images/articles/1081/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៦ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ២១,៦៥៨ ដង)
រឿងភរិយាគោបាល និង សាហាយពីរនាក់
(ចាក គ.ប)
(ការវៃឆ្លាតរបស់ស្ត្រីក្បត់ប្តី)
នៅក្នុងបុរីទ្ធារាវតី មានស្រ្តីម្នាក់ជាភរិយាគោបាល ជាស្រ្តីចិត្តហើរហីយ ទៅចងចិត្តរីករាយដោយផ្លូវកាមលោកិយនឹងមន្ត្រីកាន់ការទណ្ឌនាយក ព្រមទាំងបុត្រកំលោះគាត់ផងនៅក្នុងក្រុងនោះ ។
ថ្ងៃមួយ ភរិយាគោបាលនោះអង្គុយប្រឡែងលេងជាទីរីករាយជាមួយនឹងបុត្រទណ្ឌនាយកដោយតាមតណ្ហា ។
images/articles/1088/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៦ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ៩២,៣៨៥ ដង)
រឿងសក្កទេវរាជ
(ចាក . ធ. ខុ.)
(ហេតុដែលនាំឲ្យផ្សាយផលបុណ្យដល់ទេព្តា និងពួកសត្វទាំងអស់)
មានសេចក្តីដំណាលថា ក្នុងថ្ងៃមួយទេវតាក្នុងតាវតឹង្សទេវលោក បានប្រជុំលើកយកប្រស្នា ៤ ខ មកពិភាក្សាសួរដេញដោលគ្នាថា បណ្តាការឲ្យទាំងអស់ ការឲ្យអ្វីចាត់ជាច្បងគេ បណ្តារសទាំងអស់ រសអ្វីចាត់ជាច្បងគេ បណ្តាសេចក្តីត្រេចកអរទាំងអរទាំងអស់
images/articles/1094/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៦ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ១៤,៣៥៩ ដង)
រឿងឧបនន្ទសក្យបុត្តត្ថេរ
(ធ. ខុ.)
(មុននឹងប្រដៅគេ ត្រូវប្រដៅខ្លួនឯងជាមុនសិន)
សេចក្តីដំណាលថា ព្រះឧបនន្តជាអ្នកជំនាញខាងការសម្តែងធម្មទេសនា ។
ពួកភិក្ខុជាច្រើនអង្គ បានស្តាប់ធម្មទេសនា ដែលសម្តែងពីអប្បិច្ឆិតាគុណ (សេចក្តីប្រាថ្នាតិច) របស់ព្រះថេរះអង្គនោះ ក៏បានបូជាត្រៃចីវរ និងសមាទានធុគង្គក្នុងសំណាក់លោក ក្នុងសម័យមួយ ជាសម័យជិតចូឡព្រះវស្សា ព្រះឧបនន្ត
images/articles/1095/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៦ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ៣៦,៦៤៤ ដង)
រឿងស្រ្តីពីរនាក់ចងពៀរនឹងគ្នា
(ចាក ធ. ខុ.)
(អ្នកធ្វើបាបគេ ត្រូវគេធ្វើបាបខ្លួនវិញ)
មានស្រ្តីម្នាក់ជាស្រីអាឥតកូន ខ្លាចក្រែងប្តីយកប្រពន្ធមួយទៀត នឹងត្រួតត្រាលើខ្លួន ក៏ទៅដណ្តឹងស្រ្តីម្នាក់មកឲ្យជាប្រពន្ធរបស់ប្តីដោយខ្លួនឯងដើម្បីឲ្យប្រពន្ធក្រោយនៅក្រោមអំណាចខ្លួន ។ លុះគេមានគ៌ភក៏ផ្សំថ្នាំឲ្យគេស៊ីរលូតគ៌ភដល់ពីរដង ម្តងក្រោយទៀតជាគំរប់បីប្រពន្ធចុង
images/articles/1020/Untitled-1.jpg
ផ្សាយ : ០៦ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ១៧,៧៨១ ដង)
រឿងសេនកបណ្ឌិត
( ចាក ម. អ. )
( បុរសចាស់មានប្រពន្ធក្រមុំ ដូចបានដុំភ្លើង )
កាលកន្លងទៅហើយ មានព្រះរាជាមួយព្រះអង្គព្រះនាមជនកះ សោយរាជ្យក្នុងក្រុងពារណសី ។ ព្រះពោធិសត្វរបស់យើងសោយព្រះជាតិជាព្រាហ្មណ៏ ទ្រង់ព្រះនាមសេនកះ នៅក្នុងក្រុងពារាណសីនោះដែរ. បានទៅសិក្សាសិល្បសាស្រ្តនានាក្នុងនគរតក្កសិលា ។
images/articles/1037/Untitled-1.jpg
ផ្សាយ : ០៦ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ១៩,៥៨០ ដង)
រឿងអរិយព្រានមានសីលជាខ្លឹម
(ចាក គ.ស.)
(ពៀរវេរាទាំងឡាយមានសភាពផ្សេងៗគ្នាតាមសកម្មភាព)
កាលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទើបនឹងបានត្រាស់ថ្មីៗ ព្រះអង្គទ្រង់យាងទៅប្រោស បញ្ចវគ្គិយភិក្ខុ នៅក្នុងព្រៃឥសីបតនមិគទាយវ័ន ត្រាតែបានសម្រេចព្រះអរហត្តផលគ្រប់អង្គ ។
images/articles/1040/Untitled-1.jpg
ផ្សាយ : ០៦ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ១៩,៥៩៧ ដង)
រឿងឥសីមាត់ទិព្វ
(ចាក គ. នា)
(ការមើលងាយអ្នកមានតេជៈច្រើន ត្រូវវិនាសខ្លួនយ៉ាងទាន់ហន់)
កាលពីព្រេងនាយមានឥសីមួយអង្គនៅព្រៃហេមពាន្ត ចេះសិល្ប៍ពូកែចំណានលើសឥសីទាំងពួង ជាអ្នកកាន់សច្ចៈទៀងទាត់ទើបមាត់របស់លោកក្លាយជាមាត់ទិព្វនិយាយថាយ៉ាងណាបានយ៉ាងនោះ ។
images/articles/1041/Untitled-1.jpg
ផ្សាយ : ០៦ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ២៧,៧៤៣ ដង)
រឿងនង្គលកូដត្ថេរ
(ចាក ធ. ខុ.)
(ខ្លួនទូន្មានខ្លួនឯងបាន ប្រសើរបំផុតក្នុងពិភពលោក)
បានឮថាមានបុរសកំសត់ម្នាក់ឈ្នួលគេចិញ្ចឹមជីវិត ។ ភិក្ខុមួយអង្គបានឃើញបុរសកំសត់នោះ ស្លៀកកំណាត់សំពត់លីនង្គ័លដើរទៅស្រែលោកសួរថា បើអ្នកឯងបួសមិនប្រសើរជាងការរស់នៅចិញ្ចឹមជីវិតយ៉ាងនោះទេឬ? ។ គាត់ឆ្លើយថា បពិត្រលោកម្ចាស់ដ៏ចម្រើន
images/articles/1043/Untitled-1.jpg
ផ្សាយ : ០៦ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ៣២,១៨២ ដង)
រឿងប្រេតមាត់ស្អុយ
(បេ.ខុ.)
(មាត់ធំក្លិនស្អុយអាសោធន៍ ព្រោះស្រដីចែចូវញុះញង់)
បានឮមកថា ក្នុងសាសនកាលនៃព្រះពុទ្ធកស្សប មានភិក្ខុ២អង្គនៅជាមួយគ្នាក្នុងអាវាសមួយ មានសេចក្តីរាប់អានស្រឡាញ់គ្នាដូចជាបងប្អូនចេញពីឧទរមាតាតែមួយ លោកគង់នៅក្នុងអាវាសនោះជាសុខសប្បាយ ពុំដែលមានមោះមៃនឹងគ្នាឡើយ ។
images/articles/1061/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៦ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ១៧,៨៧៦ ដង)
រឿងយកមកប្បាជិហារិយ៍
(ចាក ធ. ខុ..)
