images/articles/2131/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៩ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ១៥,៣៧៥ ដង)
ការក្រែងចិត្ត
កូនជាទីស្រឡាញ់,
កាលបើកូននឹងធ្វើអ្វី មិនថានឹងធ្វើក្នុងផ្ទះរបស់ខ្លួនឯង ឬនឹងធ្វើនៅទីដទៃណា ៗ បើការងារដែលនឹងធ្វើនោះអាចប៉ះពាល់ដល់អ្នកជិតខាង ធ្វើឲ្យរំខានគេ ឬក្តៅក្រហាយចិត្ត កូនត្រូវប្រយ័ត្នឲ្យណាស់ ។ កូនកុំធ្វើអ្វី ៗតាមចិត្តចង់ ឬប្រកាន់សិទ្ធិថា ធ្វើបាននោះឡើយ កូនត្រូវចេះត្រែងចិត្តអ្នកដទៃផង ដូចជានៅផ្ទះជាប់គ្នា នៅបន្ទប់ជាប់គ្នា ឬនៅបន្ទប់ជាមួយ គ្នាជាដើម ។
images/articles/2132/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៩ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ២០,៤៩១ ដង)
កាមគុណ ៥ ប្រការ
(ស្រង់ចាក មជ្ឈិមនិកាយ បិដកលេខ ២១ ទំព័រ ១៦៣)
ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ កាមគុណនេះមាន ៥ ប្រការ កាមគុណ ៥ ប្រការ តើដូចម្តេច ? គឺរូបទាំងឡាយ ដែល គប្បីឃើញដោយចក្ខុជាទីប្រាថ្នា ជាទីពេញចិត្ត ជាទីគាប់ចិត្តមានសភាព គួរឲ្យស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាមគួររីករាយ ១ សម្លេងដែលគប្បី ដឹងបានដោយសោតៈ ជាទីប្រាថ្នា ជាទីពេញចិត្ត ជាទីគាប់ចិត្ត
images/articles/2134/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៩ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ១៨,៦៨០ ដង)
ការចម្រើនសមាធិ
នៅក្នុងគម្ពីរវិសុទ្ធិមគ្គ លោកពោលដោយការចម្រើនសមាធិយ៉ាងពិស្ដារ តែក្នុងទីនេះសូមពោលដោយសង្ខេបតទៅ៖
ចំណែកពាក្យឆ្លើយក្នុងបញ្ហានេះថា " សមាធិនោះគប្បីចម្រើនដូចម្ដេច "? នេះ គប្បីជ្រាបដូចតទៅនេះ សមាធិណាដែលសម្បយុត្តដោយអរិយមគ្គ ដែលខ្ញុំពោលទុកមុនហើយក្នុងសមាធិមានពាក្យថា "នេះសមាធិជា ២ ដោយ
images/articles/2135/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៩ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៧១,៩៣៥ ដង)
ឥរិយាបថល្អក្នុងទីវត្តអារាម
នៅក្នុងទីវត្តអារាម គឺជាកន្លែងសម្រាប់គោរពបូជា ក្នុងគោលបំណង កសាងនូវកុសលផលបុណ្យ និងជាកន្លែងអប់រំនូវមនុស្សទូទៅមិនថាសាសន៍ខ្មែរ ឬ សាសន៍ដទៃឡើយ។ ពេលចូលមកដល់ទីវត្តអារាមត្រូវធ្វើនូវឥរិយាបថថ្លៃថ្នូរ សុភាពរាបសារ រម្យទម ទន់ភ្លន់ និងមិនត្រូវនិយាយគ្នាលឺៗ នាំឲ្យខុសសីលធម៌។ ពេលស្លៀកពាក់ចូល
images/articles/2137/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៩ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៧៩,៥០៤ ដង)
ឱវាទព្រះសាស្ដា
បណ្ដាំលោកគ្រូ
