[៤៨] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ របស់ដែលឆ្ងាយក្រៃលែងឆ្ងាយនេះ មាន ៤ យ៉ាង។ របស់ដែលឆ្ងាយក្រៃលែងឆ្ងាយ ៤ យ៉ាង តើដូចម្តេចខ្លះ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មេឃ និងផែនដី នេះជារបស់ឆ្ងាយក្រៃលែងឆ្ងាយទី ១ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ត្រើយសមុទ្រខាងអាយ និងត្រើយសមុទ្រខាងនាយ នេះជារបស់ឆ្ងាយក្រៃលែងឆ្ងាយទី ២ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះអាទិត្យរះឡើងអំពីទិសណា អស្តង្គតទៅក្នុងទិសណា នេះជារបស់ឆ្ងាយក្រៃលែងឆ្ងាយទី ៣ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ធម៌របស់ពួកសប្បុរស និងធម៌របស់ពួកអសប្បុរស នេះជារបស់ឆ្ងាយក្រៃលែងឆ្ងាយទី ៤។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ របស់ដែលឆ្ងាយក្រៃលែងឆ្ងាយមាន ៤ យ៉ាងនេះឯង។ មេឃ និងផែនដី រមែងឆ្ងាយអំពីគ្នា ត្រើយសមុទ្រនោះ លោកពោលថា ឆ្ងាយអំពីគ្នា ព្រះអាទិត្យជាអ្នកធ្វើនូវពន្លឺ រះឡើង អំពីទិសណា អស្តង្គតទៅវិញ ក្នុងទិសណា រមែងឆ្ងាយអំពីគ្នា បណ្ឌិតទាំងឡាយ ពោលថា ធម៌របស់ពួកសប្បុរស និងធម៌របស់ពួកអសប្បុរស ឆ្ងាយក្រៃលែងឆ្ងាយជាងនោះទៅទៀត។ សមាគមរបស់ពួកសប្បុរស មិនបានញ្រត់ប្រាសចាកគ្នា សមាគមរបស់ ពួកសប្បុរស ឋិតនៅដរាបណា ធម៌របស់ពួកសប្បុរស ក៏មាននៅដរាបនោះ។ សមាគមរបស់ពួកអសប្បុរស តែងញ្រត់ប្រាសទៅឆាប់ ព្រោះហេតុនោះ ធម៌ទាំងឡាយ របស់ពួកសប្បុរស ទើបឈ្មោះថា ឆ្ងាយអំពីធម៌របស់ពួកអសប្បុរស។ បិដក ៤២ ទំព័រ ១២២ ឃ្នាប ៤៨ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

ស. តើ​ពាក្យ​ថា ធម៌ មានន័យ​ដូច​ម្ដេច? ច. បើ​ពាក្យ​ថា ធម៌​មួយ​ម៉ាត់ ប្រែ​បាន​ច្រើន​យ៉ាង​គឺ​ប្រែ​ថា សភាវៈ​ទ្រទ្រង់​សត្វ​លោក គឺ​បុណ្យ បាប សុចរិត ទុច្ចរិត ពោលគឺ កុសលធម៌​ក៏​មាន​អកុសលធម៌​ក៏​មាន។ ស. ចុះ​ពាក្យ​ថា ធម្មគុណ​មាន​សេចក្ដី ដូចម្ដេច? ច. គុណធម៌ គឺភាវៈ​ដែល​ស្រោចស្រង់​ទ្រទ្រង់​សត្វ អ្នក​ប្រតិបត្តិ​តាម​គន្លងធម៌ ឲ្យ​បាន​សេចក្ដី​សុខ សេចក្ដី​ចម្រើន។ ពាក្យ​ថាព្រះធម៌ មាន​ស័ព្ទ​ដែល​គួរ​ប្រែ​ចេញ​ជា​ច្រើន​យ៉ាង​ពិត​មែន ប៉ុន្តែ​ក្នុង​ទី​នេះ​សំ​ដៅ​យក​ចំពោះ​តែ ទ្រឹស្ដី គឺ​ សេចក្ដី​អធិប្បាយ​ពន្យល់​ហេតុ​ផល​ឲ្យ​ឃើញជា​បែប​យ៉ាង​ព្រម​ទាំង​ផល​របស់​បុគ្គល​ អ្នក​សិក្សា អ្នក​ប្រតិបត្តិ​ប៉ុណ្ណោះ។ ស. តើ​ធម្មគុណ​ទី ១ មាន​សេចក្ដី​ដូចម្ដេច? ច. ព្រះធម្មគុណទី ១ « ស្វាក្ខាតធម៌ » លោក​សំដៅ​យក​ ព្រះបរិយត្តិធម៌ និង​បដិបត្តិធម៌ព្រោះ​ធម៌​ទាំង​នេះ ដែល​ព្រះ​សម្ពុទ្ធប្រកាស​ទុក​ហើយ​ថា​ជា​ធម៌​ស្រប​គ្នា រលាយ​ចូល​គ្នា​ដោយ​ជិត​ស្និទ្ធ ដូច​ជា​ខ្សែដែល​វេញ​ធ្លុង​ត្រូវ​គ្នា មិន​ប្រែប្រួល ឃ្លាត​ចាក​គ្នា មាន​លម្អ​ក្នុង​បទ​ដើម បទ​កណ្ដាល និង​បទ​ចុង ព្រោះ​ប្រកាស​ព្រហ្ម​ចរិយធម៌ ដ៏​បរិសុទ្ធ​បរិបូណ៌ក្រៃលែង​គ្រប់យ៉ាងទាំងអត្ថ និងព្យព្ជានៈ។ បដិបត្តិធម៌ ជាផ្លូវជាឧបាយ សម្រាប់​អ្នកប្រតិបត្តិ ដើម្បីឆ្ពោះ​ត្រង់​ទៅ​រក​មគ្គផល​និព្វាន គឺ​ថា​កាល​បើ​បុគ្គល​មិន​ប្រតិបត្តិ​ក៏​មិន ត្រូវ​បាន​ទទួល​មគ្គផល​និព្វាន លុះត្រា​តែ​ប្រតិបត្តិ​ទើប​អាច​ដើម្បី​បាន​មគ្គផល​និព្វាន។ « ស្វាក្ខាតោ ភគវតា ធម្មោ » ធម៌​ដែល​ព្រះ​ដ៏មានព្រះភាគ​ត្រាស់​សម្ដែង​ទុក​ល្អ​ហើយ ​មាន ២ យ៉ាងគឺ៖ ១- បរិយត្តិធម៌ ធម៌របស់សេក្ខបុគ្គល (ការសិក្សា) ២- នព្វលោកុត្តរធម៌ ធម៌ជា​លោកុត្តរមាន៩ យ៉ាងគឺ មគ្គ ៤ ផល ៤ និព្វាន ១។ ស. តើ​ធម្មគុណទី ២ មានសេចក្ដី​ដូចម្ដេច? ច. ព្រះធម្មគុណទី ២ គឺ « សន្ទិដ្ឋិកធម៌ » សេចក្ដី​ថា មគ្គផល​ដែលបុគ្គលណា​បាន​ដល់​ហើយបុគ្គល​នោះ អាច​ឃើញ​ជាក់​ច្បាស់​ដោយ​ខ្លួន​ឯង។ មគ្គផល​ដែល​បុគ្គល​មិន​ទាន់​បាន​ដល់ មិន​ទាន់​បាន​សម្រេច​នោះ ពុំ​អាច​មក​ឃើញ​ជា​មួយ​ផង​បាន​ឡើយ។ ស. តើ​ព្រះធម្មគុណ ទី ៣ មានសេចក្ដី​ដូចម្ដេច? ច. ព្រះធម្មគុណ​ទី ៣ គឺ « អាកាលិកធម៌ » មាន​សេចក្ដី​ថា ធម៌​ជាទី​ប្រគល់​ឲ្យ​នូវ​ផល​ដល់​អ្នក​ប្រតិបត្តិ​មិន​រង់​ចាំ​កាល គឺ​ថា​កាល​បើ​បុគ្គល​បាន​អរិយមគ្គ​ហើយ ក៏​ត្រូវ​បាន​អរិយផល​ក្នុង​លំដាប់​គ្នា មិនឋិត​នៅ​ក្នុង​អរិយមគ្គ​អស់​កាល​យូរ​ឡើយមួយ​ទៀត​ថា បើ​អរិយមគ្គ​កើត​ហើយ​ពុំ​មែន​សាបសូន្យ​ត្រឹម​អរិយមគ្គ​ទៅ​វិញ ខាន​បាន​ផល​នោះ​ឡើយ ពុំ​មែន​ដូច​ផ្កា​ឈើ​និង​ផ្លែ​ឈើ​នោះ​ទេ​ដូច​យ៉ាង ដើម​ឈើ​មាន​ផ្កា​មាន​ផ្លែ​តាម​រដូវ​កាល​ផ្សេងៗ​គ្នា ផ្កា​ឈើ​ខ្លះ គ្រាន់​តែ​កើត​មាន​អំពើ​ដើម​ឈើ ហើយ​ក៏​ស្វិត​ស្រពោន ឬ​ជ្រុះ​បាត់ទៅ​វិញ មិន​បាន​ទៅ​ជា​ផ្លែ​ទេ ផ្កា​ខ្លះ​ក៏​បាន​ទៅ​ជា​ផ្លែ។ អកាលិកធម៌ មិន​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដូច​ផ្កា​ឈើ​នោះ​ឡើយ។ ស. តើ​ព្រះធម្មគុណទី ៤ មាន​សេចក្ដី​ដូច​ម្ដេច? ច. ព្រះធម្មគុណ​ទី ៤ គឺ « ឯហិបស្សិកធម៌ » មាន​សេចក្ដី​ថា ព្រះធម៌​មាន​លម្អ​ដ៏​អស្ចារ្យ ចំណែក​ចំពោះ​បុគ្គល​អ្នក​ប្រតិបត្តិ ដែល​បាន​ដល់ បាន​សម្រេច​ច្បាស់​លាស់​ហើយ​ហាក់​ដូច​ជា ហៅ​អ្នក​ដទៃ​ឲ្យ​មក​មើល​ឃើញ​បាន​ថា « អ្នក ចូល មក នេះព្រះធម៌ អ្នក​ចូរ​មើល​ចុះ » ព្រះធម៌​នេះស្រស់​ត្រកាល​ណាស់ រមែង​ប្រាកដ​ដល់​បុគ្គល​អ្នក​បាន​សម្រេច។ ស. តើ​ព្រះធម្មគុណ​ទី ៥ មាន​សេចក្ដី​ដូចម្ដេច? ច. ព្រះធម្មគុណ​ទី ៥ គឺ « ឱបនយិកធម៌ » មាន​សេចក្ដី​ថា ព្រះធម៌​មាន​គុណ​ដ៏​ជ្រាល​ជ្រៅ​ណាស់ដែល​បុគ្គល​គួរ​បង្អោន​ចូល​មក​ទុក​ដាក់ ក្នុង​ចិត្ត​ដោយ​គោរព គឺ​ថា​គួរ​ចម្រើន គួរ​បណ្ដុះ​ឲ្យ​កើតមាន​រឿយៗ​ខ្ជាប់​ខ្លួន ក្នុង​ខន្ធសន្ដាន។ ស. តើ​ព្រះធម្មគុណ​ទី ៦ មាន​សេចក្ដី​ដូច​ម្ដេច? ច. ព្រះធម្មគុណទី ៦ គឺ « បច្ចត្តវេទិតព្វវិញ្ញុធម៌ » មាន​សេចក្ដី ព្រះធម៌ គឺ មគ្គផល ដែល​បុគ្គល​ណា ត្រូវ​ដឹង​បាន​ចំពោះ​ខ្លួន​តាម​ទំនើង​ខ្លួន​ម្នាក់​ឯង ឯ​អ្នក​ដទៃ​ដែល​មិន​បាន​ប្រតិបត្តិ​មិន​បាន​ចម្រើន តាម​ផ្លូវ​ដ៏​បរិសុទ្ធ​នោះ​ពុំ​អាច​បាន​ដឹង បានឃើញ​ផង​ឡើយ។ ធម្មគុណ​ទី ២ ដល់​ទី ៥ បាន​ដល់​បដិវេធធម៌ ( ធម៌​គឺ​ការ​ត្រាស់​ដឹង ឬ​យល់​ច្បាស់) ។ ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ សំនួររបស់ខ្ញុំចម្លើយរបស់អ្នក ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​

