១ ព្រះពុទ្ធប្រៀបដូចជាព្រះចន្ទពេញបូណ៌មី ព្រះធម៌ប្រៀបដូចជារស្មីនៃព្រះចន្ទ ព្រះសង្ឃ​ប្រៀប​ដូចជា​លោកដែលស្រស់បស់ដោយរស្មីនៃព្រះចន្ទពេញបូណ៌មីនោះ ។ ២ ព្រះពុទ្ធប្រៀប​ដូចជាដួងព្រះអាទិត្យ ព្រះធម៌ប្រៀបដូចជារស្មីនៃព្រះអាទិត្យ ព្រះសង្ឃ​ប្រៀប​ដូចជា​​លោក ដែលដួងអាទិត្យកម្ចាត់ភាពងងឹតហើយ

កូន ៗ ទាំងឡាយចូរចាំថា បុញ្ញនិធិ នេះជា​ឈ្មោះមួយ​ដ៏ល្អសម្រាប់កូន ៗ គួរតែចាំ​ទាំងអស់​គ្នាព្រោះ​វាមាន​សារៈប្រយោជន៍ជាច្រើនសម្រាប់ខ្លួនរបស់កូន និងអ្នកដទៃផងណាកូន ។ ព្រះសម្មា​សម្ពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់​សម្តែងថា ឯស ទេវស​មនុស្សានំ សព្វ កាម ទនោ និធិ យំ យំ ទេវាភិបត្ថេន្តិ សព្វមេតេន សព្ភតិ កំណប់ទ្រព្យ គឺបុណ្យនេះ​ឯង​រមែង​ជួយឲ្យ​សព្វ​សត្វ​ដែល​ប្រាថ្នាឲ្យ​បាន​ដល់នូវ​

