(ព្រះមោគ្គល្លានសួរថា) ម្នាលទេវតា នាងមានសម្បុរល្អញុំាងទិសទាំងពួងឲ្យភ្លឺច្បាស់ដូចផ្កាយព្រឹក ឋិតនៅ នាងមានសម្បុរបែបនោះ ដោយហេតុអី្វ ផលសម្រេច ដល់នាងក្នុងទីនេះផង ភោគៈទាំងឡាយ ណានីមួយ ដែលជាទីគាប់ចិត្ត ភោគៈ ទាំងនោះក៏កើតឡើងដល់នាងផង តើដោយហេតុអី្វ? ម្នាលទេវធីតា មានអានុភាពច្រើន អាត្មាសូមសួរនាង នាងកាល ដែលកើតជាមនុស្សបានធ្វើបុណ្យអី្វ នាង មានអានុភាពរុងរឿងយ៉ាងនេះ ទាំងសម្បុររបស់នាងក៏ភ្លឺច្បាស់ សព្វទិស តើដោយ ហេតុអី្វ? ទេវតានោះ ដែលព្រះមោគ្គល្លានសួរហើយ មានចិត្ត ត្រេកអរ លុះព្រះមោគ្គល្លាន សួរប្រស្នាហើយ ក៏ដោះស្រាយនូវផលនៃកម្មនេះថា៖ ជនទាំងឡាយស្គាល់នូវខ្ញុំថា សោណទិន្នា ខ្ញុំជាឧបាសិកានៅក្នុងស្រុក នាលន្ទា ជាស្ត្រីបរិបូណ៌ដោយសទ្ធា និងសីល ត្រេកអរក្នុងការចែករំលែក នូវទាន សព្វកាល មានចិត្តជ្រះថ្លា ក្នុងពួកបុគ្គល មានចិត្តត្រង់ បានឲ្យគ្រឿងស្លៀកដណ្តប់ ភត្ត សេនាសនៈ និងគ្រឿងប្រទីប ខ្ញុំបានរក្សា ឧបោសថ ប្រកបដោយអង្គ ៨ អស់ថ្ងៃទី ១៤ ទី ១៥ និងទី ៨ នៃបក្ខផងអស់បាដិហារិយបក្ខ ផងបានសង្រួម ក្នុងសីលទាំងឡាយសព្វកាល ជាអ្នកវៀរចាក បាណាតិបាត សង្រួមចាក មុសាវាទ ឆ្ងាយចាក ការលួច ចាកការប្រព្រឹត្តិកន្លង (ចិត្តស្វាមី) និងការផឹកនូវទឹកស្រវឹង ត្រេកអរក្នុងសិក្ខាបទទាំង ៥ ឈ្លាសវៃ ក្នុងអរិយសច្ច ជាឧបាសិកា របស់ព្រះគោតម ព្រះអង្គមានបញ្ញាចក្ខុ មានយស ព្រោះហេតុនោះ បានជាខ្ញុំមានសម្បុរ បែបនោះ។បេ។ បានជាខ្ញុំមានសម្បុរ ភ្លឺច្បាស់ សព្វទិស។ ចប់ សោណទិន្នាវិមាន ទី៦។ ខុទ្ទកនិកាយ វិមានវត្ថុ ចតុត្ថភាគ (ព្រះត្រៃបិដក ភាគទី៥៥) ធម្មតាអ្នកបង្ហូរទឹក តែងបង្ហូរទឹកទៅ អ្នកធើ្វព្រួញតែងពត់ព្រួញ (ឱ្យត្រង់) អ្នកចាំងឈើ តែងចាំងឈើ ឯបណ្ឌិតទាំងឡាយ តែងទូន្មានខ្លួន (ដូច្នោះឯង) ។ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

