images/articles/3127/33eee444.jpg
ផ្សាយ : ២២ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៥,៤៣៦ ដង)
កំណើត៖ ថ្ងៃអាទិត្យ ១កើត ខែអស្សុជ ឆ្នាំខាល ព.ស. ២៤៦៩ គ.ស. ១៩២៥ ស្លាប់៖ ថ្ងៃ ២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥ ក្នុងជន្មាយុ ៩១ឆ្នាំ បិតានាម៖ គាំ អំ (ស្លាប់ ១៩២៦) មាតានាម៖ ជា ទឹន (ស្លាប់ ១៩៦៤) បងប្អូន៖ ចំនួន៧នាក់ ប្រុស៤ ស្រី៣ (អាចារ្យ គាំ អ៊ីវពៅគេ) អាយុ១២ឆ្នាំ រៀនអក្សរសាស្ត្រក្នុងសំណាក់លោកគ្រូ អ៊ឹម ជី វត្តសំបួរមាស ភូមិជើងគ្រាវ ឃុំជើងគ្រាវ ស្រុករលាប្អៀរ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។
អាយុ១៧ឆ្នាំ បួសជាសាមណេរ ក្នុងវត្តសំបួរមាសដដែល។ បួសរួច រៀនបាលីក្នុងសំណាក់លោកអាចារ្យ ញ៉ុក ហើយរៀនបាលីក្នុងសំណាក់លោកគ្រូស៊ន និងអាចារ្យ វ៉ន រៀនបាន២ឆ្នាំ ប្រឡងបាលីរង នៅវត្តលង្កា។ ប្រឡងជាប់បាលីរង ក៏ទៅនៅវត្តមហាមន្រ្តី ក្នុងសំណាក់លោកគ្រូអាចារ្យ ទឹត និងសិក្សាព្រះវិន័យក្នុងសំណាក់ លោកគ្រូ ម៉ឹង សែស (ឧបាលិវង្ស)។ បួសជាភិក្ខុ នាវត្តយាយទេព ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដោយព្រះមេគណជាឧបជ្ឈា ព្រះធម្មវង្សាធិបតី ក្នុងឆ្នាំខាល ព.ស. ២៤៩៣ គ.ស.១៩៥០។
កាលបួសជាភិក្ខុ បានសិក្សាវិន័យក្នុងសំណាក់ លោកគ្រូអាចារ្យ កង វ៉ាន នៅវត្តតានាន់ ឃុំអណ្ដូងស្នាយ ស្រុករលាប្អៀរ កំពង់ឆ្នាំង ចំនួន៣ឆ្នាំ។ សិក្សាវិន័យក្នុងសំណាក់លោកគ្រូអាចារ្យ កឹម ប៊ិល នៅអាស្រមបុសតាប៉ាង ភូមិជើងគ្រាវ ២ឆ្នាំ។ បន្ទាប់មកទៅនៅអាស្រម អូររាំងឪ ១ឆ្នាំ និងកន្លែងផ្សេងៗទៀត។ លាចាកសិក្ខាបទ នៅថ្ងៃទី៣ មិនា ១៩៥៨ នៅវត្តពោធិ៍សុនស្ស ឃុំបាក់នឹម ស្រុកបាកាន ខេត្តពោធិសាត់។
ត្រឡប់មកស្រុកកំណើតវិញ មាតាបានរៀបចំអោយមានគ្រួសារ ឈ្មោះនាង ម៉ឺន អុន នៅភូមិជើងគ្រាវនោះ។ នៅស្រុកបាន៧ឆ្នាំ ក្នុងឆ្នាំទី៤ បានចេញពីស្រុកកំណើត ឃុំជើងគ្រាវ ទៅនៅបាត់ដំបង នៅឆ្នាំ១៩៦៥ នៅភូមិអូរតាគួន (ខាងលិចភ្នំ ចាក់ឆារ) ឃុំត្រែង ស្រុករតនមណ្ឌល ជាកសិករ។
ឆ្នាំ១៩៧៥ នៅភូមិជាមន្ត្រី ឃុំត្រែង ស្រុករតនមណ្ឌល ខេត្តបាត់ដំបង ជាគ្រូបង្រៀន ក្មេងៗ។ ប្រពន្ធឈ្មោះ ម៉ឺន អុន (ស្លាប់ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៥។ ឆ្នាំ១៩៧៩ បានមកនៅភូមិសំរោងតាកុក ឃុំនរា ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង ពូកញាតិ បានរៀបចំអោយមានគ្រួសារ ឈ្មោះ ឈិន សួស។ នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧៩ ចូលធ្វើការបំរើរដ្ឋ នៅប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ ខេត្តបាត់ដំបង។ បាត់បងពលកម្មនៅត្រីមាសទី៤ ឆ្នាំ១៩៩០។
នៅឆ្នាំ១៩៩០ ថ្ងៃឧបោសថ ជួយដោះស្រាយធម៌វិន័យ និងបង្រៀនវិន័យក្នុងវត្តកំផែង រៀងរាបមក។ ឆ្នាំ១៩៩៣ មន្ទីធម្មការ និងសាសនាខេត្ត លោកប្រធានឌី សុមាលី និងគឹម កាង បានស្នើរអោយជួយបង្រៀនព្រះសង្ឃនៅពុទ្ធិកវិទ្យាល័យ អ៊ឹងធួង បាត់ដំបង ផ្នែកវិន័យ និងអភិធម្ម។ ពេលថ្ងៃណា ដែលសាលាមិនរៀន តែងតែទៅបង្រៀនតាមវត្តនានាជាដរាបមក។ លោកតាព្រឹទ្ធាចារ្យទទួលមរណៈ នៅថ្ងៃអាទិត្យ ពេញបូណ៌មី ខែភទ្របទ ឆ្នាំមមែ ព.ស. ២៥៥៩ ត្រូវនឹងថ្ងៃ ២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥ ក្នុងជន្មាយុ ៩១ឆ្នាំ ដោយរោគាពាធ នៅមន្ទីរពេទ្យសុវណ្ណខេត្តបាត់ដំបង ពេលវេលា ម៉ោង៨ និង ៤០នាទីព្រឹក។
(ដកស្រង់ទាំងស្រុងដោយ ព្រះមហា ឆន សុវណ្ណដេត វត្តពោធិ័វាល ខេត្តបាត់ដំបង)
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/645/Untitled-1.jpg
ផ្សាយ : ២២ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ១៤,៨៧៤ ដង)
រឿងពារាណសីសេដ្ឋីបុត្រ
( ចាក ខ. ឯ. )
( អានិសង្ឃទានរបស់បុគ្គលមានសទ្ធាមុតមាំ )
កាលកន្លងទៅហើយ ព្រះពោធិសត្វ ទ្រង់សោយព្រះជាតិជាកូនសេដ្ធីនៅក្នុងនគរពារាណសី