(អនួតហួសប្រមាណ ជាគ្រឿងទំលាយបង់នូវចរិយាល្អ)
រឿងរ៉ាវនេះកើតមានឡើងនៅក្រុងរាជគហៈ ។ សេដ្ឋីដំណាលថាក្នុងសម័យមួយរាជគហសេដ្ឋី បានចាត់ចែងឲ្យគេយកសំណាញ់ទៅហ៊ុំព័ទ្ធកន្លែងលេងទឹកមួយដើម្បីកាពារគ្រឿងអលង្ការកុំឲ្យរសាត់តាមទឹកនឹងការពារសេចក្តីអន្តរាយណាមួយដែលកើតមានឡើង ។លំដាប់នោះមានឈើចន្ទន៍ក្រហមមួយដុំ មានសណ្ឋានប៉ុនក្អមអណ្តែតតាមទឹកមកជាប់នឹងសំណាញ់ ។ សេដ្ឋីបានឲ្យគេស្រង់រើសយកទៅទុកឯផ្ទះ ។
ប៉ុន្តែសេដ្ឋីនោះជាមជ្ឈត្តិជន មិនជាអ្នកសម្មាទិដ្ឋី ឬមិច្ឆាទិដ្ឋិឡើយ គាត់បានគិតថាខ្លឹមចន្ទន៍ក្នុងផ្ទះអញក៏មានច្រើនដែរ តើអញយកខ្លឹមចន្ទន៍នេះទៅធ្វើអ្វីទៀតគាត់គតថា ក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ មានអ្នកបួសជាច្រើនបានដើរឃោសនាថា " យើងជាព្រះអរហន្ត ! យើងជាព្រះអរហន្ត ! គ្រប់ៗតែគ្នាហើយអញមិនដឹងឲ្យជាក់ច្បាស់ថា តើពួកណាជាព្រះអរហន្ត ពួកណាមិនមែនជាព្រះអរហន្តទេ? បើដូច្នោះអញនឹងជួលជាងឲ្យក្រឡឹងខ្លឹមចន្ទន៍នេះធ្វើជាបាត្រ ហើយចងព្យួរកំពស់ ៦០ហត្ថ រួចអញប្រកាសឃោសនាថា " បើលោកអង្គណាប្រាកដជាព្រះអរហន្តមែន សូមហោះតាមអាកាស ហើយយកបាត្រនេះចុះ យើងខ្ញុំព្រមទាំងបុត្រ នឹងថ្វាយខ្លួនជាឧបាសក បាសិកា " ។ សេដ្ឋីបានជួលជាងឲ្យធ្វើតាមគំនិតដែលខ្លួនបានគិតទុក រួចប្រកាសឃោសនាដូចមានគំនិតមែន ។
ដំណឹងនេះបានផ្សាយទូទៅពេញទីក្រុងនិងខេត្តក្រៅ រហូតដល់ពួកមហាគ្រូ៦រូបមាននិគណ្ឋនាបុត្រជាដើម ។ ហើយពួកគ្រូទាំងនោះទៅអង្វរសូមបាត្រពីសេដ្ឋីៗថា "នឹងប្រគេន ប្រសិនបើលោកអាចហោះតាមអាកាសបាន? ។ និគណ្ឋនាដបុត្រអង្វរមហាសេដ្ឋីថា សព្វបើគ្រាន់តែបាត្រឈើប៉ុណ្ណឹង មិនបាច់ឲ្យយើងហោះតាមអាកាសមកយកទេ សូមលោកសេដ្ឋីប្រគេនតែម្តងមក! ។ ទុកជាអង្វរយ៉ាងណាក្តី រាជគហសេដ្ឋីនៅតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវពាក្យដដែល ។ ឯនិគណ្ឋនាដបុត្រព្រមទាំងកូនសិស្សគណចេះតែលួងលោមអង្វរសេដ្ឋីៗ នៅតែប្រកែកមិនព្រមប្រគេន ។ ថ្ងៃមួយនិគណ្ឋនាដបុត្រ បានពិចារណាគ្នាថា " យើងសំដែងអាការះដូចជាចង់ហោះឡើងព្ធដ៏អាកាស ហើយអ្នករាល់គ្នាប្រញាប់ចាប់ដៃយើងទាញហើយនិយាយថា លោកគ្រូ! កុំបង្ហាញគុណវិសេសដល់សាធារណជន ព្រោះហេតុតែបាត្រឈើនេះ ព្រោះគុណវិសេសនេះ យើងបានមកដោយព្យាយាមមាំណាស់! ។ គិតគ្នារួចហើយ និគណ្ឋនាដបុត្រព្រមទាំងសិស្សក៏បានធ្វើដូចពាក្យសន្មត់ដែលខ្លួនបានកំណត់ទុកតែមិនអាចធ្វើឲ្យសេដ្ឋីប្រគេនបាត្របានឡើយ ។ និគណ្ឋនាដបុត្រនេះ ព្យាយាមសូមបាត្រសេដ្ឋីអស់រយះវេលា៦ថ្ងៃតែពុំបានសម្រេចសោះ ។
លុះដល់ថ្ងៃទី៧ ព្រះមហាមោគ្គលានត្ថេរ នឹងបណ្ឌោលភារទ្វាជត្ថេរ រៀបចំឃ្លុំចីពរស្ពាយបាត្រ ដើម្បីទទួលបិណ្ឌបាត្រក្នុងរាជគហះបានឮពួករបាំនិយាយគ្នាថា "នែវើយគ្នាយើង! កាលពីដើមគ្រូទាំង៦រូបដើរឃោសនាថា " ពួកយើងជាព្រះអរហន្ត! ពួកយើងជាអ្នកបានសម្រេចនូវគុណវិសេសជាន់ខ្ពស់ " ដើម្បីសុំបាត្រខ្លឹមចន្ទន៍ពីរាជគហសេដ្ឋីតែរាជគហសេដ្ឋីបានប្រកាសថា " បើលោកអាចហោះតាមអាកាសមកយកបានសូមលោកយកចុះ " ។
សេដ្ឋីបើកឃោសនាអស់វារៈ៦ថ្ងៃហើយឥឡូវថ្ងៃនេះហើយជាថ្ងៃដែលបញ្ជាក់ឲ្យយើងដឹងថាព្រះអរហន្តក្នុងលោកនេះមិនមានទេ" ។ព្រះមហាមោគ្គលានត្ថេរ បានឮពាក្យដំណេះដំនៀលពីពួកអ្នករបាំហើយ មានពុទ្ធដីកាទៅនឹងបិណ្ឌោលការទ្វារជត្ថេរថា នែភារទ្វារជះដ៏មានអាយុ! លោកបានឮពួកអ្នករបាំទាំងនេះពោលពាក្យបោកបោះមកលើពុទ្ធសាសនា ឬទេ? នែលោក! លោកក៏មានឬទ្ធិច្រើន ខ្ញុំក៏មានឬទ្ធិច្រើនចូរលោកហោះទៅយកបាត្រនោះមក ! " "នែអាវុសោមោគ្គលាន! លោកជាច្បងជាភិក្ខុអ្នកមានឬទ្ធិទាំងអស់ សូមលោកហោះទៅយកបាត្រនោះមកបើលោកមិនទៅយកខ្ញុំនឹងយកឥឡូវ" " អើភារទ្វាជះចូរលោកយកចុះ! " ។ បិណ្ឌោលភារទ្វាជត្ថេរ បានយកអភិញ្ញា ៦ បង្កើតឲ្យជាចត្តជ្ឈាន ហើយត្បៀតថ្មភ្នំមួយដុំទំហំបីគាវុតហើយប្រទិក្សិណក្រុងរាជគហះអស់វារះ៧ជុំ វិស័យដូចប៉ុយគរ ដែលប៉ឹងតាមខ្យល់ ។ ដុំថ្មនោះហាក់ដូចជានឹងគ្របទីក្រុងទាំងមូលមិនឲ្យត្រូវពន្លឺព្រះអាទិត្យ ។
ពួកជនក្នុងក្រុងឃើញថ្មហាក់ដូចជានឹងធ្លាក់គ្របទីក្រុងទាំងមូល ក៏ស្រែកផ្អើលឆោឡោឡើងថា " ថ្មនឹងធ្លាក់សង្កត់យើងហើយ ! ថ្មនឹងធា្លក់សង្កត់យើងហើយ! " ពួកខ្លះចង្អេរគ្របក្បាលកូនចៅ ខ្លះចូលក្នុងរូងឈើ ខ្លះពួនក្រោមផ្ទះ ។ ឯព្រះបិណ្ឌោភារទ្វាជះលុះហោះក្រឡឹងទីក្រុងបាន៧ជុំផ្ទាត់ថ្មឲ្យទៅនៅកន្លែងដើមវិញ ហើយទើបបង្ហាញខ្លួន ។
ក្នុងគ្រានោះពួកមហាជនផ្អើលភ្លួកភ្លឹកឆោឡោ ដោយឃើញព្រះថេរៈ ទើបនិយាយអង្វរថា ៖ "បពិត្រព្រះភារទ្វាជះ សូមទានមេត្តាចាប់ថ្មឲ្យជាប់កុំទំលាក់លើយើងខ្ញុំព្រះករុណាឡើយ!" ។ ព្រះថេរះនិមន្តចុះលើដំបូលផ្ទះសេដ្ឋី សេដ្ឋីឃើញព្រះថេរះបាននិយាយនិមន្តឲ្យចុះមកគង់ក្នុងផ្ទះ ប្រគេនចង្ហាន់មានរសជាតិ៤មុខ ហើយឲ្យគេយកបាត្រខ្លឹមចន្ទន៍មកប្រគេនព្រះថេរះ ។ ឯពួកមហាជនទាំងឡាយ ដែលមិនឃើញព្រះថេរះសំដែងបាដិហារិយះ ចេះតែអង្វរឲ្យលោកសំដែងបាដិហារិយះឲ្យមើលព្រះថេរះក៏ចេះតែសំដែងបាដិហារិយះឲ្យមើលជាលំដាប់ ។ ពួកមហាជនណាដែលពុំទាន់ឃើញ ក៏ចេះតែដើរហែហមចោមរោមលោកអង្វរឲ្យព្រះថេរះសំដែងទៀត ។ ដំណឹងនេះមិនស្ងប់ស្ងាត់ ក៏ចូលទៅដល់ព្រះស្រោតានៃព្រះអរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធ ។
ព្រះបរមសម្ពុទ្ធទ្រង់មានព្រះពុទ្ធដីកា នឹងព្រះអានន្ទថា អានន្ទ! សំដែងបដិហារិយហោះយកបាត្រខ្លឹមចន្ទន៍ ដែលរាជគហសេដ្ឋីព្យួរព្ធដ៏អាកាស ហើយពួកមហាជនចោមរោមចង់ឃើញបដិហារិយនេះទៀត" ។
ព្រះបរមគ្រូទ្រង់ព្រះសណ្តាប់ដូច្នោះ ទ្រង់ហៅព្រះបិណ្ឌោលភារទ្វាជះមកសាកសួរសព្វគ្រប់ទ្រង់ត្មិះតិះដៀលដោយប្រការផ្សេងៗ ទើបទ្រង់បញ្ញត្តិសិក្ខាបទលែងឲ្យសារកអង្គដទៃសំដែងបដិហារិយតទៅទៀត ។ ឯពួកតិរ្ថិយឮថាព្រះបរមគ្រូបញ្ញត្តិសិក្ខាបទចំពោះសាវក ពីរឿងធ្វើបាដិហារិយដូច្នោះ តាំងដើរអាក្រោសឃោសនាបន្តុះបង្អាប់ដោយប្រការផ្សេងៗ ចំពោះពុទ្ធសាសមណ្ឌលថា " ឥឡូវឮថាព្រះសមណគោតមបញ្ញត្តិសិក្ខាបទហើយពួកសាវក នឹងមិនហ៊ានប្រព្រឹត្តល្មើសសិក្ខាបទនេះទេទាំងព្រះសមណគោតមក៏មិនល្មើសកន្លងដោយព្រះអង្គឯងដែរនេះជាឳកាសល្អរបស់យើង ហើយសាវកព្រះសមណគោតមបង្ហាញធម៌ជាន់ខ្ពស់ដល់មហាជនព្រោះតែបាតឈើឯពួកយើងមិនធ្វើដូចសាវកព្រះសមណគោតមទេឥឡូវនេះពួកយើងនឹងធ្វើបាដិហារិយ ប្រជែងនឹងព្រះសមណគោតមគ្រានេះម្តង" ។