លោកគ្រូជាម្ចាស់បានសម្ដែង ខ្ញុំព្រះករុណានាងខ្ញុំបានស្ដាប់មកថា ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបរមគ្រូសាស្ដាទ្រង់ត្រាស់ថាម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ តថាគតបានសម្រេចដល់សេចក្ដីសុខដែលមិនអាស្រ័យកាមទៀតទេ។ ព្រមជាមួយគ្នានោះ ព្រះអង្គបានសម្ដែងដាស់តឿនអ្នកប្រព្រឹត្តធម៌ឲ្យចាំទុកថា បើអរិយសាវ័ក បានឃើញច្បាស់តាមសេចក្ដីពិត
images/articles/2138/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៩ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ១៨,០២៨ ដង)
កំណត់ហេតុខ្លីស្ដីពីម៉ែឪ
ដួងផ្កាយយ៉ាងច្រើន ដែលរះបញ្ចេញពន្លឺរស្មីតិចៗពេញផ្ទៃនភាល័យ តែទោះបីដួងផ្កាយរះច្រើនប៉ុណ្ណាក៏ដោយ ក៏មិនអាចបំភ្លឺផែនដី ទាំងមូលឲ្យភ្លឺបានដែរ ចាញ់ព្រះច័ន្ទតែមួយដួង តែអាចធ្វើឲ្យពិភពលោកពោរពេញ ទៅដោយពន្លឺរស្មី យ៉ាងត្រចេះត្រចង់បាន យ៉ាងណាមិញ ឪពុកម្ដាយដែលមានកូនច្រើន តែសុទ្ធតែជាកូនដែលអកតញ្ញូ មិនដឹងគុណ
images/articles/2140/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៩ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៧៤,៦៦៤ ដង)
អាវាសបលិពោធ
បណ្ដាពាក្យទាំងនេះ បន្ទប់តូចសូម្បីមួយ ក៏ហៅថា អាវាស បរិវេណ ១ ក៏ហៅថា អាវាស, សូម្បីសង្ឃារាមទាំងមូល ក៏ហៅថា អាវាស។ អាវាសនេះនោះ មិនមែនជា បលិពោធដល់ភិក្ខុទាំងពួងទេ។ ក៏ក្នុងសេចក្ដីនេះ ភិក្ខុណាត្រូវខ្វល់ខ្វាយក្នុងការងារផ្សេងៗ មានកសាងថ្មីជាដើមក្នុងអាវាសនោះក្ដី មានការសន្សំវត្ថុ (គ្រឿងបរិភោគ) ទុកច្រើនក្នុងអាវាសនោះក្ដី
images/articles/2141/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៩ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ២៨,១៤០ ដង)
ដំណើរត្រាស់ដឹងរបស់ព្រះពុទ្ធអង្គ
ព្រះពោធិសត្វខំប្រឹងប្រព្រឹត្តនូវតបកម្ម ជាទុក្ករកិរិយា ដែលសត្វលោកធ្វើបានដោយលំបាក នាដងភ្នំដង្កេស្វារី។ បញ្ចវគ្គិយតាបសទាំង ៥ រូបមានកោណ្ឌរូបមានកោណ្ឌញ្ញៈ ភទ្ទិយ វប្បៈ មហានាម អស្សជិ ជាអ្នកខ្វល់ខ្វាយក្នុងកិច្ចប្រព្រឹត្តតបកម្ម ដោយយល់ឃើញថា ការប្រព្រឹត្តធ្វើយ៉ាងនេះ នឹងបានសម្រេចនូវមោក្ខធម៌ ជាទីក្សេម រួចផុតចាកកិលេសទាំងពួងមិនខាន។
images/articles/2145/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៩ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ១៤,៧៩៨ ដង)
ជីវិតដែលគ្រប់គ្រងដោយព្រះធម៌ ជាជីវិតសុខស្ងប់
គួរបែងបែងចែកពេលវាលាមួយចំណែកឲ្យបានប្រាកដ សម្រាប់សិក្សា និង បដិបត្តិនូវព្រះធម៌ ព្រោះមនុស្សយើងមានទាំងរាងកាយ មានទាំងវិញ្ញាណ ។ មាសប្រាក់កែងកងវត្ថុសម្ភារៈជាគ្រឿងសម្រាប់រក្សារូបកាយ តែព្រះធម៌ជាគ្រឿងសម្រាប់រក្សានូវវិញ្ញាណ បើវិញ្ញាណខ្វះព្រះធម៌ហើយ វិញ្ញាណមិនអាចស្វែងរកបាននូវសេចក្តីសុខ ដ៏ពិតប្រាកដឡើយ ។
images/articles/2692/t6545xtpic.jpg
ផ្សាយ : ០៤ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៦២,១៩៧ ដង)
វិនិច្ឆ័យក្នុងរឿងគ្រហស្ថបានសម្រេចព្រះអរហត្ត