images/articles/448/2020-07-22_14_11_01-__________________________________-_Google_Search.jpg
ផ្សាយ : ២២ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ២៣,០២៦ ដង)
ព្រះបរមសាស្តា ទ្រង់ប្រារឰព្រះនន្ទត្ថេរ ដែលត្រូវជាព្រះរាជឱរស របស់ព្រះនាងបជាបតិគោតមី ។ សម័យថ្ងៃមួយ ជាថ្ងៃរៀបមង្គលការ របស់ព្រះនន្ទកុមារ ជាមួយនឹងនាងជនបទកល្យាណី ។
គ្រានោះ ព្រះសាស្តា ស្តេចយាងទៅ ក្នុងពិធីរៀបមង្គលការ របស់នន្ទៈនោះដែរ ព្រះឣង្គទ្រង់បានប្រទាននូវបាត្រ ទៅឲ្យនន្ទៈកាន់ទ្រង់ត្រាស់មង្គលកថា ស្រេចហើយ ទើបស្តេចយាងត្រឡប់ទៅកាន់វត្តវិញ តែព្រះឣង្គទ្រង់មិនបានទទួលយកបាត្រ ឣំពីដៃរបស់ព្រះនន្ទៈ វិញឡើយ ។
ព្រះនន្ទៈ បានបីបាត្រ របស់ព្រះសាស្តា តាមក្រោយព្រះឣង្គ រហូតដល់វត្តតែម្តង ។ ព្រះសាស្តាទ្រង់ត្រាស់សួរព្រះនន្ទៈ ថាៈ នែនន្ទ ឣ្នកបួសឬ? ។ ព្រះនន្ទៈ មិនហ៊ានប្រកែក ទើបក្រាបទូលថាៈ បពិត្រព្រះឣង្គដ៏ចម្រើន ទូលព្រះបង្គំនឹងបួស ។ លុះព្រះនន្ទៈ បួសហើយ មិនបានរៀនសូត្រធម៌ឣាថ៌អ្វីសោះឡើយ ព្រោះមួយថ្ងៃៗ លោកកង្វល់តែនឹកទៅដល់នាងជនបទកល្យាណី ស្រីខត្តិយកញ្ញា ដែលទើបតែនឹងរៀបមង្គលការជាមួយគ្នា ហើយថ្មីៗ នោះ ។
ព្រះសាស្តាទ្រង់ជ្រាបហើយ ទើបនាំព្រះនន្ទៈ ឲ្យទៅមើលពួកស្រីទេពឣប្សរបវរកញ្ញា ដែលមានរូបរាងត្រេកឣរ ជាងនាងជនបទកល្យាណី នៅឯឋានទេវលោក ហើយទ្រង់ត្រាស់ឣប់រំព្រះនន្ទៈ ថាៈ នែនន្ទៈ ចូរឣ្នកខិតខំ ព្យាយាមបំពេញសមណធម៌ ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ, តថាគត នឹងជួយដណ្តឹងស្រីទេពឣប្សរបវរកញ្ញា ក្នុងឋានសួគ៌ានេះឲ្យឣ្នក, តើឣ្នកចង់បាននាងទេពឣប្សរបវរកញ្ញា ដែលមានរូបឆោមត្រេកឣរ បែបណា? ។
ព្រះនន្ទៈ បានឮយ៉ាងដូច្នោះហើយ មានចិត្តត្រេកឣរពន់ពេកណាស់ ខិតខំព្យាយាមបំពេញសមណធម៌ យ៉ាងខ្លាំងក្លា ជាទីបំផុត ព្រោះចង់បានស្រីទេពឣប្សរបវរកញ្ញានោះឯង ។
ពួកភិក្ខុទាំងឡាយ ដឹងរឿងនោះហើយ ទើបនាំគ្នានិយាយរិះគន់ព្រះនន្ទៈ ដោយប្រការផ្សេងៗ ថាៈ ព្រះនន្ទៈ ខំព្យាយាមបំពេញសមណធ៌ម ព្រោះចង់បាននាងទេពឣប្សរមកធ្វើជាភរិយា ។ ព្រះនន្ទៈ ឮពួកភិក្ខុតិះដៀល ដូច្នេះហើយ មានសេចក្តីឣៀនខ្មាស ខ្លាំងណាស់ ហើយបានប្រែចិត្តគំនិតជាថ្មី ខិតខំប្រឹងបំពេញសមណធម៌ តែម្នាក់ឯង នៅក្នុងព្រៃស្ងាត់ រហូតទាល់តែបានសម្រេចព្រះឣរហត្តផល ។
ក្រោយមក ពួកភិក្ខុបានសួរព្រះនន្ទៈ ថាៈ ម្នាលនន្ទៈ ឥឡូវ នេះ តើលោកចង់សឹកដែរឬទេ? ។ ព្រះនន្ទៈ ឆ្លើយថាៈ ខ្ញុំព្រះករុណា មិនត្រូវការចង់សឹកទៀតទេ ។ ពួកភិក្ខុ្ខ ឮដូច្នោះហើយ ក៏ចោទព្រះ នន្ទៈ ថាៈ ជាឣ្នកពោលឣួត នូវគុណធម៌ដែលមិនមានក្នុងខ្លួន ហើយបាននាំរឿងនេះ ទៅក្រាបទូលដលព្រ់សាះស្តា ។ ព្រះសាស្តា ទ្រង់ត្រាស់ ថាៈ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះនន្ទៈ បានពោលត្រឹមត្រូវហើយ... បន្ទាប់ មកទ្រង់ត្រាស់ព្រះគាថានេះថា ៖
យថា ឣគារំ ទុច្ឆន្នំ វុដ្ឋិ សមតិវិជ្ឈតិ
ឯវំ ឣភាវិតំ ចិត្តំ រាគោ សមតិវិជ្ឈតិ ។
យថា ឣគារំ សុច្ឆន្នំ វុដ្ឋិ ន សមតិវិជ្ឈតិ
ឯវំ សុភាវិតំ ចិត្តំ រាគោ ន សមតិវិជ្ឈតិ ។
តំណក់ទឹកភ្លៀង តែងលេចស្រោចនូវផ្ទះ ដែលគេប្រក់មិនបានជិតល្អហើយ យ៉ាងណាមិញ, រាគៈ តែងចាក់ទម្លុះនូវចិត្តដែលបុគ្គលមិនបានឣប់រំល្អហើយ ក៏យ៉ាងនោះដែរ ។
តំណក់ទឹកភ្លៀង មិនលេចស្រោចនូវផ្ទះ ដែលគេបានប្រក់ជិតល្អហើយ យ៉ាងណាមិញ, រាគៈ ក៏មិនចាក់ទម្លុះនូវចិត្ត ដែលបុគ្គលបានឣប់រំល្អហើយ ក៏យ៉ាងនោះដែរ ។
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/471/image.jpeg
ផ្សាយ : ២២ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៣១,២២៣ ដង)
លក្ខណៈមហាអច្ឆរិយៈនៃព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធគ្រប់ៗព្រះអង្គ សូមសន្តាប់ដូចតទៅ
images/articles/530/mmmm-1.png
ផ្សាយ : ២២ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៦៩,៣៣៩ ដង)
រឿងព្រះបាទមន្ធាតុ
(ចាក. ម. តិ.)