គ្រានោះព្រះរាជានាមពិម្ពិសារទ្រង់ព្រះសណ្តាប់ការឃោសនារបស់ពួកតិរិ្ថយ ទ្រង់យាងទៅក្រាបទូលព្រះសាស្តាពីរឿងពួកតិរិ្ថយចង់ធ្វើបាដិហារិយប្រជែងនឹងព្រះអង្គ ព្រះសម្ពុទ្ធក៏ទ្រង់ទទួលថានឹងធ្វើផ្ចាញ់ផ្ចាលពួកតិរិ្ថយទាំងនោះដែរ តែព្រះចៅពុម្ពាសារទ្រង់ទូលសួរថា " ចុះក្រែងព្រះអង្គបញ្ញត្តិសិក្ខាបទមិនឲ្យសាវកធ្វើហើយ ព្រះអង្គនឹងធ្វើដូម្តេចបាន? " ព្រះសម្ពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់ថា អើមហារាជ ! តថាគតសូមសួរមហារាជសិនថា មហារាជមានស្វាយមួយដើមក្នុងសួន ដែលមានផ្លែមីរដេសដាស ហើយប្រជារាស្រ្តព្រះអង្គបេះយកមកបរិភោគ តើព្រះអង្គមានដាក់ទ័ណ្ឌកម្មដែរឬទេ? ហើយបើមហារាជបេះសោយខ្លួនព្រះអង្គតើគួរដាក់ទណ្ឌកម្មដែរឬ? ព្រះបាទពិម្ពាសារទូលតបថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ! បើខ្ញុំព្រះអង្គបេះសោយដោយខ្លួនឯងមិនមានទោសទេ តែបើប្រជារាស្ត្របេះវិញនោះ ទើបខ្ញុំព្រះអង្គត្រូវដាក់ទោស ។
បពិត្រមហារាជ!ពិតមែនហើយអំណាចរបស់ព្រះអង្គលាតក្រាលលើអាណាចក្របាន៣០យោជន៍គឺព្រះអង្គមានអំណាចអាចដាក់ទណ្ឌកម្មដល់ប្រជារាស្ត្រណាម្នាក់ដែលប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងព្រះរាជបញ្ញត្តិ ដោយការបេះផ្លែស្វាយរបស់ទ្រង់ទៅបរិភោគ ផ្ទុយទៅវិញ បើព្រះអង្គបេះមកសោយនោះ ពុំអាចដាក់ទណ្ឌកម្មខ្លួនឯងទេ រឿងនេះមានឧបមាដូចតថាគតដែរ គឺបើសាវកណាមួយប្រព្រឹត្តកន្លងសិក្ខាបទ ដែលតថាគតបញ្ញាត្តិហើយ ត្រូវមានទោសរីឯតថាគតជាអ្នកបញ្ញាត្តិមិនមានទោសទេ ដូច្នោះតថាគត អាចនឹងធ្វើបដិហារិយ ផ្ចាញ់ផ្ចាលពួកតិរ្ថិយទាំងនោះបាន មិនទាស់ខុសឡើយ ។
ឯពួកតិរិ្ថយឮថា ព្រះបរមសម្ពុទ្ធទ្រង់បញ្ញាត្តិសិក្ខាបទចំពោះតែសាវកហើយព្រះអង្គនឹងធ្វើបដិហារិយដោយព្រះអង្គឯង ទើបប្រជុំគ្នាថា "ពួកយើងវឹកហើយ ព្រោះព្រះសមណគោតមនឹងធ្វើបដិហារិយជាមួយយើង ។ តាំងពីនោះមកពួកតិរ្ថិយ ចេះតែដើរតាមប្រកិតជាប់នឹងព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធយាងទៅបិណ្ឌបាត ក៏ដើរតាមទៅ ហើយ ប្រកាសឃោសនាថាពួកខ្លួននឹងធ្វើបាដិហារិយប្រណាំងប្រជែងជាមួយព្រះសមណគោតម ។ រីពួកមហាជនដែលចង់ឃើញឬទ្ធិបារមី នៃពួកតិរ្ថិយ នឹងព្រះបរមសម្ពុទ្ធក៏ចេះតែដើរហែមហម ដើម្បីរង់ចាំមើលបាដិហារិយនេះ ។
ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់កំណត់ថានឹងធ្វើបាដិហារិយ នៅក្រុងសាវត្ថីកំណត់៤ខែទៀត ។ លុះដល់ថ្ងៃកំណត់ថានឹងធ្វើហើយ បួកតិរ្ថិយ បានអង្គាសឃោនាឧបដ្ឋាករបស់ខ្លួនចំនួន ១០០០ រៀលមួយផ្ទះ ដើម្បីចាត់ចែងធ្វើរោងក្រសាលប្រក់ព្រំដោយគ្រឿងផ្កាគ្រប់យ៉ាង សំរាប់ធ្វើបាដិហារិយ ។
គ្រានោះព្រះចៅសេនទិកោសល ឃើញពួកតិរ្ថិយធ្វើរោងក្រសាល ទើបចូលទៅទូលសួរព្រះសម្ពុទ្ធថា ទ្រង់នឹងធ្វើរោងសម្រាប់អង្គព្រះសម្ពុទ្ធបាដិហារិយ តែព្រះអង្គទ្រង់ហាមឃាត់ ហើយទ្រង់សម្រេចព្រះទ័យថ្វាយព្រះចៅបសេនទិកោសលថា តថាគតនឹងធ្វើបាដិហារិយក្រោមដើមអម្ពព្រឹក្ស ក៏បបួលញាតិសិស្សគណរបស់ខ្លួនកាប់រំលំដើមអម្ពរព្រឹក្សចោសអស់ ដោយហោចទៅសូម្បីតែឈើអម្ពរព្រឹក្សនោះទើបនឹងដុះក្នុងថ្ងៃនោះក៏ដកចោលអស់ដែរ ។
ដល់ថ្ងៃកំណត់ថានឹងធ្វើបាដិហារិយ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់យាងទៅកាន់ក្រុងសាវត្ថី នាថ្ងៃបុណ្ណមីខែអាសាធ បានជួបនឹងឧធ្យានបាល របស់ព្រះបាទពិម្ពិសារម្នាក់ឈ្មោះគណ្ឌះ កំពុងកាន់ស្វាយដើរមកដោយបំណងថានឹងយកទៅថ្វាយព្រះបាទពិម្ពិសារ ។ ឧធ្យានបាលឈ្មោះគណ្ឌ បានជួបនឹងព្រះសាស្តា គាត់គិតថា " បើអញយកស្វាយទុំនេះទៅថ្វាយស្តេចៗ ប្រគល់រង្វាន់ឲ្យអញត្រឹមតែ២៥ ឬ ១៦ កហាបណះ ប៉ុណ្ណោះ បើអញប្រគេនព្រះសាស្តាវិញ ប្រហែលជាមានផលានិសង្សច្រើន" បើអញ្ចឹងអញនឹងប្រគេនព្រះសាស្តាវិញចុះ ។
លុះគិតហើយ ទើបគណ្ឌះបង្អោនស្វាយនោះប្រគេនព្រះសាស្តា ។ ព្រះសាស្តាទទួលហើយ ទ្រង់គង់ឲ្យអានន្ទច្របាច់ស្វាយត្រង់ធ្វើជាទឹកបានឆាន់ក្នុងវេលានោះ ។ ឆាន់រួចហើយព្រះបរមសាស្តាហុចគ្រាប់ស្វាយទៅឲ្យធ្យានបាលគណ្ឌះ ដោយព្រះពុទ្ធដិកាថា នែគណ្ឌ ! ចូរឯងកប់គ្រាប់ស្វាយក្នុងទីនេះចុះ គណ្ឌធ្វើតាមព្រះពុទ្ធដីកា រួចព្រះសាស្តាទ្រង់ចាក់ទឹកលាងព្រះហស្ថលើគ្រាប់ស្វាយដែលកប់ហើយនុះ ។ ព្រះសាស្តាដកព្រះហស្ថមិនទាន់ទាំងផុតពីនោះផងស្រាប់តែគ្រាប់ស្វាយធ្លុះដុះចេញជាពន្លក ដើមប៉ុនភ្នៀងនង្គ័លភ្លាម ហើយលូតធំឡើងជាលំដាប់ ដោយបារមីនៃព្រះអង្គ ។
មែកម្ខាងៗ នៃស្វាយនោះមានប្រវែង៥០ហត្ថ ដែលមានស្លឹកម្លប់ទ្រឈឹងទ្រឈៃបែកមែកគ្រប់ទិស គឺមែកលយចេញទៅគ្រប់ទិសទាំង៤ នឹងដុះត្រង់ទៅលើមួយ ហើយចេញជាផ្កាផ្លែក្នុងមួយខណះនោះភ្លាម ។ ឯពួកសាវកដែលនិមន្តតាមលំដាប់មុនក្រោយ ក៏បានឆាន់ផ្លែស្វាយទាំងនោះតាមលំដាប់ ។ ព្រះបាទពិម្ពិសារទ្រង់ជ្រាបពត៌មាននោះ បានដាក់បញ្ញត្តិមិនឲ្យនរណាម្នាក់កាប់រំលំដើមស្វាយនោះឡើយ ។ ឯពួករបាំក៏បានស៊ីផ្លែស្វាយទាំងនោះដែរហើយស្រែកថា នែពួកតិរ្ថិយចង្រៃ អ្នកឯង ពួកអ្នកឯងចង្រៃណាស់ដើរដកកាប់រំលំស្វាយអស់គ្មានសល់ ដើម្បីកុំឲ្យព្រះអង្គធ្វើបាដិហារិយបាន ។
លំដាប់នោះ ព្រះឥន្ទ្របង្គាប់រលាហកទេវបុត្រឲ្យធ្វើជាខ្យល់បំប៉ើងបារាំពួកតិរ្ថិយវិនាសអស់ ។ ព្រះសរិយទេវបុត្រ បើកពន្លឺថ្ងៃយ៉ាងក្តៅបញ្ចាំងលើពួកតិរ្ថិយមានញើសហូរចេញជាទឹក ត្រូវប៉ះនឹងធូលីដែលហុយផង មានសភាពដូចជាគោបពាលខ្នង បែកបាក់គ្នាខ្ចាត់ខ្ចាយរត់រកច្រកតែរៀងៗខ្លួន ។
លំដាប់នោះមនាកសិករម្នាក់ជាឧបដ្ឋាករបស់គ្រូឈ្មោះបរណកស្សបះបានគិតថា ឥឡូវនេះជាកាលអញត្រូវធ្វើបាដិហារិយហើយអញនឹងទៅមើលពិធី បាដិហារិយលោកគ្រូអញ " រួចស្រាយគោលែងកាន់នឹងឆ្នាំងបបរដើរតម្រង់ទៅកន្លែងធ្វើបាដិហារិយ ស្រាប់តែជួបនឹងគ្រូបូរណបស្សបះកំពុងរត់តាមផ្លូវទើបសួរថាលោកគ្រូៗ ! លោកគ្រូរត់ទៅណា? ខ្ញុំមកក្នុងទីនេះប៉ងថានឹងមើលពិធីបាដិហារិយរបស់លោកគ្រូ ចុះលោកគ្រូរត់ទៅណាមិនបានធ្វើបាដិបារិយទេឬ? " ។