ធម្មតាចិត្ត​រមែង​ស្ទុះ​ទៅ​រក​អារម្មណ៍​ទាំង​ឡាយ​គឺ រូប សម្លេង ក្លិន រស ផោដ្ឋព្វ និង​ធម្មារម្មណ៍។ ការ​រស់​នៅ​របស់​បុគ្គល​ម្នាក់ៗ គឺ​ចិត្ត​ដឹង​អារម្មណ៍ កាល​បើ​ចិត្ត​ចាប់​តោង​នូវ​អារម្មណ៍​ទាំង​ឡាយ​បាន​ហើយ​ ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ ដោយ​អំណាច​នៃ​ការ​ស្រឡាញ់​ ស្អប់ គាប់ ទាស់ ដោយ​អាស្រ័យ លោភៈ ទិដ្ឋិ មានះ ឬ​ដោយ​កុសល​ផ្សេងៗ មាន​ទាន សីល​ជាដើម​ក៏​មាន។ កាល​បើ​យ៉ាង​នេះ សកម្មភាព​ទាំង​ឡាយ​ដែល​ចេញ​ទៅ​តាម​ទ្វារ​កាយ ឬ​វាចា ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​តាម​អំណាច​នៃ​កុសល​ឬ​អកុសល​នោះៗ។ សកម្មភាព​ទាំង​នោះ ហៅ​ថា​អភិសង្ខារ។ នេះ​ឯង​ជាតួរកម្ម​ភព​ កាលកម្មភព​កើត​ឡើង​ហើយ ឧប្បត្តិភព គឺ​ជាតិ​កំណើត​នឹង​ប្រាកដ​ជាមិន​ខាន។ បច្ចុប្បន្ន គឺ​ជាកញ្ចក់​មួយផ្ទាំង ដែល​អាច​ឲ្យ​យើង​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ឃើញ​នូវ​ផល​ជាអនាគត​បាន ដូច​យើង​យក​ពូជ​ស្វាយ​ទៅដាំ យើង​នឹង​បានដើម​ស្វាយ ផ្លែស្វាយ។ ម្យ៉ាង​ទៀត បើ​យើង​លួច​ទ្រព្យ​គេ មុខ​តែ​ត្រូវ​គេ​ចាប់ គេ​វាយ ឬ​ចូល​គុក​ទៀត​ផង ទង្វើ​ទាំង​នេះ​សុទ្ធ​តែ​ឲ្យ​ផល​ដែល​យើង​អាច​ដឹង​បាន។ កម្ម​នេះ​ឧបមា​ដូច​ជា​តួរ​ត្រា ឯផល​វិបាក​របស់​កម្ម​ប្រៀប​ដូច​ស្នាម​ត្រា ដែល​គេ​បោះ​លើ​ក្រដាស មិន​ឃ្លាងឃ្លាត​ពី​គ្នា​យ៉ាង​ណា បើ​យើង​ធ្វើ​អំពើ​ល្អ​សាង​បុណ្យ​សន្សំ​កុសល​ច្រើន យើង​នឹង​បាន​ជួប​ប្រសព្វ​នូវ​សេចក្ដី​សុខក្នុង​មនុស្សលោក​ និង​ទេវលោក។ បើ​យើង​ធ្វើ​អាក្រក់​ជាងកុសល​ច្រើន សេចក្ដី​ទុក្ខ​មុខ​ជា​ប្រាកដ​ដល់​យើង​ទាំង​ក្នុង​លោក​នេះ​និង​លោក​ខាង​មុខ។ អំពើទាំង​ឡាយ​ទាំង​ល្អ​ទាំង​អាក្រក់ ដែល​យើង​បាន​ធ្វើ​ហើយ​ដែល​ជា​អភិសង្ខារ​នោះ នឹង​ចាត់​ចែង​នូវ​ឧប្បត្តិភព (ជាតិ​.​កំណើត) សម្រាប់​យើង។ អ្នក​ចូល​សម្លឹង​មើល​នូវ​អភិសង្ខារ​គឺ​អំពើ​ដែល​អ្នក​បាន​ធ្វើ​ហើយ នុ៎ះ​អ្នក​នឹង​បាន​ឃើញ នូវ​ឧប្បត្តិភព​របស់​ខ្លួន​ទៅ​អនាគត​ ថា​យ៉ាង​ណា។ លោក​ទាំង​៣ គឺ ទេវលោក មនុស្សលោក និង យមលោក (នរក តិរិច្ឆាន...) នឹង​រង​ចាំ​ទទួល​អ្នក​ ទៅ​តាម​មាគ៌ា ដែល​អ្នក​បាន​ដើរ​នោះ​ឯង។ បើ​ចង់​បាន​សេចក្ដីសុខ គប្បី​ប្រញាប់​ជំរះ​នូវ​អំពើ​ទាំង​ឡាយ​របស់​ខ្លួន ដូច​បុគ្គល ឆ្លុះ​កញ្ចក់ឃើញ​មាន​មុខ​ប្រឡាក់ ប្រញាប់​ជំរះ​ចេញ​យ៉ាង​នោះ​ដែរ។ ចំណងជីវិត កម្មចារលិខិត កំហិតវាសនា វេនសុខវេនទុក្ខ គុកកម្មលោកា បង្កើតបញ្ហា នៅលើលោកីយ។ ចំណែកអ្នករួច នោះមានតិចតួច ហួសនឹងហាស្ដី រួចពីចំណង នៃភពទាំង​បី ព្រោះអស់អាល័យ អាស្រ័យនិព្វាន។ រៀប​រៀង​ដោយ ជូ ស៊ូហៀង ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ

មេត្តាព្រហ្មវិហារ កាល​បើ​ព្រះយោគាវចរកុលបុត្រ មានប្រាថ្នា​ដើម្បី​ចម្រើន​នូវ​មេត្តាព្រហ្មវិហារ គប្បី​ចូល​ទៅកាន់​ទី​ដែល​ស្ងាត់​ចាក​អារម្មណ៍ផ្សេងៗ អង្គុយ​នៅ​ឲ្យ​ស្រួល ពិចារណានូវ​ទោស​ក្នុង​សេចក្ដី​ប្រទុស្ដ (ទោស) និងអានិសង្ស​ក្នុង​សេចក្ដី​អំណត់ (ខន្តី) ជាមុន។ ទោស​ក្នុង​សេចក្ដី​ប្រទុស្ដ​ដូចម្ដេច​ខ្លះ? អានិសង្ស​ក្នុងសេចក្ដីអំណត់ ដូចម្ដេច​ខ្លះ? ហេតុអ្វី​ទើប​ត្រូវ​ពិចារណា​ជាមុន?