សព្វេ​ សត្តា​ អាហារដ្ឋិតិកា ពួក​សត្វ​ទាំង​អស់​ឋិត​នៅ​បាន​ ព្រោះ​អាស្រ័យ​អាហារ ( សង្គីតិសូត្រ បិដក​លេខ ១៩​ ទំព័រ​ ១៣០​ ) អធិប្បាយ ពាក្យ​ថា​ សព្វេ​ សត្តា​ សំដៅយក សត្វ​ទាំង​ឡាយ​ទាំង​ពួង ក្នុង​ភព​ទាំង​អស់​ គឺ​ក្នុង​កាមភព​ជា​ដើម​ ក្នុង​សញ្ញីភព​ជា​ដើម​ និង​ក្នុង​ឯកវោការភព​ជា​ដើម​ ។ ពាក្យ​ថា​ អាហារដ្ឋិតិកា​ ព្រោះ​មាន​បទ​វិគ្រោះ​ថា អាហារតោ ឋិតិ​ ឯតេ-សន្តិ ​អាហារដ្ឋិតិកា​ “សត្វ​ទាំង​ឡាយ​នោះ តាំង​នៅ​បាន​ព្រោះ​អាហារ​ ហេតុ​នោះ​ ទើប​ឈ្មោះ​ថា​ អាហារដ្ឋិតិកា​” អ្នក​ដែល​តាំង​នៅ​បាន​ព្រោះ​អាហារ”​ ។​ អាហារ​រមែង​ជា​ហេតុ​នៃ​ការ​តាំង​នៅ​បាន​នៃ​សព្វ​សត្វ​ ដោយ​ប្រការ​ដូច្នេះ​ ។​ ព្រះ​សារីបុត្ត​ សម្តែង​សេចក្តី​នេះ​ថា​ “ម្នាល​អាវុសោ​ទាំង​ឡាយ​ ធម៌​មួយ​ គឺ​ សត្វ​ទាំង​ឡាយ​តាំង​នៅ​បាន​ព្រោះ​អាហារ​នេះ​ ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គ​នោះ​ ទ្រង់​ជ្រាប​ច្បាស់​តាម​សេចក្តី​ពិត​ ទ្រង់​សម្តែង​ទុក​ហើយ​ដោយ​ប្រពៃ​”​ ។​ ក៏​កាល​បើ​ដូច្នេះ​ ព្រះ​តម្រាស់​ដែល​ត្រាស់​ទុក​ថា​ “អសញ្ញសត្តា ទេវា អហេតុកា អនាហារា អផស្សកា ពួក​ទេវតា​ជា​អស-ញ្ញីសត្វ​ ជាអហេតុកៈ​ មិន​មាន​អាហារ​ មិន​មាន​ផស្សៈ​” ដូច្នេះ​ជា​ដើម​ នឹង​ក្លាយ​ជា​ពាក្យដែល​ឃ្លៀង​ឃ្លាតទៅ​ហើយ​ទេ​ឬ?​ ពាក្យ​ទាំង​នេះ​ មិន​ឃ្លៀង​ឃ្លាត​ទេ​ ព្រោះ​ទេវតា​ទាំង​នោះ​ក៏​មាន​ឈាន​ជា​អាហារ​ ។​ ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​នោះ​ក៏​ដោយ​ ព្រះ​តម្រាស់​ដែល​ត្រាស់​ថា​ “ចត្តារោមេ, ភិក្ខវេ, អាហារា ភូតានំ វា សត្តានំ ឋិតិយា សម្ភវេសីនំ វា អនុគ្គហាយ​ ។ កតមេ ចត្តារោ? កពឡីការោ អាហារោ ឱឡារិកោ វា សុខុមោ វា, ផស្សោ ទុតិយោ, មនោសញ្ចេតនា តតិយា, វិញ្ញាណំ ចតុត្ថំ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ​ អាហារ​ដើម្បី​ការ​តាំង​នៅ​របស់​សត្វ​ទាំង​ឡាយ​ដែល​កើត​មក​ហើយ​ ឬ​ដើម្បី​ការ​ជួយ​ឧបត្ថម្ភ​គាំ​ទ្រ​ពួក​សម្ភវេសី​ទាំង​ឡាយ​ មាន​ ៤​ អាហារ​ទាំង​ ៤​ នោះ​ តើ​ដូច​ម្តេច?​ គឺ​ កពឡិង្ការាហារ​ ទាំង​គ្រោត​គ្រាត​ ទាំង​ប្រណីត​ ១​ ផស្សាហារ​ ១​ មនោសញ្ចេតនាហារ​ ១​ វិញ្ញាណាហារ​ ១”​ ដូច្នេះ​ជា​ដើម​ ក៏​ជា​ពាក្យ​ដែល​ឃ្លៀង​ឃ្លាត​ ។ សូម្បី​ព្រះ​តម្រាស់​នេះ​ ក៏​មិន​ឃ្លៀង​ឃ្លាត​ ។ ព្រោះ​ថា​ ក្នុង​សូត្រ​នោះ​ ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​ត្រាស់​ធម៌​ទាំង​ឡាយ​ ដែល​មាន​លក្ខណៈ​ជា​អាហារ​ដោយ​ត្រង់​ថា​ “អាហារ”​ ប៉ុន្តែ​ក្នុង​ទី​នេះ​ទ្រង់​ត្រាស់​​ហៅ​បច្ច័យ​ដោយ​អម​ថា​ “អាហារ”​ ពិត​ណាស់​ បច្ច័យ​គួរ​នឹង​បាន​ដល់​ធម៌​ទាំង​ពួង​ ។​ ហើយ​បច្ច័យ​នុ៎ះ​ឯង​ ញ៉ាំង​ផល​ណា​នី​មួយ​ ឲ្យ​កើត​ឡើង​ ក៏​រមែង​ឈ្មោះ​ថា​ នាំ​មក​នូវ​ផល​នោះៗ ព្រោះ​ហេតុ​នោះ​ ទើប​ហៅ​បាន​ថា​ អាហារ​ ។​ ដោយ​ហេតុ​នោះ​ឯង ទើប​ត្រាស់​ទុក​ថា​ “អវិជ្ជម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សាហារំ វទាមិ, នោ អនាហារំ​ ។ កោ ច, ភិក្ខវេ, អវិជ្ជាយ អាហារោ? បញ្ចនីវរណាតិស្ស វចនីយំ។ បញ្ចនីវរណេបាហំ, ភិក្ខវេ, សាហារេ វទាមិ, នោ អនាហារេ​ ។ កោ ច, ភិក្ខវេ, បញ្ចន្នំ នីវរណានំ អាហារោ? អយោនិសោមនសិការោតិស្ស វចនីយំ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ​ សូម្បី​អវិជ្ជា​ តថាគត​ក៏​ពោល​ថា​ មាន​អាហារ​ មិន​មែន​មិន​មាន​អាហារ​ទេ​ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ​ តើ​អ្វី​ជា​អាហារ​របស់​អវិជ្ជា?​ គួរ​នឹង​ពោល​ថា​ នីវរណៈ​ ៥​ ជា​អាហារ​របស់​អវិជ្ជា​ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ​ សូម្បី​នីវរណៈ​ ៥​ តថាគត​ក៏​ពោល​ថា​ មាន​អាហារ​ មិន​មែន​មិន​មានអាហារ​ទេ​ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ​ តើ​អ្វី​ជា​អាហារ​របស់​នីវរណៈ​ ៥​ គួរ​នឹង​ពោល​ថា​ អយោនិសោមនសិការ​ ជា​អាហារ​របស់​នីវរណៈ​ ៥”​ ដូច្នេះ​ អាហារ​ គឺ​បច្ច័យ​នេះ​លោក​ប្រាថ្នា​យក​ក្នុង​ព្រះ​សូត្រ​នេះ​ ។​ ក៏​កាល​កាន់​យក​បច្ច័យ​ជា​អាហារ​ម្យ៉ាង​ហើយ​ ក៏​ជា​ការ​ដែល​កាន់​យក​ទាំង​អស់​ ទាំង​អាហារ​ដោយ​អម​ ទាំង​អាហារ​ដោយ​ត្រង់​ ។​ ក្នុង​អសញ្ញីភព​នោះ​ រមែង​បាន​បច្ចយអាហារ​ ។ កាល​ព្រះ​ពុទ្ធ​អង្គ​ទ្រង់​មិន​ទាន់​ឧប្បត្តិក​ឡើង​ ពួក​អ្នក​បួស​ក្នុង​លទ្ធិ​តិរ្ថិយ​ ធ្វើ​បរិកម្ម​ក្នុង​វាយោកសិណ​ហើយ​ ញ៉ាំង​ឈាន​ទី​ ៤​ (​ ចតុត្ថជ្ឈាន​ )​ ឲ្យ​កើត​ឡើង​បាន​ហើយ​ ចេញ​ចាក​ឈាន​នោះ​ហើយ​ ឲ្យ​កើត​សេចក្តី​ត្រេក​អរ​ ពេញ​ចិត្ត​ថា​ “គួរ​តិះ​ដៀល​ចិត្ត​ ចិត្ត​នេះ​គួរ​តិះ​ដៀល​ពិត​ ឈ្មោះ​ថា​ការ​មិន​មាន​ចិត្ត​នុ៎ះ​ឯង​ ជា​សេចក្តី​ល្អ​ ព្រោះ​អាស្រ័យ​ចិត្ត​ ទើប​កើត​ទុក្ខ​ មាន​ការ​សម្លាប់​ និង​ចាប់​ចង​ជា​ដើម​ ជា​បច្ច័យ​ កាល​មិន​មាន​ចិត្ត​ ទុក្ខ​នោះ​ក៏​រមែង​មិន​មាន”​ ជា​អ្នក​មាន​ឈាន​មិន​វិនាស​ អស់​ជីវិត​ហើយ​បាន​ទៅ​កើត​ក្នុង​អសញ្ញីភព​ ។​ អ្នក​ណា​តាំង​មាំ​ក្នុង​ឥរិយាបថ​ណា​ ក្នុង​មនុស្សលោក​ អ្នក​នោះ​កើត​ដោយ​ឥរិយាបថ​នោះ​ គឺ​ឈរ​ខ្លះ​ អង្គុយ​ខ្លះ​ ដេក​ខ្លះ​ អស់​ ៥០០​ កប្ប​ ដូច​ជា​ដេក​នៅ​អស់​កាល​យូរ​ត្រឹម​នេះ​ សូម្បី​សត្វ​ទាំង​ឡាយ​ ដែល​មាន​រូប​យ៉ាង​នេះ​ ក៏​រមែង​បាន​បច្ចយ​អាហារ​ ។​ តាម​ពិត​ សត្វ​ទាំង​នោះ​ ចម្រើន​ឈាន​ណា​ ហើយ​ទៅ​កើត,​ ឈាន​នោះ​ឯង​រមែង​ជា​បច្ច័យ​របស់​សត្វ​ទាំង​នោះ​ ។​ បច្ច័យ​គឺ​ឈាន​ នៅ​មាន​ដរាប​ណា​ ក៏រមែង​តាំង​នៅ​បាន​ដរាប​នោះ​ ឧបមា​ដូច​កូន​សរ​ដែល​បាញ់​ទៅ​ដោយ​កម្លាំង​បញ្ជូន​នៃ​ខ្សែ,​ កម្លាំង​បញ្ជូន​នៃ​ខ្សែ​នៅ​មាន​ត្រឹម​ណា​ ក៏រត់​ទៅ​បាន​ត្រឹម​នោះ​ យ៉ាង​នោះ​ដែរ​ ។​ កាល​បច្ច័យ​គឺ​ឈាន​នោះ​អស់​ហើយ​ សត្វ​ទាំង​នោះ​ក៏​រមែង​ធ្លាក់​ទៅ​ ដូច​កូន​សរ​ដែល​អស់​កម្លាំង​បញ្ជូន​នៃ​ខ្សែ​ដូច្នោះ​ ។ ចំណែក​ពួក​សត្វនរក​ដែល​លោក​ពោល​ទុក​ថា​ មិន​បាន​រស់​នៅ​ដោយ​ផល​នៃ​សេចក្តី​ប្រឹង​ប្រែង​ ទាំង​មិន​បាន​រស់​នៅ​ដោយ​ផល​នៃ​បុណ្យ​ ទាំង​នេះ​មាន​អ្វី​ជា​អាហារ​ ។​ កម្មនុ៎ះ​ឯង​ ជា​អាហារ​របស់​សត្វ​នរក​ទាំង​នោះ​ ។​ បើ​នឹង​សួរ​ថា​ អាហារ​មាន​ ៥​ យ៉ាង​ គឺ​អ្វី​ខ្លះ?​ ( ក៏​ត្រូវ​ឆ្លើយ​ថា​ )​ ពាក្យ​ថា​ “៥​ យ៉ាង​ឬ​មិន​មែន​ ៥​ យ៉ាង​នេះ​មិន​គួរ​និយាយ,​ លោក​ពោល​ពាក្យ​នេះ​ ទុក​ហើយ​មិន​មែន​ឬថា​ “បច្ច័យ​គឺ​អាហារ​”​ ព្រោះ​ហេតុ​នោះ​ សត្វ​ទាំង​នោះ​កើត​ក្នុង​នរក​ដោយ​កម្ម​ណា​ កម្ម​នោះ​ឯង​ចាត់​ថា​ ជា​អាហារ​ ព្រោះ​ជា​បច្ច័យ​នៃ​ការ​តាំង​នៅ​របស់​សត្វ​ទាំង​នោះ​ ដូច​ដែល​ត្រាស់​សំដៅ​ដល់​ថា​ “ន ច តាវ កាលង្ករោតិ, យាវ ន តំ បាបកម្មំ ព្យន្តី ហោតិ​ ដរាប​ណា​ បាបកម្ម​មិន​ទាន់​អស់​ សត្វ​នោះ​ឯង​នៅ​មិន​ទាន់​ស្លាប់​ដរាប​នោះ​”​ ។ ក្នុង​ទី​នេះ​មិន​គួរ​ជំទាស់​គ្នា​ ដោយ​រឿង​កពឡិង្ការាហារ​ ។​ ព្រោះ​សូម្បី​តែ​ទឹក​មាត់​ដែល​កើត​ក្នុង​មាត់​ ក៏​នៅ​ឲ្យ​សម្រេច​អាហារកិច្ច​ដល់​សត្វ​ទាំង​នោះ​បាន​ ។​ ពិត​មែន​ ទឹក​មាត់​នោះ​ ក្នុង​នរក​រាប់​ថា​ ជា​ទី​តាំង​នៃ​ទុក្ខវេទនា​ ក្នុង​ឋានសួគ៌​រាប់​ថា​ ជាទី​តាំង​នៃ​សុខវេទនា​ ចាត់​ថា​ជា​បច្ច័យ​បាន​ ។ ហេតុ​នោះ​ ក្នុង​កាមភព​ ដោយ​ត្រង់​ មាន​អាហារ​ ៤​ យ៉ាង​ ក្នុង​រូបភព​ និង​អរូបភព​ លើក​លែង​តែ​អសញ្ញីសត្វ​ចេញ​ ក្រៅ​អំពី​នោះ​ មាន​អាហារ​ ៣​ យ៉ាង,​ សម្រាប់​អសញ្ញីសត្វ​ និង​ពួក​ទេវតា​ដទៃៗ​ ( ក្រៅ​ពី​ដែល​ពោល​ហើយ​ ) មាន​អាហារ​គឺ​បច្ចយ​អាហារ​ ដោយ​ប្រការ​ដូច្នេះ​ ៕ ដោយ ៥០០០ឆ្នាំ

អត្ត​ទណ្ឌ​សូត្រ​ទី​១៥ (​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​ ទ្រង់​ត្រាស់​ថា ) ភ័យ​កើត​មក​អំពី​អាជ្ញា​របស់​ខ្លួន​ (សេចក្តី​ប្រ​ព្រឹត្ត​កាច​អា​ក្រក់​របស់​ខ្លួន ) អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ ចូរ​មើល​ជន​អ្នក​ទាស់​ទែង​គ្នា​ តថា​គត​ (​កាល​នៅ​ជា​ពោ​ធិ​សត្វ​) បាន​តក់​ស្លុត​ហើយ យ៉ាង​ណា​ តថា​គត​ នឹង​សម្តែង​នូវ​សេក្តី​តក់​ស្លុត​ យ៉ាង​នោះ (​ដល់​អ្នក​ទាំង​ឡាយ) ។ ភ័យ​មក​កាន់​តថា​គត​ ព្រោះ​ឃើញ​នូវ​ពពួក​សត្វ​ កំពុង​ញាប់​ញ័រ​ (​ដោយ​តណ្ហា​ជាដើម​)

សុវណ្ណ​ពិព្វោហ​និយ​ត្ថេរាប​ទាន​ ខ្ញុំ​មាន​ចិត្ត​ជ្រះ​ថ្លា​ បាន​ថ្វាយ​អាសនៈ​មួយ​ ដោយ​ដៃ​របស់​ខ្លួន​ គឺ​ថ្វាយ​ខ្នើយ​ ដើម្បី​សម្រេច​ប្រ​យោជន៍​ដ៏​ខ្ពង់​ខ្ពស់​ ។ ក្នុងកប្ប​ទី ៩១ អំពី​កប្ប​នេះ ព្រោះ​ហេតុ​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​ថ្វាយ​ខ្នើយ ខ្ញុំ​មិន​ដែល​ស្គាល់​ទុគ្គ​តិ នេះ​ជា​ផល​នៃ​ខ្នើយ ។ ក្នុង​កប្បទី​ ៦៣ អំពី​កប្ប​នេះ ខ្ញុំ​បាន​កើត​ជា​ក្សត្រ​ចក្រ​ពត្តិ​ ព្រះ​នាម​អសមៈ ទ្រង់​បរិបូណ៌​ដោយ​កែវ​ ៧​ ប្រ​ការ​ មាន​កម្លាំង​ច្រើន ។ បដិសម្ភិទា ៤ វិមោក្ខ​ ៨ និង​អភិញ្ញា​

