ចុន្ទី​សូត្រ នៅ​ក្នុង​បិដកលេខ​ ៤៤ ទំព័រ​៦៧ ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​ជា​ម្ចាស់​ ទ្រង់​ត្រាស់​អំពី (​វត្ថុ​ដែល​មាន​ផល​ដ៏​ប្រ​សើរ​) មាន​សេច​ក្តី​ថា ៖ សម័យ​មួយ​ ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​គង់​នៅ​​ក្នុង​​វត្ត​វេឡុវន​ ជា​កលន្ទ​ក​និ​វាប​ដ្ឋាន​ ទៀប​ក្រុង​រាជ​គ្រឹះ ។ គ្រា​នោះ​នាង​ចុន្ទី​រាជ​កុមា​រី​ មាន​រថ​ ៥០០ និង​កុមា​រី​ ៥០០ ហែ​ហម​ទៅ​គាល់​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ លុះ​ចូល​ទៅ​ដល់​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ ហើយ​ប្រ​ថាប់​ក្នុង​ទី​សម​គួរ​ ។ លុះ​នាង​ចុន្ទី​រាជ​កុមា​រី

ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​ត្រាស់​សម្តែង​ឲ្យ​យើង​ចេះ​អប់​រំ​កាយ​វា​ចា​ដើម្បី​រស់​នៅ​ក្នុង​សង្គម​គ្រួ​សារ​ក្តី​ សង្គម​ជាតិ​ក្តី បាន​ទទួល​នូវ​សិរី​សួ​ស្តី សុភ​មង្គល ។ ចំណែក​ក្នុង​មង្គល​ត​ទៅ​មុខ​នេះ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​សម្តែង​ការ​អប់​រំ​ចិត្ត​ ។ ការ​កាប់​សម្លាប់​ លួច​ឆក់​ប្លន់​ សភាព​វឹក​វរ​ ចលា​ចល គ្មាន​សណ្តាប់​ធ្នាប់ ក្នុង​សង្គម​សុទ្ធ​តែ​កើត​មក​ពី​អំពើ​បាប​ ។ មនុស្ស​ម្នាក់​ៗ មិន​ចង់​បាន​សភាព​ដូច្នោះទេ ដើម្បី​សម្រេច​នូវ​គោ​ល​បំណង ចាំ​បាច់​ខាន​មិន​បាន​ ដែល​មនុស្ស​គ្រប់​គ្នា​ចង់​បានដូច្នេះ គ្រប់​គ្នា​ត្រូវ​ជៀស​វាងពី​អំពើ​បាប ។ ១. បាប​ មាន​ន័យ​ដូច​ម្តេច?បាប​ មាន​ន័យ​ថា អំពើ​ឃោរ​ឃៅ​ បៀត​បៀន​ បង្ក​វិនាស​កម្ម​ នាំ​ឲ្យ​បាត់​បង់​ផល​ប្រ​យោជន៍ អ្នក​ដទៃ​ ។ អំពើ​បាប​នេះ កកើត​ឡើង​តាំង​ពី​តិច​តួ​ច​ ដូច​ជា​ខ្ជិល​មិន​ស្តាប់​បង្គាប់​ឪ​ពុក​ម្តាយ​ ដើរ​លេង​ប៉ោ​ឡែ​ រហូត​ដល់​ចេះ​លួ​ច​ ឆក់​ប្លន់ គេ​ជា​ដើម​ ។ ២. ការ​ប្រព្រឹត្តិ​ធ្វើ​អំពើ​បាប​ អំពើ​អា​ក្រក់ស្តែង​ចេញ​តាម​រយៈ​ផ្លូវ​កាយ​ វា​ចា​ ចិត្ត​ ក. អំពើ​អាក្រក់​ផ្លូវ​ ហៅ​ថា កាយ​ទុច្ច​រិត​ មាន​ ៣ ៖ - សម្លាប់​បៀត​បៀន​ជី​វិត​អ្នក​ដទៃ​ - លួច​ឆក់​ប្លន់​ ឆ​បោក​ ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​គេ​ - ផឹក​ទឹក​ស្រ​វឹង​ សេព​គ្រឿង​ញៀន​ ដែល​នាំ​ឲ្យ​ខូច​ស្មា​រតី​ *ការ​ប្រ​ព្រឹត្ត​ខុស​លើ​កូន​ប្រ​ពន្ធ​អ្នក​ដទៃ​ ក៏​សង្គ្រោះ​ចូល​ក្នុង​ទី​នេះ​ដែរ ខ. អំពើ​អា​ក្រក់​ផ្លូវ​វា​ចា​ ហៅ​ថា វ​ចី​ទុ​ច្ច​រិត​ មាន ៤ ៖ - និ​យាយ​ភូត​ភរ​ កុហក មិន​ប្រ​កាន់​ពាក្យ​សត្យ - និ​យាយ​ពាក្យ​សម្តី​ជេ​រ​ប្រ​ទេច​ ផ្តាសា គម្រោះ​គម្រើយ - និយាយ​ពាក្យ​មិន​បាន​ការ​ឥត​ប្រ​យោជន៍ គ. អំពើ​អា​ក្រក់​ផ្លូវ​ចិត្ត​ ហៅ​ថា មនោ​ទុច្ច​រិត មាន​ ៣ - គិត​ល្មោភ​ លោភ​លន់​ ចង់​បាន​ទ្រ​ព្យ​សម្ប​ត្តិ​អ្នក​ដទៃ​ - គិត​ព្យា​បាទ ចង​គំនុំ​គំគួន ឈ្នា​នីស​អ្នក​ដទៃ​ - យល់​ខុស​ គឺ​យល់​ថា បា​ប​គ្មាន​ បុណ្យ​គ្មាន ឪ​ពុក​ម្តាយ​គ្មាន​គុណ​ ជា​ដើម ។ អំពើ​ទាំង​នេះ​ បាន​បំ​ផ្លាញ​នូវ​ប្រ​យោជន៍​ខ្លួន​ឯង​ ផង អ្នក​ដទៃ​ផង ព្រោះ​ហេតុ​ដូច្នោះ​ គ្រប់​គ្នា​ត្រូវ​រៀន​លះ​បង់​ វៀរ​ចេញ​ ដើម្បី​សេច​ក្តី​សុខ​ខ្លួន​ឯង​​ផង​ និង​អ្នក​ដទៃ​ផង​ ។ មូល​ហេតុ​ដើម​នៃ​បញ្ហា​ គឺ​ឋិត​នៅ​ក្នុង​ចិត្ត​របស់​យើង កាល​ណា​ចិត្ត​របស់​​យើង​បាន​ស្ងប់​រម្ងាប់​ពី​អំពើ​បាប​ហើយ សង្គម​ជាតិ​ ក៏​ស្ងប់​រម្ងាប់​ មាន​សន្តិ​ភាព​ដែរ ។ " ដើម្បី​រស់​នៅ​ក្នុង​សង្គម​គ្រួ​សារ​ក្តី​ ក្នុង​សង្គម​ជាតិ​ក្តី​ មាន​សិរី​សួ​ស្តី​ សុភ​មង្គល​ លុះ​ត្រា​តែ​មនុស្ស​គ្រប់​គ្នា​ ជៀស​វាង​អំពី​អំពើ​បាប​ " ដក​ស្រង់​ពី​សៀវភៅ " មង្គល​ជីវិត " រៀប​រៀង​ដោយ ភិក្ខុ គូ-សុភាព ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ

សទ្ធាសម្បទា ដល់ព្រមដោយសទ្ធា ការ​ជឿចំពោះ​បុគ្គល ឬ​វត្ថុ​ទៅ​តាម​តែ​ការ​ដឹង​ការ​ឮ​មិន​ជាក់​ច្បាស់ ហើយ​ចេះ​តែ​ជឿ​ដោយ​ការ​ចូល​ចិត្ត​ស៊ប់ (អធិមោក្ខៈ) ដែល​មិន​មាន​ហេតុ​ផល​គួរ​ជឿ​បាន លោក​មិន​ហៅ​ថា " សទ្ធា " ឡើយ ព្រោះ​ថា " សទ្ធា " នេះ ជា​គុណ​ជាតិ​ល្អ កើត​តែ​នៅ​ក្នុង​ចិត្ត​ល្អ​ដែល​ជា​សោភណចិត្ត​ប៉ុណ្ណោះ មិន​ដែល​កើត​ជា​មួយ​នឹង​អកុសល​ចិត្ត​ទេ។