(សេចក្តីប្រាថ្នារបស់សត្វលោក ឥតមានទីបំផុត)
ក្នុងខាងដើមនៃភទ្ទកប្បនេះ មានព្រះបរមចក្រពត្រាធិរាជមួយព្រះអង្គ ព្រះនាមមន្ធាតុ
images/articles/553/wo345324e-1.png
ផ្សាយ : ២២ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៣៥,៥២៤ ដង)
គោធជាតក
( សមណៈដែលមានគ្រឿងសាំញ៉ាំ គឺកិលេសមាននៅក្នុងខ្លួនមិនប្រសើរឡើយ )
ព្រះបរមសាស្តា កាលដែលទ្រង់គង់ប្រថាប់នៅព្រះជេតពនមហាវិហារ
images/articles/552/Untitled-1.jpg
ផ្សាយ : ២២ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ២៦,២៩៣ ដង)
សុខវិហារិជាតក
( បុគ្គលដែលមិនជាប់ជំពាក់ក្នុងកាម រមែងនៅជាសុខ )
ព្រះសាស្ដាកាលទ្រង់អាស្រ័យ អនុបិយនគរ ប្រថាប់នៅនាអនុបិយអម្ពវ័ន ទ្រង់ប្រារព្ធព្រះភទ្ទិយត្ថេរ ដែលមានប្រក្រតីនៅជាសុខ
images/articles/2316/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៣៥,៣៥៣ ដង)
នៅគម្ពីរសុត្តន្តបិដក ខុទ្ទកនិកាយ បដិសម្ភិទាមគ្គមហាវគ្គ ទុតិយភាគ លេខ ៧០ ទំព័រ ១០៧ សម្ដែងថា ពាក្យថា "អានៈ" ប្រែថាខ្យល់ដង្ហើមចេញ មិនមែនប្រែថាខ្យល់ដង្ហើមចូលទេ។ ពាក្យថា បានៈ ប្រែថាខ្យល់ដង្ហើមចូល មិនមែនប្រែថាខ្យល់ដង្ហើមចេញទេ។ សតិស្មារតីជាទីតាំងមាំរមែងតាំងមាំ ចំពោះភិក្ខុអ្នកដកដង្ហើមចេញតាំងមាំដល់ភិក្ខុដកដង្ហើមចូល ដោយអំណាចនៃខ្យល់ដកដង្ហើមចេញនិងដកដង្ហើមចូល។ ពាក្យថា បាន បំពេញហើយ គឺបានបំពេញហើយដោយអត្ថថា ថែធួនបានបំពេញហើយ ដោយអត្ថថាជាបរិវារ បានបំពេញហើយ ដោយអត្ថថាគ្រប់គ្រាន់។កាយានុបស្សនាសតិប្បដ្ឋាន មានបែបបទពិចារណា ៦ វគ្គគឺពិចារណាទៅតាមបព្វៈ ទាំង ៦។
នៅក្នុងសុត្តន្តបិដក ខុទ្ទកនិកាយ បដិសម្ភិទាមគ្គទុតិយភាគ ៧០ ទំព័រ ១១៩ សម្ដែងថាពាក្យថាមានសតិដកដង្ហើមចេញ អធិប្បាយថា បុគ្គលធ្វើសតិដោយអាការៈ ៣២ គឺកាលបុគ្គលដឹងច្បាស់នូវភាពនៃចិត្តមានអារម្មណ៍ តែមួយមិនរាយមាយ ដោយអំណាចនៃដង្ហើមចេញវែង សតិក៏តម្កល់មាំ បុគ្គលធ្វើសតិដោយស្មារតីនោះ ដោយញាណ កាលបុគ្គលដឹងច្បាស់នូវសភាពនៃចិត្តមានអារម្មណ៍តែមួយ មិនរាយមាយដោយអំណាចដង្ហើមចូលវែង សតិក៏តម្កល់មាំបុគ្គលធ្វើសតិដោយស្មារតី នោះដោយញាណនោះកាលបុគ្គលដឹងច្បាស់នូវភាពនៃ ចិត្តមានអារម្មណ៍តែមួយ ដោយអំនាចនៃដង្ហើមចេញខ្លី សតិក៏តម្កល់មាំបុគ្គល ធ្វើសតិដោយស្មារតីនោះដោយមានញាណនោះ កាលបុគ្គលដឹងច្បាស់ភាពនៃចិត្ត មានអារម្មណ៍តែមួយ មិនរាយមាយដោយអំណាចនៃដង្ហើមចូលខ្លី សតិក៏តម្កល់មាំបុគ្គលធ្វើសតិដោយស្មារតីនោះដោយញាណនោះ។ កាលបុគ្គលដឹងច្បាស់ភាពនៃចិត្តមានអារម្មណ៍តែមួយ មិនរាយមាយដោយអំណាចនៃដង្ហើមចេញ សម្រាប់អ្នកពិចារណាឃើញនូវធម៌ជាគ្រឿងរលាស់ ចេញចាកកិលេស ដោយអំណាចនៃដង្ហើមចូលសម្រាប់ អ្នកពិចារណាឃើញនូវធម៌ជាគ្រឿងរលាស់ចេញចាកកិលេស សតិក៏តម្កល់មាំបុគ្គលធ្វើសតិដោយស្មារតីនោះដោយញាណនោះ។
អនាបានស្សតិ យស្ស បរិបុណ្ណា សុភាវតា អនុបុព្វំ បរិចិតា យថា ពុទ្ធេន ទេសិតា សោមំ លោកំ បភាសេតិ អញ្តមុត្តោវ ចន្ទិមាតិ។
អនាបានស្សតិ បុគ្គលណាបានបំពេញហើយចម្រើនហើយដោយប្រពៃ សន្សំហើយដោយលំដាប់ឲ្យដូចព្រះពុទ្ធសម្ដែងទុកហើយ បុគ្គលនោះរមែងញ៉ាំងលោកនោះឲ្យភ្លឺច្បាស់ ដូចព្រះចន្ទ័ដែលផុតស្រឡះចាកពពក។
ចំពោះអនាបានបព្វៈនេះ ចែកចេញជាទីយ៉ាងគឺៈ
១. អស្សាសៈ ខ្យល់ដង្ហើមចេញ
២. បស្សាសៈ ខ្យល់ដង្ហើមចូល។
ដើម្បីពិចារណានូវបព្វៈនេះ ត្រូវទៅរកទីដែលគួរដល់ការអប់រំចម្រើនភាវនា គឺទីស្ងាត់មានក្នុងព្រៃស្ងាត់ៗ តាមម្លប់ឈើ ឬ ក្នុងផ្ទះស្ងាត់ ហើយអង្គុយពែនភ្នែនយកជើងស្ដាំដាក់ឆ្វេង យកដៃស្ដាំដាក់លើដៃឆ្វេង តាំងកាយឲ្យត្រង់ ប្រុងស្មារតីកំណត់ឲ្យដឹងរយៈខ្យល់ដង្ហើមចេញចូល បើដង្ហើមចេញ ឲ្យដឹងថាចេញ បើខ្យល់ចូល ឲ្យដឹងថាចូលថែមទៀត បើខ្យល់ចេញទៅវែងឲ្យដឹងថាវែង បើមកខ្លីឲ្យដឹងថាខ្លី ចូលមកវែងឲ្យដឹងថាវែង។ សេចក្ដីនេះ អ្នកអប់រំចម្រើនសមថកម្មដ្ឋានត្រង់អាណាបានស្សតិកម្មដ្ឋាន ត្រូវតែដឹងពួកខ្យល់ជាមុនសិន សឹមដកដង្ហើមចេញចូលជាខាងក្រោយ គឺមុនខ្យល់ត្រូវដឹងថាខ្យល់នឹងចូល។ ហើយក្នុងសេចក្ដីនេះដដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ព្រះអង្គទ្រង់សម្ដែងជាន័យប្រៀបធៀបថា