ឧ​គ្គ​រាជ​ម​ហា​មាត្រ​ បាន​ចូល​ទៅ​គាល់​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​ លុះ​ចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ​ ក៏​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​ ហើយ​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សម​គួរ​ ។ លុះ​ឧគ្គ​រាជ​មហា​មាត្រ​ អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សម​គួរ​​ហើយ បាន​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ព្រះ​មា​ន​ព្រះ​ភាគ​ថា​ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​ចម្រើន​ អស្ចារ្យ​ណាស់​ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​ចម្រើន​ ចម្លែក​ណាស់ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​ចម្រើន​ ព្រោះ​មិគារ​សេដ្ឋី​ជា​ចៅ​របស់រោ​ហណ​សេដ្ឋី​នេះ ពេញ​ជា​មនុស្ស​ស្តុក​ស្តម្ភ​ផង

ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ​ បុគ្គល​ពាល​ មិន​ឈ្លាស​វៃ​ ជា​អសប្បុរស​ ប្រក​ប​ដោយ​ធម៌​ ៤​យ៉ាង រមែង​រក្សា​ខ្លួន​ដែល​ខ្លួន​ជីក​គាស់​កម្ចាត់​គុណ​ចោល​ហើយ​ ជា​អ្នក​ប្រ​កប​ដោយ​ទោស​ផង​ ប្រ​កប​ដោយ​សេច​ក្តី​តិះ​ដៀល​ របស់​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ទាំង​ឡាយ​ផង បាន​នូវ​បាប​ដ៏​ច្រើន​ផង​ ។ ធម៌ ៤ យ៉ាង​ តើ​ដូច​ម្តេច​ខ្លះ ។ គឺ​បុគ្គល​នោះ មិន​បាន​ពិ​ចារណា​ ស្ទាប​ស្ទង់​មើល​ ហើយ​ពោល​សរសើរ​ បុគ្គល​​ដែល​គួរ​ តិះ​ដៀល​ ១

សម្បត្តិ​រក​បាន​ដោយ​ក្រ ៦ យ៉ាង​ ១. គតិ​សម្បត្តិ ការ​បាន​អត្ត​ភាព​ជា​មនុស្ស​ ២. កាល​សម្ប​ត្តិ​ ការ​បាន​កើត​មក​ក្នុង​ពេល​ដែល​មាន​ពាក្យ​ប្រៀន​ប្រ​ដៅ​របស់​ព្រះ​ពុទ្ធ​ ៣. បទេស​សម្បត្តិ​ កា​រ​ដែល​បាន​រស់​នៅ​ក្នុង​ប្រ​ទេស​ ដែល​មាន​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ៤. កុល​សម្ប​ត្តិ ការ​បាន​រស់​នៅ​ក្នុង​ត្រ​កូល​ ឬ​តបន់​ដែ​ល​ជា​អ្នក​ជ្រះ​ថ្លា​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ៥. ឧប​ធិ​សម្បត្តិ ការ​បាន​អត្ត​ភាព​ពេញ​បរិ​បូណ៌