រឿង​សោម​ទត្ត​ព្រាហ្មណ៏ (ចាក ម. វា. ) (គុណ​នៃ​ការ​បូជា​ប្រយោជន៏ ចំពោះ​មិត្ត​សំទ្បាញ់ ) កាល​ព្រះ​សម្តុទ្ធ​បរម​គ្រូ ព្រះ​អង្គ​បរិនិពា្វន​ទៅ​យូរ​ហើយ ក្នុង​ក្រុង​សាវត្ថី​មាន​ព្រាហ្មណ៏​ពីរ​រូប​ឈ្មោះ​សោម​ព្រាហ្មណ៏​១. សោមទត្ត​ព្រាហ្មណ៏​១ ជា​សំទ្បាញ់​នឹង​គ្នា ។ ព្រាហ្មណ៏​ទាំង​ពីរ​រូប​នេះ​ជា​អ្នក​ចូលចិត្ត​លេង​បាស្កា​ភ្នាល់​គ្នា​ដាក់​គ្រឿង​អលង្ការ និង​សំលៀក​បំពាក់ ។

រឿង​នាង​អម្ពបាលី (ចាក. ម. ទី.) (ឧទ្យាន​របស់​ស្រ្តី​ផ្កា​មាស​បាន​ក្លាយ​ជា​អារាម​របស់​ពុទ្ធ​សាសនា) កាល​ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​បរម​គ្រូ ស្តេច​យាង​ទៅ​ក្រុង​វេសាលី​កាល​នោះ នាង​អម្ព​បាលី​ជា​ស្រ្តី​ផ្កា​មាស បាន​ដឹង​ថា​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​គង់​នៅ​ក្នុង​អម្ពវ័ន​(ព្រៃ​ស្វាយ) របស់​ខ្លួន ហើយ​មាន​សេចក្តី​ជ្រះ​ថ្លា បាន​រៀប​ចំ​យាន​ដ៏​ថ្លៃ​ថ្លា ចេញ​ពី​ក្រុង​វេសាលីបរ​សំដៅ​ទៅ​អម្ពវ័ន ។

មិត្ត​មិន​គួរ​សេពគប់​៤យ៉ាងៈ ១/ មិត្ត​គិត​តែ​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន ​មាន ​៤ ក- មិត្ត​ ដែល​ចង់​បាន​តែ​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន គឺ​គិត​តែ​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន មិន​គិត​ដល់ប្រយោជន៍​មិត្ត ចេះ​ត្រេកអរ​តែ​ខាង​បាន​អំពី​មិត្ត​តែ​មិន​ចេះ​បរិច្ចាគ​ឲ្យ​មិត្ត​វិញ​ទេ ។ ខ- មិត្ត​ ប្រាថ្នា​របស់​ច្រើន​ដោយឲ្យ​របស់​តិចតួច គឺ​ថា​កាល​បើ​មាន​របស់​អ្វី​ឲ្យ​មិត្ត គឺ​គេឲ្យ​បន្តិចបន្តួច​ប៉ុណ្ណោះ តែ​គេ​ចង់​បាន​ពី​មិត្ត​មកវិញច្រើនៗដូច​ជា​ដាក់​នុយ​ដើម្បី​ស្ទូច​ត្រី​អ៊ីចឹង​ឯង។ គ- មិត្ត​ដែល​មិន​ជួយ​កិច្ចការ​មិត្ត នៅ​ពេល​ដែល​មិត្ត​មាន​ភ័យ ស៊ី​សេចក្ដី​នឹង​ភាសិត​បូរាណ​ថា " ចូលព្រៃ​សត្វ​សាហាវ ស្រែក​អំពាវគ្នា​មក​ជុំ បាន​ស្ករ​ឬ​ទឹក​ឃ្មុំ​ពួន​សម្ងំ​ឆី​តែ​ឯង "។ ឃ- មិត្ត​ដែល​សេពគប់​មិត្ត ព្រោះហេតុ​តែ​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន បុគ្គល​ប្រភេទ​នេះ គឺ​មិន​បាន​សម្លឹង​ឃើញ​នូវ​គុណ​ធម៌ និង​ទឹកចិត្ត​របស់​មិត្ត​នោះ​ទេ​ គឺ​សម្លឹង​ឃើញ​តែ​យសសក្ដិ និង​ទ្រព្យសម្បត្តិ​របស់​មិត្ត​ប៉ុណ្ណោះ ដូច​មាន​ពាក្យ​ថា " ហុត​ទឹក​សម្លឹង​កាក ទាញ​ច្រវា​ក្រាក​សំឡឹង​ត្រើយ " ។ ២/ មិត្ត​ល្អ​តែ​សម្ដី ៤ យ៉ាង ក- មិត្ត​ទទួល​រាក់ទាក់​ដោយ​របស់ ដែល​កន្លង​ទៅ​ហើយ មិត្ត​ប្រភេទ​នេះ​ល្អ​តែ​មាត់ ដូច​ជា​និយាយ​ថា " ព្រឹកមិញ​នេះ ខ្ញុំ​មាន​ខ្នុរ​ទុំ​ច្រើន​ណាស់​ ខ្ញុំ​ទើប​តែ​លក់​អស់​អម្បាញ់​មិញ​នេះ​ឯង បើ​មិត្ត​មក​ទាន់​ពី​ព្រឹក​ ខ្ញុំ​នឹង​ឲ្យ​មិត្ត​ខ្លះ " ។ ខ- មិត្ត​ទទួលរាក់ទាក់​ដោយ​របស់ ដែល​មិន​ទាន់​មក​ដល់ បុគ្គល​ប្រភេទ​នេះ ចូលចិត្ត​សន្យា​ណាស់ តែ​មិន​គោរព​តាម​ពាក្យ​សន្យា​ទេ កាលកំណត់​មក​ដល់ ចេះ​តែ​ដោះ​ខ្លួន​ដោយ​អាង​លេស​ថា​យ៉ាង​នេះ​យ៉ាង​នោះ។ គ- មិត្ត​ដែល​សង្គ្រោះ​មិត្ត ដោយ​អំពើ​មិន​ជា​ប្រយោជន៍ បុគ្គល​ប្រភេទ​នេះ​និយាយ​ទៅ​កាន់​មិត្ត ហាក់​ដូច​ជា​ខ្លួន​ឯង​មាន​ចិត្ត​ល្អ តែ​គ្មាន​បាន​ការ​អ្វី​ទាំង​អស់ ដូច​ជា​និយាយ​ថា " ទាស់​តែ​ខ្ញុំ​មាន​វិទ្យុ​តែ​១ បើ​ខ្ញុំ​មាន​២ ខ្ញុំ​ពិត​ជា​ឲ្យ​មិត្ត​ឯង​១ហើយ "។ ឃ- មិត្ត ដែល​មិត្ត​មាន​កិច្ច​ធុរៈ​ជា​បន្ទាន់ក៏​សំដែង​អាង​របស់​ដែល​ខូច​ទៅ​ហើយ ដូច​ជា​ពេល​ដែល​មិត្ត​មាន​ធុរៈ​ម្ដាយ​ឈឺ​ធ្ងន់ ហើយ​ពឹង​ឲ្យ​មិត្ត​ជួយ​ជូន​ទៅ​ពេទ្យ ខ្លួន​ក៏​ពោល​ឡើង​ថា " សោកស្ដាយ​ណាស់​សម្លាញ់ ឡាន​ខ្ញុំ​ខូច​បាត់​ទៅ​ហើយ បើ​មិន​ដូច្នោះ​ទេ ខ្ញុំ​នឹង​ជូន​ទៅ​ភ្លាម" ។ បើ​ពិត​ជា​មិត្ត​ល្អ​មែន សូម្បី​ឡាន​របស់​ខ្លួន​ខូច​មែន​ក៏​ដោយ​ក៏​នៅ​តែ​រក​មធ្យោបាយ​ជូន​ទៅ​ឲ្យ​ទាល់​តែ​បាន។ ៣/ មិត្ត​និយាយ​ចាក់​បណ្ដោយ ៤ យ៉ាង ក- មិត្ត ព្រមឲ្យ​មិត្ត​ធ្វើ​បាប ដូច​ជា​ព្រម​ឲ្យ​មិត្ត​សម្លាប់​សត្វ ឬ​លួច​ទ្រព្យ​គេ​ជា​ដើម។ អ្នក​ដែល​ព្រម​ឲ្យ​មិត្ត​ធ្វើ​បាប​ដូច្នេះ គឺ​ជា​ការ​បិទ​ផ្លូវ​សួស្ដី​ហើយ​បើក​ផ្លូវ​អន្តរាយ​អោយ​មិត្ត​ដោយ​ប្រាកដ។ ខ- មិត្ត ដែល​ព្រម​ឲ្យ​មិត្ត​ធ្វើ​អំពើ​ល្អ ការ​ដែល​គេ​ព្រម​ឲ្យ​មិត្ត​ធ្វើ​ល្អ​នោះ មិន​សំដៅ​ដល់​ការអនុគ្រោះ​ដោយ​ចិត្ត​ល្អ​ទេ គ្រាន់​តែ​និយាយ​ចាក់​បណ្ដោយ​ឲ្យ​ពីរោះ​ស្ដាប់​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ គ- មិត្ត​និយាយ​សរសើរ​មិត្ត តែ​ក្នុង​ទី​ចំពោះ​មុខ មនុស្ស​ប្រភេទ​នេះ គេ​និយាយ​ល្អ​ក្នុង​ទី​ចំពោះ​មុខ​មិត្ត មិន​មែន​ដោយ​ចិត្ត​ល្អ​នោះទេ គោល​បំណង​គឺ​ចង់​តោង​យក​ផល​កម្រៃ​ពី​មិត្ត​ប៉ុណ្ណោះ។ ឃ- មិត្ត ពោល​ទោស​មិត្ត​ក្នុង​ទី​កំបាំង​មុខ បុគ្គល​ប្រភេទ​នេះ គឺ​ជា​រោគ​ដំបៅ​សង្គម គេមិន​មាន​គំនិត​ស្ថាបនា​មិត្ត​ឲ្យ​បាន​ល្អ​ឡើយ ជា​មនុស្ស​មិន​ចេះ​ជួយ​ការពារ​មិត្ត​ឡើយ មាន​វាចា​គួរ​ឲ្យ​ខ្ពើមជាង​លាមក។ ៤/ មិត្ត​នាំ​ឲ្យ​ប្រព្រឹត្ត​ផ្លូវ​វិនាស​មាន​៤​យ៉ាង​ ក- មិត្ត ជា​សម្លាញ់​អ្នក​ប្រកប​រឿយៗ​នូវ​ការ​ផឹក​ទឹក​ស្រវឹង​គឺ​សុរានិង​មេរ័យ ដែល​ជា​ទីតាំង​នៃ​សេចក្ដី​ប្រមាទ អ្នក​ផឹក​ទឹក​ស្រវឹង​មិន​សូវ​បាន​នាំ​មក​នូវ​ប្រយោជន៍ពិត​ប្រាកដ ដល់​មិត្ត​ឡើយ ព្រោះ​គេ​ច្រើន​តែ​និយាយ​ធូរ​នៅ​ពេល​ដែល​គេ​ស្រវឹង​ប៉ុណ្ណោះ ដូច​មាន​ពាក្យ​និយាយ​តៗ​គ្នា​ថា​ "ស្វាងតឹង ស្រវឹងធូរ"។ ខ- មិត្ត ជាសម្លាញ់​អ្នក​ប្រកប​រឿយៗ​នូវ​ការ​ត្រាច​ទៅ​កាន់​ច្រក​ល្ហក​ខុស​កាល ការ​ដើរ​លេង​យប់​មិន​ជា​ការ​ល្អ​ទេ ជួន​កាល​អាច​ជាន់​ដានចោរ​ទៀត​ផង។ បើ​នៅ​ជាសិស្ស ត្រូវ​ទុក​ពេល​វេលា​មើល​មេរៀន ឬ​ធ្វើ​លំហាត់​វិញ​ទើប​ប្រសើរ​ត្រូវ​តាំង​ចិត្ត​ថា " អញ​ត្រូវ​តែ​បាន​ពិន្ទុ​ល្អ​ជានិច្ច " ។ បើ​ជា​ប្ដី ត្រូវ​តែ​នៅ​ការពារ​ផ្ទះសម្បែង ដើម្បី​ផ្ដល់​ភាព​កក់ក្ដៅ​ដល់​កូន​ប្រពន្ធ។ បើ​ជា​ប្រពន្ធ​រឹត​តែ​ត្រូវ​គិត​ឲ្យ​ណាស់​អំពី​បញ្ហា​នេះ ប្រយ័ត្ន​ចាញ់​សត្វ​បក្សី ព្រោះ​សត្វ​បក្សី​មិន​ងាយ​ភ្លេចពេល​ចូល​ទ្រនំ​ឡើយ។ គ- មិត្ត ជាសម្លាញ់​អ្នក​ប្រកប​រឿយៗ​ក្នុង​កិរិយា​ដើរ​មើល​ល្បែង​មហោស្រព ការ​ដើរ​មើល​មហោស្រព គឺ​ជា​ការ​ញៀន​ម្យ៉ាង​ដែល​អ្នកត្រូវ​ការ​ប្រយោជន៍​ត្រូវ​តែ​លះ​បង់ ព្រោះ​ជា​ការ​ខាង​បង់​ពេល​វេលា ខាង​បង់​ទាំង​ទ្រព្យ។ ឃ- មិត្ត