សេយ្យថាបិ ភិក្ខវេ ទក្ខោ ភមភារោ វា ភមភារន្តវាសី ទីឃំ វា អញ្ចន្តោ ទីឃំ អញ្ចមីតិ បជានាតិ។
ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ជាងក្រឡឹងដែលប៉ិនប្រសប់ក្ដី កូនសិស្សនៃកូនជាងក្រឡឹងក្ដី ទោះទាញខ្សែក្រឡឹងវែង ទោះទាញខ្សែក្រឡឹងខ្លី ដឹងច្បាស់ថាទាញខ្សែក្រឡឹងយ៉ាងណាមិញ។
ឯវមេវ ខោ ភិក្ខវេ ភិក្ខុ ទីឃំ វា អស្សន្តោ ទីឃំ អស្សសាមីតិ បជានាតិ ទីឃំ វា បស្សន្ដោ ទីឃំ បស្សសាមីតិ បជានាតិ រស្សំ វា អស្សសន្ដោ រស្សំ បស្សសាមីតិ បជានាតិ រស្សំ វាបស្សសន្ដោ បស្សសាមីតិ បជានាតិ។
ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ទោះដកដង្ហើមចេញវែង ដឹងច្បាស់ថាអញដកដង្ហើមចេញវែង ទោះដកដង្ហើមចេញខ្លី ដឹងច្បាស់ថាអញដកដង្ហើមចេញខ្លី ក៏យ៉ាងនេះដែរ។ ការដែលពិចារណា នូវខ្យល់ដកដង្ហើមចេញចូលនេះ ត្រូវផ្ចង់ស្មារតីតម្កល់ឲ្យខ្ជាប់ខ្ជួនថា ខ្យល់ដកដង្ហើមចេញចូលនេះ គ្រាន់តែជាកាយ មិនមែនសត្វ មិនមែនបុគ្គលខ្លួនប្រាណ បុរស ស្ត្រី គ្រហស្ថ បព្វជិតឡើយ។ កំណត់គ្រាន់តែឲ្យចម្រើនប្រាជ្ញាស្មារតីប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីធ្វើចិត្តឲ្យឃ្លាតចាកនូវ ទិដ្ឋិ កុំឲ្យប្រកាន់អ្វីតិចតួចក្នុងលោក។ ខ្យល់ដកដង្ហើមចេញចូលនោះ ហៅថា កាយ អាការៈដែលប្រព្រឹត្តទៅក្នុងពួកដង្ហើមចេញចូល គឺញ័រកាយ រំជួលកាយ កាយសង្ខារ។ នៅក្នុងគម្ពីរសុត្តន្តបិដក ខុទ្ទកនិកាយ ឥតិវុត្តក លេខ ៥៣ ទំព័រ ១០៨ ព្រះសម្ពុទ្ធទ្រង់សម្ដែងថា
អសុភានុបស្សី កាយស្មឹ អនាបានេ បដិស្សតោ សព្វសង្ខារសមថំ បស្សំ អាតាបិ សព្វទា។ ស វេ សម្មទ្ទសោ ភិក្ខុ យតោ តត្ថ វិមុច្ចតិ អភិញ្ញា វោសិតោ សន្ដោ សវេ យោគាគីកោ មុនីតិ។
ភិក្ខុជាអ្នកពិចារណាឃើញរឿយៗ ក្នុងកាយថាមិនស្អាត មានសតិតម្កល់ខ្ជាប់ ក្នុងអានាបានស្សតិកម្មដ្ឋានពិចារណាឃើញនូវព្រះនិព្វាន ជាទីរម្ងាប់នូវសង្ខារទាំងឡាយទាំងពួង ជាអ្នកមានព្យាយាមជាគ្រឿងដុតកំដៅ កិលេស សព្វៗកាល។
ភិក្ខុនោះឯងឈ្មោះថា អ្នកឃើញដោយប្រពៃ ជាអ្នកសង្រួមរមែងចុះចិត្តស៊ប់ក្នុងព្រះនិព្វាន ជាទីរម្ងាប់សង្ខារទាំងពួងនោះ ភិក្ខុនោះឯង ជាអ្នកមានព្រហ្មចរិយធម៌ប្រព្រឹត្តរួចហើយ ជាអ្នកស្ងប់ព្រោះដឹងច្បាស់ឈ្មោះថា អ្នកប្រាជ្ញប្រព្រឹត្តកន្លងយោគៈ។
អាណាបានស្សតិកម្មដ្ឋាននេះ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់ទ្រង់ត្រាស់សរសើរថា ជាកំពូលនៃកម្មដ្ឋាន ជាបទដ្ឋាននៃព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ព្រះបច្ចេកពុទ្ធ និងសាវ័ករបស់ព្រះអង្គទាំងអស់ ដែលលះដែលស្រុក ជាទីគឹកកងដោយសម្លេងនៃមនុស្សប្រុសស្រីដំរីសេះជាដើម ព្រះឈាមមានសម្លេងជាទោស។
ព្រះយោគីត្រូវកំណត់កម្មដ្ឋាននេះ ទៅក្នុងព្រៃមិនមែនស្រុក មានខ្យល់ដង្ហើមចេញចូលជាអារម្មណ៍ឲ្យកើតហើយធ្វើជាចំណែក ៤ ឲ្យជាជើង ឬ ជាបាទរបស់វិបស្សនា ព្រោះហេតុនោះ ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់សម្ដែងវត្តបីដល់ព្រះយោគី ពាក្យថាព្រៃ ឲ្យផុតសរសេរខឿនទៅ គឺចេញទៅប្រាំរយជួរធ្នូរដល់គល់ឈើ ដែលជាឱកាសស្ងាត់។
ឥរិយាបថដ៏សមគួរដល់ការចម្រើន អានាបានស្សតិតាមរដូវ៣ តាមធាតុ និងចរិយា យ៉ាងនេះហើយទើបឥរិយាបថ ស្ងប់ដល់ព្រះយោគីនោះ។
អានាបានស្សតិកម្មដ្ឋាននេះ ជាកម្មដ្ឋានដ៏ត្រង់មានវិធីចម្រើនតិច ហើយអាចឲ្យបានលទ្ធផលយ៉ាងធំ ដូចកាលដំបូងដៃ គ្រាន់តែតម្កល់សតិឲ្យនឹងនៅត្រង់កន្លែងខ្យល់ដង្ហើមចេញចូលប៉ះត្រូវ សតិកំណត់ខ្យល់ឲ្យប្រាកដតាមត្រកូលខ្យល់ចេញវែង ចូលវែង ចេញខ្លី ចូលខ្លី មានសតិនិមិត្តរបស់កម្មដ្ឋានក៏កើតឡើង ប្រាកដលុះត្រាតែចម្រើនខ្យល់បានស្ងប់ចូល អតិនិច្ចលាតិ សុខុមយ៉ាង ល្អិតដ៏ប្រណិត ហើយទើប អនុពន្ធនា បណ្ដោយសតិតាមខ្យល់ទៅតម្កល់ទុក នៅក្នុងអារម្មណ៍ដោយប្រពៃដែលហៅថា អប្បនាឈាន អប្បនាឈាននេះជា មហគ្គតៈអាចសង្កត់នៅកាមាវចរគោត្រ ដែលជាកម្មធាតុខាងក្រោមបាន ហើយស្ទុះចូលទៅកាន់មហគ្គតគោត្រ ដោយអំណាចអង្គដែលកើតឡើង មានកម្លាំងក្លៀវក្លាដ៏វិសេស ចិត្តក៏អាចកាត់ផ្ដាច់នូវភវវង្គអស់វារៈត្រឹមតែម្ដង ហើយ តាំងនៅបានអស់ថ្ងៃ ១ យប់ ១ ប្រព្រឹត្តទៅតាមលំដាប់ កុសលជវន ប្រៀបដូចជាបុរសដែលមានកម្លាំងអាច ក្រោកឈរ នៅអស់កាលយូរបានលុះដល់អស់វារៈចិត្ត ហើយទើបចេញចាកមកវិញ ក៏ត្រូវនឹករំពឹងពិចារណានូវវិបស្សនាតទៅទៀត។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ជំនួយសុខភាពផ្លូលចិត្ត១