(ព្រះអរហន្តជាគ្រហស្ថ)
ការសម្រេចព្រះអរហត្តរបស់គ្រហស្ថនេះ មានមតិរបស់អាចារ្យមួយចំនួនសម្ដែងថា គ្រហស្ថណាបានសម្រេចព្រះអរហត្តហើយ បើមិនបានបួសជាបព្វជិតទេ នឹងត្រូវបរិនិព្វាន ក្នុងថ្ងៃទី ៧ គឺគ្រហស្ថអាចទ្រទ្រង់នូវព្រះអរហត្តបាន ៧ ថ្ងៃ ។ ការយល់យ៉ាងនេះ គឺមិនត្រឹមត្រូវឡើយ ព្រោះក្នុងគម្ពីរបបញ្ចសូទនី អដ្ឋកថា មជ្ឈិមនិកាយ មជ្ឈិមបណ្ណាសកៈ បរិព្វាជកវគ្គ តេវិជ្ជវច្ឆសូត្រ បានសម្ដែងថា
យេបិ ហិ សន្តតិមហាមត្តោ ឧគ្គសេនោ សេដ្ឋិបុត្តោ វីតសោកទារកោតិ គិហិលិង្គេ ឋិតាវ អរហត្តំ បត្តា, តេបិ មគ្គេន សព្ពសង្ខារេសុ និកន្តិំ សុក្ខាបេត្វា បត្តា។ តំ បត្វា បន ន តេន លិង្គេន អដ្ឋំសុ, គិហិលិង្គំ នាមេតំ ហីនំ, ឧត្តមគុណំ ធារេតុំ ន សក្កោតិ។ តស្មា តត្ថ ឋិតោ អរហត្តំ បត្វា តំទិវសមេវ បព្ពជតិ វា បរិនិព្ពាតិ វា។
សូម្បីបុគ្គលទាំងឡាយណា គឺសន្តតិមហាមាត្យ ឧគ្គសេនសេដ្ឋបុត្ត វីតសោកទារកៈ ឋិតនៅក្នុងភេទជាគ្រហស្ថ ក៏បានសម្រេចនូវព្រះអរហត្ត ។ សូម្បីបុគ្គលទាំងនោះ ញ៉ាំងសេចក្ដីប្រាថ្នាក្នុងសង្ខារទាំងពួងឲ្យស្ងួតទៅដោយមគ្គហើយទើបបានសម្រេច ។ តែកាលបានសម្រេចនូវព្រះអរហត្តហើយ រមែងមិនតាំងនៅដោយភេទជាគ្រហស្ថនោះឡើយ ។ ភេទជាគ្រហស្ថឈ្មោះថាជា ហីនភេទ រមែងមិនអាចដើម្បីនឹងទ្រទ្រង់ឧត្តមគុណគឺព្រះអរហត្តនោះឡើយ ។ ព្រោះហេតុនោះ បុគ្គលណាឋិននៅក្នុងភេទជាគ្រហស្ថ បានសម្រេចហើយនូវព្រះអរហត្ត តែងតែបួសក្នុងថ្ងៃនោះប៉ុណ្ណោះ ឬ (បើសិនជាមិនបានបួស) រមែងបរិនិព្វានក្នុងថ្ងៃនោះប៉ុណ្ណោះ ។
សូម្បីក្នុងគម្ពីរមិលិន្ទបញ្ហា ត្រង់ខីណាសវភាវបញ្ហា ក៏សម្ដែងថា ឯវមេវ ខោ, មហារាជ, អរហត្តំ បត្តោ គិហី តេន លិង្គេន អរហត្តំ ធារេតុំ ន សក្កោតិ, តេន ការណេន តស្មិំ យេវ ទិវសេ បព្ពជតិ វា បរិនិព្ពាយតិ វា បពិត្រមហារាជ គ្រហស្ថដែលបានសម្រេចនូវព្រះអរហត្ត រមែងមិនអាចដើម្បីនឹងទ្រទ្រង់នូវព្រះអរហត្តដោយភេទជាគ្រហស្ថនោះបានឡើយ រមែងបួសក្នុងថ្ងៃនោះប៉ុណ្ណោះ ឬ (បើមិនបានបួសទេ) រមែងបរិនិព្វានក្នុងថ្ងៃនោះ ប៉ុណ្ណោះ យ៉ាងនេះឯង ។
ដូច្នេះ បញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា មតិរបស់អាចារ្យដែលយល់ថា គ្រហស្ថបានសម្រេចជាព្រះអរហន្តហើយ បើមិនបានបួសទេ រមែងបរិនិព្វានក្នុងរវាង ៧ ថ្ងៃនោះ ជាការយល់មិនត្រឹមត្រួវឡើយ ។
ដោយ ខេមរ អភិធម្មាវតារ
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2693/75fpic.jpg
ផ្សាយ : ០៤ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៤៣,៣៥២ ដង)
ក្នុងអរិយសច្ចៈ៤ មូលហេតុនៃទុក្ខព្រះមានព្រះភាគត្រាស់សម្តែងសង្ខេបថា « គឺឧបាទានក្ខ័ន្ធ៥ ជាមេទុក្ខ » ហេតុនេះបើយើងចង់បានក្តីសុខពិតប្រាកដ ត្រូវខំលះឧបាទានដែលប្រែមកថា លះការប្រកាន់មាំ ! ។ តើឧបាទាននោះមានអ្វីខ្លះ ? ព្រះពុទ្ធបានត្រាស់ពន្យល់ទៀតថា ឧបាទានមាន៤យ៉ាង តើអ្វីខ្លះ ?
