ្វល់ខ្វាយ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រព្រឹត្ត​តប​កម្ម ដោយ​យល់​ឃើញ​ថា ការ​ប្រព្រឹត្ត​ធ្វើ​យ៉ាង​នេះ នឹង​បាន​សម្រេច​នូវ​មោក្ខធម៌ ជាទីក្សេម រួចផុត​ចាក​កិលេស​ទាំង​ពួង​មិន​ខាន​។