បឋមអក្ខន្តិសូត្រ ទី ៥ [១១៥] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោសនៃសេចក្តីមិនអត់ធន់នេះ មាន ៥ យ៉ាង។ ទោស ៥ យ៉ាង គឺអ្វីខ្លះ។ គឺមិនជាទីស្រឡាញ់ មិនជាទីពេញចិត្ត របស់ជនច្រើន ១ ជាអ្នកច្រើនដោយពៀរ ១ ច្រើនដោយទោស ១ តែងស្លាប់វង្វេងស្មារតី ១ លុះបែកធ្លាយរាងកាយស្លាប់ទៅ តែងទៅកើតជាតិរច្ឆាន ប្រេត អសុរកាយ និងនរក ១។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោសនៃសេចក្តីមិនអត់ធន់ មាន ៥ យ៉ាងនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ អានិសង្សនៃសេចក្តីអត់ធន់នេះ មាន ៥ យ៉ាង។ អានិសង្ស ៥ យ៉ាង គឺអ្វីខ្លះ។ គឺជាទីស្រឡាញ់ ជាទីពេញចិត្តរបស់ជនច្រើន ១ មិនច្រើនដោយពៀរ ១ មិនច្រើនដោយទោស ១ តែងស្លាប់មិនវង្វេងស្មារតី ១ លុះបែកធ្លាយរាងកាយស្លាប់ទៅ តែងទៅកើតក្នុងសុគតិ សួគ៌ទេវលោក ១។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ អានិសង្សនៃសេចក្តីអត់ធន់ មាន ៥ យ៉ាងនេះឯង។ បឋមអក្ខន្តិសូត្រ ទី ៥ ឬ ទោសនៃសេចក្តីមិនអត់ធន់ ៥ យ៉ាង - បិដកភាគ ៤៥ ឃ្នាប ១១៥ ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​

រឿង​សុជាតមាណព (ចាក បេ.ខុ.) (ព្រះ​ធម៌​អាច​រម្ងាប់​សេចក្តី​សោក​បាន​ឆាប់​រហ័ស) កាល​ព្រះ​បរម​សាស្តា​សារពេជ្ញតាញាណ ព្រះ​អង្គ​គង់​សម្រាន្ត​ព្រះ​ឥរិយាបធ​នៅ​ក្នុង​សុគន្ធកុដិ​នៃ​វត្ត​ជេតពន មាន​កុដុម្ពី​ម្នាក់​នៅ​ក្នុង​ក្រុង​សាវត្ថី​បិតា​អិច្ចកម្ម​ទៅ កុដុម្ពី​នោះ​មាន​សេចក្តី​សោយ​សោក​ស្រែក​យំ​ដំឳរាយាត្រា​ទៅ​ដូច​ជា​មនុស្ស​ឆ្កួត បាន​ឃើញ​បុគ្គល​ណា ក៏​សួរ​បុគ្គល​នោះ​ថា​បាន​ឃើញ​បិតា​ខ្ញុំ​ដែរ ឬ​ទេ?

រឿង​អគ្គិទត្ត​បុរោ​ហិត (ចាក ធ. ខុ.) (បុព្វសិក្ខា នឹង​បុព្វ​ចរិយា​ទុល​ជា​សរ​សរក​ទី​ដៅ​នៃ​ដំណើរ ប៉ុន្តែ​បុគ្គល​ណាក៏​ដោយ កាល​បើ​គ្មាន​បច្ច័យ​វិសេស​ជួយ​បង្ហើប​មុខ នៃ​ឧត្តម​គតិ​ផង​ទេ​មិន​អាច​នឹង​ស្វែង​រក​ឃើញ​ទី​បំផុត​នៃ​ជាតិ​បាន​ឡើយ ) មាន​សេចក្តី​ដំណាល​ថា មាន​បុរោហិត​ម្នាក់​ឈ្មោះ​អគ្គិទត្ត​ជា​សហសេវិក​របស់​ព្រះ​បាទ​កោសល នៅ​ក្នុង​ដែន​កោសល ។

រឿង​នាង​ចិញ្ចមាណវិកា (ចាក ធ. ខុ.) (ការ​ពោល​ដាក់​ទោស​កំហុស​ទៅ​លើ​អ្នក​ដទៃរមែង​ត្រូវ​ត្រឡប់​បាន​មក​ខ្លួន​វិញ) សេចក្តី​ថា ក្នុង​បឋម​ពោធិកាល ព្រះ​កិត្តិនាម​នៃ​ព្រះ​មរម​សាស្តា​ល្បី​ល្បាញ​ខ្ចរ​ខ្ចាយ​សព្វ​ទិស​ទី ពួក​ទេវតា នឹង​មនុស្ស​ទាំង​ឡាយ​បាន​សម្រេច​នូវ​អរិយធម៌ ដោយ​បាន​ស្តាប់​ធម្ម​ទេសនា​ព្រះ​អង្គ​ម្លោះ​ហើយ​លាភសក្ការះ​កើត​ឡើង​ដល់​ព្រះ​អង្គ