រៀបរៀងដោយ សាមណេរ ចាន់ សុជន
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2319/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៨,៣១៤ ដង)
ថ្នាំរក្សាផ្លូវចិត្ត
ពេលដែលមនុស្សយើងកើតមក តែងតែជួបនូវឧបសគ្គគ្រប់បែបយ៉ាងតាំងអស់នេះ យើងមិនអាចជៀសផុតបានឡើយ មិនថាគេចទៅនៅទីណាទេ ទាំងនេះមកអំពីចិត្តបិសាច ដែលជាប់តាមខ្លួន ពោលគឺលោភៈ ទោសៈ មោហៈ ជាប្រធាននៃសេចក្ដីអាក្រក់ពិសពុលជាងអ្វីៗទាំងអស់។
សូម្បីតែចង់គេច ឲ្យផុតអំពីសេចក្ដីទុក្ខលំបាកនោះ ក៏មិនងាយដែរដោយ
images/articles/2320/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ២៩,៣១៣ ដង)
ស្វាមីគប្បីសង្គ្រោះភរិយា ដោយសង្គហធម៌ ៥ យ៉ាងគឺ៖
១- សម្មាននាយ ស្រឡាញ់រាប់អានថា ជាភរិយារបស់ខ្លួន។ យើងជាស្វាមីរបស់ស្ត្រីណា គប្បីសង្គ្រោះស្ត្រីនោះ ដោយចិត្តស្មោះត្រង់ គឺ លើកតំកើងជាភរិយាពេញសិទ្ធិ។
២- អវិមាននាយ មិនប្រមាថមើលងាយ ភរិយាដូចជាខ្ញុំកំដរបាវព្រាវ។ ខណៈពោលទៅកាន់ភរិយា គប្បីពោលពាក្យសំដីផ្អែមល្ហែម ពិរោះពិសាមិនពោលពាក្យរោយរាយ ឥតប្រយោជន៍ បើភរិយាមានកំហុងឆ្គងបន្តិចបន្តួច ក៏គួរអន់ឱនឲ្យ ហើយទូន្មានប្រៀនប្រដៅស្ងាត់ៗ ដោយសេចក្ដីល្អ។
៣- អនតិចរិយាយ មិនប្រព្រឹត្តកន្លងចិត្តភរិយា គឺមិនប្រព្រឹត្តក្បត់ព្រំដែនជាប្ដី យកបេះដូងរបស់ខ្លួនដែលមានម្ចាស់ហើយទៅបូជាដល់ស្ត្រីដទៃ សមដូចពាក្យចាស់បុរាណាចារ្យលោកបានពោលថា "ត្រីងៀតឆ្លៀតពង" ។
៤- ឥស្សរិយវោស្សគ្គេន ប្រគល់អំណាចជាធំ ចំពោះភរិយាជាស្ត្រីមេផ្ទះ រៀបចំទុកដាក់ទ្រព្យសម្បត្តិ រក្សាថែទាំ លំអគេហដ្ឋានឲ្យមានសេរីសួស្ដី។
៥- អលង្ការានុប្បទាននេន ក្នុងនាមជាស្វាមី គប្បីរៀបចំឲ្យមានគ្រឿងអលង្ការដល់ភរិយាគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់ប្រើប្រាស់តាមកាលៈទេសៈ តាមសម័យនិយម និងតាមសមត្ថភាព។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ អមិសទាននិងធម្មទាន
រៀបរៀងដោយ ឈុន គឹមអៀត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2321/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៧,៥៤៨ ដង)
សម្រាប់ទោសដែលត្រូវទទួលអំពីការសម្លាប់សត្វនេះស្រេចហើយតែសត្វនោះមានរាងកាយធំ ឬតូច និងមានគុណធម៌ឬមិនមានគុណធម៌។ បើសត្វដែលត្រូវស្លាប់នោះ ជាសត្វធំ ដូចជា ដំរី សេះ គោ ក្របីជាដើម មានទោសច្រើន បើសត្វដែលស្លាប់នោះ ជាសត្វតូច មានស្រមោច មូសជាដើម ក៏មានទោសតិច។
ក្នុងរវាងសត្វតិរច្ឆានជាមួយមនុស្ស ការសម្លាប់មនុស្សមានទោសច្រើនជាងការសម្លាប់សត្វតិរច្ឆាន ព្រោះមនុស្សជាសត្វប្រសើរជាងសត្វតិរច្ឆាន សម្រាប់មនុស្សនិងមនុស្សដូចគ្នា បើសម្លាប់អ្នកមានសីល មានគុណធម៌ ដូចភិក្ខុ សាមណេរ ឧបាសក ឧបាសិកាជាដើម ក៏មានទោសច្រើន តែបើមនុស្សដែលត្រូវសម្លាប់នោះ ជាមនុស្សមិនមានគុណធម៌ មិនមានសីល ដូចជាពួកចោរ ឬអ្នកកាចសាហាវជាដើម ក៏មានទោសតិច។
សម្រាប់អ្នកសម្លាប់មាតាបិតា ព្រះអរហន្តនោះ រមែងមានទោសធ្ងន់ក្រៃលែង គឺត្រូវទោសអនន្តរិយកម្ម។ បើអ្នកដែលត្រូវសម្លាប់នោះ មានរាងកាយប៉ុនគ្នា និងមានគុណធម៌ស្មើគ្នា ក៏ត្រូវកាត់តាមប្រយោគនៃការសម្លាប់នោះ បើខណៈសម្លាប់នោះ ប្រើសេចក្ដីព្យាយាមច្រើន ក៏មានទោសច្រើន បើបើសេចក្ដីព្យាយាមតិច ក៏មានទោសតិច។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ សីល៥ជាធម៌របស់មនុស្ស
រៀបរៀងដោយ មេត្តាបាលោ ទឹម សឿត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2322/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ២៣,៨៨៣ ដង)