១- កាមុបាទានៈ លោភៈជាប់ជំពាក់ក្នុងកាម ដែលមានកិលេសកាម និង វត្ថុកាម ត្រូវលះបង់ចេញ ។
២- សីលព្វត្តុបាទានៈ ការប្រកាន់មាំក្នុងផ្លូវខុស ធ្វើខ្លួនដូចគោ ដូចសុនខ ថាជាផ្លូវរួចចាកទុក្ខ បំពេញមិច្ឆាសីលប្រាសចាកមគ្គមានអង្គ៨ជាដើម ។
៣- អត្តវាទុបាទានៈ ការប្រកាន់មាំក្នុងតួខ្លួន គឺសក្កាយទិដ្ឋិ ប្រកាន់ថា រូប វេទនា សញ្ញា សង្ខារ វិញ្ញាណ ជារបស់ខ្លួន មានតួខ្លួននៅក្នុងខន្ធ៥ (មានព្រលឹងទៀងទាត់នៅក្នុងខ្លួនដែលមិនប្រែប្រួលតាមកម្ម) ។
៤- ទិដ្ឋុបាទានៈ ការប្រកាន់មាំក្នុងទិដ្ឋិ ប្រកាន់ថាការយល់ឃើញរបស់ខ្លួនសុទ្ធតែត្រឹមត្រូវជាងគេ ជាប់ប្រកាន់ក្នុងគំនិតទាំងពួងដែលគ្មានហេតុផល ប្រកាន់ស្អិតក្នុងគំនិតខ្លួនឯង ។
លះឧបាទានតាមទ្វារទាំង៦ លះការគិត ការជាប់ជំពាក់ ការអាល័យ ការខឹងក្រោធជាមួយលោកនេះ ឲ្យបានទើបផុតទុក្ខ បើលះមិនបានទេមិនរួចពីភពបី កំណើត៤ គតិ៥ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ៧ និងសត្តាវាស៩ ដែលសរុបមកត្រឹមតែភព ជាតិកំណើតដែលមានតែទុក្ខនេះទេ ! តស៊ូព្យាយាមឡើង ! កុំរវល់តែទើសជាមួយអ្នកដទៃ ត្រូវទើសជាមួយខ្លួនឯងជានិច្ចបានរួចចាកទុក្ខបាន ! ។
ប្រភព ហ្វេសប៊ុកThong Nidamony
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2695/tex______tpic.jpg
ផ្សាយ : ០៤ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៤១,៤៦៥ ដង)
សូមប្រយ័ត្នផង ទទេៗ ធ្វើតាមតិរ្ថីយ៍ ដោយមិនដឹងខ្លួន ហើយប្រកាសខ្លួនថាជាពុទ្ធបរិស័ទ ពេញក្រអូមមាត់ ទៀតផងក៏មាន !
និកាយតិរ្ថីយ៍មានជំនឿបីយ៉ាងៈ
១- បុគ្គលទទួលសុខទុក្ខក្នុងជាតិនេះព្រោះអំពើបានធ្វើហើយក្នុងជាតិមុន(ប្រកាន់យកកម្មចាស់ទាំងស្រុង ដែលព្រះពុទ្ធលោកពិចារណាទាំងកម្មចាស់និងកម្មថ្មី មិនឲ្យដេកដួលតាមកម្ម ត្រូវតស៊ូ កែខៃកម្ម មិនព្រមទទួលយកតាមព្រហ្មលិខិតជាដាច់ខាតបើមិនទាន់បានប្រើគំនិតខ្លួនឯងជាមុនទេ)។កុំសម្លាប់គំនិតខ្លួនឯងដោយការយល់ព្រមរស់តាមកម្មឲ្យសោះ បើខ្លួនរស់នៅលើដី ជនជាតិណាគេធ្វើអ្វីបានយើងក៏ត្រូវតែធ្វើឲ្យបានដូចគេដែរ ។
២- បុគ្គលទទួលសុខទុក្ខព្រោះតែទេវតាឬព្រះអាទិទេពចាត់ចែងឲ្យ ព្រោះហេតុនេះភារៈរបស់យើងគឺការអង្វរក លន់តួព្រះអាទិទេពនិងការធ្វើតាមហឫទ័យទ្រង់ បញ្ហានេះព្រះពុទ្ធបានទាត់ចោលទាំងស្រុង។
៣- បុគ្គលទទួលសុខទុក្ខព្រោះមិនមានហេតុបច្ច័យអ្វីទាំងអស់ គឺជារបស់កើតឯងជួបឯងជាភាពចៃដន្យ ។ ព្រះពុទ្ធលោកពន្យល់ថា សុខទុក្ខកើតឡើងព្រោះកម្មចាស់ផងនិងកម្មថ្មីផង ទេវតាអាចជួយយើងក្រោយពីយើងបានជួយខ្លួនឯងហើយ គ្មានអាទិទេពណាអាចចាត់ចែងវាសនាក្រៅពីខ្លួនយើងបានឡើយ ជីវិតគឺជារបស់យើងវាឋិតក្រោមកណ្តាប់ដៃយើង ស្រេចតែយើងប្រើវាទេ កើតជាមនុស្សមិនត្រូវមើលងាយខ្លួនឯងឡើយ មិនត្រូវខ្វះឆន្ទះនិងការព្យាយាមជាដាច់ខាត ។
គរុកម្មប្រែថាកម្មមានទំងន់ធ្ងន់ មានពីរយ៉ាងៈ
១- ផ្នែកកុសលៈបានដល់មហគ្គតកម្មគឺសមាបត្តិ៨ មានរូបឈាន៤និងអរូបឈាន៤។
២- ផ្នែកអកុសលៈបានដល់អនន្តរិយកម្ម៥យ៉ាង(និងនិយតមិច្ឆាទិដ្ឋិមួយ)