បូរណកស្សបះ តបថាមានប្រយោជន៍អ្វីដោយការធ្វើបាដិហារិយនោះ ចូរអ្នកឯងឲ្យខ្សែនឹងឆ្នាំងបបរមកអាត្មា កសិករជាឧបដ្ឋាក ក៏ប្រគេនឆ្នាំងនឹងខ្សែនោះទៅ ។ បូរណកស្សបះ ទទួលយកខ្សែនឹងឆ្នាំងបបរហើយ ដើរសំដៅទៅកំពង់ទឹកយកខ្សែម្ខាង ចង់ភ្ជាប់នឹងកឆ្នាំងចុងខ្សែម្ខាងទៀតចងភ្ជាប់នឹងកខ្លួនរួចប្រមៀលទម្លាក់ទៅក្នុងទឹក ។ ឯឆ្នាំងត្រូវទឹកចូលពេញ ក៏ទាញបូរណកស្សបះឲ្យជ្រមុជចុះដល់នូវជីវិតក្ស័យ ក្នុងគ្រានោះ ឯង ។
ឯព្របរមសាស្តាទ្រង់និម្មិតទីចង្រ្កម ដ៏មានចុងម្ខាងគ្របដល់កណ្តាប់ចក្រឡខាងកើត ម្ខាងទៀតដល់កណ្តាប់ចក្រវាឡខាងលិចឲ្យទៅជាម្លប់សម្រាប់ពុទ្ធបរិស័ទរួចទ្រង់យាងចេញពីគន្ធកុដិឆ្ពោះទៅកាន់ទីចង្រ្កមនោះដោយព្រះទ័យថា ពេលនេះជាពេលគួរធ្វើបាដិហារិយហើយ " ។
ក្នុងពេលនោះ មានអនាគាមីឧបាសិកាមួយរូបឈ្មោះឃរណី ចូលទៅថ្វាយបង្គំព្រះបរមសាស្តាសុំធ្វើបាដិហារិយជំនួស ដើម្បីកុំឲ្យព្រះអង្គលំបាកព្រះកាយ ។ ព្រះសាស្តាទ្រង់សួរថា ចុះនាងនឹងធ្វើពិធីបាដិហារិយជាទឹក ហើយខ្ញុំព្រះអង្គនឹងមុជចុះក្នុងទឹកឲ្យដូចសកុណីទឹក ពីមាត់ចក្រវាឡខាងលិចទៅផុសនៅកណ្តាប់មាត់ចក្រវាឡខាងកើត មុជពីខាងជើងទៅផុសខាងត្បួង កាលបើមហាជនឃើញហើយ នឹងនឹកស្ងើចដល់ខ្ញុំព្រះអង្គថា គ្រាន់តែសាវការបស់ព្រះអង្គមានឬទ្ធិ មានអានុភាពម្លឹងទៅហើយ ចុះចំណង់បើព្រះអង្គវិញ នឹងមានឬទ្ធិអានុភាពយ៉ាងណាទៅ ? " ឯពួកតិរ្ថិយកាលបើឃើញដូច្នេះ មុខជានឹងបាក់បបខ្លបខ្លាចអំណាចរត់ខ្ចាត់ខ្ចាយអស់ពុំខាន ។
ព្រះសាស្តាព្រះសណ្តាប់ហើយ ទ្រង់មិនអនុញ្ញាតឲ្យ ។ តពីនោះមកមានសាវក សវិកា ជាច្រើនសុំសេចក្តីអនុញ្ញាតធ្វើបាដិហារិយពីអង្គព្រះសម្ពុទ្ធដូចជា ចូឡអនាថិបិណ្ឌិក នាងវីវសាមណេវីព្រះជន្ម៧ឆ្នាំ ចន្ទសាមណេរព្រះជន្ម៧ឆ្នាំ ព្រះបរមសាស្តាទ្រង់សួរតាមលំដាប់ ពួកសាវកទាំងនោះក៏ឆ្លើយ ទូលពុទ្ធដីកាតាមការប៉ិនប្រសប់រៀងៗខ្លួន ។
ចុងក្រោយបំផុត ព្រះមហាមោគ្គលានត្ថេរចូលសុំធ្វើដែរ ព្រះសាស្តាទ្រង់សួរថាអ្នកធ្វើដូចម្តេច? ព្រះមហាមោគ្គលានទូលថា ខ្ញុំព្រះអង្គនឹងយកភ្នំនេរុរាជមកដាក់ត្រង់ចន្លោះធ្មេញ រួចទំពារស៊ីដូចជាបុគ្គលទំពារស៊ីគ្រាប់ស្ពៃ មូរមហាផែនដីដូចជាកន្ទេលវែង ចាប់ផែនដីបង្វិលឲ្យដូចជាកងចក្រ ជាវិការះនៃដី រួចដាក់មហាផែនដីលើបាតដៃឆ្វេង ដាក់សត្វលោកបាតដៃខាងស្តាំ រួចយកភ្នំសិនេរុរាជធ្វើជាឆត្រទ្រមហាផែនដីធ្វើឲ្យទៅឆត្របាំងលើសត្វទាំងអស់ រួចខ្ញុំព្រះអង្គដើរចង្រ្គម ឲ្យដូចជាភិក្ខុមួយអង្គបាំងឆត្រដើរចង្រ្គមដូច្នោះ ។
ព្រះបរមគ្រូទ្រង់ហាមឃាត់ថាតថាគតដឹងថាអ្នកទាំងអស់គ្នាមានអានុភាពច្រើនហើយ តែតថាគតមិនអនុញ្ញាតឲ្យទេ ព្រោះភារៈនេះតែងកើតមានដល់ព្រះពុទ្ធតាំងពីបុរាណកាលមក ។ លុះមានពុទ្ធដិកាចប់ហើយ ព្រះអង្គទ្រង់យាងទៅកាន់ទីចង្រ្កមដែលមានពុទ្ធបរិស័ទ២៤យោជន៍ជុំវិញ ចោមរោមចាំមើលពិធីបាដិហារិយ ពិធីសំដែងបាដិហារិយ ក៏បានចាប់ផ្តើមឡើង ។
បុច្ឆា ចុះពុទ្ធញាណដ្រលប្រព្រឹត្តទៅក្នុងពិធីបាដិហារិយនោះមានសភាពដូម្តេច?
វិសជ្ជនាថា ញាណរបស់ព្រះតថាគតក្នុងពិធីសម្តែងបាដហារិយនេះ មិនសាធារណ៍ដល់ពួកសាវកទេ ព្រោះថាពិធីធ្វើបាដិហារិយនេះកើតមានតែមួយដងៗ សម្រាប់ព្រះពុទ្ធគ្រប់អង្គព្រោះហេតុនោះពួកសាវកសាវិកាពុំអាចធ្វើបានឡើយ គឺមានសភាពដូចតទៅនេះ ៖
គំនរភ្លើងចេញពីព្រះកាយខាងលើ ទរទឹកចេញពីព្រះកាយខាងក្រោម គំនរភ្លើងចេញពីព្រះកាយទរទឹកចេញពីព្រះកាយខាងក្រោម គំនរភ្លើងចេញពីព្រះកាយទរទឹកចេញពីព្រះកាយខាងមុខ គំនរភ្លើងចេញពីព្រះកាយខាងស្តាំ ទរទឹកចេញពីព្រះកាយខាងមុខ គំនរភ្លើងចេញពីព្រះកាយខាងឆ្វេង ទរទឹកចេញពីព្រះកាយខាងស្តាំ គំនរភ្លើងចេញពីព្រះនាសាខាងស្តាំ ទរទឹកចេញពីព្រះនាសាខាងឆ្វេង ទរទឹកចេញពីព្រះនាសាខាងស្តាំគំនរភ្លើងចេញពីស្មាខាងស្តាំគំនរភ្លើងចេញពីព្រះហស្ថស្តាំទរទឹកចេញពីព្រះហស្ថឆ្វេង គំនរភ្លើងចេញពីព្រះហស្ថឆ្វេង ទរទឹកចេញពីព្រះហស្ថស្តាំ គំនរភ្លើងចេញពីព្រះបាទឆ្វេង ទរទឹកចេញពីព្រះបាទស្តាំ ព្រះរស្មីប្រាំមួយពណ៌ គឺខៀវ លឿង ក្រហម ស ហង្សបាទនឹងភ្លឺផ្លេកផ្សាយចេញពីសរីរះទាំងមូល ទ្រង់និម្មិតជាព្រះពុទ្ធបីអង្គទៀតគឺព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ចង្រ្កម ព្រះពុទ្ធដែលទ្រង់និម្មិតឈរ អង្គុយនឹងសឹងបើព្រះមានព្រះភាគទ្រង់សឹង ព្រះពុទ្ធនិម្មិតឈរ អង្គុយចង្រ្កម ។
នេះជាពុទ្ធញ្ញាណក្នុងការសំដែងបាដិហារិយ ។ ក្នុងការសំដែងបាដិហារិយនេះគំនរភ្លើង នឹងទរទឹកឥតមានការច្រឡូកច្រឡំគ្នាទេ គឺគំនរភ្លើង ហើយនឹងទរទឹកផ្លាស់គ្នាចេញពីព្រះកាយខាងស្តាំម្តង ខាងឆ្វេងម្តងហើយលាតត្រដាងរហូតដល់កណ្តាប់នៃចក្រវាឡទាំងមូល ។
មហាជនដែលឈរត្រៀបត្រាមានចំនួន ២៤ យោជន៍ជុំវិញបានឃើញបាដិហារិយ ដ៏អស្ចារ្យដូច្នោះហើយ បានថ្វាយសព្ទសារធុការចំពោះព្រះបរមគ្រូយ៉ាងអនេកកប្បការ ។ ក្នុងពេលសំដែងបាដិហារិយ ព្រះបរមគ្រូឆ្លៀតឳកាសសំដែងធម្មទេសនាប្រោសសត្វផង ។ ធម្មាភិសម័យគឺការត្រាស់ដឹងនូវធម៌ ក៏បានកើតប្រាកដដល់មហាជនក្នុងឳកាសនោះ ។
ឯពួកនិគ្រន្យអន្យតិរ្ថិយ កាលបើឃើញឬទ្ធីចេស្តា នៃព្រះបរមគ្រូហើយ បែរជាបាក់បបខ្លបខា្លចអំណាចបារមីនៃព្រះអង្គព្រមចុះចាញ់ក្នុងពេលនោះហោង ។
លុះពិធីសំដែងបាដិហារិយ បានចប់សព្វគ្រប់ហើយ ព្រះពុទ្ធបង្កូរបណ្តូលសាស្តាទ្រង់ប្រលើលថា ព្រះពុទ្ថបូរាណកាលបើបានធ្វើបាដិហារិយរួចហើយ តែងគង់ចាំវស្សាក្នុងទីណាអេះ ! ? ទ្រង់ជ្រាបថា តាមធម្មតាបើធ្វើបាដិហារិយ ព្រះពុទ្ធគ្រប់ព្រះអង្គតែងយាងទៅគង់ចាំវស្សានាតាវតឹង្សភព ដើម្បីសំដែងព្រះអភធម្មបិដកប្រោសពុទ្ធមាតា ។ លុះទ្រង់រំពឹងដូច្នេះហើយ ទ្រង់ក៏លើកព្រះបាទខាងស្តាំដាក់ជាន់លើកំពូលភ្នំយុគន្ធរព្រះបាទឆ្វេងដាក់លើកំពូលភ្នំសិនេរុ ។
គេសួរថា ចុះភ្នំស្ថិតនៅឆ្ងាយៗម្ល៉េះ ហេតុម្តេចក៏ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ឈានជាន់បាន ? ឆ្លើយថាដោយអំណាចនៃឬទ្ធានុភាព និងបារមីរបស់ព្រះអង្គ ទើបភ្នំទាំងអស់ទទួលទ្រង់ព្រះបាទ នៅពេលដែលព្រះអង្គលើកព្រះបាទជាន់លុះឈានផុតទៅទើបភ្នំទាំងនោះទៅឋិតនៅទីដើមវិញ ។
កាលដែលអង្គព្រះបរមគ្រូយាងផុតទៅ ពួកពុទ្ធបរិស័ទមានការសោកស្តាយទន្ទក់ទន្ទេញរលឹកព្រះអង្គដោយខ្សឹកខ្សួលជាបទគាថាថា" គួរស្តាយណាស់ហ្ន៎! ព្រះសម្ពុទ្ធទ្រង់យាងជាន់លើភ្នំគិជ្ឈកូដ ភ្នំកៃលាសនិងភ្នំយុគន្ធរទៅផុតហើយ យើងខ្ញុំលែងបានឃើញព្រះអង្គជាច្បងលើលោកទៀតហើយ! ។