ពាក្យចាស់បានពោលថា "គ្មានអ្នកណាជាទីស្រឡាញ់ជាងខ្លួនឯងឡើយ"។ វាជាការពិត មនុស្សយើងហ៊ានធ្វើអ្វីៗគ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីឲ្យតែជីវិតខ្លួនឯងរស់ មិនគិតឡើយសូម្បីជីវិតអ្នកដទៃ។ តែចំពោះពុកម៉ែ បែរជាខ្វល់ជីវិតកូន ជាងជីវិតខ្លួនឯងទៅវិញ ហ៊ានធ្វើគ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីឲ្យកូនរស់ ទោះជាខ្លួនត្រូវប្រឈមមុខ នឹងសេចក្ដីទុក្ខលំបាកយ៉ាងណាក៏ដោយក៏មិនខ្វល់សោះឡើយ ខ្វល់តែម្យ៉ាងគត់គឺជីវិតកូនៗ ទោះជាកាលៈទេសៈ តម្រូវឲ្យពុកម៉ែលួច ឆក់ ប្លន់ សម្លាប់អ្នកដទៃ ក៏ពុកម៉ែហ៊ានធ្វើដែរ គឺពុកម៉ែធ្វើដើម្បីជីវិតកូន ធ្វើដើម្បីបានចិញ្ចឹមកូនឲ្យរស់។
ឱ! លោកអើយ ពិតជាអស្ចារ្យណាស់ មានអ្នកណាដែលហ៊ានលះបង់ដើម្បីកូន ដូចជាពុកម៉ែនោះ កូនអើយគឺគ្មានសោះឡើយ សូម្បីតែម្នាក់។បើនិយាយរឿងស្រឡាញ់ ក៏គ្មានអ្នកណាម្នាក់ស្រឡាញ់កូនស្មើនឹងពុកម៉ែដែរ តែមិនដឹងថាក្នុងចិត្តកូនធ្លាប់ស្រឡាញ់ពុកម៉ែដែរទេ?ជាទូទៅ កូនច្រើនតែឃើញអ្នកដទៃសំខាន់ជាងម៉ែឪ ស្រឡាញ់គេជាងស្រឡាញ់ម៉ែឪ រហូតពេលខ្លះស្រឡាញ់គេខ្លាំង កូនហ៊ានលះបង់អ្វីៗដើម្បីគេទៀតផង ចំណេកពុកម៉ែ មិនដែលឃើញកូនលះបង់អ្វីដើម្បីគាត់សោះ។
ពេលកូនមានបញ្ហា កូនក៏រត់មករកពុកម៉ែឲ្យជួយ តែពេលដែលកូន សុខសប្បាយ កូនក៏ធ្វើព្រងើយកន្តើយដាក់ពុកម៉ែ ដោយគ្មានខ្វល់អ្វីពីគាត់បន្តិចសោះ។មានពេលខ្លះ កូនធ្វើឬកពារ ហាក់ដូចជាស្រឡាញ់ម៉ែឪណាស់ តែគឺការបោកប្រាស់ បំភ័ន្តភ្នែកម៉ែឪតែប៉ុណ្ណោះ ស្រឡាញ់ដោយចិត្តមិនស្មោះស្រឡាញ់ដោយចង់បានអ្វីមួយពីគាត់វិញ ពេលបានសមបំណងហើយ ក៏លែងគិត លែងខ្វល់ពីគាត់រហូតកូនខ្លះបោះបង់ម៉ែឪទៀតផងក៏មាន។
មានកូនខ្លះគិតសង្សារ សំខាន់ជាងគិតម៉ែឪ យករបស់របរពីម៉ែឪ យកទៅផ្គង់ផ្គង់សង្សារ ហ៊ានធ្វើអ្វីៗ ដើម្បីសង្សារ តែមិនហ៊ានធ្វើអ្វីៗ ដើម្បីម៉ែឪ សូមកូនកុំភ្លេចថា "សង្សារ គ្រាន់តែជាអ្នកដទៃតែប៉ុណ្ណោះ " ដូច្នេះហើយ កុំស្រឡាញ់អ្នកដទៃ ច្រើនជាងម៉ែឪ ហើយក៏កុំលះបង់ ដើម្បីអ្នកដទៃច្រើនជាំងម៉ែឪដែរ ត្រូវស្រឡាញ់ម៉ែឪ ឲ្យច្រើនជាងនរណាៗទាំងអស់ ត្រូវស្រឡាញ់ម៉ែឪ ឲ្យច្រើនជាងនរណាៗទាំងអស់ ស្រឡាញ់ដោយចិត្តស្មោះ មិនមែនជាការស្រឡាញ់ដែលគ្រាន់តែបោកបញ្ឆោតឡើយ។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ សូរសៀងសំនៀងម៉ែ
រៀបរៀងដោយ យុវសមណ ឆិម ប៊ុនឆា
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2326/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ២៦,០២៦ ដង)
វត្តអារាមជាកន្លែងសក្ការៈបូជា ជាទីគោរព យើងមិនត្រូវសម្តែងកិរិយាមិនគប្បីសោះឡើយ អ្នកជិះកង់ ម៉ូតូ ទោចក្រយានយន្តគ្រប់ធុន ត្រូវឈប់ ដឹង បណ្តើរ ចូលទៅក្នុងវត្តដោយគោរពព្រោះមិនឆាប់ លឿន ឬយូរជាងគ្នាប៉ុន្មានឡើយចម្ងាយប៉ុណ្ណឹង ។ អ្នកពាក់មួក ទទូក្រមា កន្សែង ត្រូវដោះចេញពីក្បាលនៅពេលចូលក្នុងវត្ត ។មិនត្រូវនាំគ្នាជជែកឡូឡាក្នុងទីអារាមឡើយ ។
នារីជាឧបាសិកា ត្រូវសង្រួមឫកពារឲ្យនឹងធឹង មុននឹងចូលទៅកាន់ទីអារាមកុំធ្វើភ្នែកក្រឡិបក្រឡាប់ កុំរពឹសភ្នែក កុំងាកឆ្វេងស្តាំរាប់រយផងពេក កុំញញឹមញញែមខិបកខុបពេកគួរមើលចាស់ទុំផង ។ កុំពោលពាក្យអាវាសែនៅទីអារាម ។ កុំស្លៀកខោជើងកំប៉ុងនៅពាក់កណ្តាលស្មង កុំស្លៀកសម្ពត់តឹងរបៀបខ្លី ចូលទៅបត់ជើងថ្វាយបង្គុំព្រះពុទ្ធដិមារ ឬព្រះសង្ឃ ។ ត្រូវពាក់អាវកតូច ហើយចង់ពានាក្រមាទៀតផងទើបពេញលក្ខណៈជាអ្នកចូលវត្ត ។ កុំនិយាយចំអែចំអន់ព្រះសង្ឃដោយប្រការមិនគប្បី ។ កុំពាក់គ្រឿងសម្រើប ។
បុរសជាឧបាសក ត្រូវប្រើពាក្យសម្តីឲ្យសមរម្យ គោរពព្រះសង្ឃដែលស្មោះត្រង់ព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ពេលថ្វាយបង្គំព្រះពុទ្ធដិមាករ ឬថ្វាយបង្គំព្រះសង្ឃ ត្រូវងាកទៅព្រះពុទ្ធដិមាករ ឬព្រះសង្ឃ កុំថ្វាយបង្កំតិតតូង ហើយក្បាលកុំងាកមកចរចារជាមួយអ្នកឯណាមួយទៀតឲ្យសោះ ព្រោះការធ្វើដូច្នេះនាំឲ្យសៅហ្មងដល់អ្នកដែលគេគោរពបូជាចំពោះព្រះពុទ្ធសាសនា ។ កុំឈោងដៃឬតោងសណ្តោងយកអ្វីរំលងលើព្រះពុទ្ធដិមាករ ។ អ្នកដែលចូឡទៅកាន់ទីវត្តអារាម មិនត្រូវលួចយករបស់អ្វីជាទ្រព្យដែលព្រះពុទ្ធសាសនិកជនបានខំរៃគ្នាទុកសម្រាប់វត្តមកធ្វើជាទ្រព្យរបស់ខ្លួនទេ ។