គរុកម្មរមែងឲ្យផលមុនកម្មណាៗទាំងអស់ សូមប្រឹងប្រែងធ្វើតែខាងកុសលនិងតាំងចេតនាកុំបីបានធ្វើក្នុងអកុសលឲ្យសោះ ! សូមគ្រប់ៗជាតិកុំឲ្យកើតចិត្តអាក្រក់បែបនោះឲ្យសោះ កុំបីមានសូម្បីតែការនឹកគិត ! ។
ភាពក្តៅក្រហាយចិត្តត្រូវបានស្ងប់រំងាប់ដោយវិធីពីរយ៉ាងៈ
១- តាមរបៀបមនុស្សអត់បញ្ញាៈ ស្ងប់ព្រោះបានជះកំហឹងដាក់អ្នកដទៃ បានធ្វើអ្វីៗតាមចិត្តប្រាថ្នា ដែលអាចមានផលវិបាកដោយសារមានការប្រឆាំងតបដែលអាចនាំឲ្យមានផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរផងក៏មាន។មនុស្សបែបនេះជាមនុស្សឥតហេតុផល ត្រូវព្រាត់ញាតិមិត្តគ្មានគេរាប់អានព្រោះជាមនុស្សនោមឆេះ ឬជាមនុស្សភ្លើងចំបើង។
២- តាមរបៀបមនុស្សមានហេតុផលៈភាពក្តៅក្រហាយចិត្តត្រូវបានស្ងប់រំងាប់ដោយសារសតិនិងបញ្ញាបានកើតឡើងទាន់ពេលវេលា បានរួមកម្លាំងគ្នាជាមួយការអត់ធន់(ខន្តី) ហើយបញ្ចេញវាចាប្រកបដោយហេតុផលនិងការទទួលខុសត្រូវ។
ប្រភព ហ្វេសប៊ុក Thong Nidamony
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2696/tecxtpic.jpg
ផ្សាយ : ០៤ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៤៩,៩៦៦ ដង)
ពេលណាទើបយើងត្រូវប្រគល់អ្វីៗឲ្យកម្មចាត់ចែង ប្រគល់អ្វីៗឲ្យហេតុបច្ច័យ ហើយលើកយកបរមត្ថធម៌មកពិចារណាដើម្បីឲ្យចិត្តព្រមតាមសភាវៈ?
គឺនៅពេលដែលយើងអស់លទ្ធភាពធ្វើហើយ អស់ពាក្យដែលត្រូវតវ៉ាហើយ សេរីភាពចុងក្រោយរបស់យើងគឺឋិតនៅលើការគិត គិតយ៉ាងណាឲ្យចិត្តស្ងប់កុំរំជួលញាប់ញ័រនាំបំផ្លាញខ្លួនឯងទេ ។ ការគិតព្រមតាមកម្មតាមហេតុបច្ច័យ មិនមែនចេះតែព្រមងាយៗនោះទេ កុំស្អីបន្តិចទុកឲ្យហេតុបច្ច័យៗហើយតាំងថាព្រះពុទ្ធលោកប្រដៅអញ្ចឹង ! មិនមើលព្រះជនកដែលលោកខំហែលឆ្លងសមុទ្ទមិនស្រែកហៅទេវតាឲ្យជួយផង ឬក៏លោកព្រមតាមហេតុបច្ច័យលេងៗ ព្រមឲ្យកម្មចាត់ចែងលោក ហើយបោះបង់ការតស៌ូចោលជាមុននោះ ? ព្រះពុទ្ធលោកប្រដៅឲ្យតស៊ូមុន តស៊ូទៅលែងរួចចាំលើកដៃសំពះមេឃសំពះដី កុំរវល់តែសំពះភ្លេចកម្លាំងខ្លួនឯងឲ្យសោះ ។
គតិបណ្ឌិតគឺជាភ្លើងប្រទីប កាលណាយើងចេះប្រើវាបានល្អវានឹងបំភ្លឺជីវិតរបស់យើងឲ្យរុងរឿងឡើង តែបើយើងប្រើវាមិនបានល្អទេ នោះវានឹងឆេះបំផ្លាញជីវិតរបស់យើងអស់គ្មានសល់ជាមិនខាន ! ។ អ្វីៗក្នុងលោកកើតឡើងព្រោះការព្យាយាម ! មនុស្សម្នាក់បានយកពាក្យនេះមកអនុវត្តក្នុងជីវិត ផ្គងចិត្តទុកដាក់ពាក្យនេះយ៉ាងមាំ រហូតដល់ប្រឹងប្រែងជ្រុលទៅជាបាក់កម្លាំងកាយកម្លាំងចិត្ត ឆ្កួតវង្វេងឈឺស្លាប់បាត់អសារឥតការក៏មាន នៅក្នុងពោធិបក្ខិយធម៌ទាំង៣៧ប្រការ ព្រះពុទ្ធលោកពន្យល់ពីរបៀបថ្លឹងឥន្ទ្រិយក្នុងសតិសម្ពោជ្ឈង្គៈយ៉ាងក្បោះក្បាយ បើងុយត្រូវដេក បើឃ្លានត្រូវសីុ ដេកអស់ងងុយត្រូវក្រោកធ្វើបន្តទៀត រាងកាយមិនមែនជាគ្រឿងយន្តនោះទេ ប្រយ័ត្នតែវាប្រកែកមិនព្រមធ្វើតាមយើងចប់ហើយ ! បើអ្នករវល់រហូតដល់គ្មានពេលហូប នោះគឺជាពេលដែលអ្នកត្រូវសម្រាកហើយ ។ ពេលអ្នកត្រូវទទួលផលវិបាកពីអ្វីមួយ ព្រះពុទ្ធលោកហៅថាជាកម្មវិបាកឬវិបាករបស់កម្ម ឬផលកម្មហុចឲ្យ ពេលនោះអ្នកត្រូវពិចារណាពីហេតុរបស់វាដែលមានពីរយ៉ាង គឺ កម្មចាស់(ក្នុងអតីតជាតិឬអតីតអទ្ធា)និងកម្មថ្មី(ក្នុងបច្ចុប្បន្នជាតិឬបច្ចុប្បន្នអទ្ធា)។
ហេតុអីមនុស្សម្នាក់នោះមានអាយុខ្លី?
១- កម្មចាស់ៈព្រោះបានកាប់សម្លាប់បំបាត់ជីវិតគេក្នុងកាលជាតិមុន
២- កម្មថ្មីៈ ព្រះពុទ្ធលោកពន្យល់ថា អាយុខ្លីព្រោះហេតុ៥យ៉ាងៈ
ក- មិនចេះធ្វើចិត្តឲ្យរីករាយជ្រះថ្លា(ម៉្ងៃៗគិតតែពីរឿងអាក្រក់រឿងច្រណែននិន្ទារឿងគំនុំជាដើម។
ខ- មិនស្គាល់ប្រមាណក្នុងការសប្បាយ(ខ្លួនមិនចេះហែលទឹកទេ តែបែរជាជិះទូកដើរលេង នាំគ្នាជិះឡានណែនណាន់តាន់តាប់ហែរកឋិនដល់ពេលត្រូវក្រឡាប់ងាប់អស់តាំងបន្ទោសថាបុណ្យមិនជួយ ហើយស្អប់លែងធ្វើបុណ្យតទៅទៀត)។
គ- មិនស្គាល់ប្រមាណក្នុងអាហារ(ហូបលើសកំរិតទាល់តែឈឺ ឬតមអាហារពេក អាហារដាក់ថ្នាំគីមីហើយនៅតែមិនចេះរើសមុខម្ហូប)។
ឃ- ត្រាច់ទៅកាន់ទីមិនគួរមិនដឹងកាលៈទេសៈ(ដឹងថាអុយក្រែននិងរូស្សីកំពុងតែបាញ់មីសីុលដាក់គ្នានៅតែជិះកប៉ាល់ហោះកាត់ ទាល់តែឆេះស្លាប់អស់២៩៨នាក់ទទេរ)។
ង- មិនប្រព្រឹត្តិព្រហ្មចរិយធម៌(មិនរក្សាសីលធ្វើសមាធិវិបស្សនាដើម្បីកាត់បន្ថយចំណង់តណ្ហាខ្លះ ចេះតែបណ្តែតបណ្តោយធ្វើតាមតែចិត្តចង់ទើបនាំឲ្យមានក្តីវិនាសជាដើម)។
ប្រភព ហ្វេសប៊ុក Thong Nidamony
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2819/sdfadsfvedsc.jpg
ផ្សាយ : ០៤ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៤៣,៩៣០ ដង)
សុខទុក្ខផ្លូវចិត្ត ប្រព្រឹត្តទៅតាមគំនិត គឺគិតត្រូវកើតសុខ បើគិតខុសកើតទុក្ខ ដូច្នេះហើយ ទើបបានចេះតែរំលឹកគ្នាថា ខំស្ដាប់ធម៌ រៀនធម៌ឱ្យទូលំទូលាយ ដើម្បីបានឆ្លាតក្នុងគំនិត ។ សេចក្ដីទុក្ខក្នុងចិត្តវាមិនចេះតែតោងយើងជាប់ទៅនោះទេ មកពីយើងទេតើដែលចេះតែទូលរែកសេចក្ដីទុក្ខដោយគំនិតល្ងង់ខ្លៅខ្លួនឯង ចំណែកសេចក្ដីសុខវិញ ក៏មិនចេះរត់ចេញពីចិត្តយើងដែរ តែមកអំពីយើង មិនចេះថ្នម មិនចេះថែរក្សាទុកក្នុងចិត្តឱ្យបានល្អ បណ្តោយឱ្យ សេចក្ដីទុក្ខមកនៅជំនួស របៀបដូចស្រឡាញ់ទុក្ខ ស្អប់សុខអ៊Íចឹង ។
ដកស្រង់ពីសៀវភៅ សិក្សាព្រះសូត្រ ភាគទី១៣
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2824/textpic.jpg
ផ្សាយ : ០៤ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៥០,១៩៦ ដង)
វត្ថុកាមក្ដី ស្នេហាក្ដី មិនមែនលំបាកក្នុងការបានមកនោះទេ ប៉ុន្តែវាមិនងាយនឹងរក្សា ណាមួយមិនចេះគ្រប់ ទាំងដែលមានសេចក្ដីត្រេកអរតិច តែមានទុក្ខច្រើន មានសេចក្ដីចង្អៀតចង្អល់ចិត្តច្រើន រវល់ច្រើនឥតប្រយោជន៍ ។ សេចក្ដីស្រឡាញ់ពិតប្រាកដក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា គឺសេចក្ដីជ្រះថ្លា មេត្តា ករុណា ប្រាថ្នាឱ្យអ្នកដទៃដែលយើងស្រឡាញ់នោះ បានល្អ មានសេចក្ដីសុខក្នុងព្រះធម៌ និងរួចផុតចាកទុក្ខអំពីវដ្ដសង្សារ ។ ត្រូវប្រយ័ត្ន សកម្មភាពនៃសេចក្ដីស្រឡាញ់ខុសទំនង ក្លាយទៅជាការបៀតបៀនទាំងខ្លួនឯង ទាំងអ្នកដែលយើងស្រឡាញ់ ទាំងអ្នកដែលស្រឡាញ់យើងច្រើនទៀតផង ។