១ ព្រះពុទ្ធប្រៀបដូចជាព្រះចន្ទពេញបូណ៌មី ព្រះធម៌ប្រៀបដូចជារស្មីនៃព្រះចន្ទ ព្រះសង្ឃ​ប្រៀប​ដូចជា​លោកដែលស្រស់បស់ដោយរស្មីនៃព្រះចន្ទពេញបូណ៌មីនោះ ។ ២ ព្រះពុទ្ធប្រៀប​ដូចជាដួងព្រះអាទិត្យ ព្រះធម៌ប្រៀបដូចជារស្មីនៃព្រះអាទិត្យ ព្រះសង្ឃ​ប្រៀប​ដូចជា​​លោក ដែលដួងអាទិត្យកម្ចាត់ភាពងងឹតហើយ

កូន ៗ ទាំងឡាយចូរចាំថា បុញ្ញនិធិ នេះជា​ឈ្មោះមួយ​ដ៏ល្អសម្រាប់កូន ៗ គួរតែចាំ​ទាំងអស់​គ្នាព្រោះ​វាមាន​សារៈប្រយោជន៍ជាច្រើនសម្រាប់ខ្លួនរបស់កូន និងអ្នកដទៃផងណាកូន ។ ព្រះសម្មា​សម្ពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់​សម្តែងថា ឯស ទេវស​មនុស្សានំ សព្វ កាម ទនោ និធិ យំ យំ ទេវាភិបត្ថេន្តិ សព្វមេតេន សព្ភតិ កំណប់ទ្រព្យ គឺបុណ្យនេះ​ឯង​រមែង​ជួយឲ្យ​សព្វ​សត្វ​ដែល​ប្រាថ្នាឲ្យ​បាន​ដល់នូវ​

ធម្មតាចិត្ត​រមែង​ស្ទុះ​ទៅ​រក​អារម្មណ៍​ទាំង​ឡាយ​គឺ រូប សម្លេង ក្លិន រស ផោដ្ឋព្វ និង​ធម្មារម្មណ៍។ ការ​រស់​នៅ​របស់​បុគ្គល​ម្នាក់ៗ គឺ​ចិត្ត​ដឹង​អារម្មណ៍ កាល​បើ​ចិត្ត​ចាប់​តោង​នូវ​អារម្មណ៍​ទាំង​ឡាយ​បាន​ហើយ​ ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ ដោយ​អំណាច​នៃ​ការ​ស្រឡាញ់​ ស្អប់ គាប់ ទាស់ ដោយ​អាស្រ័យ លោភៈ ទិដ្ឋិ មានះ ឬ​ដោយ​កុសល​ផ្សេងៗ មាន​ទាន សីល​ជាដើម​ក៏​មាន។ កាល​បើ​យ៉ាង​នេះ សកម្មភាព​ទាំង​ឡាយ​ដែល​ចេញ​ទៅ​តាម​ទ្វារ​កាយ ឬ​វាចា ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​តាម​អំណាច​នៃ​កុសល​ឬ​អកុសល​នោះៗ។ សកម្មភាព​ទាំង​នោះ ហៅ​ថា​អភិសង្ខារ។ នេះ​ឯង​ជាតួរកម្ម​ភព​ កាលកម្មភព​កើត​ឡើង​ហើយ ឧប្បត្តិភព គឺ​ជាតិ​កំណើត​នឹង​ប្រាកដ​ជាមិន​ខាន។ បច្ចុប្បន្ន គឺ​ជាកញ្ចក់​មួយផ្ទាំង ដែល​អាច​ឲ្យ​យើង​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ឃើញ​នូវ​ផល​ជាអនាគត​បាន ដូច​យើង​យក​ពូជ​ស្វាយ​ទៅដាំ យើង​នឹង​បានដើម​ស្វាយ ផ្លែស្វាយ។ ម្យ៉ាង​ទៀត បើ​យើង​លួច​ទ្រព្យ​គេ មុខ​តែ​ត្រូវ​គេ​ចាប់ គេ​វាយ ឬ​ចូល​គុក​ទៀត​ផង ទង្វើ​ទាំង​នេះ​សុទ្ធ​តែ​ឲ្យ​ផល​ដែល​យើង​អាច​ដឹង​បាន។ កម្ម​នេះ​ឧបមា​ដូច​ជា​តួរ​ត្រា ឯផល​វិបាក​របស់​កម្ម​ប្រៀប​ដូច​ស្នាម​ត្រា ដែល​គេ​បោះ​លើ​ក្រដាស មិន​ឃ្លាងឃ្លាត​ពី​គ្នា​យ៉ាង​ណា បើ​យើង​ធ្វើ​អំពើ​ល្អ​សាង​បុណ្យ​សន្សំ​កុសល​ច្រើន យើង​នឹង​បាន​ជួប​ប្រសព្វ​នូវ​សេចក្ដី​សុខក្នុង​មនុស្សលោក​ និង​ទេវលោក។ បើ​យើង​ធ្វើ​អាក្រក់​ជាងកុសល​ច្រើន សេចក្ដី​ទុក្ខ​មុខ​ជា​ប្រាកដ​ដល់​យើង​ទាំង​ក្នុង​លោក​នេះ​និង​លោក​ខាង​មុខ។ អំពើទាំង​ឡាយ​ទាំង​ល្អ​ទាំង​អាក្រក់ ដែល​យើង​បាន​ធ្វើ​ហើយ​ដែល​ជា​អភិសង្ខារ​នោះ នឹង​ចាត់​ចែង​នូវ​ឧប្បត្តិភព (ជាតិ​.​កំណើត) សម្រាប់​យើង។ អ្នក​ចូល​សម្លឹង​មើល​នូវ​អភិសង្ខារ​គឺ​អំពើ​ដែល​អ្នក​បាន​ធ្វើ​ហើយ នុ៎ះ​អ្នក​នឹង​បាន​ឃើញ នូវ​ឧប្បត្តិភព​របស់​ខ្លួន​ទៅ​អនាគត​ ថា​យ៉ាង​ណា។ លោក​ទាំង​៣ គឺ ទេវលោក មនុស្សលោក និង យមលោក (នរក តិរិច្ឆាន...) នឹង​រង​ចាំ​ទទួល​អ្នក​ ទៅ​តាម​មាគ៌ា ដែល​អ្នក​បាន​ដើរ​នោះ​ឯង។ បើ​ចង់​បាន​សេចក្ដីសុខ គប្បី​ប្រញាប់​ជំរះ​នូវ​អំពើ​ទាំង​ឡាយ​របស់​ខ្លួន ដូច​បុគ្គល ឆ្លុះ​កញ្ចក់ឃើញ​មាន​មុខ​ប្រឡាក់ ប្រញាប់​ជំរះ​ចេញ​យ៉ាង​នោះ​ដែរ។ ចំណងជីវិត កម្មចារលិខិត កំហិតវាសនា វេនសុខវេនទុក្ខ គុកកម្មលោកា បង្កើតបញ្ហា នៅលើលោកីយ។ ចំណែកអ្នករួច នោះមានតិចតួច ហួសនឹងហាស្ដី រួចពីចំណង នៃភពទាំង​បី ព្រោះអស់អាល័យ អាស្រ័យនិព្វាន។ រៀប​រៀង​ដោយ ជូ ស៊ូហៀង ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ

មេត្តាព្រហ្មវិហារ កាល​បើ​ព្រះយោគាវចរកុលបុត្រ មានប្រាថ្នា​ដើម្បី​ចម្រើន​នូវ​មេត្តាព្រហ្មវិហារ គប្បី​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ដែល​ស្ងាត់​ចាក​អារម្មណ៍ផ្សេងៗ អង្គុយ​នៅ​ឲ្យ​ស្រួល ពិចារណានូវ​ទោស​ក្នុង​សេចក្ដី​ប្រទុស្ដ (ទោស) និងអានិសង្ស​ក្នុង​សេចក្ដី​អំណត់ (ខន្តី) ជាមុន។ ទោស​ក្នុង​សេចក្ដី​ប្រទុស្ដ​ដូចម្ដេច​ខ្លះ? អានិសង្ស​ក្នុងសេចក្ដីអំណត់ ដូចម្ដេច​ខ្លះ? ហេតុអ្វី​ទើប​ត្រូវ​ពិចារណា​ជាមុន?