ឯព្រះបរមលោកនាថទ្រង់គង់ក្នុងកណ្តាលទេវបរិស័ទសំដែងអភិធម្មបិដកប្រារព្ធគុណព្រះមាតា មានបទដើមថា " កុសលា ធម្មា អកុសលា ធម្មា អព្យាកតា ធម្មា ធម៌ទាំងឡាយជាកុសល ធម៌ទាំងឡាយជាអកុសល ធម៌ទាំងឡាយជាអព្យាក្រិត " ។ ទ្រង់សំដែងតែអភិធម្មបិដកនេះអស់វារះ៣ខែគត់ ។ លុះដល់តិថី ១៤កើតខែអស្សុជជាថ្ងៃបវារណាចេញព្រះវស្សា ព្រះបរមពុទ្ធទ្រង់មានព្រះបន្ទូលទៅនឹងសក្កទេវរាជថាបពិត្រមហារាជ ! ថ្ងៃនេះជាថ្ងៃត្រូវបវារណា ចេញវស្សាហើយតថាគតនឹងត្រូវចុះទៅកាន់មនុស្សថានវិញហើយ " ។
សក្កទេវរាជក៏បាននិម្មិតជណ្តើរ ៣ សម្រាប់ចុះចាកឋានតាវតឹង្ស គឺជណ្តើរមួយនិម្មិតអំពីមាសជណ្តើរមួយនិម្មិតអំពីកែវមណី នឹងជណ្តើរមួយទៀតនិម្មិតអំពីប្រាក់ ដែលសុទ្ធតែមានជើងតំកល់នៅទៀបទ្វារសង្កសទ្រគរ នឹងក្បាលដំកល់លើកំពូលភ្នំសិនេរុ ។ បណ្តាជណ្តើរទាំងបីនោះ ជណ្តើរមាសសម្រាប់ពួកទេវតា ជណ្តើរបា្រក់សម្រាប់ពួកមហាព្រហ្ម និងជណ្តើរកែវសម្រាប់ព្រះតថាគត ។ សេចក្តីអស្ចារ្យថា កាលព្រះអង្គយាងចុះពីឋានតាវតឹង្ស ទ្រង់ប្រថាប់លើកំពូលភ្នំសិនេរុ សម្តែងបាដិហារិយ ដើម្បីយាងចុះមកទ្រង់ញ៉ាំងព្រហ្មលោក ទេវលោក មនុស្សលោក អវិចិមហានរក និងចក្រវាឡទាំងអស់ឲ្យមានការភ្លឺស្វាង អាចមើលគ្នាទៅវិញទៅមកឃើញ ។
ក្នុងព្រះរាជដំណើរយាងចុះមកនេះ ពួកបញ្ចសិខគន្ធពទេវបុត្រដែលស្ទាត់ជំនាញខាងតន្ត្រី បានប្រគំដូរ្យតន្ត្រីបូជាព្រះអង្គនៅខាងស្តាំមាតលិសង្គាហកទេវបុត្របូជផ្កា និងគ្រឿងក្រអូបនៅខាងឆ្វេង មហាព្រហ្មបាំងក្លស់ថ្វាយ និងសុយាមះកាន់ផ្លិតបក់ថ្វាយ ។ ការយាងចុះពីឋានតាវតឹង្សប្រកបដោយពុទ្ធសិរីឥតបីប្រៀប ដ៏មានពួកទេវតាជាបរិវារចោមរោមហែហមរហូតដល់ទ្វារនគរសង្កស្សះ ។
ឯព្រះសារីបុត្តត្ថេរ និមន្តទៅថ្វាយបង្គំព្រះសាស្តារួចពោលសរសើរអំពីពុទ្ធសិរីដូចនេះថា " កាលពីមុនខ្ញុំមិនធ្លាប់បានឃើញពុទ្ធសិរីព្រះអង្គទេទាំងសម្លេងក៏ពុំធ្លាប់បានស្តាប់ ឯព្រះសាស្តាព្រះអង្គមានសម្លេងដូចព្រហ្មយ៉ាងនេះ ទ្រង់យាងចុះហើយពីថានត្រៃត្រឹង្សមកកាន់មនុស្សលោកដោយពុទ្ធដំណើរដ៏មានសិរី " រួចគ្រាបទូលអង្គតថាគតថា បពិត្រព្រះចមកុដបំផុតលោក ថ្ងៃនេះពួកមនុស្ស នឹងទេវតាទន្ទឹងមើលផ្លូវព្រះអង្គគ្រប់ៗគ្នា ។
លំដាប់នោះព្រះបរមសាស្តាទ្រង់ត្រាស់ថា អើសារីបុត្រ ! ជាការធម្មតាទេ ព្រោះទេវតា នឹងមនុស្សតែងស្រឡាញ់ ឬ ប្រាថ្នាឲ្យតែបានជួបនឹងអ្នកប្រាជ្ញ ដែលមានគុណសម្បត្តិរបៀបនេះឯង " រួចទ្រង់សំដែងធម្មទេសនាថានរណាមួយជាអ្នកប្រាជ្ញ មានការខ្វល់ខ្វាយតែក្នុងឈាន ត្រេកអរតែក្នុងនេក្ខម្មះ ទេវតានឹងមនុស្សតែងប្រាថ្នាតែងប្រាថ្នាចង់បានចង់ជួបនឹងអ្នកនោះឯងដែលមានប្រាជ្ញាត្រាស់ដឹងព្រមទាំងស្មារតី ។ លុះចប់ធម្មទេសនា ពុទ្ធបរិស័ទទាំង៤ ក៏បានសំរេចនូវធម៌ជាន់ខ្ពស់គ្រប់ៗគ្នាក្នុងពេលនោះហោង ។
អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ ប្រជុំជាតក
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2930/4pSic.jpg
ផ្សាយ : ០៤ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ១១,៤៨៦ ដង)
វិសាខបូជា ជាបុណ្យមួយយ៉ាងធំក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា សម្រាប់រំឭកដល់គុណព្រះសម្មាសម្ពុទ្ថ នាថ្ងៃពេញបូណ៌មី ‹‹ គឺថ្ងៃ១៥ កើត ›› ខែ ពិសាខ ដែលពុទ្ធសាសនិកទាំងអស់ តែងធ្វើសក្ការបូជា ប្រកបដោយសទ្ធា ជាមហាកុសល ដ៏ប្រសើរ ។
** សកម្មភាពសំខាន់ៗនៃពិធីបុណ្យវិសាខបូជា ៖ ឆ្នាំនេះ បុណ្យវិសាខាបូជាជា នឹងប្រព្រឹត្តនៅថ្ងៃ ១៥ កើត “ ពេញបូរមី ” ខែពិសាខ ត្រូវថ្ងៃទី ២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៨ គឺជាថ្ងៃរឭក ដល់ថ្ងៃព្រះពុទ្ធទ្រង់ប្រសូត្រ ១ ទ្រង់បានត្រាស់ដឹងនូវសម្មាសម្ពោធិញ្ញាណ ១ និង ទ្រង់រំលត់ខន្ធបរិនិព្វាន ១ ។
ពុទ្ធបរិស័ទ សមាទានសីល ធ្វើសក្ការនានា មានដង្ហែក្បួនពិធី ដង្ហែព្រះបរមសារីរិកធាតុ និងដំណើរទៅកាន់ទីវត្តនានា ពេញៗមួយថ្ងៃ ហើយនៅវេលាយប់ គ្រប់វត្តអារាម គ្រប់ស្រុកភូមិ ទូទាំងប្រទេស មានកម្មវិធីធ្វើសក្ការបូជា មួយយប់រហូតទល់ភ្លឺ ពុទ្ធបរិស័ទគ្រប់វ័យទាំងពីរភេទ ប្រកបដោយគ្រឿងសក្ការបូជានានា ទៅប្រជុំគ្នាក្នុងវត្តអារាមណាមួយដែលគេចូលចិត្ត ដើម្បីស្តាប់ព្រះសង្ឃសម្តែងធម្មទេសនាអំពីពុទ្ធប្រវត្តិ ធម្មកថា ។ល។
** កិច្ចការដែលពុទ្ធបរិស័ទគួរបដិបត្តិក្នុងពិធីបុណ្យពិសាខបូជា ៖
១. គ្រហស្ថ៖
ត្រូវធ្វើចិត្តឲ្យជ្រះថ្លាបរិសុទ្ធ ចំពោះគុណព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ និង ព្រះសង្ឃ ។
សមាទាន សីល៥ ឬ សមាទានឧបោសថសីល
ចូលរួមស្តាប់ធម្មទេសនា និងអានពីប្រវត្តិរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធនៅតាមទីវត្តអារាម ។
រៀបចំគ្រឿងសក្ការបូជាចំពោះព្រះពុទ្ធអង្គរួមមាន ផ្កាឈូក ផ្កាម្លិះ ទៀន ធូប ជាដើម ។
ចូលរួមរៀបចំអុជបំភ្លឺវត្តអារាមដោយពន្លឺភ្លើងទៀន អគ្គីសនី ប្រទីបជ្វាលាឲ្យបានគ្រប់កន្លែង ។
ចូលរួមរៀបចំសេនាសនព្រះសង្ឃសម្តែងព្រះធម្មទេសនា ។
តាំងចិត្តរឭកដល់គុណរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ។
ធ្វើការបរិច្ចាគព្រះគម្ពីរដូចជា ព្រះត្រៃបិដកសៀវភៅ អក្សរសាស្ត្រខ្មែរជាដើមដល់ព្រះសង្ឃ ទុកប្រើប្រាស់ក្នុងវត្តអារាម ។
ចូលរួមក្នុងការណែនាំអ្នកដទៃឲ្យមានសេចក្តីជ្រះថ្លាក្នុងផ្លូវព្រះពុទ្ធសាសនា ។
២. បុព្វជិត៖
ញ៉ាំងពុទ្ធបរិស័ទឲ្យមានសេចក្តីជ្រះថ្លាក្នុងអំពើល្អតាមគន្លងព្រះពុទ្ធសាសនា ។
ទេសនា អាន ស្រាវជ្រាវរឿងរ៉ាវនានាដែលទាក់ទងនឹងព្រះពុទ្ធសាសនា ។
ធ្វើជាគំរូល្អផ្នែកខាងបដិបត្តិស្របតាមគន្លងព្រះពុទ្ធសាសនា ។
ចាត់ចែងឲ្យមានការអានព្រះគម្ពីរព្រះពុទ្ធសាសនាតាមទីវត្តអារាមនានា ។
រៀបចំឲ្យមានការសូត្រធម៌ ក្នុងទីវត្តអារាមដើម្បីរំឭកគុណដល់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ។
៣. សាលារៀន ៖
ចាត់ចែងឲ្យសិស្សបានស្រាវជ្រាវពីប្រវត្តិព្រះពុទ្ធសាសនា ។
ណែនាំឲ្យសិស្សបានញ៉ាំងទង្វើរបស់ខ្លួននៅក្នុងសេចក្តីល្អជានិច្ច ។