ដកស្រង់ពីសៀវភៅ សិក្សាព្រះសូត្រ ភាគទី១៣
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2826/werhvcvsxdhfbjg.jpg
ផ្សាយ : ០៤ មករា ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ២៩,៨០២ ដង)
សម័យមួយ ដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់ស្តេចយាងទៅកាន់ដែនវិទេហៈ ជាមួយនឹងភិក្ខុសង្ឃប្រមាណ ៥០០ អង្គ សុទ្ធតែសម្បូណ៌ទៅដោយគុណ មានគុណគឺសេចក្តីសន្តោស និងការប្រាថ្នាតិចជាដើម ។ សម័យនោះឯង ព្រហ្មាយុព្រាហ្មណ៍ នៅអាស្រ័យក្នុងនគរមិថិលា ជាមនុស្សចាស់ជរា មានអាយុ ១២០ ឆ្នាំ ចេះចប់គម្ពីរត្រៃវេទ និងគម្ពីរមហាបុរិសលក្ខណៈ គាត់មានបំណងគាល់ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ប៉ុន្តែចាំឲ្យប្រាកដសិនថា តើព្រះពុទ្ធមែន ឬមិនមែន ដូច្នេះទើបគាត់ចាត់ឲ្យឧត្តរមាណពជាកូនសិស្ស ទៅពិនិត្យមើលមហាបុរិសលក្ខណៈ ៣២ ប្រការនៃព្រះពុទ្ធអង្គជាមុនសិន ។
ឧត្តរមាណព បានឃើញមហាបុរិសលក្ខណៈ ៣២ ប្រការនៃព្រះដ៏មានព្រះភាគហើយ ទាំងបាននៅជាប់តាមព្រះដ៏មានព្រះភាគអស់ ៧ ខែទៀតផង ។ កាលដែលឧត្តរមាណព បានជម្រាបដំណឹងដល់ព្រហ្មាយុព្រាហ្មណ៍ អំពីមហាបុរិសលក្ខណៈទាំង៣២ប្រការ ព្រមទាំងព្រះចរិយាគុណរបស់ព្រះដ៏មានព្រះភាគ យ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់រួចមក ព្រហ្មាយុព្រាហ្មណ៍បានក្រោកអំពីអាសនៈ ធ្វើនូវសំពត់ឧត្តរាសង្គៈឆៀងស្មាម្ខាង ប្រណម្យអញ្ជលី ចំពោះត្រង់ទីដែលព្រះដ៏មានព្រះភាគគង់នៅ ហើយបន្លឺវាចានមស្ការព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធគ្រានោះ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់ស្ដេចយាងទៅកាន់ចារិកក្នុងដែនវិទេហៈ តាមលំដាប់ ក៏បានដល់នគរមិថិលា ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់គង់ក្នុងមឃទេវម្ពវ័ន ជិតក្រុងមិថិលានោះឯង ។ ព្រហ្មាយុព្រាហ្មណ៍ បានចូលគាល់ព្រះដ៏មានព្រះភាគទូលសួរបញ្ហា ៨ ចំណុច គឺ
១- កថំ ខោ ព្រាហ្មណោ ហោតិ បុគ្គលដូចម្ដេច ហៅថា ព្រាហ្មណ៍ ?
២- កថំ ភវតិ វេទគូ បុគ្គលដូចម្ដេច ហៅថា អ្នកចេះចប់នូវវេទៈ ?
៣- តេវិជ្ជោ ភោ កថំ ហោតិ បុគ្គលដូចម្ដេច ហៅថា អ្នកមានត្រៃវិជ្ជា ?
៤- សោត្ថិយោ កិន្តិ វុច្ចតិ បុគ្គលដូចម្ដេច ហៅថា អ្នកមានសួស្ដី ?
៥- អរហំ ភោ កថំ ហោតិ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន បុគ្គលដូចម្ដេចហៅថា ព្រះអរហន្ត ?