ជាសម្លាញ់​អ្នក​ប្រកប​រឿយៗ​នូវ​ល្បែង​ភ្នាល់ ដែល​ជា​ទីតាំង​នៃ​សេចក្ដី​ប្រមាទ ការ​យកអ្នក​លេង​ល្បែង​ជា​មិត្ត សូម្បី​ពេល​នេះ​យើង​មិន​ទាន់​ក្លាយ​ជា​អ្នក​លេង តែ​យូរៗ​ទៅ​ គង់​តែ​រមាស​ដៃ​តាម​គេ​មិន​ខាន កាល​បើ​កើត​រោគ​រមាស់​ដៃ​ហើយ មិន​ងាយ​គ្រូ​ណា​ព្យាបាល​ជា​ឡើយទ្រព្យ​សម្បត្តិ​កប់​ទុក​ទីណា ក៏​ត្រូវ​វិនាស​ដែរ។ គ្រប់​ប្រភេទ​នៃ​បុគ្គល ដែល​បាន​រៀប​រាប់​មក​ខាង​លើ សុទ្ធ​តែ​ជា​បុគ្គល​ដែល​មិន​គួរ​សេពគប់ទាំង​អស់​ ត្បិត​សភាពជា​បុថុជ្ជន ហើយ​ថែម​ទាំង​មិន​សូវ​បាន​ស្ដាប់​ធម៌​របស់​សប្បុរស​ទៀត មិន​អាច​មាន​សតិ​សម្បជញ្ញៈគ្រប់គ្រាន់ ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​ខ្លួន​មិនឲ្យ​ឆ្លង​តាម​គេ​បាន​នោះ​ទេ ព្រោះ​ប្រាជ្ញា​ស្មារតី​នៅ​ទន់ខ្សោយ​ណាស់ ប្រៀប​ដូច​ជា​ដៃ​មាន​ដំបៅ កាល​បើ​លូក​ទៅ​ក្នុង​ថ្នាំ​ពិស ពិត​ជា​ជ្រាប​ចូល​មិន​ខាន​ឡើយ ដូច្នេះ​គួរ​តែ​កុំ​សេពគប់​ឬ​កុំ​យក​ជា​គ្នា​ទើប​ប្រសើរ។ ដកស្រង់​ចេញ​ពី​សៀវភៅ ប្រយោជន៍​បី​ប្រការ រៀប​រៀង​ដោយ ភិក្ខុវជិរប្បញ្ញោ សាន សុជា ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ

បុត្តា វត្ថុ មនុស្សានំ កូនទាំងឡាយ​ជា​អ្នក​បន្ត​នូវ​ពូជ​មនុស្ស។ នេះ​ជា​ពុទ្ធ​ភាសិត ដែល​ផ្ដល់​សារសំខាន់​យ៉ាង​ខ្លាំង​ទៅ​លើ​បុត្រា​បុត្រីរបស់​យើង​ទាំង​ឡាយ ដែល​ជា​អ្នក​បន្ត​មរតក​មនុស្ស​ជាតិ​ពីយើង​រាល់​គ្នា​ដែល​ជា​គូស្វាមី​ភរិយា ។កូន​ជា​ផលិតផល​អនុស្សាវរីយ៍​តែ​មួយ​គត់ ដែល​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​រួម​កាយ រួម​ចិត្ត​របស់​មាតាបិតា។ យើង​អាច​និយាយ​ថា " ជីវិត​ពីរ​រួម​គ្នា​តែ​មួយ " ដែល​គូ​ស្វាមី​ភរិយា​ចំណាំ​និយាយ​នោះ គឺ​បាន​ទៅ​រួម​គ្នានៅ​ពេល​ដែល​គូស្វាមី​ភរិយា​នោះ​មាន​បុត្រ​ឡើង។ សារសំខាន់​របស់​បុត្រ​យ៉ាង​ហោច​ណាស់ មាន ៣ យ៉ាង​ធំ​ៗគឺៈ - ជា​អ្នក​បន្ត​ពូជ​មនុស្ស​ជាតិ - ជា​អ្នក​បន្ត​វង្ស​ត្រកូល - ជា​ចំណង​សំរាប់​មិន​ឲ្យ​មាតា បិតា បែកបាក់​គ្នា តាម​ពុទ្ធវចនៈថា " បុត្តោ គីវេ " កូន​ជា​ចំណង​ ក ។ មាតាបិតា​ព្រោះ​សម្លឹង​ឃើញនូវ​សារសំខាន់ ៣ យ៉ាង​នេះហើយ ទើបសុខចិត្ត​ទ្រាំទ្រ​នូវ​ការ​លំបាក​ទាំង​ពួក ដើម្បីការ​លូតលាស់​របស់​បុត្រ។ ដូច្នេះ ជា​ការ​ដែល​មិន​អាច​ចៀស​បាន​ឡើយ ដែលមាតា​ត្រូវ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​វាសនា​អនាគត​របស់​ខ្លួន ដែល​ជា​ផលិតផលមាន​ជីវិត​ម្យ៉ាង​រួម​នូវ​ជីវិត ២ មក​បង្កជា​ជីវិត​មួយ។ ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​របស់​មាតា មិន​មែន​ត្រឹម​តែ​មាន​ឡើង​នៅ​ពេល​ដែល​កូន​ប្រសូត​ហើយ​នោះ​ទេ តាម​ពិត មាន​តាំង​ពី​កូន​មិន​ទាន់​ចាប់​បដិសន្ធិ​ម្ល៉េះ។ ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​ថា​ដូច្នេះ ព្រោះ​ថា បើ​យើង​ពិនិត្យ​ទៅ​លើ​បច្ច័យ​នៃ​ការ​មាន​ជីវិត​របស់​កូន​យើង​អាច​បែង​ចែក​ការ​មាន​ជីវិត​របស់​កូន និង​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​របស់​មាតាបិតា ជា ៣ រយៈ​គឺ -រយៈ​មុន​កូន​មក​ចាប់​បដិសន្ធិ -រយៈពេល​កូន​មក​ទំនៅ​ក្នុង​ផ្ទៃ​រហូតដល់​ថ្ងៃ​ប្រសូត, -រយៈ​នៃ​ការ​លូតលាស់​របស់​កូន រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​ដែល​យើង​លាចាក​លោក​លែង​ឃើញ​មុខ​កូន​នោះ។ ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ជីវិតអាពាហ៍ពិពាហ៍ រៀប​រៀង​ដោយ ឥន្ទបញ្ញោភិក្ខុ ហ មណីចិន្ដា ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ

ព្រហ្មជាលសូត្រ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ជា​មួយនឹង​ភិក្ខុ​សង្ឃ ៥០០ អង្គ គង់​នៅ​វត្ត​ក្នុង​ព្រះរាជ​ដំណាក់ ក្នុង​សួនឈ្មោះ​អម្ពលដ្ឋិកា នៅ​រវាង​ក្រុង​រាជគ្រឹះ​និង​ស្រុក​នាឡន្ទា។ ក្នុង​កាល​នោះ សុប្បិយបរិព្វាជក តិះដៀល​ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ ព្រះសង្ឃ ឯ​ចំណែក​ព្រហ្មទត្ត​មាណព​ដែល​ជា​កូន​សិស្ស​របស់​សុប្បិយបរិព្វាជក​នោះ​ឯង បែរ​ទៅ​ជា​ពោល​សរសើរ​ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ ព្រះសង្ឃ ដែល​ធ្វើឲ្យ​អ្នក​ទាំង​ពីរ​ជា​គ្រូ​និង​