ឲ្យសិស្សបានសិក្សារៀនសូត្រពីគុណរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ។
ណែនាំសិស្សឲ្យយល់ពីសារសំខាន់នៃគម្ពីរព្រះត្រៃបិដកខ្មែរ ។
ណែនាំសិស្សឲ្យស្គាល់ពីគុណតម្លៃនៃព្រះពុទ្ធសាសនាសម្រាប់អក្សរសាស្ត្រជាតិ ។
ណែនាំសិស្សឲ្យស្គាល់ពីគុណតម្លៃនៃ ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ ព្រះសង្ឃ ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឬគ្រូបាចារ្យ និងឪពុកម្តាយ ។
** ប្រទេសដែលនិយមប្រារព្ធពិធីបុណ្យពិសាខបូជា រួមមាន ៦ ប្រទេសគឺ៖ ប្រទេសឥណ្ឌា និងប្រទេសស្រីលង្កា (សិរីលង្កា) បានធ្វើពិធីបុណ្យនេះតាំងពី យូរយាណាស់មកហើយ ។ ប្រទេសថៃ (សៀម) និង ខ្មែរ ចាប់ពី ស.វទី១៩ “ សៀមនៅឆ្នាំ ១៨១៧ ខ្មែរចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ១៨៥៥ ” ។ ពីដំបូង គណៈធម្មយុត្តិ ហើយបន្ទាប់មកគណៈមហានិកាយ ក៏ធ្វើតាមដែរ ។ ប្រទេសឡាវ (លាវ) ប្រទេសភូមា (មីយ៉ាន់ម៉ា) ប្រទេស ណេប៉ាល់ ។
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2931/5pic.jpg
ផ្សាយ : ០៤ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ៩,៣៩១ ដង)
បុណ្យវិសាខបូជា តាមដែលចាស់ទុំអ្នកមុខ អ្នកការទាំងឡាយតំណាលតៗគ្នាបានឱ្យដឹងថា គេបានផ្ដើមធ្វើក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទ សម្ដេចព្រះ ហរិរក្សរាមាឥស្សរាធិបតី “ព្រះអង្គឌួង” ដែលគង់នៅក្នុងឧដុង្គ ជាដំបូងព្រោះថា កាលក្នុងពុទ្ធសករាជ ២៣៩៧ គ្រិស្ដសករាជ១៨៥៤ សម្ដេចព្រះអង្គឌួង ទ្រង់សព្វព្រះរាជហឫទ័យ ស្នើសុំឲ្យធ្វើទូទៅក្នុងកម្ពុជរដ្ឋ ។
គម្ពីរទី៣ ហៅថា “បឋមសម្ពោធិកថា” គឺ បឋមសម្ពោធិវិត្ថារនោះឯងដែលព្រះឥន្ទមុនី “ប៉ែន” គង់នៅវត្ដបទុមវតី ក្រុងភ្នំពេញ ប្រែ និងរៀបរៀងចេញពីច្បាប់របស់សម្ដេចព្រះ មហាសង្ឃរាជ “សា” ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទ សម្ដេចព្រះស៊ីសុវត្ថិ មាន៣០បរិច្ឆេទ ដូចច្បាប់ដើម ។ គម្ពីរនេះមានជាបែបបទសំរាប់ទេសនា ក្នុងថ្ងៃវិសាខបូជា ក្នុងវត្ដគណៈធម្មយុត្ដិកនិ កាយទូទាំងប្រទេសខ្មែរ ។ ការធ្វើវិសាខបូជា ក្នុងសម័យរជ្ជកាលទី២ នោះប្រហែលជាមានធ្វើតែក្នុងក្រុង មិនទាន់បាន ផ្សព្វផ្សាយទៅគ្រប់វត្ដអារាមនៅឡើយទេ ហើយក៏មិនទាន់មានភាពឱឡារិកអធិកអធមដែរ ។
(ព្រះមហា ប៉ាន)
ពុទ្ធសាសនិកប្រទេសថៃ បានអះអាងថា ប្រពៃណីធ្វើវិសាខបូជាដែលត្រឹមត្រូវតាម លក្ខណៈ កើតមានឡើងតាំងពីត្រឹមរជ្ជកាលទី ៤ ដោយព្រះរាជាអង្គនេះជាអ្នកប្រាជ្ញក្នុងផ្លូវ ព្រះពុទ្ធសាសនា ទ្រង់ចេះគម្ពីរព្រះត្រៃបិដក ជ្រៅជ្រះ ទ្រង់បានផ្ដើមធ្វើ វិសាខបូជា តាំងពី កាលទ្រង់ព្រះផ្នួសនៅឡើយ ។ លុះដល់ទ្រង់ ដាក់ព្រះផ្នួសមកទទួលរាជសម្បត្ដិក៏ទ្រង់នៅ តែបន្ដធ្វើវិសាខបូជារៀងដរាបមក រហូតដល់ ទ្រង់បញ្ជាឱ្យរៀបចំគម្ពីរសម្រាប់ ទេសនាក្នុង ពិធីបុណ្យនេះដូចបានពោលខាងលើ ។ ព្រះមហា ប៉ាន គឺសម្ដេចព្រះសុគន្ធាធិបតី ជាគណៈធម្ម យុត្ដិកនិកាយនៅក្រុងទេព “បាងកក” អំពីព្រះបាទសម្ដេចព្រះចមក្លៅ “រជ្ជកាលទី៤” ។
បន្ទាប់មកក្រោយនោះមួយឆ្នាំគឺក្នុងពុទ្ធ សករាជ២៣៩៨ ព្រះមហាប៉ាន ទើបនិមន្ដមក អំពីក្រុងទេព ព្រះបាទសម្ដេចព្រះហរិរក្សទ្រង់ មានព្រះរាជហឫទ័យសោមនស្សណាស់ ហើយ បាននិមន្ដឱ្យគង់នៅជាចៅអធិការវត្ដ សាលាគូ ហៅវត្ដអម្ពិលបី នៅក្រុងឧដុង្គ តរៀងមក ។ ដោយហេតុថា ព្រះមហាថេរអង្គនេះ កាលដែល លោកគង់នៅទីក្រុងទេពធ្លាប់ធ្វើវិសាខបូជា រួចមកហើយ ហើយកាល បានគង់នៅប្រទេស ខ្មែរ ព្រមទាំងបានធ្វើជាធំក្នុងគណៈធម្មយុត្ដិកនិកាយផង លោកក៏ផ្ដើមឡើងតាមដែលធ្លាប់ ធ្វើកន្លងមក។
ប៉ុន្ដែយើងពុំបានដឹងច្បាស់ថា នៅពេលដំបូងនោះ តើលោកចាប់ផ្ដើមធ្វើក្នុង ឆ្នាំណា សករាជ ប៉ុន្មាននោះទេ ព្រោះគ្មានឯកសារជាក់ស្ដែង គ្រាន់តែមានសេចក្ដីអះអាងពី អ្នកមុខអ្នកការ ទាំងឡាយថា ប្រាកដជាមាន ធ្វើវិសាខបូជា តាំងពីក្នុងពេលដែលលោកគង់ នៅក្រុងឧដុង្គមកម្ល៉េះ ។ លុះដល់ពេលលោកមក គង់នៅវត្ដបទុមវតី ក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងពុទ្ធសករាជ ២៤០៨ ក៏បានប្រារឰវិសាខបូជារហូតដល់អស់ ព្រះជន្ម ។ ពិធីវិសាខបូជាត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយ ទូទៅនៅគ្រប់វត្ដគណៈធម្មយុត្ដិកនិកាយ ជាប់ជាទំនៀមរហូតមក ។
ចំណែកវត្ដខាងមហានិកាយ ទើបមានធ្វើ ក្នុងសម័យក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះស៊ីសុវត្ថិ ។ តាមដែលសម្ដេចព្រះមហាសុមេធាធិ បតីព្រះសង្ឃរាជជួន ណាត “កាលនៅព្រះសង្ឃ នាយក” ដំណាលថា ក្នុងឆ្នាំមួយនោះលោកគ្រូ ព្រះវនរ័ត ចន្ទ គង់នៅវត្ដឧណ្ណាលោម បាននិមន្ដ ទៅក្រុងទេព ឃើញព្រះសង្ឃនៅក្រុងនោះ ទាំងគណៈធម្មយុត្ដិក និកាយ ទាំងគណៈមហា និកាយ ធ្វើវិសាខបូជា ក៏កើតជ្រះថ្លានៅពេល និមន្ដត្រឡប់មកវិញ បានក្រាបបង្គំទូលសម្ដេច ព្រះមហាសង្ឃរាជ “ព្រះនាមទៀង” សុំឱ្យធ្វើ វិសាខបូជា សម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជទៀង ក៏ ទ្រង់បានព្រះរាជានុញាតតាមសំណូមពរ ទើប វិសាខបូជា ត្រូវបានធ្វើជាបន្ដបន្ទាប់រៀងដរាប មក ។ ប៉ុន្ដែពេលនោះក៏ពុំទាន់បានធ្វើគ្រប់វត្ដ នៅឡើយ គឺមានធ្វើចំពោះតែវត្ដនៅក្នុងក្រុង។ ឯវត្ដ នៅតាមខេត្ដក្រៅមានធ្វើតែវត្ដធំៗ វត្ដ តូចៗ ច្រើនពុំបានធ្វើនៅឡើយ ។
(ព្រះស៊ីសុវត្ថិ)
(សម្ដេចព្រះមហាសុមេធាធិ បតីព្រះសង្ឃរាជជួន ណាត)
ចំណែកព្រះមហាក្សត្រ តាំងពីរជ្ជកាលព្រះបាទសម្ដេចព្រះហរិរក្ស “ព្រះអង្គឌួង” មកសុទ្ធតែទ្រង់ជ្រះថ្លាបានទទួលធ្វើគ្រប់ៗព្រះអង្គ ។ តាមឯកសារបានលើកសរសើរព្រះគុណសម្បត្ដិ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះហរិរក្ស ដែលជា អ្នកផ្ដួចផ្ដើមធ្វើវិសាខបូជាឡើងជាដំបូង ព្រោះ រាជាអង្គនេះទ្រង់ធ្លាប់ទៅគង់នៅក្រុងទេព “បាងកក” និងទ្រង់ធ្លាប់សាងព្រះផ្នួស នៅទី នោះ។ ទ្រង់បានសិក្សាព្រះបរិយត្ដិធម៌ជ្រួតជ្រាបគម្ពីរព្រះត្រៃបិដកជ្រៅជ្រះ ។ នៅពេល ដែលទ្រង់បានឡើងសោយរាជសម្បត្ដិ ក៏ទ្រង់ ផ្ដើមធ្វើពិធីបុណ្យនេះតាមដែលទ្រង់ ធ្លាប់បាន ជ្រួតជ្រាប និងធ្លាប់បានទតឃើញរបៀបបែប ផែន ដែលគេធ្វើនៅក្រុងទេព ទើបជាប់ជាប្រពៃណីរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ។