អ្នកមិនមែនជាពុទ្ធសាសនិកជន មិនត្រូវប្រមាថមើលងាយវត្ថុពុទ្ធពូជា ឬព្រះសង្ឃដែលស្មោះត្រង់ដោយប្រការណាមួយទេ ។ អ្នកដែលប្រព្រឹត្តខុសនឹងបញ្ញត្តិព្រះពុទ្ធ មិនមែនមានឈ្មោះថាអ្នកគាំទ្រព្រះពុទ្ធសាសនាទេ ក្នុងករណីដែលបន្លំរបៀបណាមួយ ស្រេចនៅលើសំពាយបុណ្យបាបរបស់គេទៅចុះ ។
យើងជាពុទ្ធសាសនិកជន ក៏មិនគប្បីត្មិះតិះដៀលដល់សាសនាណាមួយ ដោយរំលោភលើព្រះវិហារនៃសាសនាផ្សេង ៗ នោះទេ ព្រោះគេមានសិទ្ធុគ្រប់គ្រាន់ខាងជំនឿ ។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ សុជីវធម៌ សម្រាប់បុរសនិងស្រ្តី
រៀបរៀងដោយៈ កញ្ញា សាន់ នាង
វាយអត្ថបទដោយៈ ឧបាសក សូត្រ តុលា
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2327/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ០៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ២២,៩២៨ ដង)
ឈ្មួញលក់កណ្តុរងាប់
( វីរិយភាព និងការដឹងគុណ )
កាលពីព្រេងនាយ មានទីប្រឹក្សាសំខាន់ម្នាក់របស់ព្រះមហាក្សត្រមួយអង្គបានចេញដំណើរទៅគាល់ព្រះមហាក្សត្រ និងជួបជាមួយទីប្រឹក្សាដទៃទៀត ។ ក្នុងពេលកំពុងធ្វើដំណើរនោះ ដោយឌៀងកន្ទុយភ្នែក លោកបានឃើញខ្មោចកណ្តុរមួយនៅលើចិញ្ចើមថ្នល់ ។ លោកក៏បាននិយាយទៅកាន់សហការីទាំងអស់ដែលរួមដំណើរជាមួយ
images/articles/2335/s556f456t45et4ryf45.jpg
ផ្សាយ : ០៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ២៤,៤០៥ ដង)
មនុស្ស គឺជាសត្វមួយប្រភេទដែលវិសេសជាងសត្វដទៃៗ ដោយមនុស្សមាននូវឧបនិស្ស័យខ្ពង់ខ្ពស់ជាងសត្វ អាចអប់រំចិត្តបណ្ដុះបញ្ញា មានឱហាត អត់ធ្មត់ចំពោះការងារ និងអាចស្វែងរកមាគ៌ានៃដំណោះស្រាយបញ្ហា និងអាចរលត់ទុក្ខទាំងឡាយប្រចាំជីវិតបានដោយសន្តិវិធី។ មានមតិជាច្រើន ប្រសិនបើយើងស្ដាប់ដោយខ្វះការវិភាគឲ្យបានល្អិតល្អន់ស៊ីជម្រៅឬប្រៀបធៀបបែបអនុលោមនោះហាក់បីដូចជាសមហេតុផលដែរ ព្រោះថាអ្នកដែលនិយមយកសាសនាមកប្រតិបត្តិក្នុងជីវិត សុទ្ធតែជាអ្នកប្រាថ្នានូវសេចក្ដីសុខ សុភមង្គលដូចៗគ្នា ។
ដូច្នេះក៏យល់ថាសាសនាទាំងអស់នៅក្នុងលោកនេះដូចៗគ្នា ហើយក៏ប្រកាន់ថាព្រះណាដូចព្រះណាជាដើម ដោយពួកគាត់ភ្លេចគិតដល់ភាពប្រាកដនិយម និងច្បាប់កម្មផលដែលតែងមានពិតក្នុងសាសនានីមួយៗ នោះទៅវិញ។គួរឲ្យឆ្ងល់ដែរ តើសាសនាទាំងអស់នៅក្នុងលោកនេះ ពិតជាដូចៗគ្នាមែនឬ? មិនដូចគ្នានោះទេ ព្រោះសាសនានីមួយៗមានការបង្រៀននូវវិធីសាស្ត្រសម្រាប់ប្រតិបត្តិផ្សេងៗគ្នា និងលទ្ធផលនៃការប្រតិបត្តិក៏ខុសៗគ្នាដែរ។
ដូច្នេះការជ្រើសរើសយកសាសនាមកប្រតិបត្តិ គឺជារឿងសំខាន់បំផុត ជៀសវាងការឃោសនាបញ្ចេញបញ្ចូល បបួលដឹកនាំដោយយកជំនឿមកផ្សព្វផ្សាយទាំងងងឹតងងល់ ខ្វះហេតុផលជាក់លាក់ និងនិយាយឲ្យជឿតែទៅលើព្រះ ពោលសរសើរតែព្រះរបស់ពួកគេ ហាក់ដូចជាយកជំនឿរបស់ពួកគេជាធំ យកព្រះជាធំមកធ្វើជាផ្លូវប្រតិបត្តិសម្រាប់ពួកគេជាដើម។ ចំណែកគោលការណ៍នៃពុទ្ធសាសនាវិញ "ពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះអង្គមិនមែនបង្រៀនសម្រាប់ឲ្យមនុស្សជឿនោះទេ តែជាទ្រឹស្ដីសម្រាប់យកមកអនុវត្ត ឬប្រតិបត្តិ និងអាចពិសោធនដោយខ្លួនឯងបានក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ"។
ព្រះពុទ្ធសាសនា មានការលើកទឹកចិត្តមនុស្សទាំងអស់ ឲ្យមានការសិក្សាឈ្វេងយល់រាល់ពាក្យទូន្មានប្រៀនប្រដៅ នៃព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជារឿយៗព្រមទាំងឲ្យមានការពិចារណាដោយខ្លួនឯង ថាតើព្រះធម៌របស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ សមហេតុផលមានភាពប្រាកដនិយមដែរឬទេ? គួរទទួលយកបានទេ? ព្រះពុទ្ធសាសនាមិនមែនយករង្វាន់ទៅទិញទឹកចិត្តមនុស្សឲ្យមកជឿខ្លួននោះទេ តែក៏មិនបដិសេធការឲ្យទាននោះដែរ។ ក្នុងន័យនេះមានន័យថា មិនត្រូវឲ្យទានដោយចង់បានអ្វីតបស្នងមកខ្លួនវិញនោះទេ គឺឲ្យទានដោយសេចក្ដីគោរព ឲ្យទានដោយសេចក្ដីអនុគ្រោះ ឲ្យទានដោយការយល់ដឹងតាមធម៌ពិតៗ។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ទស្សនៈអប់រំ