៦-កថំ ភវតិ កេវលី បុគ្គលដូចម្ដេចហៅថា អ្នកបរិបូណ៌ដោយគុណទាំងអស់ ?
៧- មុនិ ច ភោ កថំ ហោតិ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន មួយទៀត បុគ្គលដូចម្ដេច ហៅថា មុនី ?
៨- ពុទ្ធោ កិន្តិ បវុច្ចតីតិ បុគ្គលដូចម្ដេច ហៅថា ព្រះពុទ្ធ ?
គ្រានោះ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់តបនឹងព្រហ្មាយុព្រាហ្មណ៍វិញ ដោយគាថាទាំងឡាយថា
បុព្វេនិវាសំ យោ វេទី សគ្គាបាយញ្ច បស្សតិ
អថោ ជាតិក្ខយំ បត្តោ អភិញ្ញាវោសិតោ មុនិ ។
បុគ្គលណា ដឹងនូវខន្ធដែលខ្លួនធ្លាប់អាស្រ័យនៅក្នុងកាលមុន ឃើញច្បាស់នូវឋានសួគ៌និងអបាយ មួយទៀត បុគ្គលណា ដល់នូវកិរិយាអស់ទៅនៃជាតិ បុគ្គលនោះជាមុនី ដល់នូវទីបំផុតដោយអភិញ្ញា ( ក្នុងព្រះគាថាមួយនេះ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់អំពីអ្នកមានវិជ្ជា ៣ ) ។
ចិត្តំ វិសុទ្ធំ ជានាតិ មុត្តំ រាគេហិ សព្វសោ
បហីនជាតិមរណោ ព្រហ្មចរិយស្ស កេវលី
បារគូ សព្វធម្មានំ ពុទ្ធោ តាទិ បវុច្ចតីតិ ។
អ្នកប្រាជ្ញដឹងច្បាស់នូវចិត្តដ៏បរិសុទ្ធ ជាចិត្តរួចស្រឡះហើយចាករាគៈ ដោយប្រការទាំងពួង ជាអ្នកមានជាតិនិងមរណៈលះបង់ហើយ ជាអ្នកប្រកបដោយមគ្គព្រហ្មចរិយៈទាំងអស់ ជាអ្នកដល់ត្រើយនៃធម៌ទាំងពួង បុគ្គលប្រាកដដូច្នោះ តថាគតហៅថា ព្រះពុទ្ធ ។
ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់តបបញ្ហាទី ១ ឈ្មោះថាព្រាហ្មណ៍ ព្រោះជាអ្នកមានបាបបានបណ្ដែតចោលហើយ ដោយព្រះតម្រាស់ថា ចិត្តំ វិសុទ្ធំ ជានាតិ មុត្តំ រាគេហិ សព្វសោ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់តបបញ្ហាទី ២ គឺជាអ្នកចេះចប់នូវវេទៈ ដោយព្រះតម្រាស់ថា បារគូ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់តបបញ្ហាទី ៣ គឺជាអ្នកមានត្រៃវិជ្ជា ដោយព្រះតម្រាស់ ៣ បាទខាងដើម ក្នុងព្រះគាថាទី ១ មានបទថា បុព្វេនិវាសំ ជាដើម ។ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់តបបញ្ហាទី ៤ គឺអ្នកមានសួស្ដី ដោយព្រះតម្រាស់ថា មុត្តំ រាគេហិ សព្វសោ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់តបបញ្ហាទី ៥ គឺព្រះអរហន្ត ដោយព្រះតម្រាស់ថា បហីនជាតិមរណោ ។
ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់តបបញ្ហាទី ៦ គឺអ្នកបរិបូណ៌ដោយគុណទាំងអស់ ដោយព្រះតម្រាស់ថា ព្រហ្មចរិយស្ស កេវលី ។ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់តបបញ្ហាទី ៧ គឺដែលហៅថាមុនី ដោយព្រះតម្រាស់ថា អភិញ្ញាវោសិតោ មុនិ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់តបបញ្ហាទី ៨ គឺដែលហៅថាព្រះពុទ្ធ ដោយព្រះតម្រាស់ថា បារគូ សព្វធម្មានំ ពុទ្ធោ តាទិ បវុច្ចតិ ។
នៅខាងចុងនៃព្រះសូត្រ គឺព្រះដ៏មានព្រះភាគទ្រង់ត្រាស់សម្ដែងព្រះធម្មទេសនា ឲ្យព្រហ្មាយុព្រាហ្មណ៍ សម្រេចមគ្គផល ហើយបានអារាធនាព្រះពុទ្ធអង្គ មួយអន្លើដោយព្រះភិក្ខុសង្ឃ ថ្វាយចង្ហាន់អស់ ៧ ថ្ងៃ ។ ព្រហ្មាយុព្រាហ្មណ៍បានចាកលោកនេះហើយ បដិសន្ធិក្នុងសុទ្ធាវាសព្រហ្ម នឹងបរិនិព្វានក្នុងទីនោះឯង ។
ដកស្រង់ពីសៀវភៅ ជំនួយសតិភាគទី២២
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