វិសាខបូជានេះ បុរាណាចារ្យលោកសំដៅយកនក្ខត្តឫក្ស៣ យ៉ាងគឺកំណត់យកត្រង់ថ្ងៃដែល ព្រះសម្ពុទ្ធបរមគ្រូទ្រង់ប្រសូត១, ទ្រង់បានត្រាស់ដឹងនូវអនុត្តរសម្មាសម្ពោធិញាណ១, ទ្រង់ចូលកាន់ ព្រះនិព្វាន១ ។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយ ទើបអ្នកប្រាជ្ញបុរាណលោកកំណត់យក ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែពិសាខនេះ ទុកជាពិធីធ្វើសក្ការបូជាជាដរាបរៀងរាបមកទល់គ្នានឹងសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ ។
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/3048/2021-08-03_10_23_17-cow_and_india_man_painting_-_Google_Search.jpg
ផ្សាយ : ០៤ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ៦,០៧៣ ដង)
(ទោសផរុសវាចា ការពោលនូវពាក្យអាក្រក់ មានពាក្យទ្រគោះបោះបោក ជេរប្រទេច) សេចក្ដីថា គ្រាកាលព្រះសាស្ដាគង់ព្រះជន្មនៅឡើយ ព្រះអង្គទ្រង់តិះដៀលឆព្វគ្គិយភិក្ខុទាំងឡាយដោយបរិយាយថា ភិក្ខវេ ផរុសវាចា នាម អនត្ថការិកា ។ល។ សហស្សេន បរាជយេតិ ។ ប្រែថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ផរុសវាចានេះ ជាវាចាអាចធ្វើប្រយោជន៍ឱ្យវិនាសទៅបាន មួយទៀតសោត ជាវាចាជូរ ចត់ ហឹរ ល្វីង ក្ដៅ ផ្សា កម្រអ្នកនឹងអត់ធន់ទ្រាំបាន ដោយហោចទៅ សូម្បីតែសត្វតិរច្ឆានក៏គង់មិនគាប់ចិត្តនឹងផរុសវាចានោះដែរ ។
រឿងនេះសមដូចនិទានដែលមានក្នុងជាតកសម្ដែងថា ៖ កាលក្នុងអតីតកាលកន្លងទៅយូរហើយ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់នៃយើងនៅជាពោធិសត្វនៅឡើយ ទៅកើតជាគោឈ្មោះនន្ទិវិសាលក្នុងក្រុងតក្កសិលា ។
ថ្ងៃមួយ ព្រាហ្មណ៍ម្នាក់បាននាំយកកូនគោមកអំពីសម្នាក់ទក្ខិណទាយកព្រាហ្មណ៍ ហើយឱ្យឈ្មោះគោនោះថា នន្ទិវិសាល ព្រាហ្មណ៍តែងចិញ្ចឹមដោយបបរនិងបាយស្រួយ គោនោះក៏បានធំចម្រើនឡើងដោយលំដាប់ មានកម្លាំងអាចអូសរទេះដ៏ធ្ងន់ៗ បានមួយរយរទេះ លុះចំណេរមកខាងក្រោយ ព្រាហ្មណ៍ជាម្ចាស់បានភ្នាល់នឹងគោវិន្ទសេដ្ឋី ដាក់១ពាន់កហាបណៈ ដើម្បីឱ្យគោនន្ទិវិសាលអូសរទេះដ៏ធ្ងន់ ចំនួន១រយរទេះ ថាហើយក៏កើបក្រួសខ្សាច់ផ្ទុកឱ្យពេញរទេះមួយរយចងបន្តគ្នាបង្ហែៗទៅ
ទើបទឹមគោនន្ទិវិសាលឱ្យអូសរទេះទាំងនោះឱ្យបានឃ្លាតពីក្រោយមកដល់កន្លែងកង់រទេះមុខប៉ុណ្ណោះ ចាំយកចាញ់ឈ្នះគ្នាក្នុងពេលអូសរួចឬមិនរួចនោះ ឯព្រាហ្មណ៍ក៏ឡើងទៅអង្គុយលើទូករទេះ លើកជន្លួញឡើងស្រែកហៅថា នែគោកៀច គោកោងកាច ចូរឯងអូសរទេះទៅ គោស្ដាប់ពាក្យមិនពីរោះគាប់ចិត្តខ្លួនសោះ ក៏អស់កម្លាំងអូសរទេះមិនរួចឡើយ ព្រាហ្មណ៍ជាម្ចាស់ក៏ចាញ់បង់ទ្រព្យរាប់ដោយពាន់កហាបណៈក្នុងកាលនោះ ព្រោះភ្នាល់ចាញ់គោវិន្ទសេដ្ឋីនោះ ។
ពោធិសត្វឃើញព្រាហ្ម៍កើតទុក្ខដូច្នោះ ទើបនិយាយថា នែព្រាហ្មណ៍ ចូរព្រាហ្មណ៍ឯងទៅភ្នាល់ទៅភ្នាល់នឹងគោវិន្ទសេដ្ឋីម្ដងទៀត ដាក់ពីរពាន់កហាបណៈវិញ តែថាព្រាហ្មណ៍ឯងកុំពោលពាក្យផរុសវាទជាពាក្យទុព្ភាសិតដូចមុនទៀតឡើយ ត្រូវពោលតែពាក្យជាសុភាសិត អ្នកនឹងឈ្នះគោវិន្ទសេដ្ឋីមិនខានឡើយ ព្រាហ្មណ៍ទៅធ្វើតាមបង្គាប់នោះ ក៏បានឈ្នះគោវិន្ទសេដ្ឋីវិញ ។
ពោធិសត្វក៏ត្រេកអរដោយព្រាហ្មណ៍ជាម្ចាស់ខ្លួន បានលាភផង ដោយខ្លួនបានអូសរទេះនោះរួចផង ។ បុគ្គលអ្នកពោលពាក្យផរុសវាទហើយ តែងនឹងបានប្រទះសេចក្ដីក្ដៅក្រហាយដូចព្រាហ្មណ៍នោះ លុះតែលះចោលមិនពោលពាក្យផរុសវាទ ទើបនឹងបានលាភ បានប្រទះសេចក្ដីរីករាយជាខាងក្រោយ ។ សមដូចព្រះពុទ្ធដីកាដែលទ្រង់សម្ដែងទុកក្នុងគម្ពីរអង្គុត្តរនិកាយ ឯកនិបាតដូច្នេះថា មនុញ្ញមេវ ភាសេយ្យ នាមនុញ្ញំ កុទាចនំ មនុញ្ញំ ភាសមានស្ស គរុភារំ ឧទទ្ធរិ[២] ធនញ្ច នំ អលាភេសិ តេន អត្តមនោ អហុ ។ប្រែថា បុគ្គលគប្បីពោលពាក្យពីរោះជាទីគាប់ចិត្ត កុំគប្បីពោលពាក្យពីរោះមិនជាទីគាប់ចិត្តឱ្យសោះ កាលដែលព្រាហ្មណ៍ពោលពាក្យពីរោះជាទីគាប់ចិត្ត គោនន្ទវិសាលរើឡើងនូវរទេះដ៏ពេញដោយក្រួសខ្សាច់ទៅបាន ហើយធ្វើព្រាហ្មណ៍ឱ្យបានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើន គោនន្ទិវិសាលក៏ត្រេកអរព្រោះខ្លួនអូសរទេះរួចផង ព្រោះធ្វើព្រាហ្មណ៍ឱ្យបានទ្រព្យសម្បត្តិផង ។ ចប់នន្ទិវិសាលជាតក ។
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/3136/20215ook.jpg
ផ្សាយ : ២៦ មេសា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ៥,៨៩៥ ដង)
[៧១] ម្នាលគហបតិបុត្ត អាចារ្យជាទិសខាងត្បូង សិស្សត្រូវប្រតិបត្តិដោយស្ថាន៥យ៉ាងគឺ ដោយការក្រោកឡើងទទួល១ ដោយការគាល់បំរើ១ ដោយការជឿស្តាប់ឱវាទ១ ដោយការបំរើតូចៗ (មានឲ្យទឹកលុបមុខ និងឈើស្ទន់ជាដើម)១ ដោយការរៀនសិល្បសាស្ត្រដោយគោរព១។ ម្នាលគហបតិបុត្ត អាចារ្យជាទិសខាងត្បូង ដែលសិស្សប្រតិបត្តិ ដោយស្ថាន៥យ៉ាងនេះឯងហើយ រមែងអនុគ្រោះសិស្ស ដោយស្ថាន៥យ៉ាងវិញ គឺ ដឹកនាំល្អ១ ឲ្យរៀនល្អ១ ប្រៀនប្រដៅសិស្ស ឲ្យចេះត្រឹមត្រូវ ក្នុងសិល្បសាស្ត្រសព្វគ្រប់១ តែងលើកតំកើង ក្នុងទីប្រជុំមិត្តអាមាត្យ១ ធ្វើសេចក្តីការពារ ក្នុងទិសទាំងឡាយ១។ ម្នាលគហបតិបុត្ត ពួកអាចារ្យ ជាទិសខាងត្បូង ដែលសិស្សប្រតិបត្តិ ដោយស្ថាន៥យ៉ាងនេះឯងហើយ រមែងអនុគ្រោះសិស្ស ដោយស្ថាន៥យ៉ាងនេះ ទិសខាងត្បូងនោះ ដែលសិស្សបានបិទបាំងហើយ ជាទិសមានសេចក្តីក្សេម ឥតមានភយន្តរាយយ៉ាងនេះ។
តួនាទីគ្រូអាចារ្យនិងតួនាទីសិស្ស - បិដកភាគ ១៩ ទំព័រ ៨៥ ឃ្នាប ៧១
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/3140/2021ujhterest.jpg
ផ្សាយ : ២៦ មេសា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ៣,៥២៦ ដង)
[១៩៥] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គល (ជាអាចារ្យ) ណាក្តី បបួលគេក្នុងធម្មវិន័យ ដែល សាស្តា ជាអសព្វញ្ញូ ពោលមិនត្រូវ បបួលនូវបុគ្គល (ជាអនេ្តវាសិក) ណាក្តី បុគ្គល (ជា អនេ្តវាសិក) ណា ដែលអាចារ្យបបួលហើយ ប្រតិបត្តិតាម យ៉ាងនោះ បុគ្គលទាំងអស់នោះ តែងបាននូវបាបជាច្រើន។ ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះធម៌ដែល គេពោលខុស។