ការធ្វើបុណ្យផ្លូវវាចា ការ​​មិន​និយាយ​ភូតភរ​កុហក បោក​ប្រាស់​អ្នក​ដទៃ ដោយ​ពាក្យ​សម្តី មិន​និយាយ​ញុះញង់​ស៊ក​សៀត មិន​និយាយ​សម្តី​អាក្រក់ ទ្រគោះ​បោះបោក ជេរ​ប្រទេច មិន​និយាយ​សម្តី​ឥតប្រយោជន៍ ដោយ​សេចក្តី​មិន​លោភ មិន​ក្រោធខឹង មិន​វង្វេង​ជា​ហេតុ នេះ​ហៅ​ថា ធ្វើ​វា​ចាថ្នាក់​សីល ។ ការ​ពោល​សរសើរ ព្រះគុណ​នៃ​ឧត្តម​បុរស មាន​ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ព ព្រះសង្ឃ និង​គុណ​មាតាបិតា​ជា​ដើម

នរក ៤ រូប យើង​ជា​ពុទ្ធបរិស័ទ គួរ​តែ​មាន​សេចក្តី​សង្វេគ​តក់​ស្លុត​ក្នុង​ជីវិត​រស់​នៅ​ក្នុង​បច្ចុប្បន្ន​នេះ វា​មិន​មាន​អ្វី​ស្ថិត​ស្ថេរ​ឡើយ​ក្នុង​លោក​នេះ មាន​ការ​កើត​ឡើង​ហើយ​មាន​ការ​ស្ថិត​នៅ និង​ការ​បាត់​ទៅ​វិញ​ជា​ធម្មតា ។ សូម​ញាតិ​ញោម​ពិចារណា​នូវ​រឿង​ក្នុង​ព្រះពុទ្ធសាសនា ដើម្បី​ជា​បទ​ពិចារណា​ក្នុង​រឿង​រ៉ាវ​ជីវិត​ដែល​រស់​នៅ​ក្នុង​លោក​នេះ វា​មាន​ទាំង​វិបាក ទាំង​ល្អ​ដោយ​អំណាច​ក្នុង​ការ​ប្រព្រឹត្ត​របស់មនុស្ស ។

មរណានុស្សតិ កាលបើ​ព្រះយោគាវចរកុលបុត្រ មានប្រាថ្នា​ដើម្បី​ចម្រើន​នូវ​មរណានុស្សតិកម្មដ្ឋាន គប្បីចូលទៅកាន់​ទីដែលស្ងាត់ចាកអារម្មណ៍ផ្សេងៗហើយ ធ្វើទុក​ក្នុង​ចិត្តដោយ​ឧបាយ​ថា "មរណំ ភវិស្សតិ ជីវិតិន្ទ្រិយំ ឧបច្ឆិជ្ជិស្សតិៈ សេចក្ដីស្លាប់​គង់​តែ​នឹង​មាន ជីវិតិន្ទ្រីយ៍ មុខ​ជានឹង​ដាច់បង់ទៅ" ឬ​ថា "មរណំ មរណំ ស្លាប់ៗ" ដូច្នេះ​ក៏បាន។ បើធ្វើ​ទុក​ក្នុង​ចិត្ត​ដោយ​ឧបាយ​យ៉ាង​នេះ​ហើយ

អ្នកមានសទ្ធាមិនកំព្រាបុណ្យឡើយ សទ្ធា​សេចក្ដីជឿបុណ្យ ជឿបាប ជឿកម្ម ជឿផលរបស់កម្ម ថាអ្នកណាធ្វើ អ្នកនោះទទួល​បានសទ្ធា​មុតមាំ​ប្រកប​ដោយ​បញ្ញា មិនភ្ញាក់ផ្អើល​ជាមួយនឹងមង្គល​ផ្សេងៗ ដែលគេ​និយាយ​តៗគ្នាថា យ៉ាង​នេះយ៉ាង​នោះ ប៉ុន្តែ​យើង​ជាអ្នក​ស្ដាំក្នុង​ការ​ជឿ សូមឲ្យ​ជឿ​មានហេតុផល​ផង ដើម្បី​ងាយ​ស្រួល​មិន​មានទោស​ជាដើម។ មនុស្ស​យើង​ភាគច្រើន តែងតែ​ជឿដោយគ្មានហេតុ​ផល