រៀបរៀងដោយ សាមណេរ សា ចាន់រ៉ាត់
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/2340/xdtvgrdgvdgvd.jpg
ផ្សាយ : ០៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ៨០,៨៦៦ ដង)
ចែកចេញជា ៤ យ៉ាងគឺៈ ១-គច្ឆន្តោ ដើរ ២- ឋិតោ ឈរ 3-និសិន្នោ អង្គុយ ៤- សយនោ ដេក។ ដើម្បីពិចារណានូវបព្វៈនេះ ត្រូវតម្កល់ស្មារតីចំពោះឥរិយាបថទាំង ៤ ឲ្យខ្ជាប់ខ្ជួន ទោះដើរក្ដី ឈរក្ដី អង្គុយក្ដី ដេកក្ដី ត្រូវដឹងច្បាស់ថា អញដើរ អញឈរ អញអង្គុយ អញដេក។ មួយទៀត សូម្បីកាយតម្កល់នៅក្នុងអាការៈយ៉ាងណាៗ ក៏ត្រូវដឹងច្បាស់នៅក្នុងអាការៈនោះៗ។
ក្នុងឥរិយាបថទាំង ៤ ចំពោះ គច្ឆន្តោ ប្រែថាដើរ តើមានអ្នកណាជាអ្នកដើរ បើមានអ្នកដើរមែនចុះ ឋិតោ នេះ អ្នកណាអ្នកឈរនៅ និសិន្នោ អ្នកណាអង្គុយ សយនោ អ្នកណាអ្នកដេក។ សេចក្ដីនេះ បើពិចារណាទៅតាមឥរិយាបថមួយៗ មិនឃើញមានថា អ្នកណាជាអ្នកដើរឡើយ ការដេកដើរ ឈរអង្គុយទាំងអស់នេះ គឺកើតមកអំពីចិត្តជ្ជវាយោធាតុ។ ការដែលពិចារណានូវឥរិយាបថ នេះ ត្រូវតាំងចិត្តថា ឥរិយាបថទាំង ៤ គ្រាន់តែជាកាយ មិនមែនជាសត្វ មិនមែនជាខ្លួនប្រាណ មិនមែនជាបុរស មិនមែនជាស្ត្រីឡើយ។ កំណត់គ្រាន់តែចម្រើនប្រាជ្ញាស្មារតីតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីបំបែរចិត្តឲ្យឃ្លានចាកតណ្ហា និងទិដ្ឋិកុំឲ្យប្រកាន់អ្វីតិចតួចក្នុងលោក។ លោកក្នុង ទីនេះ ក៏មិនដទៃពីខន្ធលោក អាយតនលោកធាតុលោក សច្ចលោកជីវិត ជីវិតដែលកំពុងរស់នៅជាប្រក្រតីរាល់ថ្ងៃ គឺជាលោក។
កាយានុបស្សនាសតិប្បដ្ឋាននេះ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ព្រះអង្គទ្រង់សម្ដែងដើម្បី ជាឧបការៈឲ្យពុទ្ធបរិស័ទអ្នកស្ដាប់នោះឯង មានស្មារតីសូម្បីឥរិយាបថណាមួយ ដេក ដើរ ឈរ អង្គុយ ក៏គប្បីមានសតិសម្បជ្ជញ្ញៈ ប្រកបដោយសេចក្ដី ព្យាយាមដុតកំដៅនូវកិលេសធម៌ គឺអភិជ្ឈានិងទោមនស្ស ដែលហៅថា វិនេយ្យ លោកេ អភិជ្ឈា ទោមនស្សំ។ យើងគ្រប់គ្នាមានកាយ គឺមហាភូតរូប ៤ អាស្រ័យមហាភូតរូប ៤ នេះហើយទើបសម្រេចបានទៅជាឥរិយាបថណាមួយ ប៉ុន្តែថាការបដិបត្តិក្នុងសតិប្បដ្ឋាន គឺសតិរឮកត្រង់លក្ខណៈនៃធម៌ គឺជាសភាវធម៌នៅក្នុងពួកកាយ ដូចជាក្នុងឥរិយាបថ គឺជាសភាវធម៌ ដែលប្រាកដឡើងជាប្រក្រតីគ្រប់ឥរិយាបថទាំង ៤ ដែលជាធម៌មានពិត ដែលជាបរមត្ថធម៌។
ឥរិយាបថបួននេះ គឺជាការហៅឈ្មោះទៅតាម សណ្ឋានទ្រង់ទ្រាយនៃរូប ដែលប្រជុំរួមគ្នាច្រើនតែប៉ុណ្ណោះ។ បើមិនមានការអប់រំនូវសតិរឮកត្រង់លក្ខណៈនៃរូប តែមួយលក្ខណៈៗ ឬ មួយប្រភេទៗ ដោយឡែកអំពីគ្នាទេ នោះគង់នឹងមានសេចក្ដីប្រកាន់ថា រូបដើរមាន រូបឈរមាន រូបអង្គុយមាន រូបដេកមាន តែដោយបរមត្ថនៅក្នុងរូប ២៨ មិនមានរូបដើរ រូបដេក រូបឈរ រូបអង្គុយទេ។
ដឹងធម៌ឥរិយាបថបព្វនេះ គឺដឹងសភាវធម៌ ដូចជាសភាវរូប រហូតអាចមានសណ្ឋានទ្រង់ទ្រាយនេះឯង ហើយយើងក៏ស្គាល់បានជារូបរាង។ កាលណាយើងប្រកាន់ថារូបរាងកាយនេះ ថាតួខ្លួនព្រោះយើងសម្គាល់ថា រូបដើរ រូបដេក រូបអង្គុយ នេះឈ្មោះថា បញ្ញត្តិបិទបាំងបរមត្ថ។
បញ្ញត្តិបាំងបរមត្ថនេះ សូម្បីពុទ្ធបរិស័ទទាំងឡាយគប្បីសិក្សា ឲ្យបានយល់ចូលចិត្ត ដើម្បីជាគ្រឿងតឿនស្មារតីឲ្យមានការរឮក ត្រង់ទៅលើតែបរមត្ថធម៌ ហើយបើកនូវបញ្ញត្តិ បើមិនមានយ៉ាងនេះទេ នឹងច្រឡំនូវបញ្ញត្តិ ថាជារបស់មានពិត ដូចនេះមិនអាចរួចផុតពីទិដ្ឋិឡើយ។ ឧទាហរណ៍ ដូចជានៅក្នុងរូបារម្មណ៍ ដែលប្រាកដឡើងឲ្យឃើញតាមផ្លូវភ្នែក ឬ សទ្ទារម្មណ៍ដែលប្រាកដឡើងឲ្យឮតាមផ្លូវត្រចៀកតែមួយលក្ខណៈ រូបារម្មណ៍ក្ដី សទ្ទាក្ដី គឺរមែងមានសន្ដតិនៃរូបនោះ ដោយអាស្រ័យការឃើញនូវរូបនោះរលត់ទៅ ឃើញតមកទៀតរូបដែលប្រាកដនោះគង់ប្រាកដឲ្យឃើញទៀតតគ្នា យ៉ាងលឿនរហ័សដូចជា រូបារម្មណ៍នោះឯង សទ្ទារម្មណ៍ក៏ដូចគ្នា ធ្វើឲ្យប្រាកដនូវភាពដេក ដើរ ឈរ អង្គុយ មានមែន។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ជំនួយសុខភាពផ្លូលចិត្ត១
រៀបរៀងដោយ សាមណេរ ចាន់ សុជន
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