[១៩៦] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គល (ជាអាចារ្យ) ណាក្តី បបួលគេ ក្នុងធម្មវិន័យ ដែលសាស្តា ជាសព្វញ្ញូ ពោលត្រូវ បបួលនូវបុគ្គល (ជាអនេ្តវាសិក) ណាក្តី បុគ្គល (ជាអនេ្តវាសិក) ណា ដែលអាចារ្យបបួលហើយ ប្រតិបត្តិតាមយ៉ាងនោះ បុគ្គលទាំងអស់នោះ តែងបាននូវបុណ្យជាច្រើន។ ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះធម៌ ដែលគេពោលត្រឹមត្រូវ។
[១៩៧] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ក្នុងធម្មវិន័យ ដែលសាស្តា ជាអសព្វញ្ញូ ពោលមិនត្រូវថា បុគ្គលជាទាយក (អ្នកឲ្យ) ត្រូវដឹងប្រមាណ បុគ្គលជាបដិគ្គាហក (អ្នកទទួល) មិនបាច់ដឹងប្រមាណទេ ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះធម៌ ដែលសាស្តាជាអសព្វញ្ញូ ពោលខុស។
[១៩៨] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ក្នុងធម្មវិន័យដែលសាស្តា ជាសព្វញ្ញូ ពោលត្រឹមត្រូវថា បដិគ្គាហក ត្រូវដឹងប្រមាណ ទាយកមិនបាច់ដឹងប្រមាណទេ។ ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះធម៌ ដែលសាស្តា ជាសព្វញ្ញូពោលត្រឹមត្រូវ។
[១៩៩] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ក្នុងធម្មវិន័យដែលសាស្តា ជាអសព្វញ្ញូ ពោលមិនត្រឹមត្រូវ ថា បុគ្គលណា មានព្យាយាមប្រារឰ បុគ្គលនោះ តែងនៅជាទុក្ខ។ ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះធម៌ដែលសាស្តា ជាអសព្វញ្ញូពោលខុស។
[២០០] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ក្នុងធម្មវិន័យ ដែលសាស្តាជាសព្វញ្ញូ ពោលត្រឹមត្រូវថា បុគ្គលណា ខ្ជិលច្រអូស បុគ្គលនោះ តែងនៅជាទុក្ខ។ ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុ ទាំងឡាយ ព្រោះធម៌ដែលសាស្តា ជាសព្វញ្ញូពោលត្រឹមត្រូវ។
[២០១] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ក្នុងធម្មវិន័យ ដែលសាស្តាជាអសព្វញ្ញូ ពោលមិនត្រឹមត្រូវថា បុគ្គលណា ខ្ជិលច្រអូស បុគ្គលនោះ តែងនៅជាសុខ។ ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះធម៌ដែលសាស្តា ជាអសព្វញ្ញូពោលខុស។
[២០២] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ក្នុងធម្មវិន័យ ដែលសាស្តាជាសព្វញ្ញូ ពោលត្រឹមត្រូវថា បុគ្គលណា មានព្យាយាមប្រារឰ បុគ្គលនោះ តែងនៅជាសុខ។ ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះធម៌ដែលសាស្តា ជាសព្វញ្ញូពោលត្រឹមត្រូវ។
[២០៣] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ដូចលាមក សូម្បីបន្តិចបន្តួច រមែងមានក្លិនស្អុយ យ៉ាងណាមិញ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ តថាគត មិនដែលសសើរ នូវការបដិសន្ធិក្នុងភព សូម្បីបន្តិច បន្តួច ដោយហោចទៅ សូម្បីអស់កាលត្រឹមតែផ្ទាត់ម្រាមដៃម្តងឡើយ ក៏យ៉ាងនោះឯង។
[២០៤] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ដូចទឹកមូត្រ សូម្បីបន្តិចបន្តួច រមែងមានក្លិនស្អុយ… ទឹកមាត់ សូម្បីបន្តិចបន្តួច រមែងមានក្លិនស្អុយ… ខ្ទុះ សូម្បីបន្តិចបន្តួច រមែងមានក្លិនស្អុយ… ឈាម សូម្បីបន្តិចបន្តួច រមែងមានក្លិនស្អុយ… យ៉ាងណាមិញ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ តថាគត មិនដែលសសើរ នូវការបដិសន្ធិក្នុងភព សូម្បីបន្តិចបន្តួច ដោយហោចទៅ សូម្បីអស់កាល ត្រឹមតែផ្ទាត់ម្រាមដៃម្តងឡើយ ក៏យ៉ាងនោះឯង។
ចប់ វគ្គ ទី ៣ ។
បិដកភាគ ៤០ ទំព័រ ៧៧ ឃ្នាប ១៩៥
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/3143/bfret454532.jpg
ផ្សាយ : ២៦ មេសា ឆ្នាំ២០២៣ (អាន: ៥,៨៤១ ដង)
បឋមកណ្ហសប្បសូត្រ ទី ៩
[១២៩] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោស ៥ យ៉ាងនេះ រមែងមានក្នុងពស់វែក។ ទោស ៥ យ៉ាង គឺអ្វីខ្លះ។ គឺពស់វែកមិនស្អាត ១ មានក្លិនស្អុយ ១ គួរតក់ស្លុត ១ គួរខ្លាច ១ ទ្រុស្តមិត្រ ១។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោស ៥ យ៉ាងនេះ រមែងមានក្នុងពស់វែក ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោស ៥ យ៉ាងនេះ រមែងមានក្នុងមាតុគ្រាម ដូច្នេះដែរ។ ទោស ៥ យ៉ាង គឺអ្វីខ្លះ។ គឺមាតុគ្រាមមិនស្អាត ១ មានក្លិនស្អុយ ១ គួរតក់ស្លុត ១ គួរខ្លាច ១ ទ្រុស្តមិត្រ ១។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោស ៥ យ៉ាងនេះ រមែងមានក្នុងមាតុគ្រាម។
ទុតិយកណ្ហសប្បសូត្រ ទី ១០
[១៣០] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោស ៥ យ៉ាងនេះ រមែងមានក្នុងពស់វែក។ ទោស ៥ យ៉ាង គឺអ្វីខ្លះ។ គឺពស់វែកមានចិត្តក្រោធ ១ ចងពៀរ ១ មានពិសពន្លឹក ១ មានអណ្តាតអាក្រក់ ១ ទ្រុស្តមិត្ត ១។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោស ៥ យ៉ាងនេះ រមែងមានក្នុងពស់វែកម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោស ៥ យ៉ាងនេះ រមែងមានក្នុងមាតុគ្រាម ដូច្នោះដែរ។ ទោស ៥ យ៉ាង ៥ គឺអ្វីខ្លះ។ គឺមាតុគ្រាមច្រើនក្រោធ ១ ចងគំនុំ ១ មានពិសពន្លឹក ១ មានអណ្តាតអាក្រក់ ១ ទ្រុស្តមិត្ត ១។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ត្រង់ពាក្យថា មាតុគ្រាមមានពិសពន្លឹកនេះ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ដោយច្រើន មាតុគ្រាមមានរាគៈខ្លាំងក្លា។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ត្រង់ពាក្យថា មាតុគ្រាមមានអណ្តាតអាក្រក់នេះ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ដោយច្រើន មាតុគ្រាមមានវាចាញុះញង់។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ត្រង់ពាក្យថា មាតុគ្រាមជាអ្នកទ្រុស្តមិត្រនេះ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ដោយច្រើន មាតុគ្រាមប្រព្រឹត្តក្បត់ចិត្តស្វាមី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោស ៥ យ៉ាងនេះ រមែងមានក្នុងមាតុគ្រាម។
ចប់ ទីឃចារិកវគ្គ ទី៣។
បឋមកណ្ហសប្បសូត្រ ទី ៩ ឬ ទោស ៥ យ៉ាងនេះ រមែងមានក្នុងស្រ្តី - បិដកភាគ ៤៥ ទំព័រ ២៦១ ឃ្នាប ១២៩
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