គុណកថា ជីវិត​គឺ​ជា​សច្ចធម៌ ដែល​សត្វ​លោក​ទាំង​ឡាយ បាន​ដឹង​ច្បាស់​ហើយ រមែង​រួច​ផុត​ចាក​ទុក្ខ​បាន។ តែ​សច្ចធម៌ គឺ​ជីវិត​នេះ សត្វ​លោក​មិន​អាច​សម្លឹង​ឃើញ បាន​ដោយ​ងាយៗ ទេ អម្បាល​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​ទាំង​ឡាយ​គ្រប់ៗ​ព្រះអង្គ​ដែល​ព្រះអង្គ​បាន​ត្រាស់​ដឹង​ជា​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ទ ព្រះបច្ចេកពុទ្ធ​ទាំង​ឡាយ ព្រះអរហត្ត​ទាំង​ឡាយ ដែល​លោក​បាន​ត្រាស់​ដឹង មិន​មែន​សន្សំ​បារមី​តិច​

កុលបលិពោធ ត្រកូល​របស់​ញាតិ​ក្ដី ត្រកូល​របស់​ឧបដ្ឋាកក្ដី ឈ្មោះ​ថា​ត្រកូល។ ពិតមែន សម្រាប់ភិក្ខុ​រូប​ខ្លះ​អ្នក​ច្រឡូក​ច្រឡំ (​ជាមួយ​មនុស្ស​ក្នុង​ត្រកូល ស្និទ្ធស្នាល​ពាក់ព័ន្ធ​) ដោយ​ន័យ​ថា កាល​គេ​បាន​ដល់​នូវ​សេចក្ដី​សុខ​ក៏​សុខ​ផង ដូច្នេះជាដើម សូម្បី​ត្រកូល​ឧបដ្ឋាក ក៏​ជា​បលិពោធបាន (នឹងពោល​ទៅថ្វី​ដល់​ត្រកូល​ញាតិ) ភិក្ខុ (ដូច) នោះ នឹងលះ​បង់​មនុស្ស​ក្នុងត្រកូល​ទៅ​សូម្បី​តែវិហារ​ជិត​ស្រុក

សូវ​ក្រ​សម្បត្តិ​កុំ​តែ​ឲ្យ​ខ្សត់​បញ្ញា ចំណង់​ល្ងង់​ឆោត​ចំណោទ​បញ្ហា ចំណង​តណ្ហា​ចំណារ​ជីវិត ចំណីរព្រះធម៌​ជំនួយ​ផ្លូវ​ចិត្ត ចំណាយ​រៀន​តិច​ចម្រើន​ចំណេះ ។ ជំនឿ​ផ្លូវ​ខុស​បញ្ចុះ​សខ្មៅ ជំនួញ​ជាប់​ពៀរ​ចិញ្ចឹក​កិលេស ជំពាក់​បំណុល​ត្បិត​តែ​ប្រ​ហែស បើ​ខ្វះ​តម្រិះ​កិលេស​ធំធាត់ ។ ចំណូល​ចូល​ច្រើន​ក៏​គង់​តែ​អស់ ត្បិត​អ្វី​របស់​មិន​ដែល​ទៀង​ទាត់ ពាក្យ​ពី​បុរាណ​បាន​ចែង​ប្រាកដ សូវ​ក្រ​សម្បត្តិ​កុំ​ខ្សត់​បញ្ញា ។

សុត្ត​ន្ត​បិ​ដក ខុទ្ទក​និ​កាយ ធម្ម​បទ​គា​ថា បិ​ដក​លេខ​ ៥២ ( ទំ​ព័រ​ ៣២ ) ពាក្យ​ចាក់​ដោត​ទាំង​ឡាយ​របស់​ជន​ដ​ទៃ​ បុ​គ្គល​មិន គួរ​ធ្វើ​ទុក​ក្នុង​ចិត្ត​ទេ ព្រោះ​កិច្ច​ដែល​ធ្វើ​ហើយ និង​មិន​ទាន់​ធ្វើ​ហើយ​របស់​ជន​ដ​ទៃ ( នោះ​មិនមែន​ជា​មុខ​ការ​របស់​ខ្លួន ) បុ​គ្គល​មិន​គួរ​ពិ​និត្ត​មើល​ទេ បុគ្គល​គួរ​ពិ​និត្យ​ពិ​ចារ​ណា​តែ​កិច្ច​ការ​ទាំង​ឡាយ​របស់​ខ្លួន​ដែល​បាន​ធ្វើ​រួច​ហើយ និង​ នៅ​មិន​ទាន់​បាន​ធ្វើ​តែ​ម៉្យាង​ប៉ុណ្ណោះ ។