សម្បទា​ ៤ យ៉ាង​ សម្រាប់​គ្រ​ហស្ថ​អ្នកគ្រប់​គ្រង់​ផ្ទះ ឲ្យ​មាន​ការ​ប្រ​តិ​បត្តិ ដើម្បី​សុខ​ចម្រើន​កើត​សុភមង្គល​ក្នុង​គ្រួសារ​គឺ៖ ១​ - ឧដ្ឋាន​សម្បទា មានន័យ​ថា ខ្លួន​យើង​ត្រូវ​ព្យាយាម​រក​ស៊ី​ទាំង​យប់ ទាំង​ថ្ងៃ​មិន​ខ្ជិល​ច្រ​អូស ប្រ​កប​ដោយ​ឧបាយ​ជា​គ្រឿង​ពិ​ចារណា​ក្នុង​ការងា​ទាំង​នោះ ហើយ​គួរ​ធ្វើ​ គួរចាត់​ចែង ។ កាល​បើ​យើង​ខ្ជិល​រក​ស៊ី គិត​តែ​ពី​ដើរ​លែង​គ្មាន​ស្គាល់​ថ្ងៃ​យប់​នេះ ជា​ប្រ​ធាន​នៃ​សេចក្តីវិ​នាស សុភ​មង្គល​

ពុទ្ធគុណ មាន​ពុទ្ធបរិស័ទ ជា​ច្រើន​ដែល​ធ្លាប់​តែ​បាន​សូត្រ​នូវ​ធម៌​សរសើរ​គុណ​របស់​សម្មាសម្ពុទ្ធ ប៉ុន្តែ​មិន​បាន​ដឹង​អំពី​សេចក្តី​ប្រែ ដូច្នេះ​ហើយ​ក៏​ចេះ​តែ​សូធ្យ ៗ ទៅ​មិន​ដឹង​ជា​មាន​សេចក្តី​ប្រែ​យ៉ាង​នោះ​ទេ ។ ទុក​តែ​ធម៌​នេះ មិន​បាន​ពិស្តារ​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ​តែ​ជា​ចំណែក​មួយ​សម្រាប់​ពុទ្ធ​បរិស័ទ​ជា​អ្នក​បាន​ចូល​មក​កាន់​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ថ្មី ៗ ងាយ​ស្រួល ក្នុងការ​សិក្សា​យល់​ដឹង​អំពី​គុណ​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​មួយ​ចំណែក​ដែរ សូម​ញាតិ​

ការ​​ឈប់​​បៀត​​បៀន ធ្វើ​​មនុស្ស​​សត្វ​​ឲ្យ​​បាន​​ទទួល​ទុក្ខ​លំបាក​កាយ លំបាក​ចិត្ត ឈប់​ផ្តាច់​បង់​ជីវិត​មនុស្ស សត្វ ឲ្យ​ឈ្លាត​ការ​រស់​នៅ ដើម្បី​តែ​សេចក្តី​សុខ​ខ្លួន​ឯង ឬ អ្នក​ដទៃ, ឈប់​ឆបោក លួច​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​អ្នក​ដទៃ មិន​ប្រព្រឹត្ត​ខុស​នឹង​ប្រពន្ធ​កូន​អ្នក​ដទៃ រៀន​រក​វិធី​អប់រំ​កាយ បើ​ចិត្ត និង​វាចា​ចង់ កាយ​ថា​កុំ​ចង់ នេះ​ហៅ​ថា ធ្វើ​បុណ្យ​ផ្លូវ​កាយ ថ្នាក់​សីល ។ សូម្បី​ការអប់រំ សាង​ខ្លួនឲ្យ​ជា​មនុស្ស​មាន​កិរិយា​មារយាទ ថ្លៃថ្នូរ មាន​សេចក្តី​ចេះ​ដឹង ក៏​ហៅ​ថា ធ្វើ​បុញ្ញកម្ម ។ ការ​ជួយ​ទំនុក​បម្រុង​មាតា​បិតា ដោយ​វិធី​ជួយ​គ្រប់​បែប​យ៉ាង ឲ្យ​លោក​បាន​ស្រួល​ផ្លូវ​កាយ ផ្លូវ​ចិត្ត ឬ​បង្អោន​ខ្លួន​ជា​ពុទ្ធ​បរិស័ទ ជួយ​ទំនុក​បម្រុង​ចិញ្ចឹម​ព្រះសង្ឃ អ្នក​ទ្រទ្រង់​គុណ​ធម៌ ដោយ​ប្រតិបត្តិ​ធម៌​វិន័យ តាម​ពុទ្ធោវាទ ជួយ​មនុស្ស​កម្សត់ ឥត​ទីពឹង គោរព​ប្រតិបត្តិ​ចំពោះ​ត្រកូល​រៀម​ច្បង ចាស់​ព្រឹទ្ធាចារ្យធ្វើ​អ្នក​ដទៃទទួល​បាន​សេចក្តី​សុខ ចេះ​ទំនុក​បម្រុង​ចិញ្ចឹម​ខ្លួនឯង និង​ប្រពន្ធ​កូន ឲ្យ​បាន​សេច​ក្តី សុខ ដោយ​សេចក្តី​មិន​លោភ មិន​ក្រោធ មិន​វង្វេង​ជាហេតុ នេះ​ហៅ​ថា ធ្វើ​បុណ្យ​ផ្លូវ​កាយ​ថ្នាក់​ទាន ។ ការ​បង្អោន​កាយ ជួយ​ធ្វើ​កិច្ច​ធុរៈ​អ្នក​ដទៃ គ្រួសារ ភូមិ​ស្រុក សង្គម​ជា​មួយ​គ្នា ដោយ​មេត្តា​ករុណា ។ បើ​ជន​ប្រុស​ស្រី​ណា​មាន​កិច្ច​ធុរៈ ឬ មាន​ទុក្ខ​ធុរៈ​អ្វី​មួយ​កើត​ឡើង ដូច​ជា​ឈឺ​ចាប់ ឬ អគ្គិភ័យ ឆេះ​ផ្ទះ​ជា​ដើម បាន​ខ្វល់​ខ្វាយ​ជួយ​មើល​ថែទាំ ដោយ​រក​ឱសថ ( ថ្នាំ​កែ​ជម្ងឺ ) រក​គ្រូពេទ្យ​ជួយ​ព្យាបាល​បំបាត់​ជម្ងឺ​ទាំង​នោះ និង​ដោះ​ស្រាយ​ទុក្ខ សម្តែង​កាយ​សាមគ្គី ស្មោះ​សរ​ចំពោះ​គ្នា​ទាំង​ទី​ចំពោះ​មុខ ទាំង​ទី​កំបាំងមុខ នេះ​ក៏​​ហៅ​ថា ធ្វើ​បុណ្យ​ផ្លូវ​កាយ​ថ្នាក់​សីលផង ថ្នាក់​ទាន​ផង ។ កាល​បើ​នឿយ​ណាយ​ធុញ​ទ្រាន់ ចំពោះ​កាម​ដែល​ជា​គ្រឿង​ចង​សត្វ ឲ្យ​នៅ​ច្រឡូក​ច្រឡំ នៅ​វឹកវរ​ក្នុង​ពួក​ក្រុម ហើយ​គេច​ចៀស​ចេញ​ចាក​ពួក​ទៅ​រក​ទី​ស្ងាត់ នៅ​អប់រំ​កាយ​អប់រំ​ចិត្ត​ដោយ​ឥរិយាបថ​ទាំង ៤ ណា​មួយ មាន​ការ​ដេក ដើរ ឈរ អង្គុយ តាំង​ស្មារតី​ចម្រើន​សមាធិ ដោយ​ការ​ធ្វើ​សមថៈ​ក្តី វិបស្សនា​ក្តី​ ដើម្បី​ឲ្យ​ស្ងប់ចិត្ត នោះ​ហៅ​ថា ធ្វើ​បុណ្យ​ផ្លូវ​កាយ​ថ្នាក់​ភាវនា ។ ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ បុញ្ញបទីប រៀបរៀងដោយៈ ព្រះសង្ឃវត្តរាជនិវេសនារាព្រះពន្លា វាយអត្ថបទដោយៈ ឧបាសក សូត្រ តុលា ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ

អាការៈរោគ​របស់​ទោសៈមហារីកចិត្ត ៦ យ៉ាង ១- កោធោៈ មានសេចក្ដីខឹងក្រោធ សេចក្ដីខឹងក្រោធ ជារោគសញ្ញា​របស់​ទោសៈ​មហារីក។ ទង្វើ​របស់​បុគ្គល​ខឹងក្រោធ ធ្វើឲ្យ​ឥតខ្លាច​ញញើត នរណា​ពេល​ទោសៈ​នៅក្នុងខ្លួន មើល​មក​ខ្លួន​ឯង​មិន​មាន​អ្នក​ណា​ធំ​ជាងខ្លួន​ឡើយ ហើយ​មិន​បាន​ដឹងគុណអ្នក​ដទៃ​ទេ សូម្បី​តែ​មាតាបិតា​របស់ខ្លួន។ អ៊ីចឹង​បាន​ជា​ក្នុង​ព្រះធម៌ បានសម្ដែង​ថាលោភៈ​បាំងអនិច្ចំ